Transcript Marzanna Wasilewska - WUP Białystok

Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku
Sytuacja na podlaskim rynku pracy
a problematyka równości szans
kobiet i mężczyzn
Białowieża, kwiecień 2010
Kobiety i mężczyźni w woj. podlaskim – podstawowe dane demograficzne
Ludność województwa
(30.09.2009r.)
ogółem
kobiety
mężczyźni
W liczbach
ogółem
1190,7
610,9
579,8
miasto
716,6
376,1
340,4
wieś
474,2
234,8
239,4
W%
ogółem
100
51,3
48,7
miasto
100
52,5
47,5
wieś
100
49,5
50,5
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku
• Ludność województwa stanowi 3,1% ludności kraju (14 miejsce w kraju),
• Podlaskie ma jedną z najniższych gęstości zaludnienia: 59 osób na 1 km2,
• W woj. podlaskim kobiety stanowią większość – 51,3% ogółu ludności województwa,
• Na terenach wiejskich obserwuje się przewagę mężczyzn (50,5%)
• Na 100 mężczyzn w województwie przypada 105 kobiet
2
Ludność w wieku produkcyjnym i nieprodukcyjnym w woj. podlaskim
(stan w końcu grudnia 2008r.)
Wyszczególnienie
ogółem
kobiety
mężczyźni
w tys.
Ludność ogółem
1191,5
611,2
580,3
Wiek przedprodukcyjny
235,1
114,4
120,7
Wiek produkcyjny
751,4
359,9
391,5
Wiek poprodukcyjny
205,0
136,8
68,2
w%
Ludność ogółem
100
51,3
48,7
Wiek przedprodukcyjny
100
48,7
51,3
Wiek produkcyjny
100
47,9
52,1
Wiek poprodukcyjny
100
66,7
33,3
Wskaźnik obciążenia demograficznego
58,6
69,8
48,2
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku
•Mężczyźni przeważają w grupach ludności w wieku przed- i produkcyjnym,
natomiast w wieku poprodukcyjnym przeważają kobiety;
• Wskaźnik obciążenia demograficznego jest większy w grupie kobiet niż mężczyzn
3
Zmiany liczby i struktury ludności w woj. podlaskim
Wyszczególnienie
1998
2008
spadek
Ludność województwa ogółem
1.223,8 tys.
1.191,5 tys.
-32,3 tys.
Kobiety
622,0 tys.
611,2 tys.
-10,8 tys.
Mężczyźni
601,8 tys.
580,3 tys.
- 21,5 tys.
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku




W latach 1998-2008 liczba ludności w woj. podlaskim zmniejszyła się
o 32,3 tys. osób, tj. o 2,6%,
Populacja mężczyzn maleje w większym stopniu niż populacja kobiet:
- liczba mężczyzn zmniejszyła się aż o 21,5 tys., tj. o 3,6%,
- a liczba kobiet zmniejszyła się o 10,8 tys., tj. o 1,7%,
Przyczyny: wydłużanie się długości życia i wzrost udziału ludności
w starszych grupach wiekowych i dotyczy to zwłaszcza kobiet,
- większy udział mężczyzn w procesach migracyjnych
Prognozy demograficzne przewidują, że w latach 2008-2035 ludność woj.
zmniejszy się o 117 tys. i to głównie w grupach wiekowych do 50 roku życia, a
wzrośnie w starszych, co będzie miało negatywne skutki dla rynku pracy
4
Aktywność zawodowa w woj. podlaskim w 2009r. (wg BAEL)
Aktywni zawodowo
mężczyźni
kobiety
Bierni zawodowo
mężczyźni
kobiety
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku
 Wg danych BAEL kobiety stanowiły w 2009r. jedynie 45% aktywnych
zawodowo
 Ludność bierna zawodowo jest silnie sfeminizowana – 61% to kobiety
(główne przyczyny to: prowadzenie domu i obowiązek opieki nad dziećmi i
chorymi, starszymi członkami rodziny, rzadziej kontynuacja nauki,
niesprawność)
5
Zmiany aktywności zawodowej ludności w woj. podlaskim
w latach 2007-2009 (wg BAEL)
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
(przeciętne roczne) w tys.
Wzrost/spadek
2009-2007
Aktywni zawodowo
499
531
533
+34
kobiety
225
240
242
+17
mężczyźni
273
290
292
+19
Bierni zawodowo
417
441
439
+22
kobiety
255
268
267
+12
mężczyźni
162
173
172
+10
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku




W latach 2007-2009 liczba aktywnych zawodowo zwiększyła się o 34 tys.
(kobiet – o 17 tys., mężczyzn – o 19 tys.),
Liczba pracujących wzrosła o 42 tys. (kobiet – o 20 tys., mężczyzn – o 22 tys.),
Liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 7 tys. (kobiet – o 3 tys., mężczyzn – o 4
tys.),
Przybyło też biernych zawodowo – o 22 tys. (kobiet – o 12 tys., mężczyzn – o
10 tys.),
6
Zmiany aktywności zawodowej ludności w woj. podlaskim (wg BAEL) cd.
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
(przeciętne roczne)
2009
Polska
Współczynnik aktywności zawodowej w %
ogółem
54,5
54,6
54,9
54,9
kobiety
46,9
47,2
47,6
47,3
mężczyźni
62,8
62,6
62,9
63,4
Wskaźnik zatrudnienia w %
ogółem
49,6
51,5
51,0
50,4
kobiety
42,7
44,3
44,2
43,2
mężczyźni
57,2
58,7
58,4
58,5
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku
 Aktywność zawodowa kobiet jest niższa niż mężczyzn: współczynnik aktywności zawodowej
kobiet jest o ponad 15 pkt proc. niższy niż mężczyzn, wskaźnik zatrudnienia kobiet – o ponad
14 punktów niższy.
Rośnie aktywność zawodowa kobiet i mężczyzn, wskaźnik aktywności zawodowej kobiet
zwiększył się o 0,7 punktu, a mężczyzn – jedynie o 0,1 punktu
 Analogicznie wskaźnik zatrudnienia kobiet wzrósł o 1,5 punktu, a mężczyzn o 1,2 punktu
7
Struktura pracujących w gospodarce narodowej woj. podlaskiego
wg płci i sektorów ekonomicznych w 2008r.
Sektory ekonomiczne
2008r.
Ogółem
kobiety
mężczyźni
Ogółem
100
100
45,7
54,3
Rolnictwo
33,2
100
40,6
59,4
Przemysł i
budownictwo
20,3
100
27,9
72,1
Usługi rynkowe
28,7
100
47,7
52,3
Usługi nierynkowe
17,8
100
72,5
27,5
Dane: Urząd Statystyczny w Białymstoku
 Spośród 418,8 tys. mężczyźni stanowią 54,3% ogółu pracujących w
województwie (227,2 tys.), a kobiety 45,7% (191,6 tys.),
 W większości sektorów przeważają mężczyźni, najbardziej w przemyśle
i budownictwie,
 Kobiety przeważają jedynie w sektorze usług nierynkowych
(administracja publiczna i opieka społeczna, edukacja i ochrona zdrowia),
8
Bezrobocie rejestrowane kobiet i mężczyzn w woj. podlaskim na tle kraju
w latach 2007 – 2009 (stan w końcu roku)
Wyszczególnienie
2007
2008
2009
11,4%
9,5%
11,9%
Bezrobotni ogółem, w tym:
1764,1 tys.
1473,8 tys.
1892,7 tys.
kobiety
1017,3 tys.
833,4 tys.
966,4 tys.
57,7%
56,6%
51,1%
746,8 tys.
640,3 tys.
926,3
42,3%
43,4%
48,9%
10,7%
9,7%
12,6%
Bezrobotni ogółem, w tym:
48,8 tys.
45,8 tys.
61,2 tys.
kobiety
26,1 tys.
23,1 tys.
28,1 tys.
53,5%
50,4%
46,0%
22,7 tys.
22,7 tys.
33,0 tys.
46,5%
49,6%
54,0%
Polska
Stopa bezrobocia rejestrowanego
% udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych
mężczyźni
% udział mężczyzn w ogólnej liczbie bezrobotnych
Woj. podlaskie
Stopa bezrobocia rejestrowanego
% udział kobiet w ogólnej liczbie bezrobotnych
mężczyźni
% udział mężczyzn w ogólnej liczbie bezrobotnych
•W analizowanych okresie poziom bezrobocia w Polsce zwiększył się o 7,3%, natomiast w woj. podlaskim
wzrost ten wyniósł 25,4%,
• Wzrost bezrobocia dotyczył przede wszystkim mężczyzn - o 45,4% wobec niespełna 8% wzrostu kobiet
9
(w kraju odpowiednio wzrost o: 24% i 5%)
% udział kobiet w strukturze bezrobotnych w Polsce w 2009r.
mężcz.
kobiety
Wyszczególnienie
Bezrobotni
ogółem
liczba
%
liczba
POLSKA
1 892 680
966 421
51,1
926 259
48,9
Dolnośląskie
146 260
74 319
50,8
71 941
49,2
Kujawsko-Pomorskie
134 127
72 105
53,8
62 022
46,2
Lubelskie
117 237
57 459
49,0
59 778
51,0
Lubuskie
61 062
31 617
51,8
29 445
48,2
Łódzkie
128 105
63 409
49,5
64 696
50,5
Małopolskie
130 007
67 620
52,0
62 387
48,0
Mazowieckie
224 480
107 950
48,1
116 530
51,9
Opolskie
47 129
24 235
51,4
22 894
48,6
Podkarpackie
141 944
71 158
50,1
70 786
49,9
Podlaskie
61 169
28 149
46,0
33 020
54,0
Pomorskie
100 267
52 937
52,8
47 330
47,2
Śląskie
168 425
89 903
53,4
78 522
46,6
Świętokrzyskie
83 819
41 888
50,0
41 931
50,0
Warmińsko-Mazurskie
109 181
56 334
51,6
52 847
48,4
Wielkopolskie
133 563
73 039
54,7
60 524
45,3
Zachodniopomorskie
105 905
54 299
51,3
51 606
48,7
www.psz.praca.gov.pl
%
10
Bezrobotne kobiety i bezrobotni mężczyźni w szczególnej sytuacji na
rynku pracy woj. podlaskiego (2009r.)
Kobiety
Bezrobotni, w tym:
Mężczyźni
liczba
% do ogółu
bezrobotnych
liczba
% do ogółu
bezrobotnych
Ogółem
61169
28149
46,0
33020
54,0
Do 25 roku życia
14946
7224
48,3
7722
51,7
Powyżej 50 roku życia
13217
4618
34,9
8599
65,1
Długotrwale bezrobotni
26451
13506
51,1
12945
48,9
Bez kwalifikacji zawodowych
18073
8931
49,4
9142
50,6
Kobiety, które nie podjęły zatrudnienia
po urodzeniu dziecka
x
5551
100
x
x
Samotnie wychowujący co najmniej 1
dziecko do 18 roku życia
4036
3544
87,8
492
12,2
Osoby, które po odbyciu kary
pozbawienia wolności nie podjęły
zatrudnienia
1130
33
2,9
1097
97,1
Niepełnosprawni
3279
1333
40,7
1946
59,3
Zwolnieni z przyczyn dot. zakładu pracy
1785
640
35,9
1145
64,1
Dane: WUP w Białymstoku
11
Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w PUP
woj. podlaskiego wg wieku (wg stanu w końcu 2009r.)
Bezrobotni mężczyźni
Bezrobotne kobiety
18-24 lata
25,7%
25-34 lata
24,2%
25-34 lata
30,9%
18-24 lata
23,6%
35-44 lata
16,2%
55-59 lat
5,0%
45-54 lata
20,9%
35-44 lata
17,5%
60-64 lata
3,3%
45-54 lata
22,5%
55-59 lat
10,3%
Dane: WUP w Białymstoku
 wśród bezrobotnych kobiet przeważają osoby młode – prawie 57% z nich
nie ukończyło 35 lat (wśród mężczyzn ta grupa stanowi 48%)
 Wśród bezrobotnych mężczyzn więcej jest osób starszych po 45 roku życia
– ponad 36% (wśród kobiet – 26%)
12
Struktura bezrobotnych zarejestrowanych w PUP
woj. podlaskiego wg wykształcenia (wg stanu w końcu 2009r.)
Bezrobotni mężczyźni
Bezrobotne kobiety
wyższe
7,8%
wyższe
14,6%
gimnazjalne i
poniżej
23,6%
policealne i
średnie
zawodowe
26,1%
zasadnicze
zawodowe
19,6%
średnie
ogólnokształcące
16,1%
gimnazjalne i
poniżej
34%
policealne i
średnie
zawodowe
20,3%
średnie
ogólnokształcące
8%
zasadnicze
zawodowe
29,5%
Dane: WUP w Białymstoku
 Bezrobotne kobiety są lepiej wykształcone niż mężczyźni: dwukrotnie więcej
kobiet (14,6%) skończyło studia niż mężczyzn (7,8%)
 57% kobiet wobec 36% mężczyzn legitymuje się wykształceniem co
najmniej średnim
13
Zawody bezrobotnych kobiet i mężczyzn (2009r.)
Grupy zawodów
(nazwa grupy wielkiej)
Mężczyźni
Kobiety
liczba
%
liczba
%
Ogółem, z tego:
28149
46,0
33020
54,0
0. Siły zbrojne
0
-
4
100,0
1. Przedstawiciele władz publicznych,
wyżsi urzędnicy i kierownicy
32
30,2
74
69,8
2. Specjaliści
3712
62,8
2203
37,2
3. Technicy i inny średni personel
4916
50,6
4800
49,4
4. Pracownicy biurowi
1050
68,2
490
31,8
5. Pracownicy usług osobistych i
sprzedawcy
4709
82,7
984
17,3
6. Rolnicy, ogrodnicy, leśnicy i rybacy
816
53,1
720
46,9
7. Robotnicy przemysłowi i
rzemieślnicy
3297
22,5
11340
77,5
8. Operatorzy i monterzy maszyn i
urządzeń
701
25,9
2008
74,1
9. Pracownicy przy pracach prostych
1939
39,5
2969
60,5
Bez zawodu
6977
48,4
7432
51,6
Najbardziej
sfeminizowane
zawody:
fryzjer, pracownik
domowej opieki osobistej,
opiekunka dziecięca
pracownik ds finansowostatystycznych, księgowa,
sekretarka, pielęgniarka i
położna.
Najbardziej
zmaskulinizowane
zawody:
mechanik pojazdów sam,
technik mechanik, ślusarz i
pokrewni, mechanik i
monter maszyn i urządzeń,
robotnik w budownictwie,
murarz, kierowca
samochodów ciężarowych
i osobowych
Dane: WUP w Białymstoku
14
Aktywizacja zawodowa bezrobotnych kobiet i mężczyzn
w woj. podlaskim w 2009r.
10000
9000
8000
7000
6000
5000
4000
3000
2000
1000
0
praca
prace
roboty
subsydiow interwency
publiczne
ana
jne
w ramach
dotacji na
dzialaln.
w ramach
prace społ
ref.
uzyteczne
kosztów
staż u
pracod.
szkolenie
ogółem
6479
1970
1881
1703
888
1405
9162
4274
kobiety
2940
1233
813
547
321
810
6526
1599
mężczyźni
3539
737
1068
1156
567
595
2636
3524
Dane: WUP w Białymstoku
15
Bezrobotne kobiety i mężczyźni podejmujący pracę w 2009r.
Kobiety
Mężczyźni
Bezrobotni
ogółem
Liczba
% do ogółu
bezrobotnych
Liczba
% do ogółu
bezrobotnych
Podjęcia pracy
26906
12842
47,7
14064
52,3
- niesubsydiowanej
20427
9902
48,5
10525
51,5
sezonowej
2330
1065
45,7
1265
54,3
- subsydiowanej
6479
2940
45,4
3539
54,6
Prace interwencyjne
1970
1233
62,6
737
37,4
Roboty publiczne
1881
813
43,2
1068
56,8
Podjęcie działalności
gospodarczej
1703
547
32,1
1156
67,9
888
321
36,1
567
63,9
Szkolenia
4274
1599
37,4
3524
62,6
Staże
9162
6526
71,2
2636
28,8
Prace społecznie użyteczne
1405
810
57,7
595
42,3
Wyszczególnienie
Refundacja kosztów
zatrudnienia bezrobotnego
Dane: WUP w Białymstoku
16
Wnioski











W ogólnej liczbie ludności woj. podlaskiego ok.1191 tys. kobiety stanowią 51,3%,
Zmniejsza się liczba ludności województwa, tempo spadku liczebności jest
dwukrotnie większe w przypadku mężczyzn niż kobiet,
Kobiety są w gorszej sytuacji na rynku pracy
Są mniej aktywne zawodowo; w grupie ludności aktywnej zawodowo stanowią
mniejszość – 45%, przeważają natomiast wśród biernych zawodowo -61%,
Na sytuację kobiet znaczący wpływ mają role społeczne: konieczność godzenia
pracy zawodowej z obowiązkami domowymi i rodzicielskimi, co obniża ich
mobilność zawodową i dyspozycyjność,
Różnice w aktywności zawodowej kobiet i mężczyzn są duże: 15 pkt różnicy w
wartości współczynnika aktywności zawodowej, 14 pkt – w wartości wskaźnika
zatrudnienia na niekorzyść kobiet,
Rośnie aktywność zawodowa ludności, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, jednakże
kobiet - szybciej, powoli zmniejszają się różnice w poziomie tej aktywności,
Dysproporcje płci widoczne są w strukturze pracujących, mężczyźni stanowią
54,3% ogółu pracujących i zdominowali większość sektorów, z wyjątkiem sektora
usług nierynkowych,
Kobiety przeciętnie 2 miesiące dłużej szukają pracy, częściej są zwalniane w
przypadku restrukturyzacji zakładu pracy,
Przeciętne wynagrodzenie kobiet jest o ok. 20% niższe niż mężczyzn, dłuższa jest
droga awansu,
Kobiety są bardziej zagrożone ubóstwem i samotnością, zwłaszcza w starszych
grupach wiekowych,
17
Wnioski, cd.







Największy wzrost bezrobocia kobiet, który określił ich niekorzystną pozycję
na rynku pracy na następne dziesiątki lat, miał miejsce w latach 90-tych XX
wieku, kiedy to następowała restrukturyzacja zakładów z branż
zatrudniających głównie kobiety (przede wszystkim silnie rozwinięty w woj.
podlaskim przemysł włókienniczy) – w 1998r. kobiety stanowiły 56% ogółu
bezrobotnych,
W ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie udziału kobiet wśród
zarejestrowanych bezrobotnych zarówno w Podlaskiem, jak i w kraju
(odpowiednio do: 46% w woj. i 51,1% w kraju),
Wynika to nie tyle z poprawy sytuacji kobiet na rynku pracy, ile z
pogorszenia sytuacji mężczyzn,
Nadal % długotrwale bezrobotnych jest wyższy wśród kobiet (48%) niż
wśród mężczyzn (39%),
W 2009r. nastąpił znaczny wzrost poziomu bezrobocia (o 33,5% w woj.),
jednakże bezrobocie wśród mężczyzn wzrosło o ponad 43%, a wśród kobiet
– o 21%,
Związane jest to z większym napływem mężczyzn do rejestrów urzędów
pracy, głównie poprzednio pracujących,
Na tę sytuację ma duży wpływ kryzys gospodarczy i związane z nim
zwolnienia grupowe z dużych zakładów takich branż, jak naprawy taboru
kolejowego, transport kolejowy, produkcja maszyn, przemysł drzewny, a
więc zakładów zatrudniających głównie mężczyzn
18
Dziękuję za uwagę!
Marzanna Wasilewska
Wydział Badań i Analiz
Wojewódzki Urząd Pracy w Białymstoku
www.up.podlasie.pl
19