Transcript Praca I.Knypek
Jesteś tym, co jesz.
Iwona Knypek, kl. 3B
Spis treści
Choroby związane z nieodpowiednim odżywianiem
2.
Kliknij myszką lub naciśnij spację (lub enter), żeby przejść do drugiej strony spisu treści
Spis treści cd.
5. Praktyczne porady żywieniowe
Witaminy: kwas foliowy (grupa witamin), A
>wróć do pierwszej strony spisu treści
Wstęp
Prawidłowe odżywianie jest ważne w całym naszym życiu. Niezdrowy tryb życia nie tylko odbija się na naszym zdrowiu, ale również wpływa na nasze samopoczucie.
Choroby związane z nieodpowiednim odżywianiem
Nadwaga
• • • • • • • • • • Nadwaga występuje wtedy, gdy dostawa energii przekracza zapotrzebowanie organizmu. Analizy przyzwyczajeń żywieniowych osób z nadwagą wykazały, że zazwyczaj jedzą one zbyt słodko i nazbyt tłusto.
Nadwaga szkodzi zdrowiu na różne sposoby. Po pierwsze bezpośrednio obciąża aparat ruchowy, po drugie wywołuje lub nasila objawy chorobowe. Dlatego w przypadku nadwagi dochodzi często do: dolegliwości stawów; bólu krzyża; podwyższonego poziomu cholesterolu we krwi; miażdżycy; stanów zapalnych w fałdach skóry; cukrzycy; podagry; zakłóceń snu; wysokiego ciśnienia krwi; chorób żył i owrzodzenia nóg.
• • • • • • • • •
Próchnica
Kwasy, wytwarzane przez bakterie rozkładające słodkie produkty niszczą szkliwo (twarda powierzchnia zęba). Gdy szkliwo zaczyna się psuć, mówimy o próchnicy. Nie leczona próchnica sięga wewnętrznych części zęba, w końcu niszcząc go całkowicie. Próchnica znacznie częściej występuje u osób, które nie dbają o swoje zęby.
Objawy
: Wrażliwość na skrajne temperatury (zimno i ciepło) oraz słodki i kwaśny smak.
Tkliwość przy żuciu lub szczotkowaniu.
Ubytki w zębach (dziury).
Przykry zapach z ust.
Ból zębów, gdy choroba dosięga miazgi zębowej.
Powikłania:
Owrzodzenie dziąsła lub ropień dziąsła.
Zniszczenie i utrata zęba.
Zapalenie i zniszczenie tkanek okołozębowych.
W przypadku długo nie leczonych powikłań może dojść do rozwoju zakażenia krwi i choroby reumatycznej
Miażdżyca
Miażdżyca tętnic
części ciała.
powoduje zmniejszenie się światła tętnic. Odkładające się w nich złoża cholesterolu powodują grubienie ścian małych tętniczek, co prowadzi do gorszego ukrwienia poszczególnych narządów i
W miażdżycy mózgu
powodującej jego niedokrwienie, początkowo będzie występowała drażliwość, szybkie męczenie się, następnie upośledzenie pamięci, krytycyzm, zmienia się charakter chorego, staje się on zachłanny, skąpy. Mogą występować zaburzenia mowy, połykania, nawet zupełne zaburzenie świadomości. Niebezpieczeństwem miażdżycy mózgu są udary mózgowe, wylewy krwi do mózgu występujące z porażanie, połowicznym.
Miażdżyca naczyń wieńcowych
należy ograniczyć jego wysiłek.
jest najczęstszą przyczyna zawału serca. W skutek zwężenia tętniczek zmniejsza się ukrwienie mięśnia sercowego, doprowadzając do martwicy. U ludzi starszych ból w klatce piersiowej towarzyszący zawałom jest mniejszy. Częściej występują bóle nadbrzusza. Przebieg zawału serca ludzi starszych jest cięższy. Z ozdrowieńcami po przebytych zawałach pielęgnacja oszczędzająca. Wszystkie czynności należy wykonywać za chorego - do minimum
Miażdżyca tętnic obwodowych
dotyczy najczęściej tętnicy brzusznej, która uciskając tętnicę biodrową powoduje ostre zmiany niedokrwienia kończyn dolnych. Zamykanie światła tętnic dolnych występuje najczęściej u mężczyzn. Sprzyja temu i znacznie przyspiesza proces palenia papierosów - również zwężający naczynia. Chory odczuwa silny ból nóg. Najpierw po wysiłku, następnie bóle występują niezależnie od wysiłku, najczęściej w nocy. Chory szukając ulgi siedzi z opuszczonymi nogami. Bóle są tak silne że chorzy zgadzają się na amputację.
W celu opóźnienia procesów związanych z miażdżycą należy:
• prowadzić higieniczny tryb życia • dbać o komfort psychiczny (unikać stresów) •
przestrzegać diety niskokalorycznej i bez cholesterolowej
• zażywać ruchu na świeżym powietrzu (spacery, sport, gimnastyka) • unikać wszelkich używek
Rak żołądka
Pierwotny nowotwór złośliwy żołądka wywodzący się z nabłonka pokrywającego błonę śluzową żołądka. • • • •
Czynniki żywieniowe i związane ze stylem życia
dieta obfitująca w pokarmy wędzone, marynowane, solone (bogata w azotany i azotyny) niskie spożycie warzyw i owoców (niedostateczna podaż witaminy C) palenie tytoniu (1,5-2-krotny wzrost ryzyka zachorowania) picie dużej ilości alkoholu
Używki
Substancje z powodu swego składu chemicznego działające na centralny układ nerwowy: kawa, tytoń, herbata, afrodyzjaki itp. Mogą być nimi również napoje alkoholowe, narkotyki i inne substancje psychoaktywne, zmieniające (w mniejszym lub większym stopniu) stan świadomości człowieka.
Kawa
•Spożycie zbyt dużej ilości kawy może wywoływać uczucie nerwowości, niepokoju i rozdrażnienia (tzw. "zdenerwowanie kofeinowe").
•Podobnie jak herbata wpływa na żółknięcie zębów i może prowadzić do próchnicy. •Ze względu na swoje właściwości pobudzające u większości ludzi utrudnia zasypianie (u nielicznych występuje efekt przeciwny). •Nieznacznie zmniejsza płodność zarówno u mężczyzn jak i u kobiet. •Spożycie dużej ilości kawy przez kobietę w ciąży może zwiększać prawdopodobieństwo martwego urodzenia. W związku z tym zalecane jest, by osoby w ciąży piły do dwóch filiżanek kawy dziennie •Gotowana kawa może w dużym stopniu wpływać na podniesienie poziomu cholesterolu. •Spożycie dużej ilości kawy może zwiększyć prawdopodobieństwo niektórych chorób serca
Napoje alkoholowe
Alkohol należy do grupy depresantów, spowalnia aktywność ośrodkowego układu nerwowego, przez co zażywający go ludzie odczuwają odprężenie, podwyższoną pewność siebie, a ich koordynacja ruchów oraz mowa zostają zaburzone.
•Alkohol powoduje również zmianę gęstości płynów w uchu wewnętrznym - narządzie odpowiedzialnym za poczucie równowagi, co skutkuje jej zaburzeniami.
•Powoduje on również rozszerzenie naczyń krwionośnych, przyspieszenie tętna oraz podniesienie ciśnienia krwi. Skutkuje to odczuwaniem ciepła oraz może powodować bóle głowy. Nieprawdą jest, że osobę bliska śmierci w wyniku wyziębienia może uratować podanie alkoholu, ponieważ uczucie "ciepła" jest złudzeniem. W rzeczywistości przyśpiesza on wymianę ciepła pomiędzy otoczeniem a organizmem poprzez przyspieszenie krążenia i rozszerzenie naczyń krwionośnych, a więc alkohol "rozgrzewa" jedynie w ciepłym pomieszczeniu, spożywanie alkoholu na mrozie przyspiesza wychłodzenie ciała co może doprowadzić do wyziębienia, a następnie śmierci.
•W chwili upojenia, osoba będąca pod wpływem alkoholu częściowo lub zupełnie traci koordynację ruchową, upośledzona zostaje zdolność koncentracji i oceny sytuacji, pamięć, mowa; zaburzona zostają reakcje emocjonalne, a widzenie staje się nieostre. Co roku w wypadkach samochodowych spowodowanych przez nietrzeźwych kierowców ginie lub traci zdrowie wiele przypadkowych osób.
•Często alkohol leży u podstaw zachowań agresywnych i impulsywnych, a zaburzenie zdolności logicznego myślenia może powodować nieporozumienia, przez co osoby nadużywające alkoholu często wdają się w bójki.
•Znaczne upojenie alkoholowe może skutkować ostrym nieżytem żołądka, a nawet groźnego krwotocznego zapalenia żołądka. Spożywanie działa niszcząco również na wątrobę, powodując jej odwracalne stłuszczenie, a po wielu latach picia nieodwracalną marskość, co przekłada się na komplikacje w przetwarzaniu substancji odżywczych z trawionych pokarmów, zachodzą także zaburzenia w procesie detoksykacji. Do objawów marskości wątroby należą obrzęki (zatrzymywanie płynów w ustroju), żółtaczka, podbarwienie skóry i białkówek oczu, puchlina brzuszna i krwawe wymioty.
•Alkohol zmniejsza aktywność leukocytów, co powoduje spadek sprawności układu odpornościowego. U alkoholików zmniejsza się wytwarzanie trombocytów.
Papierosy
Palenie papierosów powoduje:
•choroby układu krążenia - chorobę niedokrwienną serca, zawał mięśnia sercowego, miażdżycę zarostową kończyn dolnych •choroby układu oddechowego - rozedmę płuc, przewlekłe zapalenie oskrzeli, raka płuc, raka języka, raka krtani
Konserwanty
Konserwant
askorbinowy inaczej
środek konserwujący
związek chemiczny (lub mieszanina związków chemicznych), które powodują przedłużenie przydatności do spożycia lub trwałości produktów spożywczych i przemysłowych. Najczęściej konserwanty dodawane są do żywności (np. benzoesan sodu, kwas – zwany potocznie witaminą C). Konserwujące działanie ma także proces moczenia mięsa w solance (wodnym roztworze chlorku sodu) i wędzenia. – • • •
Substancje te można podzielić na trzy grupy:
zabronione – bardzo szkodliwe np. E103 zakazany – barwnik i konserwant do farb, a nie środków spożywczych, dopuszczone – np. E104 – pospolity żółty barwnik do napojów, spożywcze – o niskiej szkodliwości dla zdrowia. Azotan Potasu (E252)
Popularnym konserwantem jest np. benzoesan sodu (E 211). Stosuje się go do konserwacji, między innymi: •przetworów owocowych (dopuszczalna zawartość: 100 mg na 100 g produktu), •przetworów warzywnych, różnych sałatek (<1 g/kg), koncentratu pomidorowego (1,5 g/kg -dot. półproduktu), •konserw rybnych, ryb (<1 g/kg, krewetki gotowane<2 g/kg), •napojów gazowanych (<0,15 g/litr) , •margaryny. Benzoesan sodu działa drażniąco na śluzówkę żołądka, dlatego spożycie zawierających go produktów może u osób nadwrażliwych (np. chorych na chorobę wrzodową) powodować dolegliwości bólowe. W połączeniu z witaminą C (E300) może przekształcić się w rakotwórczy benzen, co ma znaczenie szczególnie w przypadku napojów gazowanych, w których stosuje się jednocześnie obie te substancje. Temperatura i naświetlenie to czynniki przyspieszające formowanie się benzenu.
• • • • • • • •
Praktyczne porady żywieniowe (jak być zdrowym i nie „złapać” zbędnych kilogramów)
Lepiej jeść częściej mniejsze posiłki niż rzadziej duże, a przy ich przygotowywaniu poznawać wartość kaloryczną. Jeśli jemy kolację, to jedzmy ją najpóźniej o godzinie 18.00 celebrując każdy posiłek i poświęcając mu odpowiednią ilość czasu. Jedząc wolno zjemy mniej. Nie zapominajmy, że pojemność naszego żołądka to tyle co objętość naszej pięści. Nie pijmy w trakcie posiłku tylko przed nim, najlepiej duże ilości niegazowanej wody mineralnej. Podawajmy posiłki na małych białych talerzach pamiętając, że niektóre kolory pobudzają apetyt, a talerz o dużej średnicy sprawia wrażenie, że jedzenia jest mniej niż w rzeczywistości. Białe pieczywo zamieniajmy w miarę możliwości na ciemne, potrawy smażone na duszone lub grillowane. Jedzmy dużo warzyw i owoców oraz tych wszystkich produktów, które zawierają błonnik. Nie róbmy zakupów „na głodniaka”, nie podjadajmy między posiłkami. Paluszki, chipsy, cukierki itp. lepiej zastąpić choćby orzechami.
Piramida żywieniowa, składająca się z czterech grup produktów, ilustruje co jest podstawą odżywiania, co powinno się jeść często, a czego wręcz unikać.
Klasyczna piramida żywienia wskazuje na produkty zbożowe jako główny składnik diety człowieka. Ostatnio jednak zmodyfikowano tę koncepcję i w podstawie piramidy umieszczone zostały warzywa i owoce zamiast pieczywa, makaronu, ryżu i kaszy. Warzywa i owoce w każdej postaci warto jeść nawet pięć razy dziennie. Na drugim poziomie współczesnej piramidy żywieniowej są: ciemny ryż, chleb razowy, pełnoziarnista kasza i oleje roślinne. Jedząc te produkty trzy razy dziennie usprawnia się pracę serca i układu krwionośnego. Wyżej znajdują się: białe mięso, rośliny strączkowe i nabiał. Powinno się je przyjmować dwa razy dziennie. Czwarte i ostatnie miejsce zajmuje makaron, białe pieczywo, ziemniaki, czerwone mięso i słodycze. To oczywiście trzeba w miarę możliwości wyeliminować ze swojej diety.
Witaminy
Są niezbędne. Bez nich nie funkcjonuje prawidłowo żaden organizm. Przyjmuje się, że istnieje 13 witamin.
Hiperwitaminoza
zespół objawów chorobowych wywołany nadmiarem witamin w organizmie, dotyczy on przede wszystkim witamin rozpuszczalnych w tłuszczach: A, D, E i K. Przeciwieństwo awitaminoza.
Awitaminoza
schorzenie polegające na niedoborze witaminy lub ich zestawu; powoduje różne zakłócenia przemiany materii z objawami charakterystycznymi dla poszczególnych witamin .
Źródło:
Ziarna zbóż, mięso, rośliny strączkowe, drożdże, chleb razowy, ryby i orzechy.
Działanie: Niedobór: Nadmiar:
Przemiana węglowodanów, gojenie ran, uśmierzanie bólu. Bóle kończyn, osłabienie mięśni, niewydolność krążenia. Duszności, nudności, osłabienie, drżenie mięśni zaburzenia pracy serca, reakcje alergiczne.
Źródło:
Mleko, jogurty, jaja, chude sery, drożdże, kiełki zbóż, jarzyny, wątroba, migdały, grzyby, łosoś, pstrąg, makrela, pieczywo pełnoziarniste, orzechy włoskie.
Działanie:
narządu wzroku.
Niedobór:
Prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i oddechowego oraz Zmiany chorobowe skóry, pogorszenie ostrości wzroku, światłowstręt, zawroty głowy, bezsenność, zaburzenia oddechowe.
Nadmiar:
Nudności i wymioty.
Źródło:
Mięso, drób, ryby, ziemniaki, produkty mleczne, jajka, fasola, groch, ser, soja, suszone brzoskwinie, pełne ziarna zbóż, orzechy ziemne, migdały, grzyby.
Działanie:
skóry, pozytywne oddziaływanie na stan psychiczny.
Niedobór:
Regulacja poziomu cholesterolu, obniżanie ciśnienia, poprawianie ukrwienia Wybuchy złości, niepokój, depresje, bezsenność, bóle głowy, trudności z pamięcią, osłabienie, utrata na wadze, choroby skórne, biegunki.
Nadmiar:
Uszkodzenie wątroby, arytmia serca, bóle głowy, mrowienia, zaczerwienienie skóry, szum w uszach, podniesienie poziomu glukozy we krwi.
Źródło:
Mięso, ziarna zbóż, pestki słonecznika, otręby pszenne, orzechy, soja, soczewica, groch, ryby, mleko, sery, jajka, ziemniaki, ciemny ryż, chleb pełnoziarnisty, masło orzechowe, rośliny strączkowe, brokuły, awokado, banany, pomarańcze, melony.
Działanie:
przemęczeniu, regeneracja tkanek, poprawa stanu włosów.
Niedobór:
Prawidłowy metabolizm cukrów, białek i tłuszczu, gojenie ran, zapobieganie Zaburzenia układu nerwowego, drażliwość, depresje, bóle w stawach, skurcze, wypadanie włosów, przedwczesna siwizna, zmiany skórne, zaburzenia trawienia, przemęczenie, infekcje górnych dróg oddechowych.
Nadmiar:
Biegunki
Źródło:
Ryby, drób, chude mięso, jajka, mleko, całe ziarna zbóż, suszone śliwki, sucha fasola, jarzyny, awokado, banany, słonecznik, soja, orzechy laskowe.
Działanie:
kwasów tłuszczowych, większa odporność organizmu, łagodzenie objawów napięcia przedmiesiączkowego.
Niedobór:
Prawidłowa praca serca i funkcjonowanie układu nerwowego, przemiana białek i Zmiany w szpiku kostnym, zahamowanie wzrostu, stany zapalne skóry, zmiany w układzie nerwowym, zmniejszona odporność na infekcje, niedokrwistość, kamica nerkowa.
Nadmiar:
Zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego, zwyrodnienia tkanki nerwowej.
Źródło:
Produkty pochodzenia zwierzęcego: wątroba, nerki, serce, chude mięso, ryby, skorupiaki, owoce morza, sery, jaja, mleko.
Działanie:
Regeneracja komórek, procesy krwiotwórcze, zapewnienie dobrego nastroju, pobudzanie apetytu.
Niedobór:
Zaburzenia w układzie krwionośnym i nerwowym, trudności w chodzeniu, drętwienie rąk i nóg, stany zapalne ust, niemiły zapach ciała, dolegliwości miesiączkowe.
Nadmiar:
Rzadko występujące objawy uczuleniowe.
Źródło:
Owoce (dzika róża, porzeczki, jabłka, truskawki, jagody, żurawina, cytrusy), zielone i liściaste warzywa, ziemniaki, kalafior, pomidory, papryka).
Działanie:
Przyspieszone gojenie ran, wytwarzanie krwinek czerwonych, walka z nadciśnieniem, zapobieganie chorobie wieńcowej, ochrona przed infekcjami, zmarszczkami i nowotworami.
Niedobór:
Obrzęki i krwawienia z dziąseł, wypadanie zebów, zwiększona łamliwość kości, wolne gojenie się ran, zmniejszona odporność na infekcje, bóle stawów i mięśni, obrzęki kończyn, depresja, apatia, osłabienie, brak apetytu.
Nadmiar:
Tworzenie się kamieni nerkowych.
Źródło:
Wątroba, migdały, orzechy włoskie i ziemne, brązowy ryż, mąka sojowa, mąka pełnoziarnista, żółtko, kraby, sardynki, grzyby, szpinak, marchew, pomidory.
Działanie:
układu immunologicznego.
Niedobór:
Synteza cukrów, białek i kwasów tłuszczowych, właściwe funkcjonowanie skóry i Wysypki, wypadanie włosów, stany zapalne jelit.
Nadmiar:
Nie dowiedziono toksycznego wpływu biotyny na ludzki organizm.
Źródło:
Zielone warzywa liściaste, wątroba, nerki, drożdże, żółte warzywa i owoce, kiełki, nabiał.
Działanie:
Regulacja wzrostu komórek, wsparcie pracy przewodu pokarmowego, ochrona przed nowotworami – szczególnie rakiem macicy.
Niedobór:
Zaburzenia rozwojowe płodu, zahamowanie wzrostu i odbudowy komórek, mała ilość czerwonych ciałek krwi, zaburzenia kładu nerwowego (depresja, bezsenność, stany niepokoju, rozdrażnienia, problemy z pamięcią), zaburzenia w trawieniu – zahamowanie wzrostu u dzieci i młodzieży.
Nadmiar:
Zaburzenia układu nerwowego i pokarmowego.
Źródło:
Jaja, wątroba, tran, produkty mleczne, żółte i czerwone warzywa i owoce, zielone warzywa.
Działanie:
Prawidłowy stan naskórka, przemiana materii, ochrona przed nowotworami.
Niedobór:
"Kurza ślepota", zmiany skórne (rogowacenie nabłonka), zaburzenia wzrostu i łamliwość włosów, rozdwajanie się paznokci, ryzyko raka płuc, żołądka i macicy.
Nadmiar:
Zmiany skórne, wypadanie włosów, nudności, wymioty, bóle stawów, zaburzenia wątroby, zmniejszone uwapnienie kości.
Źródło:
Tran, wątroba, masło, jaja, mleko, ryby, margaryna.
Działanie:
oraz mięśnia sercowego.
Niedobór:
Kształtowanie się kości i zębów, wspomaganie komórek szpiku kostnego Krzywica u dzieci,, rozmiękczenie kości u dorosłych, stany zapalne skóry, zmniejszenie odporności, pogorszenie słuchu, osłabienie i wypadanie zębów.
Nadmiar:
Demineralizacja kości, złamania, utrata łaknienia, nudności, spadek masy ciała, bóle stawów i mięśni, nadmierne pocenie się, senność i zaburzenia rytmu pracy serca, kamica nerkowa.
Źródło:
Olej z kiełków pszenicy, całe ziarna zbóż, zielone warzywa liściaste, czosnek, orzechy, migdały, margaryna, jaja, mąka pełnoziarnista, mleko.
Działanie:
Ochrona czerwonych krwinek przed rozpadem, pozytywny wpływ na płodność.
Niedobór:
Rozdrażnienie, osłabienie zdolności koncentracji, osłabienie mięśni szkieletowych, wczesne starzenie się skóry, gorsze gojenie się ran, pogorszenie wzroku, niedokrwistość, bezpłodność, zwiększone ryzyko chorób sercowo – naczyniowych.
Nadmiar:
Zmęczenie, bóle głowy, osłabienie mięśni, zaburzenia widzenia.
Źródło:
Zielone liściaste warzywa, owoce, produkty mleczne i zbożowe, wątroba, jarzyny, olej sojowy, owoce awokado, brzoskwinie, ziemniaki.
Działanie:
miesiączkowego.
Niedobór:
Wspomaganie krzepnięcia krwi, zmniejszanie nadmiernego krwawienia Zaburzenia krzepliwości krwi, trudne gojenie się ran, zapalenie jelita, biegunki.
Nadmiar:
Niedokrwistość, nadmierne pocenie, uczucie gorąca.
Co za dużo to nie zdrowo.
Przy odżywianiu, warto przede wszystkim pamiętać o rozsądku.
Wszystko, co jest spożyte w małych ilościach, nie powinno nam zaszkodzić.
Jednak przesadzając z ilością dostarczanych tłuszczów, kofeiny, węglowodanów itp., możemy zrujnować nasze zdrowie.