Transcript Netnografia. Badania etnograficzne online

BADANIA ETNOGRAFICZNE ONLINE
Netnografia – szczególna forma etnografii
przystosowana do badania wyjątkowych,
zapośredniczonych przez komputer,
uwarunkowań dzisiejszych światów
społecznych.
Badania nad tożsamością, relacjami
społecznymi, uczeniem się i kreatywnością
(np. zjawisko autoprezentacji).
 Badania nad sposobem wytwarzania i
nabywania wiedzy przez członków
innowacyjnych społeczności internetowych w
wirtualnym dyskursie.
 Zrozumienie świata społeczności
internetowych.


Społeczność, która wykorzystuje technologię
do komunikowania się z innymi, do tworzenia
wspólnoty, utrzymywania kontaktów,
wyrażania siebie i zdobywania wiedzy.
 życia
zawodowego nauczycieli,
 świata społecznego nastolatków,
 społeczności fanowskich,
 społeczności graczy, artystów, pisarzy
amatorów,
 kulturowych zjawisk online.






odmienność w nawiązywaniu kontaktu,
inna rola badacza wkraczającego w pole badań,
inne znaczenie pojęć „uczestnictwo” i „obserwacja”,
inny sposób gromadzenia danych,
odmienne podejście do danych,
odmienne procedury etyczne.
Ludzie wykorzystują sieci
komputerowe do uczestniczenia w
zasobach kultury i tworzenia
poczucia wspólnoty.
Skupiska społeczne, które formują się w
przestrzeni wirtualnej, kiedy wystarczająco
duża liczba osób prowadzi publiczne
dyskusje na tyle długo i z dostateczną dozą
ludzkich uczuć, by mogły wytworzyć się
między nimi osobiste relacje.
Netnografia nie jest podejściem
indywidualistycznym, głównym tematem jest
zbiorowość, bada grupy, zgromadzenia bądź
zbiory ludzi.
Kontakty za pośrednictwem internetu bądź
innych form komunikacji zapośredniczonych
przez internet.


Element komunikacji jest niezbędny, ale
komunikacja może mieć charakter audialny
(playlisty, podkasty), wizualnej (Flickr),
audiowizualnej (Youtube). Komunikacja
stanowi wymianę znaczących symboli.
najmniej 20 osób – górna granica
150-200 uczestników,
 podział na podgrupy.
 co




poziom dostępności,
nacisk na długotrwałość (powtarzalny i rozciągnięty w
czasie kontakt),
subiektywne poczucie autentycznego kontaktu z
innymi uczestnikami społeczności,
między jednostkami wytwarza się więź społeczna i
poczucie stanowienia odrębnego zbioru.


Problem ze zdefiniowaniem pojęcia „kultura”:
„całokształt sposobu życia ludzi, spuścizna społeczna,
sposób myślenia, odczuwania i wierzenia, kopalnia
wiedzy, zbiór zasad reagowania na problemy bądź
wyuczonych schematów zachowań, mechanizmy
regulacji zachowań ludzkich, techniki adaptacji do
środowiska zewnętrznego, mapy behawioralne”
 symboliczny
kod nowego społeczeństwa
informacyjnego,
 zbiór praktyk kulturowych i stylów życia
związanych z rozwojem usieciowionej
technologii komputerowej.
 kultura
blogosfery,
 kultura telefonii komórkowej,
 kultura fanów Bolywood…
 Znacząca
większość z 1,5 miliarda
użytkowników internetu jest
zaangażowana w jakąś formę
internetowego życia społecznego, nawet
jeśli to jest tylko bierne czytanie
komentarzy.


84% wszystkich użytkowników internetu realizowało
jakąś formę kontaktu: angażowanie się w działalność
grup, których członkami byli już wcześniej,
zacieśnianie więzi z lokalnymi społecznościami,
szukanie nowych społeczności, nawiązywanie
kontaktów z „innymi” (z osobami o odmiennej rasie,
pochodzeniu etnicznym, statusie ekonomicznym czy
wieku).
utrzymywanie kontaktu ze społecznością internetową
jest elementem społecznego życia wielu jednostek.
Internet staje się wysoce zaawansowanym
narzędziem komunikacyjnym, które umożliwia
i uprawomocnia tworzenie się społeczności.
Społeczności, które stają się „przestrzeniami”
przynależności, informacji i wsparcia
emocjonalnego, bez których ludzie nie mogą
się obejść.
Technologia nie determinuje kultury,
ale te siły wzajemnie na siebie
wpływają i nawzajem się
wytwarzają.






Początkowe przekonanie o:
ograniczającej komunikaty niewerbalne roli mediów
elektronicznych,
spłaszczeniu hierarchii społeczności internetowych,
wzroście egocentryzmu,
bardziej pobudzonej i nieograniczonej informacji,
podważaniu struktury społecznej niezbędnej do
tworzenia prawidłowych i przyjaznych relacji
społecznych.





Weryfikacja początkowych założeń:
społeczność internetowa tworzy własne
wieloaspektowe konteksty komunikacyjne,
dążenie do pogłębiania więzi poprzez skupianie się na
podobieństwach i wspólnych zainteresowaniach,
wytwarzanie strategii uwidaczniania i wyrażania
swojej tożsamości,
ustanawianie nowych znaczników różnic statusowych
(nowi, liderzy, itp.)
Wyjątkowe cechy społeczności online –anonimowość,
dostępność – tworzą nowe sposoby interakcji.
 Badania dowodzą, ż użytkownicy internetu posiadają
rozleglejsze sieci społeczne niż pozostali i skłonni są
kontaktować się ze znajomymi poza internetem.
 Intensywne korzystanie z internetu wiąże się z
większym zaangażowaniem obywatelskim.
 Początkowe poszukiwanie informacji przeobraża się w
aktywność społeczną (najpierw poczytywanie forum,
potem udział w dyskusji).

Zainteresowanie
przedmiotem lub
grupą
• Wymiana
informacji i norm
• Wymiana
informacji
tożsamościowych
Zwiększanie
interakcji
• Narzucanie i
przyjmowanie
norm
kulturowych,
spójność
kulturowa
• Określenie
statusów,
partnerstwo,
zaangażowanie
 regularni
użytkownicy,
 nowicjusze,
 podpatrywacze,
 trolle.
INTERAKTOR
TWÓRCA
PASJONAT
INSIDER
NOWICJUSZ
BYWALEC
PODPATRYWACZ
FACYLITATOR
SIECI
MANIACTWO
BUDOWANIE
ZWIEDZANIE
SPAJANIE





Badanie oddziaływania na pojęcie tożsamości,
badanie nad kulturą i kondycją ponowoczesną,
ujawnianie złożoności i różnorodności funkcjonujących
w sieci grup,
badanie relacji międzyludzkich i zmian zachodzących
pod wpływem internetu,
Odkrywanie napięć między komercyjnym
nastawieniem a stosunkami władzy w sieci…
Kiedy jesteśmy w sieci, komputer wprowadza naszą
tożsamość w wirtualny świat odcieleśnionej obecności
i jednocześnie zachęca nas do przyjmowania innych
tożsamości. Podglądamy bądź angażujemy się w
rozmaite internetowe grupy dyskusyjne, które
umożliwiają dialogiczne wyłanianie się różnych wersji
nas samych. W tym sensie komputer toruje drogę nowej
postaci performatywności, wcielania w życie za
pomocą tekstu i obrazu wielorakich i prawdopodobnie
wyidealizowanych jaźni.
Lysloff
Społeczności internetowe (e-plemiona) zmieniają
pojęcie jednostkowej tożsamości, systemów wsparcia
społecznego, relacji w życiu osobistym i w pracy,
władzy instytucjonalnej i wreszcie aktywizmu
społecznego. Skutkiem komunikacyjnym jest
konieczność rozwinięcia przez członków grupy
nowego zbioru norm, które będą wyjątkowe dla
konkretnej społeczności, do której należą.
Netnografia dopasowuje procedury
etnograficzne związane z obserwacją
uczestniczącą do wyjątkowych
warunków interakcji zapośredniczonej
przez komputer: jej modyfikacji,
dostępności, anonimowości oraz
możliwości archiwizacji jej treści.
Badanie „społeczności internetowych”
Badanie „społeczności w internecie”
-analiza zjawiska, które w bezpośredni -analiza społeczności w internecie
sposób odnosi się do społeczności i
kultury online, wybranej formy, w
jakiej się przejawiają czy jednego ze
składających się na nie elementów
(np. sposób przyjmowania
nowicjuszy, zmiany w obrębie języka,
użycie symboli graficznych),
-analiza konkretnej grupy
dyskusyjnej, określonego świata
wirtualnego, typu zachowania w
ramach portalu społecznościowego,
specyficznej formy umieszczania
linków na blogach.
pozwala lepiej zrozumieć szersze
zjawiska kulturowe i dokonać
generalizacji (internetowa grupa
skinheadów a rasizm w
społeczeństwie)
-Netnografia pełni rolę uzupełniającą
inne metody badań jakościowych.
Netnografia jest wystarczającą metodą do badań
społeczności internetowych, analizy
wybranych internetowych zjawisk
społecznych i kulturowych, jeśli badania
wykraczają poza kontekst społeczności
internetowych i obejmują szersze układy
społeczne trzeba łączyć netnografię z
etnografią.
 Modyfikacja,
 anonimowość,
 dostępność,
 archiwizacja.
Tekstualizacja,
 rozciągnięcie interakcji w czasie,
 fragmentaryczność,
 zakłócenia,
 zachowanie kontroli nad autoprezentacją przez
użytkownika,
 poczucie nienaturalności.

 Poczucie
elastycznej tożsamości,
 swoboda autoprezentacji,
 ujawnianie cech i pragnień,
 wirtualne reprezentacje tożsamości.
 Egalitarna
etyka internetu,
 demokratyczny i inkluzywny charakter
grup,
 zasada rozszerzania społeczności,
 dostępność globalna,
 mieszanie sfery prywatnej z publiczną.
 Automatyczna
archiwizacja,
 rola wyszukiwarek internetowych
(możliwość dotarcia do każdego postu,
grupy dyskusyjnej, forum, itp.),
 tekstualne ślady interakcji.
Rola badacza: uczestnictwo czy obserwacja,
 stawianie problemów badawczych,
 rozpoznanie grupy i tematu,
 pokonanie niechęci i nieufności badanych,
 włączenie do opisu badania sposobu
poszukiwania grupy.



fora dyskusyjne: oparte na tekście interakcje
zorganizowane wokół konkretnych, podzielanych przez
jakąś grupę postaw czy zainteresowań,
czaty: forma komunikatorów internetowych, za pomocą
których grupa osób wymienia się wiadomościami
tekstowymi, zazwyczaj w celach towarzyskich.
Interakcja przebiega w sposób synchroniczny, w czasie
rzeczywistym,


portale gier: przestrzenie komunikacji, w których jedna
lub więcej osób podejmuje interakcje społeczne,
wykorzystując ustrukturyzowany format gier
fabularnych,
światy wirtualne: to rodzaj przestrzeni gry, która łączy
w sobie synchroniczne, oparte na grafice środowisko
gry sieciowej z oddolnymi procesami społecznymi
typowymi dla wczesnych gier internetowych,


listy mailingowe: grupy użytkowników
wymieniających się regularnie wysyłanymi mailami,
dotyczącymi konkretnego zagadnienia, traktowane jako
prywatne,
kręgi: sposób uporządkowania stron internetowych o
podobnej tematyce, połączonych ze sobą i
ustrukturyzowanych (stosunkowo słaba komunikacja)


blogi: specyficzny typ stron internetowych, które są
regularnie aktualizowane, zawierają datowane wpisy
ukazujące się od najnowszego wpisu, aspekt
społecznościowy obecny pod postacią komentarzy pod
wpisami, tekstowy charakter (grafika, filmy, itp.)
mikroblogi (Twitter) publikowanie krótkich
wiadomości, często aktualizowanych,
rozpowszechnianych na różnych platformach,


wiki: wyspecjalizowana, współtworzona przez
użytkowników platforma internetowa, umożliwiająca
modyfikowanie jej zawartości, możliwość kontaktu za
pomocą tekstowych komentarzy kierowanych do siebie
nawzajem przez poszczególnych tworców,
witryny audiowizualne: miejsca w przestrzeni
internetowej, gdzie użytkownicy w sposób
asynchroniczny dzielą się treściami i komentują
nawzajem swoje dzieła graficzne, fotograficzne,
itp.(Flickr, YouTube)

portale społecznościowe: hybrydowe formy
komunikacji oferujące strony indywidualne,
różnorodne media interakcyjne, grupy zainteresowań.
Interakcja odbywa się przez rozmaite media,
przybiera różne formy (publikowanie danych,
informacji, zdjęć, komentarzy tekstowych, itp.)
Facebook.
R. V. Kozinets, Netnografia. Badania etnograficzne
online, PWN, Warszawa 2012,
P. Cichocki, T. Jędrkiewicz, R. Zydel, Etnografia
wirtualna, w, Badania jakościowe. Metody i narzędzia,
red. D. Jemielniak, PWN, Warszawa 2012, s. 203 –
231.