اهداف استقرار نظام پيشنهادها
Download
Report
Transcript اهداف استقرار نظام پيشنهادها
سمينار آموزش ي مهندس ي مجدد نظام پيشنهادها
ويژه كاركنان دانشگاه فردوس ي مشهد
سعيد فتح الهي راد
آذر 89
فهرست
• معرفي پروژه طراحي و استقرار نظام پيشنهادها در دانشگاه فردوس ي مشهد
• توضيحاتي در زمينه نظام پيشنهادها
• مروری بر آييننامه نظام پيشنهادها
• مقدمهاي در مورد خالقيت
• معرفي برخي از تکنيکهاي خالقيت
• توصیههایی برای ارتقاء توان خالقیت
معرفي پروژه
فازهای پروژه
کارکن ززان و
-1طراحززی پیننزویی آيننامززه توسز مشززاو بززر اسزا نتززاج فززاز
شناخت
آموز
ٍ -2بحز ،تییيز و تکمیزل آيننامزه بزه روش کارمزاه شز ی/طراحززی
توس اعضا کمیته ت صص ي و مشاور
-3تش ززربح ب زرای م ززدران اخ ززر و اعم ززا نظ زرات آنه ززا و اخ ززر تای ززد
آيننامه
فاز طراحی نظام و تدوبن دستورالعمل
اترایی نظام پیشنهادها
ارائه آموزشهای مورد نیاز به مدران،
بررس یکنندمان ،دبي ان و کارکنان
آغاز بهکار نظام پیشنهادها و شروع
فعالیت دبي خانهای نظام پیشنهادها و
پشتیبانی نظام استقرار افته
اصالح نرم اف ار
-1مطالعه مستندات و گردآوری اطالعات
-2طراحی ،توزیع و تحلیل پرسشنامه
-3برگز ز اري تلس ززات متمركز ز ب ززا گروهه ززاي م تلز ز
اعضاي هيأتعلمي
-4ارائه گ ارش فاز شناخت
فاز شناخت وضعیت عوامل موثر بر
کارکرد نظام پیشنهادها در دانشگاه
شناخت نظام پيشنهادها (فرايند ،فلسفه،اهداف،ضرورت ،تاريخچه و)...
نظام پيشنهادها چيست؟
نظام پيشنهادها نظامي است كه طبق آن فرايندهايي براي:
• ارائه و دريافت
• بررس ي و اعالم نتيجه
• اتراي پيشنهادهاي مصوب
• و پاداشدهي و انگيزش
در سازمان ايجاد ميشود.
و دبي خانه (ستادي) براي انجام فعاليتهاي:
• آموزش ي
• ترويجي
• نظارتي
• گ ارشدهي (ارزيابي عملكرد واحدها /افراد)
ايجاد ميشود.
ضمنا سيستم اطالعاتي براي مكانيزه كردن فرمهاي نظام پيشنهادها و تهيه گ ارشات بهروز استقرار مييابد.
نظام پيشنهادها چيست؟
-۱نظززامي بزراي هرهمنززدي بيشززي از رفيتهززا و تززوان
فک ز ز ز ز ززري و خالقي ز ز ز ز ززت موت ز ز ز ز ززود کارکن ز ز ز ز ززان در هب ز ز ز ز ززود
محصوالت ،خدمات ،فرايندها ...
-۸ايجز ز ز ز ز ز ز ز ززاد بانز ز ز ز ز ز ز ز ززک اطالعز ز ز ز ز ز ز ز ززاتي از
اقززدامهاي هبززود و گسززي ش و تعم زيم
ان در ساير ب نهاي سازمان
-۷نظز ز ز ز ز ز ززامي ب ز ز ز ز ز ز زراي هبز ز ز ز ز ز ززود اطالعرسز ز ز ز ز ز ززاني
اقز ز ززدامهاي هبز ز ززود صز ز ززورت گرفتز ز ززه توس ز ز ز
افراد و واحدها توس ديگر واحدها
-۶نظامي براي ارتقا راندمان سازمان
(شناسايي و حرف اتالفها ،دوباره کاريها ،اف اين
سود ،هرهوري و )...از طريق اتراي پيشنهادها
-۲نظز ززامي ب ز زراي ايجز ززاد فضز ززاي مناس ز ز و پويز ززا ب ز زراي
گس ز ززي ش ي ز ززادگي ي و خالقي ز ززت در کارکن ز ززان و هم ن ز ززين
زمينهس ززازي ب زراي اس ززتقبا و ب زهکارگي ي آنه ززا توس ز
مديران در سازمان
-۳نظ ز ز ززامي ب ز ز زراي اف ز ز ز اين رض ز ز ززايت
شز ز ز ززیزي کارکنز ز ز ززان از طريز ز ز ززق ف ز ز ز زراهم
کردن زمينه مشزارکت آنهزا در اداره
س ز ز ز ز ززازمان و هرهمن ز ز ز ز ززدي از م اي ز ز ز ز ززاي
مشارکت
-۴نظامي براي اف اين سطح همکاري
و همدلي بين مديران و کارکنان
-۵نظززامي بزراي شززتاب و اسززتمرار ب شززيدن بززه رخززه هبززود
و مبارزه با سکو نزدمي در سازمان
مبانی تئوریک و خواستگاه نظام پیشنهادها
مكتب مديريتي توليد يا خدمات ناب
LEAN POODUCTION
• نظززام پیشززنهادها ب از ی از انقززالب ژاپ یهززا در عرصززه تولیززد و ارائززه خززدمات موسزوم بززه
انقالب تولید ناب ( )LEAN PRODUCTIONمیباشد.
• شززركت تويوتززا بززا معرفززي مكت ز مززديريدي بنززام توليززد انقززالب سززوم در مززديريت توليززد را
به دانن مديريت معرفي نموده است.
• توليد ناب بر محور اتالفستيزي استوار است و در قال آن تنباز ی پرشزور و همگزانی
در زمینززه شناسززایی و زدودن اتززالف در سززازمان (هززر ک ز ی در زمینززه شززیل خززود) اج زاد
میشود.
• در ايززن مكتز ،نظززامهززاي هززرهوري هم ززو ن JIT،QCC ،SS :و… همززه فلسز ه
اتالفزدايي دارند.
هيواليي به نام مودا
• هر يزی که منابع سازمان (ني وی کار،ماشين آالت و )...را به خود صزرف میکنزد
اما ارزش اف وده نمیسازد.
• ارزش افز وده زمززانی حاصززل میشززود کزه بززه تولیززد و ززا خزدمت مززورد ارائززه سززازمان
يزی اف وده میشود.
• مودا به مثابه هيواليي ارزش اف وده سازمان را ميبلعد
• ايززن هيززوال ماهززا قابززل رويززت و در بسززياري مواقززع غي ز مشززهود اسززت و ت ز ي
آن
نياز به عينك مودا بي ي دارد
• توليد ناب بر محور مودا ستيزي استوار است
• نظززام پیشززنهادها اب ز اری ب زرای مززودا (اتززالف) زدایززی اسززت و شززم کارکنززان را ب زرای
مشززاهده مززودا و ذهززن کارکنززان را بزرای ززافين راه حززل رفززع مززودا همززواره فعززا نگزاه
میدارد.
اهداف استقرار نظام پيشنهادها
اهداف استقرار نظام
پيشنهادها
)2هبود فرهنگ سازمانی
ارتقای روحیه مشارکت فردی وگروهی کارکنان در هبود سازمانی
همسو نمزودن منزافع فزردی کارکنزان بزا منزافعسازمانی
اف این دانن شیزی کارکنان اجز ززاد بسز ززي مناس ز ز ب ز زرای تبلز ززور خالقیز ززت واستعدادهای کارکنان
)1کس م اياي اقتصادي
)۳ايجاد بانک
اطالعاتي قابل
دستيابي همگاني
به مامها و
فرصتهاي هبود
ص ز ز ز ز ززرفهتویی اقتص ز ز ز ز ززادی از طرب ز ز ز ز ززقحرف اتالفها
هبززود فرآنززدهای کززاری در سززازمان بززااترای پيشنهادهاي م ید کارکنان
مزایای مورد انتظار از استقرار نظام پيشنهادها
مزایای برای مدیران:
•
م اای اقتصادی ناش ی از رفع اتالفها ،کاهن ه بنهها
•
تل رضات بیشي ذين عان بابت رفع مسائل و سرعتب ا ی به انجام کارها
•
هبود شگرف در فرهنگ سازمانی و رضاتمندی شیزی کارکنان
مزایای برای کارکنان:
•
اجاد فرصدی ارزشمند برای طرح نظرات و پیشنهادها
•
دربافت پاسخ مستد ،قدرشناسانه و سریع به پیشنهادها از مسئولين مربوطه
•
امکان درخواست تجدد نظر در بررس ی پیشنهاد
•
امکان کس رضاتمندی و غرور شیزی از مشاهده م اای به اترا رسیدن پیشنهادها
•
امکان کس درآمد بیشي از منشا فکر و خالقیت برای کارکنان بهعنوان پاداش پیشنهادهای پررفته و اترا شده
•
اف این شادابی ،ترابیت و م رح بودن محی کاری
•
نهادنه شدن روحیه عارضهبی ی ،تحلیلگری ،مشارکتتویی و مسئلهستيزی در کارکنان بهتای روحیه خمودمی و مسئله گرب ی
•
بززازآفرب ی روحی ززه داننانززدوزی و اف ز این دانززن و آماهیه ززای شززیزی کارکن ززان
زمینههای هبود در کار خود و ارائه پیشنهاد
ب ززه واسززطه تس ززتجوی همیشززگی کارکن ززان ب زرای ززافين
تاريخچه نظام پيشنهادها
جهان:
• اتراهاي موردي و نادر طي دو قرن گرشته (فوالد سازي كروپ آملان -1867 :كاالزمو انگليی 1908و )...
• بهكارگي ي موفق در صنايع ژاپن طي دهههاي 1950ميالدي به بعد
• صدور به سازمانهاي غربي از نيمه دوم دهه 1970ميالدي
• فراگي شدن در تهان از دهه 1980ميالدي
ايران:
• آغاز در 4سازمان ايراني در سا 1368در ب ن صنعت طي پروژهاي وزارت صنايع و گسي ش آن به ساير سازمانها
• عطاي ماموريت گسي ش نظام پيشنهادها در سازمانهاي دولدي به سازمان مديريت دولدي
• ايجاد ال ام استقرار نظام پيشنهادها در سازمانهاي دولدي توس هيات وزيران ( سا )1372
• آغاز هماينهاي ساليانه نظام پيشنهادها ( از ابتداي دهه )1380
• يجاد رويكرد تديد (كاي ني/مدرن) نظام پيشنهادها در سازمانهاي پيشرو و گسي ش آن به ساير سازمانها
• رواج بهكارگي ي سيستم اطالعاتي نظام پيشنهادها در سازمانها از نيمه دوم دهه 1380
• ايجاد انجمن نظام پيشنهادها
• ال ام به استقرار نظام پيشنهادها طي ماده 20قانون خدمات كشوري
• ايجاد تاي ه مزي نظام پيشنهادها از سا 1387در كشور
ويژگيهاي نظام پيشنهادهاي مدرن/کايزني و تفاوتهاي آن با نظام پيشنهادهاي سنتي
کاي ني بودن پيشنهاد ها
(کو ک ،مستمر و مرتب با کار خود)
ت ويض اختيار در
بررس ي پيشنهادها
سهولت اترا (اغل پيشنهادها نياز به منابع زيادي
ندارند و توس پيشنهاددهنده اترا ميشوند
هرهگي ي از سيستم اطالعاتي تحت web
پيوند نظام پيشنهادها با
ساير نظامهاي سازمان
سيستم هدفگراري کمي شاخ هاي
مشارکت توس مديريت
فلسفه وجودي نظام پيشنهادها
نظام پيشنهادها ابزار ايجاد چه نوع بهبودهاي سازماني است؟
اندازه بهبود
اندازه بهبود
دامنه بهبود
در حيطه کار پيشنهاددهنده و يا واحد کارياش
بهبودهاي كوچك
بهبودهاي بزرگ
Scope1
Scope2
حوزه کاري نظام پيشنهادها
حوزه کاري نظام تيمهاي حل مسئله (حلقههاي کي ي)
تعداد هبود ممکن :نامحدود
تعداد هبود ممکن :محدود
Scope4
در حيطه کل سازمان
Scope3
حوزه کاري هيأت مديره و يا
Task forceهاي مديريدي
تعداد هبود ممکن :بسيار محدود
ارتباط نظام پيشنهادها با سايرنظامهاي مديريتي
نظام ارزيابي
عملکرد افراد
نظام ارزيابي
عملکرد مديران
ارتباط نظام پيشنهادها با ساير
نظامها
نظام بازبيني
سبك رهبري
نظام آکورد
نظام ارتقاء
کارکنان
نقشه فرآیندهای نظام پیشنهادها – سطح او ل( ۱0فرآیند سطح )۱
فرآند:۴
انگيزش
فرآند:3
اترای پیشنهادها
فرآند :2
بررس ی پيشنهادها
و اعالم نتیجه
فرآند :۵نظارت
فرآند :۶آموزش و تروبج
فرآند :۷پیوند با سارنظامهای سازمانی مرتب
فرآند :۸عارضهيابي و هبود نظام پيشنهادها
فرآند :۹هدفگراری کمی ،پاین و گ ارشدهی ميزان تحقق آن
فرآند :10برنامهرب ی و بودتهبندی
ف ِرآند :1
ارائه و دربافت
پیشنهاد
نقشه فرآیندهای نظام پیشنهادها – سطح دوم ( ۳0فرآیند سطح )2
فرآند:۴انگيزش
)1 -4محاسبه و پرداخت
پاداشهاي پيشنهاددهندمان،
بررس يکنندمان و مجريان
)2 -4انت اب ،معرفی و
پاداشدهی به برتربنهای
نظام پیشنهادها
فرآند:3اترای پیشنهادها
)1 -3زمینهسازی اترا
(در صورت ل وم به اخر تایده و
اختصاص منابع براي اترا)
)2 -3اترای پیشنهاد
فرآند :2بررس ی پيشنهادها
و اعالم نتیجه
)1-2بررس ی پيشنهادهاي دريافدي
)2-2برنامهرب ی اترای پیشنهاد
)3-2ارزشیابی پیشنهادهای قابل قبو
ف ِرآند :1ارائه و دربافت
پیشنهاد
)1-1اعالم موضوعات فراخوان
)2-1تعیين محدوده مشارکت
)3-۱دريافت پيشنهاد از ذين عان
فرآند :۵نظارت
)2 -5نظارت بر بررس ي بموقع پيشنهادها )3-5نظارت بر اتراي بهموقع
)1 -5نظارت بر کي يت بررس ي و ارزشيابي پيشنهادها در کميته ها
)۵-۵نظارت بر اتراي پيشنهادها (صحهگراري اترا) )6 -5نظارت بر تداوم اتراي پيشنهادها
)4 -5نظارت بر پيشنهادهاي دريافدي
)1 -6آموزش
فرآند :۶آموزش و تروبج
)2 -6گ ارشدهی و اطالعرسانی
)3 -6تروبج و تبلییات
فرآند :۷پیوند با سارنظامهای سازمانی مرتب
)1 -7پيوند مشارکت افراد در سیستم ارزبابی عملکرد کارکنان )2 -7محاسبه و اعما کارنامه مشارکت واحدها در سیستم ارزبابی عملکرد مدران
)3 -۷محاسبه و اعما کارنامه مشارکت سالیانه افراد در سیستم ارتقا )4 -7محاسبه و اعما کارنامه مشارکت واحدها در سیستم مميزی مدربت
فرآند :۸عارضهيابي و هبود نظام پيشنهادها
)1 -8نظرسنجي از ذين عان در زمينه نظام پيشنهادها (مديران،کارکنان،دبي ان) )2 -8هينهکاوي
)3 -8عارضهيابي ،تحليل و بازنگري
فرآند :۹هدفگراری کمی ،پاین و گ ارشدهی ميزان تحقق آن
)2 -9اندازهگي ی و انتشار دستیابی به اهداف (سازمان،واحدها و افراد)
)1 -9هدفگراری کمی شاخ های نظام پیشنهادها
فرآند :10برنامهرب ی و بودتهبندی
)2 -10بودتهرب ی سالیانه نظام پیشنهادها
)1 -10برنامهرب ی سالیانه برای تحقق اهداف
نگاهي به آييننامه نظام پيشنهادها
وظایف
-1تصوب نهایی « :سياستها» « ،بودته» و«هدفگراری
کمی سالیانه بر شاخ های مشارکت واحدها و کارکنان»
-2تص ززميمگيز ز ي در م ززورد «بررسز ز ي پيش ززنهادهاي ب ززا موض ززوعات در س ززطح
کالن»
- 3تعيين پاداش پيشنهادهاي ويژه
-4مش ز ززارکت در طراح ز ززی نظ ز ززام پیش ز ززنهادها و ت ز ززدوين آييننام ز ززه متناس ز ز ب ز زا
ويژميهاي شركت
-5عارضهابی و هبود سيستم پیشنهادها پی از استقرارآن
-6تهتدهي نظام پيشنهادها در راستاي اسي اتژيهاي شركت
انجام 30و ی ه حو محورهای ذل:
-1همزاهنگی و نظزارت :بززر تعیزين کمیتزه پیشززنهادهای دربافدی،کی یزت بررسز ی
پیشز ززنهادها و امتیز ززازات ارائز ززه شز ززده ،بررس ز ز ی ب ز زهموقع پیشز ززنهادها و ات ز زرای
پیشنهادهای پررفته شده
-2اق ز ززدامات انگيزشز ز ز ی :محاس ز ززبه و پرداخ ز ززت متمرکز ز ز پاداشه ز ززا ،انت ز ززاب
هي نها و گ ارشدهی مستمر عملکرد واحدها
-3آموزش و فرهنگسازی مستمر
-4عارضهابی و هبود نظام (نظرسنجیهای دورهای و پیشنهاد تییي )
-5گ ارشدهی و اطالعرسانی مستمر
-1بررس ی و اترای مناس پیشنهادهای دربافدی :تصميمگيز ي در مزورد نتيجزه
بررسز ز ز ي پيش ز ززنهادهاي دري ز ززافدي (در مهل ز ززت 15روزه از زم ز ززان ارائ ز ززه پیشز ز ززنهاد) ،
امتی ز ززازدهی ب ز ززه پیش ز ززنهادهای قاب ز ززل قب ز ززو ،تعي ز ززين مس ز ززئوالن و زم ز ززان اتز ز زرای
پیشنهادهای پررفته شده و پيگي ي اتراي آنها (وتداوم اترا)
-2ت ززروبج پیش ززنهاددهی در واح ززد :تش ززوبق مس ززتمر همک ززاران ،اداره ت ززابل و نظ ززام
پیشنهادها ،هرهگي ی از فن فراخوان پیشنهاد و ...
ساختار اجرایی
کمیته عالی نظام پيشنهادها
دبيرخانه نظام پیشنهادها
کمیتههاي تخصص ي پيشنهادها
اعضاء
كميتززه عززالي نظززام پيشززنهادهاي دانشززگاه كززه متشززكل
ازمع ز ززاونين ( و ي ز ززا نماينز ززدمان ت ز ززام االختي ز ززار) اداري /
م ز ز ز ز ز ز ززالي /عمرانز ز ز ز ز ز ز ز ززي ،دان ز ز ز ز ز ز ز ز ز ويي ،آموزش ز ز ز ز ز ز ز ز ز ي ،
پژوها ز ي/فرهنگززي و طززرح و برنامززه.حززوزه رياسززت مززي
باشد
متشززکل از دبيز نظززام پيشززنهادها و يززك کارشززنا مززي
باش ز ز ززد و زي ز ز ززر نظرمعاون ز ز ززت ط ز ز ززرح و برنام ز ز ززه ش ز ز ززركت
فعاليت مي نمايد.
ه ززر ي ززك از کمیت ززهه ززای پيش ززنهاد داراي ي ززك رب ززيی (م ززدير
واح ززد) ،ي ززك راب ز مش ززارکت(دبي ز کمیت ززه) و حس ز نی زاز
تعز ززداد حز ززداقل 3و حز ززداک 7عضز ززو(بز ززدون احتس ز ززاب
ربیی و دبي ) مي باشند
جدول امتیازدهی به پیشنهاد
حداكثر
امتياز
توضيحات
عوامل ارزيابي
10
تهيه مستندات كافي و ارايه توضيحات بصورت منطقي و سيستماتيك
گونگي تهيه و ارايه پيشنهاد
20
درست بودن ،كامل بودن و عمزي بودن راهكار ارايه شده
قابليت اتراي پيشنهاد
5
ارائه پيشنهاد گروهي
نوع پيشنهاد از نظر فردي يا گروهي ب ودن
8
ارتباط پيشنهاد با مشكالت اعالم شده سازمان
ارتباط موضوع پيشنهاد با مشكالت اعالم
شده Wanted system
7
ارتباط پيشنهاد با كار و شیل پيشنهاد دهنده ب
ارتباط پيشنهاد با كار پيشنهاد دهنده
50
ميزان اهميت، ،فراگي بودن و تاثي گراري پيشنهاد
طبق تدو 9
ميزان كاهن ه ينه يا اف اين سود در نتيجه اتراي پيشنهاد
پينبي ي ميزان تاثي پيشنهاد (براي
پيشنهادهاي داراي صرفه مالي غي قابل
محاسبه)
پينبي ي ميزان صرفهتویی ربالی پيشنهاد
(براي پيشنهادهاي داراي صرفه مالي
قابل محاسبه)
نکاتی در مورد اجرای پیشنهادها
• و ي ه اترای پیشنهاد پررفته شده ،ب هعهده کمیته ت صص ي نظام پیشنهادها است و افرادی
که به هنگام پررش پیشنهادها ،توس
رئیی كميته ت صص ي نظام پيشنهادها ،ب هعنوان
در
مسئو اترای پیشنهاد پررفته شده ،تعیين شدهاند مو ند پیشنهادهای پررفته شده را
زمان مقرر که نمی بایسدی بین از شن ماه (به ت پيشنهادهاي ويژه و پيشنهادهايي كه براي اترا
در فرم بررس ی ،فاصله
در بودته سا آتي دارند) از زمان اعالم پررش
اعتبار
نياز به تامين
داشته باشد ،اترا نمايند.
امر اترای ب هموقع پیشنهادهای پررفته شده و صحت ا ه ار اترای
• دبي خانه نظام پیشنهادها
پیشنهادها توس کمیتههاي ت صص ي نظام پيشنهادها را تحت کني داشته و گ ارشهای آن را
در تلسات مدربدی و هم نين تلسه کمیته عالی ارائه
عالوه بر ارائه به مدران ارشد سازمان ،
خواهد نمود.
جدول تعيين پاداش پيشنهاد
Aدامنه امتياز
ضري B
ص ر تا 50امتياز از كل امتياز
./۳
از 50تا 70امتياز از كل امتياز
./۷
بين از 70امتياز از كل امتياز
1
ضري Cريالي
10000ريا
بطور مثا پاداش پیشنهاد 100امتیازی بدن روش محاسبه میشود 590000ربا = ))10000*((30*1 +(20*.7) +)50*.3
پاداش= ∑ Ai* Bi*C
نکاتی در مورد پاداشدهی به پیشنهادها
نوع پاداش
ميزان
مقطع پرداخت
پاداش پیشنهاددهنده بابت پررش پیشنهاد
%60پاداش پیشنهاد
(محاسبه شده از تدو )
بعد از پررش پیشنهاد
پاداش پیشنهاددهنده بابت اتراي پیشنهاد
%40پاداش پیشنهاد
(محاسبه شده از تدو )
بعد از اترای پیشنهاد
ساير محورهاي آييننامه
• انت اب و معرفي برترينها
• هدفگراري شاخ ها
• ارتباط نظام پیشنهادها با نظام کارآیی /هرهوری واحدها
• ت ززاثي عملک ززرد اف زراد در پیش ززنهادها ته ززت اعم ززا در نظ ززام ارزب ززابی عملک ززرد
کارکنان
• بودتهبندي نظام پيشنهادها
نکاتی در زمینه خالقیت
نظام پيشنهادها درشرکتهاي ژاپني ،غربي و ايراني
متوس ارائه پيشنهاد ساالنه شرکتهاي ايراني
۱/۵:پيشنهاد براي هر ن ر
دستيابي به سرانه يک
پيشنهاد در ماه در ساپکو
دريافت ۶ميليون پيشنهاد رف يک سا
در ماتسوشيتا الکي ونيک
نگاه مقايسهاي
به نظامهاي
پيشنهادها
دريافت ۲۰ميليون پيشنهاد
رف ۴۰سا درشرکت تويوتا
سرانه يک پيشنهاد در
ه ته در کشور ژاپن
سرانه ارائه پيشنهاد در
شرکتهاي آمريکايي3/2:
باالترين سرانه ارائه پيشنهاد
ژاپن :توهوکي الکي ونيک
831
وضعيت نظام پيشنهادها درشرکتهاي ايراني
متوسط در 150
شرکت ايراني
حداکثر در 150
شرکت ايراني
حداقل در 150
شرکت ايراني
شاخص
مطلوب در 5
سال بعد
نفرپيشنهاد در سال
5/1
14
03/0
5
درصد پيشنهادهاي تصويب شده
%27
%82
%2
%50
درصد پيشنهادهاي اجراشده
%57
%45
%10
%90
درصد مشاركت كاركنان
20/0
%98
%4
%90
درصد پيشنهادهاي گروهي
%40
%80
%10
%90
درصد مشارکت كاركنان در عضويت گروهها
%22
%98
%4
%90
نوع شاخص
متوسط زمان تصميمگيري در رد يا قبول پيشنهاد
30روز
متوسط زمان اجراي پيشنهاد
50روز
آماراعالمي موسسه توسعه مشارکت در ارديبهشت ۸۵
دالیل عدم ارائه پیشنهاد توسط برخی از کارکنان
نارضایتی از
نظام پیشنهادها ویا
بیاعتقادی به آن
فقدان مهارتهای
پیشنهادیابی و
خالقیت
چرا برخی از
کارکنان
پیشنهاد نمیدهند؟
نارضایتی از
سازمان
و مدیران
بیکاری
عدم وجود فرصت
ارائه پیشنهاد بدلیل
ی
ترافیک کار
بیتوجهی به
موضوع
بهدلیل مشکالت
عدیده کارکنان
بی اطالعی از
امکان و چکونگی
پیشنهاددادن
خالقیت چیست؟
تعریف خالقیت در
فرهنگ پنگوئن
فرآندهای ذه ی که به راهکارها،
اندیشهها ،تصورات ،اشکا هن ی،
نظربات و ا محصوالتی منتهی
میشود که تدد ا منحصر بهفرد هستند.
ماهیت خالقیت
خالقیت غریزی است
و یا اکتسابی؟
بخش اکتسابی خالقیت
•آموزش
•فرهنگسازی
•بهکارگيری فنون خالقیت
بزرگترین اختراع قرن نوزدهم ،اختراع روش اختراع بود .آلفرد نورت وایتهد
بخش غریزی خالقیت
تاریخچه خالقیت در دانش روانشناس ی
دوره سوم
تبز ززدل شز ززدن خالقیز ززت بز ززه م بز ززتسریع آن
رقابدی سازمانها و گسي ش
دوره دوم
تب ززدل ش ززدن موض ززوعات خالقی ززتبز ز ز ززه شز ز ز ززاخهای مسز ز ز ززتقل در دانز ز ز ززن
روانشناس ی/مدربت
آغاز از دهه 1960و
فعالیت محققی ی در ان زمینه
دوره او ل
بیتوجهی تا دهه 1960
ابززداع حززدود 300تکنیززک گسززي شخالقیت
ب رگي ن الن مدران تهان پیشرفته ،اف این باروری دانن بهعنوان کارکنان بهعنوان م بت رقابدی است پیي دراکر
رابطه مغز و خالقیت
مجموعهنگری
الگوسازی
مغز
راست چپ
عاطفی
موسیقیایی
سمت راست مغز:
جایگاه خالقیت
تحلیل
منطق
زبان
ریاضیات
نظریه اسپری و گازانی در دهه 1970
در سازمانهای امروزیمان بیش از
حد به سمت چپ مغزمان تکیه
کردهایم و از مزایای سمت راست مغز
غفلت کردهایم
مديريت انگيزه فردي
خالقيت
مديريت ذهن و
بكارگيري فنون خالقيت
مديريت دانش و تخصص
روشها و فنون
خالقيت
رفتارخالقانه
نگرش خالقانه
مديريت انگيزه فردي
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
انجام كار با تمام وتود
عاشق كار خود شدن (انطباق شیل با شوق)
نارضايدي از وضع موتود
هبود طلبي هميشگي
خود برانگي تگي
راهحلگرايي به تايي مشكلگرايي
اتتناب از بيحوصلگي در فرآيند ت كر
اتتناب از شتابزدمي در فرآيند ت كر
ح ظ شادابي و م رح بودن محي و فرآيند كار
گراين به همدلي و هبود رواب به تاي تشنج و تعارض باال در محي كاري
گراين به ارزشآفري ي در انجام كار بهتاي رفع تكلي
عملگرايي
ارتباط با انسانهاي با انگيزه و دوري از محي هاي انگيزهكن
اتتناب از معطزي و االفي
گراين به تنهايي
دانش و تخصص
•
هينه كاوي مستمر
•
ي
تمايل هميشگي به يادگي
•
كتاب گرايي
•
اشي اك و مطالعه مستمر نشريات ت صص ي
•
هرهگي ي از كن رانیها و هماينهاي ت صص ي
•
عضويت در انجمنهاي علمي مرتب
•
هرهگي ي موثر از فرصتهاي آموزش ي
•
ت ص گرايي به تاي همه يز داني
•
است اده از رفيتهاي پژوهنهاي ايني ندي
رفتار خالقانه
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
حضور در لحظه
مديريت ذهن
هداشت ذهن
تحمل اهام و تناقضها
اتتناب از ديدماه تكگ ينهاي
مبارزه با قالبي شدن ذهن
قائل بودن به است راج آموزه از هر تجربه بهويژه تجربههاي ناموفق
ثبت ايدهها به هنگام ورود به ذهن
اختصاص زمانهايي براي ت كر
توته به ت ييات
ارزش قائل شدن به ايدهها هر ند ايدههاي مربوط به هبودهاي كو ك
ي
تقويت حی كنجكاو
پرورش قوه ت يل
اتالفستيزي
استعارهگرايي
تعيين ضرباالتل براي اتمام كار
تبديل ايده به پيشنهاد
هرهگي ي از رفيتهاي ضمي ناخود آماه در حل مسئله
است اده از ت كر منطقي و ت كر خالقانه در موقعيتهاي مقتض ي
است اده از قانون ترب در يافين ايدهها
مهارتهاي ارتباطي در مجاب كردن ديگران به ايده خود
نگرشهاي كاري خالقانه
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
حضور در لحظه
مديريت ذهن
هداشت ذهن
انجام كار با تمام وتود
عاشق كار خود شدن (انطباق شیل با شوق)
نارضايدي از وضع موتود و هبود طلبي هميشگي
مديريت انگيزه (خود برانگي تگي )
تصميمي گي ي بر مبناي خرد و هوشياري به تاي تصميمهاي واكنا ي و عادتي
تمايل هميشگي به يادگي ي و تیيي
اتتناب از بي حوصلگي در فرآيند ت كر
اتتناب از شتاب دمي در فرآيند ت كر
ح ظ شادابي و م رح بودن محي و فرآيند كار
گراين به همدلي و هبود رواب به تاي تشنج و تعارض باال در محي كاري
گراين به ارزش آفري ي در انجام كار به تاي رفع تكلي
ت ص گرايي به تاي همه يز داني
تحمل اهام و تناقضها
عمل گرايي
اتتناب از ديدماه تك گ ينهاي
مبارزه با قالبي شدن ذهن
قائل بودن به است راج آموزه از هر تجربه بويژه تجربههاي ناموفق
رفتار كاري خالقانه
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ثبت ايدهها به هنگام ورود به ذهن
اختصاص زمانهايي براي ت كر
هينهكاوي مستمر
مطلعه گرايي (كت و نشريات مرتب )
هرهگي ي موثر از فرصتهاي آموزش ي
توته به ت ييات
ارزش قائ ز ززل ش ز ززدن ب ز ززه اي ز ززدهها ه ز ززر ن ز ززد اي ز ززدههاي
مربوز به هبودهاي كو ك
ي
تقويت حی كنجكاو
ارتبز ز ز ز ز ززاط بز ز ز ز ز ززا انسز ز ز ز ز ززانهاي بز ز ز ز ز ززا انگيز ز ز ز ز زززه و دوري از
محي هاي انگيزه كن
هرهگي ي موثر از رفيتهاي پژوهنهاي ايني ندي
پرورش قوه ت يل
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
راهحلگرايي به تاي مشكلگرايي
ي
اتالفستيز
استعارهگرايي
تعيين ضرباالتل
اتتناب از االفي
مهارتهاي ارتباطي در مجاب كردن ديگران بزه ايزده
خود
تبديل ايده به پيشنهاد
هرهگي ي از رفيتهاي ضمي ناخود آماه
در
اس ز ز ز ززت اده از ت ك ز ز ز ززر منطق ز ز ز ززي و ت ك ز ز ز ززر خالقان ز ز ز ززه
موقعيتهاي مقتض ي
است اده از قانون ترب در يافين ايدهها
معرفی برخی از فنون خالقیت
آشنایی با برخی از فنون و تکنیکهای خالقیت
•
آناليز فرآيند
•
واژه تصادفي
•
تصوير سازي
•
خواب خالق
•
استعاره
•
توهم خالق
•
درنگ خالق
•
گراهام واال
•
فهرست خصوصيات
•
طوفان ذه ي
•
مودا شناس ي
•
Piclتكنيك
•
Wanted system
•
تكنيك شكوفه نيلوفر
•
هينه كاوي
•
تحليل مورفولوژيك
•
5 H+ 1 H
•
شن كاله ت كر
•
SCAMPER
•
كليست ايدهسازي ويی
تكنيك
سوال كردن :سرچشمه خالقيت و پيشنهاديابي
SCAMPER
• تمامي اخي اعات و تحوالت از يك سوا ذه ي افراد آغاز شدهاند
• سز ززوا كز ززردن هن مندانز ززه و متهورانز ززه نز ززه تنهز ززا فز ززرد را بز ززه بز ززنبس ز زت
نميبرد بلكه بنبستها را ميگشايد.
•
مدرسين ،معلمين ،والدين و رهب ان ميبايسزدي مشزوق پرسشزگري
در زيردستان باشند و به سواالت موش فرادهند.
• آيززا تززا ب زهحا از خززود پرسززيدهايد كززه زرا عالمززت سززوا بززه شززكل
موش(؟) ميباشد؟
تكنيك اسکمپر دكتر آزبورن براي خلق سوال و ايدههاي خالقانه
COMBINE
تركيب كردن
ADAPT
تعديل كردن
REVERS
معكوس سازي
SCAMPER
ELIMINATION
حذف كردن
PUT TO OTHER USES
استفاده در ساير موارد
SUBSITITUTION
جانشين سازي
MAGNIFY
بزرگسازي
SCAMPER
COMBINE
• Xرا با ه يزي ميتوان تركي كرد؟
مثا ها:
• دستما كاغري معطر(تركي دستما كاغري و عطر)
• سيس ز ز ززتمه ز ز ززاي ص ز ز ززوتي/تص ز ز ززويري كن ز ز ززوني (تركيز ز ز ز تلوي ي ز ز ززون ،رادي ز ز ززو ،ض ز ز ززب
صوت MP3،VCD ،و …)
• گسي ش مجموعهسازي بهتاي تامين تك تك قطعات در خودروسازي
• ارتباط سيستم پيشنهادها با سيستم مكانيزه پرسنزي
• ارتباط سيستم پيشنهادها با سيستم مكاتبات مكانيزه
SCAMPER
ADAPT
• آيا نمي توان Xرا كمي تعديل نمود؟
(تهت زيبايي ،راحدي و … بيشي )
مثا ها:
• ايده نوشيدن نوشابه با ني و خميده كردن آن بصورت L
ي
• كو ك كردن دوربينهاي فيلمب دار
• اف ودن نمايشگر ميزان بار در وانت توس شركت تويوتا
• پيشنهادگي ي تل ي در برخي از سازمانها
SCAMPRE
MAGNIFY
• آيا نمي توان Xرا ب رگ نمود؟
مثا ها:
• طرح تبليیاتي نوشابه ب رگ در سردر كارخانه
• كاريكاتور
• مدار شبانهروزي
SCAMPER
PUT TO OTHER USES
•
ه است اده ديگري از Xنماييم؟
مثا ها:
• اخي اع موتورمازي از ماشين منزني توس هوندا
• است اده از شاخ هاي مشاركت افراد در نظام پيشنهادها در نظامهاي
ارزيابي عملكرد و ارتقا
• است اده از فرم پيشنهادها در قسمت ارائه پيشنهادهاي نظرسنجيهاي سازماني
SCAMPER
ELIMINATION
• آيا نمي توان Xرا حرف كرد؟
مثالها:
• حرف سيم از ميكروفن
• حرف سيم از تل ن (موبايل)
• مقرراتزدايي از سازمانها
• حرف كاغر از نظام پيشنهادها
SCAMPER
REVERS
• اگر Xرا برعكی كنيم ه مي شود؟
مثا ها:
• تنی فروخته شده پی گرفته ميشود.
• ما فق تارو برقي ميسازيم.
• مراتعه دكي به پ شك
• ارائه پاداش به پيشنهادهاي پريرفته نشده
تكنيك
5 w+1h
-1سواالت خالق ايدههاي بيشمار بهبود
WHAT
WHY
WHERE
WHEN
WHO
HOW
فرآيند نگري و دقيق شدن در فرآيندها
• دان ززن م ززديريت امروز،فرآين ززدها و سيس ززتمه ززا را مهمي ز ين
عنصر سازماني ميشناسد
فرآيندها و سيستمها
مواد اوليه
محصو
خدمات
اطالعات
سازمان
سرمايه
ني وي انساني
چرخه فرآيند
چرخه تايلمع
رخه فرآيند
.1عمليات ال
.2عمليات ب
فعاليت هاي يلغش خود را تمسق هب هاي كوچك ليدبت كنيد .
تعداد قسمت هاي كوچك هدش فعاليت ها يتان را بشماريد.
مراحل برگزاري جلسه طوفان ذهني
•
•
•
•
•
•
نوش ز ززين ق ز ززوانين ب ز ززارش افك ز ززار و نص ز ز آنه ز ززا ب ز ززر روي
ديوار
نوشززين موضززوهي كززه ق زرار اسززت بززارش افكززار در مززو رد
آن باشد
شروع تريان ابرار نظرات (نوبدي يا آزاد)
ثبت كليه نظرات ،هرقدر هم كه ساده به نظر برسد
تكوين نظريات
ارزيابي نظرات با است اده از اصل پارتو
قانون 1آزبورن براي طوفان مغزي :انتقاد ممنوع
قضاوت در مورد ايدههزا را در ابتزدا و
تز ز ززا زمز ز ززاني كز ز ززه تعز ز ززداد زيز ز ززادي ايز ز ززده
بوت ززود نيام ززده اس ززت م ززيبايس ززدي ب زه
تعويق انداخت.
قانون 2آزبورن براي طوفان مغزي
• مطل ز ز ز ز ز ز ز ززوب ب ز ز ز ز ز ز ز ززودن ز ز ز ز ز ز ز ززرخن آزاد
انديش ززهه ززا در س ززاخين اي ززده (ب ززيخي ززالي و
دنده خالص رفين)
•ه ز ز ززر ق ز ز ززدر اي ز ز ززده
ذهنتر هي
ي ز ز ز ت ز ز ززر و دور از
ي
قانون 3آزبورن براي طوفان مغز
• كميت بيشي ايدهها مطلوب است
• اي ززدهه ززاي هيز ز از اي ززدهه ززا بيش ززي خل ززق
ميشود
• همز ز ززه يز ز ززز يادداشز ز ززت مز ز ززيشز ز ززود،حدي
موارد تكراري
ي
قانون 4آزبورن براي طوفان مغز
• در مورد ايدهها قضاوت نماييد
• ايدهها را تركي نماييد
• ايدهها را هبود ب شيد
• به هي ين ايدهها دست يابيد
تکنيک BENCHMARKING
• الگ ززوبرداري از برت ززرينه ززا در فرآين ززدهاي م ززورد نظ ززر از طريز زق
بازديد تيمهاي ت صص ي
• مطالعه مستندات
• انتقا تجربيات در هماينها
تکنیک توهم خالق
)(CREATIVE IIIUSION
دیدگاهها و
عقاید
شکلگي ی مواضع
مغز
تاثي ددماهها و مواضع قبزی
واقعیتها
دربافت بر مبنای حوا پنجگانه
تالش آگاهانه برای رهایی از پیش فرضها در قالب توهم و دیگرگونه دیدن
بزرگترین موانع خالقیت دانستههایمان است و نه ندانستههایمان
تکنیک فهرست خصوصیات
()ATTRIBUTE INTUITION
خصوصیت 3
موضوع
مورد بررس ی
خصوصیت 1
خصوصیت 2
موضوع را به ات ا کو کي تقسیم کنید و هر ت را
بطور مستقل بررس ی نموده و دنبا هبود بگردد
تکنیک شم معنیشناس ی
()SEMANTIC INTUITION
ابداع توس مهندسين موسسه باتل آملان در سا 1975
روش:دو سری کلمات مرتب با موضوع نوشته می شود
بطور تصادفی کی از کلمات به کلمه دگری از دسته دگر ملحق
می شود و از آمی ين کلمات برای تحربک فکر و اده ابی کمک
گرفته می شود
1
2
3
تکنیک چکلیست بهبود محصول رابرت هریس
()ROBERT HARRIS
بخش
چكليستهريسدرمورد
محصول
اقدامات
رديف
1
حذف اضافات و آثار منفي
2
قدرتمند كردن
3
افزايش جذابيت هيجاني
4
بزرگتر كردن اندازه
5
كوچكتر كردن اندازه
6
سبكتر كردن
7
افزايش انعطاف و تنوعپذيري
8
يكپارچهسازي كاركردها
9
ايدهآل سازي براي اهداف كوتاه مدت
10
مقبول كردن
11
آهستهتر
12
سهولت نظافت
13
پر تايلتر
14
افزايش كاركردها
15
شيكتر كردن
16
افزايش دوام
17
افزايش سرعت كاركرد
18
افزايش ظرفيت و كارآيي
19
افزايش محصول
20
راحتي كاربرد
21
كاهش هزينهها
22
كاربرد جديد
23
سادهسازي
24
جذابتر كردن
25
بهرهگيري از سبك و شكل جديد
توضيحات
توصیههایی برای ارتقاء توان خالقیت
توصیههایی برای رشد خالقیت
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
مکانه ز ززایی و زمانه ز ززایی ک ز ززه در آن مک ز ززان خالقی ز ززت وت کرت ز ززان اوج میگيز ز ز د را
کش کرده و در آن بیشي قرارگي د.
حالدي که مسئلهتان حل شده و هبود ايجاد شده را تجسم کنید.
با افراد خالق و خوش فکر معاشرت نماید.
له ،تشوین و نگرانی را رفع و سپی اندیشه نماید.
با طبیعت انی بگي د.
برای حل مسئلهتان زمان ضربالع ل تعیين نماید.
زمانهایی را برای خلق اده اختصاص دهید.
مراق وسوسه ارزبابی اقتصادی قبل از موعد باشید.
برخی از تکنیکهای ادهابی مورد عالقهتان را مرتبا است اده کنید.
ادههاتان را به هنگام خطور به ذهن ثبت نماید.
موانع خالقیت
• عادت به ت كر تراموايي
• همرنگي با تماعت
• عادتزدمي
• تر از شكست و انتقاد
• من ي نگري
• عدم اعتماد بهن ی
• عدم انعطافپريري در مواضع
• عدم تمرك ذهن
موانع خالقیت
جمالتی پرمغز در زمینه خالقیت
• اگر انجام کاری تنها دو روش داشته باشد دنبا راه سوم باشید.
• ت اوت اصزی بين افراد خالق و ساربن در مهارت شکار ادههاست و نه دستیابی به ادههای
تدد.
• اده خوبی که کاری بر روی آن انجام ندهید روحتان را خواهد فشرد.
• ب رگي ن موانع خالقیت دانستههایمان است و نه ندانستههایمان.
• هیچ وضعیدی در دنیا نیست که هي ن باشد.
• حدی کارهای روتين هم هبود پرر است.
• کمیت اده منجر به کی یت اده نيز میشود.
• به کاري که داريد عشق بورزيد تا خالقيت و شور و اشتياق در شما ايجاد شود.
ویژگیهای افراد خالق
• پرهيز از قضاوت بدون تحقیق
• روبارویی با مشکالت
• توته به افکار و آرا
• عاری بودن از استبداد و خودرأیی
• استقال در قضاوت و اتتناب از همرنگ شدن با تماعت
• اعتماد به ن ی و ریسکپرری
• شوخطبعي و برلهمويي (ش صيت غي رسمي)