Transcript austrijska iskustva u ovoj oblasti

Finansijska egalizacija
u Austriji
kako pokrajine i opštine mogu da
ispunjavaju svoje zadatke
1
Sadržaj
•
•
•
•
•
•
•
Država Austrija
Finansijska egalizacija – zašto je potrebna i šta reguliše
Različite vrste finansijske egalizacije
Definicije i razjašnjenje pojmova
Kako se odvija finansijska egalizacija
Mehanizam konsultacija
Rezime
2
Država Austrija
Austrija je savezna
država.
Ukupno 9 saveznih
pokrajina ima zajedno
2350 opština.
(Grad Beč kao
prijestonica savezne
države ima poseban
položaj – on je
istovremeno i savezna
pokrajina)
3
Finansijska egalizacija –
zašto je potrebna i šta reguliše
Polazni osnovi:
• Princip podmirivanja troškova
– Svaka državna ravan (Savezna država, pokrajina, opština)
sama mora da nosi teret, koji nastaje iz realizacije njenih
zadataka.
• Princip raspodjele i opterećenja
– Finansijsko opterećenje koje nastaje sa ciljem ispunjavanja
zadataka mora biti pravedno raspodijeljeno - instrument za
to: finansijska egalizacija.
4
Finansijska egalizacija reguliše:
• Ko utvrđuje prihode i ko ih dobija
• Kako se zajednički savezni prihodi dijele između
Savezne države, pokrajina i opština.
• Koji su drugi finansijski transferi dodatno još
potrebni između savezne države, pokrajina i
opština
5
Različite definicije finansijske egalizacije
(1)
• Aktivna i pasivna finansijska egalizacija
– Aktivna finansijska egalizacija: reguliše raspodjelu prihoda
(zakonom propisani pregovori, koji se pretaču u Zakon o
finansijskoj egalizaciji na šest godina)
– Pasivna finansijska egalizacija („siva” finansijska
egalizacija): troškovno opterećenje – zahtijevanje prihoda,
a time i troškova. O kontra oporezivanju ovdje: mehanizam
konsultacija.
6
Različite definicije finansijske egalizacije
(2)
• Vertikalna i horizontalna finansijska egalizacija
– Vertikalna finansijska egalizacija – to je raspodjela
„zajedničkih saveznih prihoda” između Savezne države,
pokrajina i opština
– Horizontalna finansijska egalizacija – to je raspodjela
opredijeljenih saveznih prihoda npr. između opština jedne
savezne države.
7
Različite definicije finansijske egalizacije
(3)
• Primarna, sekundarna i tercijarna finansijska
egalizacija
– Primarna finansijska egalizacija: raspodjela prihoda
posredstvom vertikalne i horizontalne finansijske
egalizacije.
– Sekundarna finansijska egalizacija: dopunska raspodjela
sredstava u obliku preuzimanja troškova i transfera između
regionalnih komunalnih tijela, regulisana Zakonom o
finansijskoj egalizaciji
– Tercijarna finansijska egalizacija: svi ostali novčani tokovi
između regionalnih komunalnih tijela, koji nisu regulisani
Zakonom o finansijskoj egalizaciji nego drugim zakonima
8
Porezi 2008.
Total (u mil. €)
Primarna
finansijska
egalizacija
% - savezna
država
% - pokrajine
(” Länder “)
% - opštine
(nakon dedukcije
za FLAF)
PDV
Raspodjela
zajedničkih
saveznih
prihoda
Porez na zarade
Porez od korporativnog prihoda
Porez na gorivo i gas
Porez na lični dohodak
Porez na kapitalne dobitke
Porez na upotrebu motornih
vozila
Porez na duvan
Porez na osiguranje
Energetske takse
Porez na promet nekretnina
Standardni porez na potrošnju
(automobili)
Sve druge obaveze
država
pokrajine
opštine
U 2008.:
U 2009. i 2010.:
9
Zajednički savezni prihodi u 2008. Utvrđivanje opštinskih udjela
Primarna
finansijska
egalizacija
1)
Raspodjela država–pokrajine–opštine – krovna raspodjela I
Ukupni prihodi zajedničkih saveznih primitaka
Prethodni odbici i porodična davanja, zdravstvo itd.
Suma za raspodjelu država–pokrajine–opštine
(na primjeru
Forarlberga)
Savezna država 7,1%
45.228 mil. €
66.210 mil. €
- 2.488 mil. €
63.722 mio. €
pokrajine 16,5%
10.392 mil. €
opštine 11,7%
8.102 mil. €
Prethodni odbici II
EU finansiranje, vodoprivreda, zdravstvene institucije,
egalizacije
- 241 mil. €
2) Raspodjela pokrajna – opštinski dio – krovna raspodjela II
Vertikalna i
horizontalna
finansijska
egalizacija na
primjeru savezne
pokrajine
Forarlberg
16,013% broj stanovnika
59,379% stepen ukupnog broja stanovnika
24,608 % fiksni ključ (kompenzacija za korporativni porez 89/93,
porez na alkoholna pića 93/98)
Opštine Foralberga
362 mil. €
3) Raspodjela opštinskih djelova na opštine Foralberga – podraspodjela
12,7% Subvencije po potrebi
– 46 mil. €
Prihodni djelovi
316 mil. €
(u skladu sa brojem stanovnika, prihodnom moći raspodijeljeno na 96 opština)
10
Finansijske transakcije
Savezna država/pokrajine/opštine
(podaci iz 2008, prihodi u mil. €)
Savezna država: ukupni primici porez i prihodi 121.240, od toga zajednički savezni
prihodi: 66.000
Namjenski
dodatak
4.000
Ertragsanteile
10.000
Troškovi
4.000
Pokrajine: prihodi od sopstvenih primitaka: 335
Pokrajinski
udio
Prihodni
udio
7.900
Namjenski
dodatak
Doprinosi
210
Finansijske
subvencije
40
Opštine: sopstveni prihodi: porez na zemljište 555, komunalni porez: 2.238,
Ostali prihodi 805, takse za korišćenje 2.024
11
Definicije i pojašnjenje pojmova
Definicija: ključ po broju stanovnika sa više
stupnjeva (broj stanovnika)
•Osnovno polazište: pokrajine i opštine sa više stanovnika
imaju veću finansijsku potrebu
•Opštine koje se povećavaju imaju veći udio po glavi
stanovnika u prihodima od poreza
•Ključ po broju stanovnika sa više stupnjeva (2009):
Do 10.000 stanovnika
1½
Od 10.001 do 20.000 stanovnika
1 2/3
Od 20.001 do 50.000 stanovnika
2
preko 50.000 stanovnika
2 1/3
12
Definicija: Finansijske subvencije i dodaci
– Javni lokalni prevoz putnika / za investicije i dodatak za
pogon mineralnih goriva
– Finansijske subvencije za finansijski slabe opštine
– Pozorišta
– Unaprijeđenje životne okoline
13
Definicija: Porezi
Podjela prihoda:
– prihodi koji su isključivo savezni
– prihodi podijeljeni zmeđu savezne države i pokrajina
(opština)
– prihodi koji su isključivo pokrajinski
– prihodi podijeljeni zmeđu pokrajina i opština
– prihodi koji su isključivo opštinski
Ovlašćenje saveznog zakonodavnog tijela:
– Uređenje prihoda savezne države i zajedničkih saveznih
prihoda
– Obrazloženje prihoda za isključivo savezne prihode
– Prepuštanje prihoda pokrajinama (opštinama)
Ovlašćenje pokrajinskih zakonodavnih tijela za
uređenje prihoda pokrajina i opština
Sloboda prava na odlučivanje opština
14
Definicija: prihodi koji su samo opštinski
–
–
–
–
–
–
Porez na zemljište
Komunalni porez
Porez na drugo mjesto stanovanja
Porez na luksuz
Prihod od držanja životinja
Takse za opštinske institucije
15
Definicija: prihodi sa slobodnim pravom na
odlučivanje
– Porez na zemljište (do maksimalno 500% vrijednosti
jedinice)
– Porez na luksuz (generalno do 25%, filmovi do 10%)
– Takse za držanje životinja
– Takse za korišćenje (smeće, voda, kanal) (do maksimalno
200% godišnjih potraživanja)
16
Definicija: Pokrajinski dio
– Najviše 7,6% neumanjenih djelova prihoda (pokrajinski
udio prenosi se pokrajni od opština iz prihodnog udjela –
kao kompenzacija što ne postoje porezi pokrajine)
17
Kako se odvija finansijska egalizacija
(Period finansijske egalizacije 6 godina)
• Mišljenja partnera u pregovorima
• Dodatno, mišljenja različitih socijalnih partnera
(bez pravne obaveznosti)
• Pregovori između partnera u finansijskoj
egalizaciji – to su Savzena država, šefovi
pokrajina, savez gradova i zajednica opština
• Kalkulacija
• Odluke Nacionalnog savjeta tek nakon
usaglašavanja partnera u pregovorima
– Pravilnik Ministarstva finansija o procentnim stopama
za finansijsku egalizaciju
– Odluka Nacionalnog savjeta o Zakonu o finansijskoj
egalizaciji
18
Mehanizam konsultacija (1)
• Zašto je bio potreban?
– mogućnost prenošenja rashoda u skladu sa Finansijskim
ustavnim zakonom (F-VG)
– tendencija države za centralizacijom
– sve izrazitije slabljenje finansijske egalizacije posredstvom
pasivne („sive”) finansijske egalizacije
• Šta znači?
- Obavezni pregovori
- Neophodnost usaglašavanja
- Ukoliko nema saglasnosti: troškove snosi uzročnik
• Gdje je do sada sve primjenjen (neki primjeri)?
– Austrijska zajednica opština 2005.: Ministarstvo je kasnilo
sa ubiranjem u oblasti poljoprivrede, što je za opštine bilo
finansijski nepovoljno
– Pokrajine Forarlberg, Salcburg, Tirol 2006.: Reforma
lokalnog saobraćaja Savzene države dovela je do većeg
opterećenja pokrajina i opština
– Salcburg, Gornja Austrija, Kernten 2008.: Reforma u
zdravstvu Savezne države opteretila je pokrajine
19
Mehanizam konsultacija (2)
• Mehanizam konsultacija – rezime
– stanje 2005: - ukupno 227 zahtjeva za 109 projekata
sprovođenja prava savezne države, koje je realizovala
najmanje jedna pokrajina ili gradski odnosno opštinski
savez
– ukupno 31 zahtjev za projekte sprovođenja prava
pokrajine, koje je realizovala savezna država – ukupno 10
zahtjeva za projekte sorovođenja prava pokrajine, koje su
realizovali gradski ili opštinski savezi
– Mehanizam konsultacija = moćno oružje opština, za
postizanje pozitivnih rezultata
20
Rezime (1)
• Finansijska egalizacija je neophodna, jer:
– opštine smiju da ubiraju takse (npr.: voda, kanali), ali ne
da oporezuju, kako bi npr. fnansirale javni prevoz ili
bolnice)
– pokrajine moraju da ispunjavaju zadatke za Saveznu
državu („posredna savezna uprava”), a za to ne smiju da
ubiraju prihode (načelno bi to bio interes Savezne države,
ali bi odluka bila na pokrajinama)
– bez finansijske egalizacije opštine uopšte nisu u stanju da
ispune mnoge zadatke niti da pruže usluge građanima.
21
Rezime (2)
• Finansijska egalizacija je fer, jer:
– se mora pregovarati u relativno kratkim razmacima (svakih
6 godina)
– u periodu od 6 godina mogu biti uzete u obzir promjene u
poreskim prihodima, ali i u društvu
– su opštine tako punopravan partner pokrajina i savezne
države
– opštine mogu bolje da planiraju
– pregovori moraju da dovedu do rezultata koji će nositi svi.
22
Prilog: pravni osnov (1)
Savezni ustavni zakon
član 10 – isključivo savezna nadležnost
član 15 – isključivo nadležnost pokrajina
član 13 – uređuje nadležnosti za prihode, nadležnosti za
poreze, administrativne nadležnosti, zakon o finansijskoj
egalizaciji
Savezni ustavni zakon iz 1948.
Princip podmirivanja troškova član 2 Finansijskog ustavnog
zakona iz 1948.
Prenošenje troškova član 2 Ustavnog zakona iz 1948.
Savezno zakonodavno tijelo može da prenese rashode na pokrajine,
Pokrajine mogu da ih prenesu na opštine. Granice rashoda su uređene
članom 4 F Saveznog ustavnog zakona.
Princip egalizacije opterećenja član 4 Finansijskog saveznog
ustavnog zakona iz 1948.
23
Prilog: pravni osnov (2)
Zakon o finansijskoj egalizaciji iz 2008.
Mehanizam konsultacija i Pakt stabilnosti iz 1999.
24
Spisak korišćene literature
i dokumenata
• Finansijska egalizacija, sačinila Vasile / Voiculescu Oana / Gessl
Elisabeth / Kolm Stephanie, Ekonomski univerzitet Beč –
Ekonomska i socijalna politika zimski semestar 08/09.
• Finansijska egalizacija – kratak uvod, Veronika Adensamer / dr
Andreas Höferl, 2004.
• Istorija i efekti finansijske egalizacije u drugoj Republici, u:
Seminar Ekonomskog univerziteta Beč, Budžetska analiza,
univ. prof. dr A. Novy, 2005.
• za posebno vrijedne napomene i dokumenta zahvaljujem se
Udruženju opština Forarlberga, Peter Jäger 2009.
Hans Kohler
2010.
25