Transcript Document
2.Mavzu: “Milliy g’oya: asosiy tushuncha va tamoyillar” fanining tarixiy ildizlari, shakllanish bosqichlari •Insoniyat tarixida g’oya va mafkuralarning namoyon bo’lish shakllari •Sharq va Markaziy Osiyo mamlakatlarida ilk g’oyaviy qarashlar va ularning takomil bosqichlari •Mustaqillik – milliy g’oya fanining bosh mavzusi Ilmiy g’oyalar Umuminsoniy g’oyalar Milliy g’oyalar Falsafiy g’oyalar G’oyaning namoyon bo’lish shakllariga ko’ra turlari Ijtimoiy – siyosiy g’oyalar Badiiy g’oyalar Diniy g’oyalar DINIY G’OYALAR Har bir diniy ta'limot va oqimning asosini, diniy iymon – e'tiqodining nеgizini tashkil etuvchi g’oyalarga aytiladi. ILMIY G’OYALAR Fan taraqqiyotining samarasi, ilmiy kashfiyotlarning samarasi, ilmiy kashfiyotlarning natijasi sifatida paydo bo’ladigan ilmiy fikrlar. FALSAFIY G’OYALAR BADIIY G’OYALAR IJTIMOIY – SIYOSIY G’OYALAR Har bir falsafiy ta'limotning asosini tashkil etadigan, olam va odam to’g’risidagi eng umumiy tushuncha va karashlardir. Adabiyot va san'at asarining asosiy ma'no –mazmunini tashkil etadigan, undan ko’zlangan maqsadga xizmat qiladigan еtakchi fikrlardir Har bir xalq va umuman, bashariyatning orzu umidlarini, maqsad – muddaolarini ifodalaydi. Jamiyatning ijtimoiy tuzilishi bilan bog’liq g’oyalar: Partiyaviy g’oyalar Sinfiy g’oyalar Etnik g’oyalar Milliy Ko’lamiga ko’ra turlari Mintaqaviy Umuminsoniy G’oya va mafkura tushunchalarining falsafiy shakllari va ko’rinishlari Monizm – olamning asosi yagona, bitta deya ta’lim beruvchi yo’nalish Pulyuralizm– olamning asosida ko’p narsalar yotishi haqidagini ilgari suruvchi ta’limot Dualizm – olamning ibtidosida ham ruhiy, ham moddiy asosga egaligi haqidagi ta’limot Idealizm – olam va odamning yaralishi, yashashi, rivojlanish xususiyatlari , borliq hamda yo’qlik masalalarida ruhiy tamoyillarni mutloqlashtirish Materalizm – olam va odam, borliqning yashashi, rivojlanishi masalasida modda va uning xususiyatlarini mutloqlashtirish Teizm – ilohiylikni mutloqlashtirish. Ateizm – dahriylikni mutloqlashtirish. Mafkuraning ildizlari Falsafiy ildizi Dunyoviy ildizi Diniy ildizi Bunyodkor mafkuralar Vayronkor mafkuralar Regressiv Progressiv Totalitar Liberal Mafkuraning inson va jamiyatga ta’sir etish xususiyatlariga ko’ra turlari Evolyutsion Real Ijobiy natija beradigan mafkuralar Revolyutsion Utopik Salbiy natija beradigan mafkuralar Bunyodkor g’oyalar Jamiyat va davlat taroqqiyotiga xizmat qiladigan, insonlarni ezgulikka chorlaydigan g’oyalar OZODLIK MUSTAQILLIK TINCHLIK ADOLAT TENGLIK HAMKORLIK DO’STLIK BIRDAMLIK XO’RFIKRLILIK MA’RIFATPARVARLIK BAG’RIKINGLIK XALQPARVARLIK VATANPARVARLIK INSONPARVARLIK VAYRONKOR G’OYALAR MUSTABIDLIK BOSQINCHILIK TERRORCHILIK ADOLATPARASTLIK JAHOLATPARASTLIK IRQCHILIK MILLATCHILIK MAHALLIYCHILIK VATANSIZLIK YOVUZLIK Jamiyat, xalq va davlatlarning tanazzuliga sabab bo’ladigan, g’ayriinsoniy g’oyalar Anarxizm Totalitarizm Fashizm Eksterimizm Shovinizm Terorizm G’oya va mafkuralarning mutloqlashtirishining oqibatlari Fundamintalizm Bolshevizm Dogmatizm Fatalizm Subektizm Foydalaniladigan o‘quv adabiyotlari ro‘yxati • • • • • • • Каримов И.А. Юксак маънавият - енгилмас куч. - Тошкент: Маънавият, 2008. - 176 б. Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иктисодий инкирози, Ўзбекистон шаротида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. - Тошкент: Ўзбекистон, 2009. - 56 б. Каримов И.А. Энг асосий мезон - ҳаёт ҳакикатини акс эттириш. - Т.: Ўзбекистон, 2009. - Б.24. Каримов И.А. Асосий вазифамиз - Ватанимиз тараккиёти ва халкимиз фаровонлигини янада юксалтириш. -Т.: Ўзбекистон, 2010 Каримов И.А. Бу мукаддас Ватанда азиздир инсон. -Тошкент: Ўзбекистон, 2010. Каримов И.А. Мамлакатимизда демократик ислоҳотларни янада чукурлаштириш ва фукаролик жамиятини ривожлантириш концепцияси: Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси ва Сенатининг кўшма мажлисидаги маъруза. 12 ноябрь. Тошкент: Ўзбекистон, 2010. Каримов И.А. Ўзбекистон мустакилликка эришиш остонасида. - Т.: Ўзбекистон, 2011. 370 б.