Transcript Kurs Pascala

Materiały do zajęć z przedmiotu:
Narzędzia i języki programowania
Programowanie
w języku PASCAL
Część 5: Typy porządkowe, wyliczeniowe i okrojone.
Definiowanie typów. Instrukcja wyboru
© Jan Kaczmarek
Przypomnienie o typach danych !
Określenie typu danych to określenie, jaki jest zbiór wartości, które może
przyjmować dany obiekt. Z typem związany jest ponadto zbiór operacji,
jakie można wykonać na jego wartościach.
Najprostsze typy danych w Pascalu to typy standardowe (predefiniowane):
- całkowite (integer, shortint, smallint, longint, byte, word)
- rzeczywiste (real, single, double, extended)
- logiczny (Boolean)
- znakowy (char)
- łańcuchowe (string, string[zakres])
Programista może sam określać (opisywać) bardziej złożone typy,
może też definiować identyfikatory odpowiadające tym opisom.
Typy porządkowe
Typy całkowite, typ logiczny i typ znakowy tworzą specjalny rodzaj typów
nazywanych typami porządkowymi.
Do typów porządkowych nie zaliczamy jednak typów rzeczywistych i
łańcuchowych.
Elementy typów porządkowych są „ustawione w określonej kolejności”.
Każdy element, z wyjątkiem pierwszego, ma swój poprzednik (poprzedni
element). Każdy element, z wyjątkiem ostatniego, ma swój następnik
(następny element).
Każdy element ma też swój numer porządkowy w typie, który jest wartością
funkcji standardowej ord(x), gdzie x jest argumentem typu porządkowego.
Pierwszy element ma numer 0, drugi 1 itd.(z wyjątkiem typów
całkowitych, dla których ord(x)=x).
Typy porządkowe
Na argumentach typu porządkowego określone są funkcje standardowe:
pred(x)
wartością jest poprzednik argumentu x
succ(x)
wartością jest następnik argumentu x
odd(x)
wartością jest TRUE, gdy x (typu całkowitego) jest
nieparzyste, a FALSE, gdy x jest parzyste
Na argumentach typu porządkowego możemy wykonać dwie standardowe
operacje:
dec(x)
równoważne x := pred(x)
(dekrementacja)
inc(x)
równoważne x := succ(x)
(inkrementacja)
Do typów porządkowych zaliczamy także dwa rodzaje typów, które nie są
predefiniowane:
- typy wyliczeniowe
- typy okrojone
Typy wyliczeniowe
Typ wyliczeniowy nie jest predefiniowany, tzn. wymaga opisu.
Opis typu wyliczeniowego ma następującą postać:
(lista-identyfikatorów)
gdzie lista-identyfikatorów zawiera identyfikatory tworzące zbiór wartości
danego typu, oddzielone przecinkami. Obiekty, które są danego typu
wyliczeniowego mogą przyjmować wartości, które są z tego zbioru.
Typ wyliczeniowy stosuje się dla zbiorów o niewielkiej liczbie elementów
(maksymalna ilość elementów wynosi 256), na których nie wykonuje się
operacji arytmetycznych.
* Identyfikatory na liście muszą być różne.
* Ten sam identyfikator nie może wystąpić w dwóch różnych typach.
* Porządek w typie wyliczeniowym jest zgodny z kolejnością na liście.
* Wartości zmiennych tego typu nie można wypisać instrukcją write (writeln).
Przykłady:
type barwa = (bialy, czerwony, zielony, niebieski, czarny);
kolor = (trefl, karo, kier, pik, bez_atu);
waluta = (jen, korona, zloty, dolar, euro, funt);
Typy okrojone
Typ okrojony nie jest predefiniowany, tzn. wymaga opisu.
Opis typu okrojonego ma następującą postać:
stala-1 .. stala-2
gdzie stala-1 i stala-2 są stałymi tego samego typu porządkowego,
nazywanego typem bazowym dla danego typu okrojonego, przy czym
ord(stala-1) <= ord(stala-2). Obiekty, które są danego typu okrojonego mogą
przyjmować wartości, które są ze zbioru ograniczonego wartościami
podanych stałych.
Porządek w typie okrojonym jest zgodny z porządkiem w typie bazowym.
Przykłady:
type zakres = -1000 .. 1000;
liczba_lat = 1 ..100 ;
cyfra = ’0’ .. ’9’;
znaki = ’!’ .. ’+’;
silna_waluta = dolar .. funt;
{typ bazowy integer}
{typ bazowy byte}
{typ bazowy char}
{typ bazowy char}
{typ bazowy waluta}
Definiowanie typów
Definicja typów ma postać:
type sekwencja-definicji-typów
gdzie każdy element sekwencji-definicji-typów ma postać:
identyfikator-typu = opis-typu;
identyfikator-typu to identyfikator, a opis-typu to inny identyfikator lub opis
typu, który jest niestandardowy. Definicja typów powinna wystąpić w części
{definicje i deklaracje} po deklaracjach modułów i stałych, a przed
deklaracjami zmiennych.
Przykład:
type
marka = (fiat, opel, honda, bmw, porsche, jaguar);
zakres = 0 .. 300;
duza_litera = ’A’ .. ’Z’;
Typy porządkowe w instrukcji „dla” (for ...)
Instrukcja „dla” ma jedną z dwóch postaci:
for z:=w1 to w2 do instrukcja;
for z:=w1 downto w2 do instrukcja;
gdzie w ogólnym przypadku z jest zmienną typu porządkowego (tzw.
zmienną sterującą), a w1 i w2 to wyrażenia typu porządkowego,
wyliczane na początku wykonania instrukcji „dla” jeden raz.
Wykonanie instrukcji „dla” w ogólnym przypadku ilustrują następujące
fragmenty schematu blokowego:
for z:=w1 to w2 do instrukcja;
z:= w1
z := succ(z)
z <= w2
NIE
TAK
instrukcja
for z:=w1 downto w2 do instrukcja;
z:= w1
z := pred(z)
z >= w2
TAK
instrukcja
NIE
Instrukcja wyboru (case …)
case selektor of
sekwencja-instrukcji-wyboru
end;
case selektor of
sekwencja-instrukcji-wyboru
else instrukcja
end;
selektor to dowolne wyrażenie typu porządkowego
sekwencja-instrukcji-wyboru to lista instrukcji, z których każda poprzedzona
jest stałą wyboru typu porządkowego, postaci:
stała
lub
stała .. stała
bądź listą stałych tej postaci oddzielonych przecinkami.
Wykonanie instrukcji wyboru polega na wyznaczeniu wartości selektora i
wykonaniu tylko tej z instrukcji wewnętrznych, która jest poprzedzona stałą
równą obliczonej wartości selektora.
Jeśli żadna z instrukcji wewnętrznych nie jest poprzedzona stałą równą
obliczonej wartości selektora, to wykonywana jest instrukcja występująca po
else (o ile występuje) lub nic się nie wykonuje.
program wybor;
{program ilustruje wykonanie instrukcji case}
{$APPTYPE CONSOLE}
uses SysUtils;
var
x, y : integer;
begin
readln (x);
readln (y);
case x-y of
0: writeln (‘roznica liczb wynosi zero');
-4..-1, 1..4: writeln (‘roznica liczb jest miedzy -4 a -1 lub miedzy 1 a 4');
-9..-5, 5..9: writeln(‘roznica liczb jest miedzy -9 a -5 lub miedzy 5 a 9');
else writeln ('roznica liczb poza przedzialem');
end;
end.