Transcript Materialne i procesowe zmiany w zakresie praktyk ograniczających

MATERIALNE
I PROCESOWE ZMIANY W ZAKRESIE PRAKTYK
OGRANICZAJĄCYCH KONKURENCJĘ ORAZ NARUSZAJĄCYCH
ZBIOROWE INTERESY KONSUMENTÓW
dr Grzegorz Materna
r.pr. Agata Zawłocka-Turno, LL.M.
Warszawa, 19 stycznia 2015 r.
PLAN WYSTĄPIENIA
1. KONTROLE I PRZESZUKANIA
2. ODPOWIEDZIALNOŚĆ OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH
PRZEDSIĘBIORSTWEM
3. ŚRODKI ZARADCZE
4. DOBROWOLNE PODDANIE SIĘ KARZE
5. OSTRZEŻENIA PUBLICZNE
KONTROLE
I PRZESZUKANIA
 Cel nowelizacji ustawy w zakresie kontroli i przeszukań – poprawa efektywności
kontroli i przeszukań prowadzonych przez Prezesa UOKiK oraz usunięcie istotnych
wątpliwości interpretacyjnych (s. 3 uzasadnienia projektu ustawy)
 Najistotniejsze zmiany [1]:

rozdzielenie instytucji przeszukania od kontroli

ograniczenie zakresu spraw, w których może zostać przeprowadzone
przeszukanie

w sprawach praktyk ograniczających konkurencję rozpatrywanych przez
Prezesa UOKiK

w sprawach praktyk ograniczających konkurencję i w sprawach kontroli
koncentracji, na wniosek KE lub NCA
zróżnicowanie uprawnień w przeszukaniu i kontroli


kontrolujący mogą żądać udostępnienia związanych z przedmiotem kontroli
nośników informacji (art. 105b ust. 1 pkt 2)

przeszukujący może samodzielnie sporządzać kopie lub wydruki z takich
nośników (art. 105o)
KONTROLE
I PRZESZUKANIA
 Najistotniejsze zmiany [2]:
doprecyzowanie uprawnień kontrolujących i przeszukujących



doprecyzowanie listy nośników informacji, których udostępnienie można żądać:

dodanie kategorii „pisma”,

wymienienie w szczegółowy sposób rodzajów nośników elektronicznych
(informatycznych): (i) korespondencja przesyłana pocztą elektroniczną,
(ii) informatyczne nośniki danych w rozumieniu przepisów o
informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne,
(iii) inne urządzenia zawierające dane informatyczne oraz systemy
informatyczne
odrębne ujęcie „możliwości domagania się zapewnienia „dostępu do systemów
informatycznych będących własnością innego podmiotu zawierających dane
kontrolowanego związane z przedmiotem kontroli, w zakresie, w jakim
kontrolowany ma do nich dostęp”
KONTROLE I PRZESZUKANIA
 Najistotniejsze zmiany [3]:
wprowadzenie rozwiązań zwiększających gwarancje poszanowania praw
przedsiębiorców


obowiązek ujęcia w treści upoważnienia do prowadzenia kontroli okresu
objętego kontrolą / przeszukaniem

kontrola: rozszerzenie możliwości wzruszenia podejmowanych czynności
[„zażalenie na czynności kontrolne”, uprawnienie właściciela zewnętrznych
systemów informatycznych zawierające żądane dane kontrolowanego]

przeszukanie: zastąpienie instytucji sprzeciwu wobec podjęcia i wykonywania
czynności kontroli „zażaleniem na czynności przeszukania” – dostępne dla
szerokiego kręgu podmiotów: przeszukiwanego oraz “osób, których prawa
zostały naruszone w toku przeszukania”
doprecyzowanie roli SOKiK jako sądu właściwego w sprawach kontroli /
przeszukania


na potrzeby stosowania w procedurze przeszukania przepisów kpk

na potrzeby rozpatrywania zażaleń na postanowienia w sprawie sprzeciwu
wobec podjęcia i wykonywania czynności kontroli (art. 47928 kpc § 1 pkt 2a)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH
PRZEDSIĘBIORSTWEM
[1]
 Wprowadzenie odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwami:
rozszerzenie podmiotowego zakresu odpowiedzialności za naruszenia zakazu
porozumień ograniczających konkurencję
 Charakter odpowiedzialności osób zarządzających przedsiębiorstwem:
 administracyjna (art. 6a)
 administracyjno-karna (art. 106a)
 Cel nowej regulacji - „wprowadzenie do ustawy nowej kategorii podmiotów
ponoszących odpowiedzialność powinno skutkować mniejszą liczbą naruszeń
przepisów ustawy oraz skuteczniejszym pozyskiwaniem informacji dotyczących
niedozwolonych porozumień” (s. 36-37 uzasadnienia projektu ustawy)
 Idea tej nowej kategorii odpowiedzialności – ściśle powiązana z równoczesnym
rozszerzeniem programu łagodzenia kar (leniency) na osoby zarządzające
ODPOWIEDZIALNOŚĆ OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH
PRZEDSIĘBIORSTWEM
[2]
 Ostrożność w inicjowaniu nowego pola odpowiedzialności:

ograniczony (od strony podmiotowej i przedmiotowej) zakres zastosowania
przepisów wprowadzających nowy rodzaj odpowiedzialności antymonopolowej;

dążenie do zapobiegania wątpliwościom interpretacyjnym poprzez odwoływanie
się do konstrukcji prawnych już występujących w systemie prawnym;

dążenie do eliminowaniu ryzyka naruszenia zasady ne bis in idem wskutek
równoległego stosowania odpowiedzialności antymonopolowej i karnoprawnej
wobec tej samej osoby.
 Ograniczenie podmiotowego zakresu odpowiedzialności:

osoby fizyczne

osoby z najwyższego szczebla kierownictwa:


członkowie organów zarządzających lub

kierujący częścią przedsiębiorcy (jedną lub kilkoma komórkami
organizacyjnymi) stanowiącą wydzielone przedsiębiorstwo lub

osoby nie pełniące formalnie funkcji kierowniczych / zarządczych, ale mający
faktyczny wpływ decyzyjny
Odpowiedzialność warunkowana spełnieniem przesłanki subiektywnej
(umyślność)
ODPOWIEDZIALNOŚĆ OSÓB ZARZĄDZAJĄCYCH
PRZEDSIĘBIORSTWEM
[3]
 Ograniczenie przedmiotowego zakresu odpowiedzialności:

odpowiedzialność osoby przyczyniającej się do naruszenia przez przedsiębiorcę
tylko niektórych kategorii porozumień ograniczających konkurencję (tylko
praktyki nazwane bez art. 6 ust. 1 pkt 7)

ścisłe powiązanie odpowiedzialności osoby zarządzającej przedsiębiorstwem z
odpowiedzialnością samego przedsiębiorcy:

„w przypadku stwierdzenia naruszenia przez przedsiębiorcę” (art. 6a)

„wyłącznie w decyzji, o której mowa w art. 10 ust. 1, w przypadku gdy w
decyzji tej zostaje nałożona na przedsiębiorcę kara pieniężna, o której mowa
w art. 106 ust. 1 pkt 1 lub 2” (art. 12a)
 Ograniczenie równoległego stosowania wobec tej samej osoby odpowiedzialności
antymonopolowej i karnoprawnej:

wyłączenie odpowiedzialności osób zarządzających za antykonkurencyjne
porozumienia przetargowe (art. 6 ust. 1 pkt 7)
ŚRODKI
ZARADCZE

w sytuacji stwierdzenia naruszenia zakazu zawierania antykonkurencyjnych
porozumień lub nadużywania pozycji dominującej - w celu zaniechania przez
przedsiębiorcę stosowania praktyki ograniczającej konkurencję lub usunięcia jej
skutków;

wzorowane na uprawnieniach Komisji Europejskiej (art. 7 Rozp. 1/2003)

środki behawioralne (art. 10 ust. 4 uokik):



otwarty katalog, np.:
 udzielenie licencji własności intelektualnej
 umożliwienie dostępu do określonej infrastruktury
 obowiązku dostawy innym podmiotom określonych produktów lub świadczenia określonych
usług
na niedyskryminacyjnych warunkach,
 zmiana umowy;
środki strukturalne (art. 10 ust. 5 uokik):

zamknięty katalog:
 powierzenie wykonywania określonej działalności gospodarczej (także na różnych szczeblach
obrotu) poszczególnym podmiotom w ramach grupy kapitałowej lub odrębnym jednostkom
organizacyjnym w ramach struktury przedsiębiorcy

ograniczony zakres w porównaniu do uprawnień KE;
zasada proporcjonalności - kiedy będą nakładane środki zaradcze
DOBROWOLNE PODDANIE
SIĘ KARZE

celem jest zwiększenie efektywności postępowań poprzez ich przyspieszenie ->
zwolnienie zasobów kadrowych w celu ścigania nowych naruszeń -> zwiększony
poziom wykrywalności oraz skuteczności organu w egzekwowaniu przestrzegania
reguł konkurencji -> zwiększony ogólny poziom odstraszania przed naruszaniem
prawa konkurencji;

wzorowane na procedurze Komisji Europejskiej i innych NCAs

zakres przedmiotowy i podmiotowy:
•
•
wszystkie rodzaje praktyk ograniczających konkurencję;
przedsiębiorcy i osoby zarządzające;

zastosowanie na końcowym etapie postępowania antymonopolowego;

zakres obowiązków uczestnika:
• przyznanie faktów czy odpowiedzialności (?);
• potwierdzenie: zaakceptowanej wysokości kary; faktu poinformowania o zarzucanych
naruszeniach i umożliwienia zajęcia stanowiska w sprawie; pouczenia o skutkach wniesienia
odwołania w postaci utraty 10% obniżki kary wynikającej z dobrowolnego poddania się karze;

zakres rezygnacji z uprawnień procesowych

korzyści:
• dla organu – brak postępowania sądowego;
• dla uczestnika - 10% obniżka kary + szybsze zamknięcie niechlubnego rozdziału i rozpoczęcie
działalności z czystym kontem + możliwość bezpośrednich, niesformalizowanych dyskusji z
zespołem prowadzącym sprawę + uniknięcie prowadzenia długotrwałego i często uciążliwego
procesu sądowego oraz zminimalizowanie kosztów z nim związanych;
OSTRZEŻENIA PUBLICZNE
 celem jest zabezpieczenie interesów konsumentów poprzez wczesne ostrzeganie
ich o występujących zagrożeniach i zapobieżenie w ten sposób negatywnym dla
nich skutkom działań niektórych przedsiębiorców;
 przesłanki:

wyłącznie w toku postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy
konsumentów;

szczególnie uzasadnione podejrzenie praktyki;

potencjał do spowodowania znacznych strat lub niekorzystnych skutków dla szerokiego
kręgu konsumentów
 obowiązek publikacji;
 sposób podania informacji do publicznej wiadomości;
 możliwość zaskarżenia postanowienia;
Dziękujemy za uwagę!
GRZEGORZ MATERNA
[email protected]
AGATA ZAWŁOCKA-TURNO
[email protected]
www.uokik.gov.pl