Transcript 233

‫سقط جنين قانوني‬
‫دکتر آسیه جعفری‬
‫متخصص پزشکی قانونی‬
‫تاريخچه قانونگذاري سقط جنين در ايران‬
‫‪:1304 ‬در قانون مجازات عمومی تنها موردی که سقط‬
‫جنین از مجازات معاف است برای حفظ جان مادر میباشد‪.‬‬
‫‪:1355 ‬آیین نامه هیئت وزیران آزادی مطلق سقط جنین را‬
‫حتی برای افراد مجرد پذیرفت ولی با مخالفت محافل‬
‫مذهبی مواجه شد‪.‬‬
‫‪:1376 ‬با فتوای مقام معظم رهبری سقط جنین برای‬
‫جنینهای مبتال به بتا تاالسمی ماژورمجاز شناخته شد‪.‬‬
‫‪:1381 ‬برای بیماریهای مادری خاص و برای‪28‬مورد‬
‫ناهنجاری جنینی مغایر با حیات اجازه سقط جنین داده‬
‫شد‪.‬‬
‫‪:1384 ‬ماده واحده سقط جنین درمانی به تصویب مجلس‬
‫ماده واحده ی سقط جنين درمانی‬
‫سقط درمانی با تشخیص قطعی سه پزشک متخصص و تایید‬
‫پزشکی قانونی مبنی بر بیماری جنین که به علت عقب‬
‫افتادگی یا ناقص الخلقه بودن موجب حرج مادر است و یا بیماری‬
‫مادر که با تهدید جانی مادر توأم باشد‪ ،‬قبل از ولوج روح(‪ 4‬ماه) با‬
‫رضایت زن مجاز می باشد و مجازات و مسئولیتی متوجه پزشک‬
‫مباشر نخواهد بود‪.‬‬
‫دستور العمل اجرایی قانون سقط جنین درمانی‬
‫‪ ‬حرج‪:‬‬
‫نگرانی و سختی مادر به نحوی که تحمل رنج و مشقت ناقص‬
‫الخلقه بودن یا عقب افتادگی جنین خارج از توان وی باشد‪.‬‬
‫‪ ‬ولوج روح‪:‬‬
‫‪ 4‬ماه از لقاح که معادل ‪ 19‬هفته از ‪ LMP‬میباشد‪.‬‬
‫‪ ‬بیماری مادر ‪:‬‬
‫وضعیت بالینی و پزشکی مادر که تداوم بارداری درآن تهدید جانی‬
‫برای مادر تلقی گردد ‪.‬‬
‫‪ ‬مالک تشخیص حرج و ناهنجاری جنین و بیماری مادر‪:‬‬
‫عرف پزشکی و تایید متخصصان ذی ربط است‪.‬‬
‫‪ ‬عقب افتادگی جنین‪:‬‬
‫اختالل کامل یا نسبی در ساختار یا عملکرد دستگاه عصبی‬
‫جنین به هر علتی که نهایتا منجر به تولد نوزاد زنده نشود‬
‫و در صورت تولد با فاصله کوتاهی بمیرد یا دچار اختالل‬
‫ذهنی یا جسمی باشد به نحوی که موجب حرج مادر‬
‫گردد‪.‬‬
‫‪ ‬ناقص الخلقه بودن جنین‪:‬‬
‫عدم تشکیل یا اختالل در تشکیل یا تکامل یک یا چند عضو‬
‫بدن به هر علت به طوری که جنین زنده متولد نشود و در‬
‫صورت تولد‪ ،‬با فاصله کوتاهی بمیرد یا معلول جسمی یا‬
‫ذهنی باشد به نحوی که موجب حرج مادر گردد اعم از‬
‫آنکه این معلولیت با اختالل ظاهری همراه باشد یا نباشد‪.‬‬
‫شرایط الزم برای صدور مجوز سقط جنین‬
‫‪ .1‬سن بارداری ‪ 19‬هفته یا کمتر‬
‫‪ .2‬رضایت زن‬
‫‪ .3‬وجود یکی از شرایط زیر‬
‫‪ .1‬وجود ناهنجاری اثبات شده جنین به طوری که این‬
‫ناهنجاری پس از تولد برای مادر سختی و مشقت به‬
‫همراه داشته باشد‪.‬‬
‫‪ .2‬بیماری مادر در حدی که ادامه بارداری با تهدید جانی مادر‬
‫همراه باشد‪.‬‬
‫مشکالت اجرایی قانون سقط جنین درمانی‬
‫‪ .1‬اثبات بارداری‬
‫‪ .2‬اثبات ناهنجاری جنین‬
‫‪ .3‬تایید حرج مادر ناشی از ناهنجاری جنین توسط سه پزشک‬
‫متخصص اطفال(حرج مادر در رابطه با بیماری مادر تعریف‬
‫نشده است)‬
‫‪ .4‬اثبات بیماری مادر‬
‫‪ .5‬تایید وجود تهدید جانی مادر به علت بیماری زمینه ای توسط‬
‫سه پزشک متخصص مرتبط با نوع بیماری‬
‫نمونه ی موارد جنينی که مجوز سقط جنين صادر ميشود‬
‫‪.1‬آننسفالی‬
‫‪.7‬سندرم دندی واکر‬
‫‪.2‬هولوپروزنسفالی‬
‫‪.8‬آپالزی مخچه‬
‫‪.3‬اگزنسفالی‬
‫‪.4‬میکروسفالی‬
‫‪.5‬کرانیوسینوستوزیس‬
‫‪.6‬میلومننگوسل‬
‫‪.9‬هیدروسفالی شدید‬
‫‪.10‬آرنولد کیاری تیپ ‪II‬‬
‫‪.11‬میلو انسفالوسل‬
‫‪.12‬سندرم وردنیگ هافمن‬
‫‪.13‬بیماری دوشن‬
‫‪ .14‬تریپلو ئیدی(‪)xxy69‬‬
‫‪ .21‬تاالسمی ماژور‬
‫‪ .15‬تریزومی‪(21‬سندرم داون)‬
‫‪ .22‬هیدروپس‬
‫‪ .16‬تریزومی‪18 ،15 ،13‬‬
‫‪ .23‬سندرم فریاد گربه‬
‫‪ .17‬بیماری های موکوپلی ساکاریدوز‬
‫‪ .24‬فنیل کتون اوری‬
‫‪ .18‬آژنزی کلیه ها‬
‫‪ .19‬سندرم پاتر‬
‫‪ .20‬کلیه های پلی کیستیک‬
‫‪ .25‬تیروزینوس‬
‫‪ .26‬سیستینوز‬
‫‪ .27‬گاستروشزی‬
‫‪ .28‬امفالوسل‬
‫‪ .29‬هرنی دیافراگم‬
‫‪ .30‬دوقلو های به هم چسبیده‬
‫‪ .31‬بیماری گرانولوماتوز مزمن‬
‫‪ .32‬فوکوملیا‬
‫‪ .33‬هر نوع بیماری قلبی که نیاز به عمل جراحی داشته‬
‫باشد‪.‬‬
‫نمونه ای از موارد مادری مجوز سقط جنین‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫‪.7‬‬
‫‪.8‬‬
‫‪.9‬‬
‫‪.10‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.12‬‬
‫‪.13‬‬
‫نارسایی قلبی شدید‬
‫انواع سرطانهای پیشرفته‬
‫سیروز کبدی‬
‫هر نوع بیماری کبدی پیشرفته‬
‫واریس مری پیشرفته‬
‫آسم شدید‬
‫هر نوع بیماری ریوی شدید‬
‫سابقه ی پارگی رحم(در موارد خاص)‬
‫‪ MS‬شدید‬
‫موارد ‪( HIV+‬در موارد خاص)‬
‫نارسایی کلیوی‬
‫هر نوع آنسفالوپاتی‬
‫هر وضعیتی که ادامه ی بارداری منجر به از بین رفتن یکی از اعضای‬
‫حیاتی مادر شود‪.‬‬
‫در چه مواردی مجوز سقط جنین صادر نمی شود‬
‫‪.1‬سن بارداری باالی ‪ 19‬هفته‬
‫‪.2‬حاملگی ناشی از تجاوزات جنسی‬
‫‪.3‬ابتال مادر به بیماری های واگیر نظیر توکسوپالسموز‪،‬‬
‫سرخک‪ ،‬سرخجه‪ ،‬آبله مرغان و‪...‬‬
‫‪.4‬مصرف هر نوع دارویی در دوران بارداری‬
‫‪.5‬در معرض اشعه قرار گرفتن مادر باردار‬
‫‪.6‬الیگو هیدرامنیوس(در صورت عدم تشخیص ناهنجاری‬
‫زمینه ای)‬
‫‪.7‬ناهنجاری های کوچک قابل درمان(نظیر‪ club foot‬یا ‪cleft‬‬
‫‪)lip‬‬
‫‪ .8‬بیماری مادر در حدی که با خطر جانی مادر همراه نباشد‪.‬‬
‫‪ .9‬موزائیسم با درگیری سلولی کمتراز‪%15‬‬
‫‪ .10‬در موارد چندقلویی‪ ،‬که در آن فقط یکی از جنین ها‬
‫ناهنجار باشد‪ ،‬سقط جنین سالم مجاز نمی باشد‪.‬‬
‫‪.11‬‬
‫‪.12‬‬
‫‪.13‬‬
‫‪.14‬‬
‫‪.15‬‬
‫کیست شبکه کوروئید‬
‫سیستیک هیگرومای منفرد‬
‫‪ NT‬افزایش یافته جنین بدون تشخیص قطعی ناهنجاری‬
‫غربالگری مثبت بدون تشخیص قطعی ناهنجاری‬
‫افزایش آمونیاک یا کتون در مایع آمنیوتیک‬
‫سیر صدور مجوز سقط جنین‬
‫‪ .1‬مراجعه مستقیم مادر به پزشکی قانونی (فقط در مرکز‬
‫استانها وفقط در واحد های مرکزی)‬
‫‪ .2‬در دست داشتن مدارک هویتی معتبرمادر (برای اتباع‬
‫بیگانه تایید مدارک هویتی توسط سفارت متبوعه‬
‫ضروریست)‬
‫‪ .3‬دردست داشتن سونوگرافی جهت تعیین سن بارداری‬
‫اگر ناهنجاری جنین با سونوگرافی به تأیید رسیده است‬
‫داشتن حداقل ‪ 2‬سونوگرافی که یکی در یکی از مراکز‬
‫دانشگاهی انجام شده باشد ضروری است‪.‬‬
‫اگر ناهنجاری جنین باآمنیوسنتز یا اکوکاردیوگرافی به‬
‫تأیید رسیده باشد فقط یک سونوگرافی جهت تعیین سن‬
‫بارداری کفایت می کند‪.‬‬
‫‪ .4‬رضایت مادر جهت مجوز سقط جنین(در حال حاضر رضایت پدر‬
‫الزامی نیست‪).‬‬
‫برای تشکیل پرونده در پزشکی قانونی حضور مادر الزامی‬
‫است (در صورت بستری مادر‪ ،‬نماینده ی پزشکی قانونی‬
‫جهت احراز هویت مادر به بیمارستان اعزام خواهد شد)‬
‫‪ .5‬استعالم نظر متخصصین مربوطه در مورد خطر جانی مادر در‬
‫صورت ادامه بارداری‪ ،‬یا حرج مادر در موارد ناهنجاری جنین‪.‬‬
‫‪ .6‬در صورت تایید سه متخصص‪ ،‬در مورد خطر جانی برای مادر یا‬
‫حرج وی‪ ،‬مجوز سقط جنین صادر میگردد‪.‬‬
‫نکات قابل توجه‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫تنها موردی که مراجعه به پزشکی قانونی نیاز به دستور قضایی‬
‫ندارد‪ ،‬درخواست مجوز سقط جنین است‪(.‬فقط در موارد حاملگی‬
‫ناشی از تجاوز جنسی که شرایط احراز صدور مجوز سقط جنین را‬
‫دارد‪ ،‬چون جنین از شواهد اثبات تجاوز به حساب می آید‪ ،‬داشتن‬
‫دستور قضایی ارجح است‪) .‬‬
‫مراجعه جهت سقط جنین نیاز به معرفی نامه ی پزشکی ندارد‪.‬‬
‫صدور گزارش سونوگرافی با سن بارداری غیر واقعی گواهی خالف‬
‫واقع محسوب شده و می تواند منجر به پیگرد قانونی شود‪.‬‬
‫حرج مادر فقط در رابطه با ناهنجاری جنین مطرح می شود‪.‬‬
‫در موارد سن بارداری باال تر از ‪ 19‬هفته و احراز خطرجانی مادر‬
‫تصمیم در مورد ختم بارداری با پزشک معالج خواهد بود وپزشکی‬
‫قانونی تصمیم گیرنده نخواهد بود‪.‬‬
‫ارائه سونوگرافی اوائل بارداری درموارد سن بارداری حدود‪ 19‬هفته‬
‫الزامی است‪.‬‬
‫نمونه ای از مجوز سقط جنین در موارد جنینی‬
‫از صاحب عکس فوق خانم‪ ...‬فرزند‪ ...‬معاینه به عمل آمد‪ .‬حسب‬
‫سونوگرافی ارائه شده نامبرده در حال حاضر ‪ ...‬هفته باردار‬
‫است و حسب گزارش آمنیوسنتز ارائه شده جنین مبتال به‬
‫‪ ........‬می باشد‪ .‬از آنجایی که ناهنجاری فوق موجب حرج مادر‬
‫پس از تولد جنین خواهد شد که به تایید سه تن از کارشناسان‬
‫نیز رسیده است لذا مجوز سقط جنین تا قبل از‬
‫پایان‪4‬ماهگی(‪ 19‬هفته از ‪ ،) LMP‬در یک مرکز مجهز‬
‫پزشکی‪ ،‬توسط متخصص زنان زایمان‪ ،‬صادر می گردد‪.‬‬
‫نمونه ای از مجوز سقط جنین در موارد مادری‬
‫از صاحب عکس فوق خانم‪ ...‬فرزند‪ ...‬معاینه به عمل آمد‪ .‬حسب‬
‫سونوگرافی ارائه شده نامبرده در حال حاضر ‪ ...‬هفته باردار‬
‫است و حسب مدارک ارائه شده نامبرده مبتال به‪ ...‬میباشد‪ .‬از‬
‫آنجایی که ادامه ی بارداری با تهدید جانی مادر همراه است که‬
‫به تایید سه تن از کارشناسان نیز رسیده است‪ ،‬لذا مجوز‬
‫سقط جنین درمانی تا قبل از پایان ‪4‬ماهگی(‪ 19‬هفته از‬
‫‪ ،)LMP‬در یک مرکز مجهز پزشکی‪ ،‬توسط متخصص زنان‬
‫زایمان صادر می گردد‪.‬‬
‫مجازات سقط جنین ‪:‬‬
‫سقط جنین عالوه بر آنکه جرم کیفری محسوب‬
‫می شود‪ ،‬از تخلفات انتظامی نیز هست در مورد‬
‫جنبه جزايي آن قوانین ‪ 622‬و ‪ 623‬قانون مجازات‬
‫اسالمی در مورد سقط جنین است که ماده ‪624‬‬
‫مخصوص گروه پزشکی است ‪:‬‬
‫‪ ‬ماده ‪ 622‬ق‪.‬م‪.‬ا‪ : .‬هر کس عالما يا عامدا بواسطه‬
‫ضرب و اذيت زن حامله‪ ،‬موجب سقط جنین وی‬
‫شود‪ ،‬عالوه بر پرداخت ديه يا قصاص حسب مورد به‬
‫حبس از يک تا سه سال محکوم خواهد شد‪.‬‬
‫‪ ‬ماده ‪ 623‬ق‪.‬م‪.‬ا ‪ :‬هر کس به واسطه دادن ادويه يا‬
‫وسايل ديگری موجب سقط جنین زن گردد به شش‬
‫ماه تا يکسال حبس محکوم خواهد شد‪ .‬و اگر عامال و‬
‫عامدا زن حامله ای را داللت به استعمال ادويه يا‬
‫وسايل ديگری نمايد که جنین وی سقط گردد به حبس‬
‫از سه تا شش ماه محکوم خواهد شد‪ .‬مگر اينکه ثابت‬
‫شود اين اقدام برای حفظ حیات مادر می باشد و در‬
‫هر مورد‪ ،‬حکم به پرداخت ديه مطابق مقررات مربوط‬
‫داده خواهد شد‪.‬‬
‫ماده ‪624‬قانون مجازات اسالمی‬
‫‪ ‬اگر طبیب یا ماما یا دارو فروش واشخاصی که به عنوان‬
‫طبابت یامامایی یا دارو فروشی اقدام می کنند وسایل‬
‫سقط جنین را فراهم سازند ویامباشرت به اسقاط جنین‬
‫نمایند به حبس از دو تا پنج سال محکوم خواهند شد‬
‫وحکم به پرداخت دیه مطابق مقررات مربوط صورت خواهد‬
‫پذیرفت ‪.‬‬
‫ديه سقط جنین‪:‬‬
‫‪-1 ‬نطفه ‪:‬بیست دينار‬
‫‪-2 ‬علقه ‪:‬چهل دينار‬
‫‪-3 ‬مضغه ‪:‬شصت دينار‬
‫‪-4 ‬عظام ‪:‬هشتاد دينار‬
‫‪-5 ‬جنین ‪:‬صد دينار‬
‫‪-6 ‬جنین داراي روح ديه كامل دارد(بسته به جنس جنین)‬
‫‪ ‬سقط جنین پس از پیدايش روح مشمول حكم تغلیظ است‪.‬‬
‫‪ ‬ماده‪-718‬هر گاه زني جنین خود را در هر مرحله اي كه‬
‫باشد‪،‬به عمد ‪،‬شبه عمد يا خطا‪،‬از بین ببرد‪،‬ديه جنین‬
‫حسب مورد توسط مرتكب يا عاقله او پرداخت مي شود‪.‬‬
‫‪ ‬تبصره‪-‬هرگاه جنیني كه بقاي آن براي مادر خطر جاني‬
‫داردبه منظور حفظ نفس مادر سقط شود‪،‬ديه ثابت نمي‬
‫شود‪.‬‬
Standard of care is management prescription 
for a specified medical condition that is
nationally accepted as best practice by a
medical specialty.