Transcript lacina_-_paremie

Łacina
Wykład monograficzny –
paremie łacińskie
(fragmenty wybrane)
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2012
1
~PAREMIE~

Scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac
potestatem –
znać ustawy to nie znaczy trzymac się ich słów, lecz rozumieć ich
sens i znaczenie

Lex lege tollitur –
ustawę uchyla się ustawą
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2012
2

Lex non obligat nisi promulgata –
ustawa nie obowiązuje, jeśli nie została ogłoszona

Non omne, quod licet honestum est–
nie wszystko co jest dozwolone jest uczciwe
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
3

Hominum causa omne ius constitutum est –
wszelkie prawo ustanawia się ze względu na ludzi.

Omnis definitio in iure civili periculosa est –
wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
4

Summum ius, summa iniuria –
najwyższe prawo może stać się najwyższym bezprawiem

Male iure nostro uti non debemus –
nie powinniśmy źle posługiwać się naszymi prawami
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
5
Volenti non fit iniuria –
chcącemu nie dzieje się krzywda
Non sunt iudicandae leges –
ustawy nie podlegają osądzeniu
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
6
Manifestum non eget probatione –
To co oczywiste nie wymaga dowodu
Audiatur et altera pars –
Należy wysłuchać także strony przeciwnej
Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat–
Ciężar dowodu spoczywa na tym, kto twierdzi, a nie na tym kto zaprzecza
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
7
Nemo ex suo delicto meliorem suam conditionem facere potest
Nikt nie może polepszyć swojej sytuacji w wyniku wlasnego czynu
bezprawnego
Adoptio naturam imitatur –
Adopcja naśladuje naturę
Mater semper certa est, pater est quem nuptiae demonstrant
Matka jest zawsze pewna, ojcem jest ten na którego wskazuje
małżeństwo
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
8
Nasciturus pro iam nato habetur, quotiens de commodis eius agitur –
Dziecko poczęte uważa się za już urodzone, ilekroć chodzi o jego kozryść
Nuptias non concubitus, sed consensus facit –
Małżeństwo tworzy nie faktyczne pożycie, ale zgodne porozumienie stron
Actor sequitur forum rei – powód idzie za sądem pozwanego
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
9
Actus simulatus nullius est momenti –
Czynność pozorna jest nieważna
Bis de eadem re agere non licet –
Nie można procesować się dwa razy w tej samej sprawie
Confessus pro iudicato est –
Ten kto się przyznał, uważany jest za zasądzonego
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
10
Dies interpelat pro homine–
Termin wzywa za człowieka
Dolus non praesemitur –
Złego zamiaru nie domniemuje się
Ambulatoria est voluntas testatoris usque ad mortem –
Wola testatora może być zmieniona aż do smierci

dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
11
Mors omnia iura solvitŚmierć rozwiązuje wszystkie prawa,
Nemo plus commodi heredi suo relinquit quam ipse
habit –
Nikt nie może swojemu dziedzicowi pozostawić więcej
korzyści, niż sam miał.
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
12
Nemo plus iuris ad alium tranferre potest,
quam ipse habet –
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw niż
sam posiada
Nemo pro parte testatus, pro parte intestatus
decedere potestNikt nie może umrzeć, rozporządzając częściowo w
testamencie, cześciowo na mocy ustawy
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
13

Impossibillum nulla obligantio est-
Zobowiązanie do świadczenia rzeczy niemożliwych
jest nieważne
Poena ex delicto defuncti heres teneri non debetKara za przestępstwo popełnione przez zmarłego nie
może obciążać jego dziedzica
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
14

In dubio pro reo-
W razie wątpliwości należy orzec na korzyść
oskarżonego
Poena constitutur in emendationem hominumKara ustanowiona jest w celu poprawienia ludzi
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
15

Satius esse impunitum relingni facinus
nocentis quam innocentem damnariLepiej pozostawić zawinione przez sprawcę
przestępstwo bez kary, niż skazać niewinnego
Vim vi repellere licetSiłę wolno odpierać siłą
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
16
Genus perire non censeturUważa się, że gatunek nie ginie

Nemo sibi ipse causam possessionis mutare
potestNikt nie może sam wewnętrznym aktem woli zmienić
podstawy posiadania
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
17

Nemo iudex idoneus in propria causa-
Nikt nie jest odpowiednim sędzią we własnej sprawie
Mora trahit periculumZwłoka pociąga za sobą ryzyko
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
18
Nullum crimen sine legeNie ma przestępstwa bez ustawy
Servitutibus civiliter utendum estSłużebność należy wykonywać oględnie, czyli najmniej
uciążliwy dla właściciela nieruchomości obciążonej
tym prawem, przy maksymalnym poszanowaniu
jego praw.
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
19
Nulli res sua servitNie można mieć służebności na rzeczy własnej

Semel heres, semper heresKto raz stał się dziedzicem jest nim na zawsze
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
20

Prior tempore, potior iure-
Kto pierwszy w czasie, ten lepszy w prawie
Accessio cedit principaliPrzyrost przypada temu co główne
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
21
Species perit ei cui debeturRzecz ozn. Indywidualnie ginie na ryzyko właściciela
( wierzyciela)

Cogitationis poenam nemo patiturNikt nie ponosi kary za myślenie
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
22
Lex non distinquitUstawa nie rozróżnia

Hereditas viventis non daturNie przyznaje się spadku po żyjącym
Salus rei publicae suprema lex estoDobro publiczne powinno być najwyższym prawem
dr Joanna Ożarowska - Sobieraj
Katowice 2009
23