Transcript boat maneuver 2( tekne manevrası 2)

TEKNE MANEVRASI
MANEVRAYA ETKİ EDEN UNSURLAR
DOĞA ŞARTLARINDA BİR GEMİNİN
MANEVRASINA ETKİ EDEN UNSURLAR;
1. PERVANE TESİRİ
A. MERKEZİ ETKİ
B. ENİNE ETKİ (PADIL TESİRİ)
2. DÜMEN TESİRİ
3. RÜZGAR TESİRİ
4. AKINTI ETKİSİ
PERVANE ETKİSİ İLE DÜMEN
ETKİSİ KONTROL ALTINDA
TUTULABİLİRKEN, RÜZGAR VE
AKINTI ETKİSİ GEMİ
KONTROLUNUN DIŞINDADIR.
PERVANE MERKEZİ ETKİSİ
PERVANENİN MERKEZİ ETKİSİ, TEKNENİN
BAŞ-KIÇ YÖNÜNDE ETKİ EDEN BİR
KUVVET OLUŞTURARAK, GEMİNİN İLERİ
VEYA GERİ HAREKET ETMESİNİ SAĞLAR.
PERVANE MERKEZİ İTİŞ KUVVETİ; İLERİ
YOLDA DAHA KUVVETLİDİR. NEDENİ
TEKNENİN DİZAYN YAPISIDIR.
BİR TEKNENİN MAKİNESİNİN SAĞLADIĞI ENERJİYİ
GEMİNİN İTİCİ GÜCÜ HALİNE GETİREN ARAÇLAR
TEKNENİN PERVANESİDİR.
PRENSİP OLARAK BİR VİDANIN HAREKETİNDEN
ESİNLENEREK YAPILMIŞLARDIR. HAREKETİN YÖNÜNE
BAĞLI OLARAK BÜNYESİNE BAĞLI OLDUĞU TEKNEYİ
İLERİ VEYA GERİ HAREKET ETTİRİRLER
TORNİSTAN ÇALIŞAN BİR PERVANİN
SULARI TEKNEYE ÇARPTIĞINDA
TEKNENİN DAHA YAVAŞ HAREKET
ETMESİNE NEDEN OLUR. PERVANE
KANATLARININ ÇARPMASIYLA
HAREKET EDEN SULARA PERVANE
SUYU DENİR. TAM YOL GERİ ÇALIŞAN
PERVANENİN GÜCÜ, YARIM YOL İLERİ
ÇALIŞAN PERVANE GÜCÜNE EŞİTTİR.
TAM YOL İLERİ SEYREDEN BİR
GEMİNİN DURMA MESAFESİ ;
PERVANE MERKEZİ İTME GÜCÜNE
TEKNENİN BİÇİMİNE
MAKİNE GÜCÜNE
TRİMİNE
DRAFTINA
BAĞLI BİR MESAFEDİR.
PERVANE ENİNE ETKİSİ
( PADIL TESİRİ/YAN KUVVET)
PERVANE KANATLARI BELİRLİ BİR AÇIDA
SULARI BORDAYA DOĞRU İTECEĞİNDEN,
İLERİ VE TORNİSTAN ÇALIŞMASI
SIRASINDA BİR ENİNE
( BORDALARA DOĞRU )
ÇEKİŞ KUVVETİ OLUŞTURACAKTIR.
PADIL TESİRİ TEK PERVANELİ BİR TEKNEDE
TORNİSTAN MANEVRALARDA VE ABORDA
OLMA VEYA AVARA ETMEDE DİKKATE
ALINMASI GEREKLİ BİR ETKİDİR
BU KUVVETİN ASIL NEDENİ MERKEZ HATTININ
ALTINDAKİ KANATLARIN OLUŞTURDUĞU
ETKİNİN ÜSTTEKİ KANATLARA NAZARAN
DAHA FAZLA OLMASIDIR.
ETKİSİ
PERVANENİN DÖNÜŞ YÖNÜNDE
ÇEKİŞ KUVVETİ OLARAK
BELİRECEK VE TEKNENİN KIÇINI
PERVANENİN DÖNÜŞ
İSTİKAMETİNE DOĞRU
ÇEKECEKTİR.
TEK PERVANELİ BİR GEMİ İLERİYE
GİDERKEN , PADIL TESİRİ BÜYÜK
DEĞİLDİR. TESİRİN ETKİSİ YÜKSÜZ,
BOŞ GEMİDE VE DÜŞÜK DEVİRDE
DAHA BELİRGİN OLUR.
DÜMEN TESİRİ
DÜMEN YELPAZESİNE ÇARPAN
SULARIN OLUŞTURDUĞU
KUVVETTİR. BU KUVVET DÜMEN
YELPAZESİNE DİK YÖNDEDİR.
İLERİ YOLDA İTME,
TORNİSTANDA EMİLME
ŞEKLİNDE GÖRÜLÜR.
PERVANE SAĞA DEVİRLİ DÜMEN İSKELE ALABANDADA
PERVANE SAĞA DEVİRLİ İLERİ YOLDA DÜMEN
SANCAK ALABANDADA
İLERİ YOLDA
DÜMEN
SANCAK
DEVİRLİ
DÜMEN
ORTADA
SAĞA DEVİRLİ TORNİSTAN DÜMEN İSKELE ALABANDADA
DÜMEN ORTADA MAKİNE TORNİSTAN ÇALIŞMAKTA
MAKİNE TORNİSTAN ÇALIŞMAKTA DÜMEN SANCAK ALABANDADA
DEVİR DAİRESİ
PERVANE İLERİ YOLDA ÇALIŞIRKEN
DÜMENİN ALABANDAYA BASILARAK GEMİYİ
BELLİ BİR ALAN İÇİNDE 360 ÇEVİRİP
TEKRAR ESKİ ROTASINA GELİRKEN TEKNE
ROTASININ BELİRLEDİĞİ ÇEMBERE DEVİR
DAİRESİ DENİR.
TEKNENİN ÖZELLİKLE DAR ALANLARDA
MANEVRA ÖZELLİĞİNİN BİLİNMESİ
AÇISINDAN ÇOK ÖNEMLİDİR.
RÜZGAR TESİRİ
GEREK SEYREDEN, GEREKSE MANEVRA
YAPAN BİR GEMİ İÇİN RÜZGAR KUVVETİ ;
RÜZGAR AÇIK ALANININ BÜYÜKLÜĞÜNE
BAĞLI OLARAK YELKEN ÜZERİNDEKİ
MOMENTE BENZER BİR ETKİ OLUŞTURUR.
BU MOMENT ;
TEKNEYİ DÖNDÜRÜCÜ,
HIZLANDIRICI,
YAVAŞLATICI VEYA
DÜŞÜRÜCÜ BİR ROL OYNAR.
BİR TEKNE ÜZERİNDEKİ RÜZGARIN ETKİNLİĞİ
GÜVERTE BİNASININ KONUMUNA, VE RÜZGARA
GÖSTERDİĞİ ALANA BAĞLIDIR
KEMERE DOĞRULTUSUNDA, RÜZGAR ETKİSİNDE
KALAN BİR GEMİ, HEM ROTASINDAN SAPMA
MEYLİ GÖSTERECEK, HEM DE DÜŞME AÇISI
DEDİĞİMİZ, RÜZGARIN KUVVETİNE BAĞLI
OLARAK BELİREN BİR AÇISAL DEĞERLE
ROTASINDAN UZAKLAŞACAKTIR.
MANEVRA ESNASINDA GEMİ SÜRATİ DÜŞTÜKÇE
DÜŞME AÇISI BÜYÜYECEKTİR.
RÜZGAR ETKİSİ
RÜZGAR TEKNEYE KÜTLESEL OLARAK ESTİĞİ YÖNDE
BİR KUVVET UYGULAR. BU KUVVET RÜZGARIN HIZININ
KARESİ , KARŞISINDAKİ KESİT ALAN VE TEKNE
YAPISININ ŞEKLİ İLE ORANTILIDIR. RÜZGARIN HIZI 2
KAT ARTTIĞI TAKDİRDE TEKNE ÜZERİNDEKİ KUVVETİ 4
KAT ARTMIŞ OLUR.
RÜZGARIN DÜZENSİZ ANCAK DÜZ BÖLGESİ FAZLA
OLAN YAPILAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ DÜZENLİ BİR
FORMA SAHİP YAPILAR ÜZERİNDEKİNDEN BÜYÜKTÜR.
TEKNE YÜKSEK FREEBOARD’A ANCAK SIĞ
DRAFTA SAHİP İSE RÜZGARIN ETKİSİ BÜYÜK
ANCAK TEKNENİN SIĞ KARİNA YAPISI NEDENİYLE
LATERAL DİRENÇ AZ OLACAĞINDAN RÜZGARA
DAHA FAZLA VE ÇABUK TABİ OLACAKTIR. TERSİ
DURUMUNDA RÜZGARIN ETKİSİ AZ OLACAKTIR.
TEKNEDE BAŞ YÜKSEK , KIÇ ALÇAK VE TEKNE
KIÇA DOĞRU EĞİMLİ (TRİMLİ ) İSE RÜZGAR BAŞ
TARAFI GİTTİĞİ YÖNDE SÜRÜKLEMEK
İSTEYECEKTİR.
LIGHT TEKNE RÜZGARA KARŞI YÜKLÜ BİR
TEKNEYE ORANLA DAHA HASSASTIR.
TEKNEYİ RÜZGARA DOĞRU ÇEVİREBİLMEK İÇİN
KIÇTAKİ KUVVETİN BAŞTAKİNE ORANLA DAHA
FAZLA OLMASI GEREKMEKTEDİR.
AKINTI
TESİRİ
AKINTI VE GEL-GİT SULARIN BİR
YÖNDE YER DEĞİŞTİRMELERİNE
NEDEN OLUR, DOLAYISI İLE SUYUN
İÇİNDE HAREKET HALİNDE OLAN
TEKNE DE ROTADAN KAÇMAYA
BAŞLAR.
FRIBOARD YÜKSEK İSE TEKNE RÜZGAR
TESİRİNDEDİR
DRAFT FAZLA İSE TEKNE AKINTI TESİRİNDEDİR
DEPLASMAN TEKNESİNDE AKINTI ETKİSİ
RÜZGAR ETKİSİNDEN DAHA FAZLADIR
PLAIN TEKNEDE RÜZGAR ETKİSİ AKINTI
ETKİSİNDEN DAHA FAZLADIR
RÜZGAR VEYA AKINTI AÇASIYA İKEN RIHTIMA
YANAŞMAK
• USTURMAÇALARI KONUŞLANDIRIN
1. RIHTIM VEYA İSKELEYE 45° LİK BİR AÇI İLE
YAKLAŞIN
2. RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA STOP, BAŞTAN HALAT
VERİN
3. İSKELEYE ALABANDA İLE DÖNÜŞ VE İLERİ
4. KIÇ RIHTIMA YANAŞACAKTIR
RÜZGAR VE AKINTI YOK İKEN RIHTIMA
YAKLAŞMAK
1. USTURMAÇALARI YERLEŞTİRİN
2. RIHTIM/İSKELEYE 10 – 20° LİK AÇI İLE
YAKLAŞ
3. RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA SÜRAT
DÜŞ/TORNİSTAN YAP
RÜZGAR VE AKINTI RIHTIMA DOĞRU İKEN
YANAŞMAK
1. USTURMAÇALARI YERLEŞTİR
2. RIHTIMA PARALEL YAKLAŞ
3. MAKİNE STOP
4. AKINTI VEYA RÜZGAR İLE TEKNE
RIHTIMA DÜŞECEKTİR
AKINTI VE RÜZGAR BAŞTAN GELİRKEN RIHTIM /İSKELEYE
YANAŞMAK
1. USTURMAÇALARI YERLEŞTİR
2. RIHTIMA 20-30° LİK AÇI İLE YAKLAŞ
3. RIHTIMA YAKLAŞILDIĞINDA BOT RIHTIMA PARELEL OLACAK
ŞEKİLDE DÖNÜŞ YAP
4. BAŞTAN HALAT VER
AKINTI VE RÜZGAR KIÇTAN GELİRKEN
RIHTIM VEYA İSKELEYE YANAŞMAK
1. USTURMAÇALARI YERLEŞTİR
2. İSKELEYE KÜÇÜK DÜMEN AÇISI İLE
YAKLAŞ
3. BAŞ RIHTIMA YAKLAŞTIĞINDA TORNİSTAN
İLE SÜRATİ DÜŞÜR
4. KIÇ HALATI VER
5. BAŞ HALATI VER
BU YANAŞMA ŞEKLİ SAKINCALI OLDUĞUNDAN
ANCAK GEREKLİ DURUMLARDA TATBİK
EDİLMELİDİR
WIND
RIHTIM VEYA İSKELEDEN AYRILMAK
PALAMAR HALATLARI
BİR GEMİYİ RIHTIMA , ŞAMANDRAYA VEYA BAŞKA
BİR GEMİYE BAĞLAMAKTA KULLANILAN, PRUVA,
VASAT VE KIÇ TARAFTAKİ BABALARA VOLTA
EDİLEN HALATLARDIR. BİTKİSEL, SENTETİK VE
TELDEN YAPILAN PALAMAR HALATLARI DENİZE
AÇILDIKTAN SONRA NETE EDİLEREK
BAŞALTINDA/KIÇALTINDA MUHAFAZA EDİLİR.
No 1 Baş halat ( Bow Line )
No 6 Kıç halat (Stern Line ) Gemiyi ileri - geri
hareketten korurlar.
No 2 Baş koltuk (Bow Breast )
No 5 Kıç koltuk (stern Breast ) Geminin
rıhtımdan açılmamasını sağlarlar (Açmaz
halatları)
No 3 Baş spring (Bow Spring ) Geminin başa
kaymasını önler
No 4 Kıç spring (Stern spring ) Geminin kıça
kaymasını önler
PALAMAR KUMANDALARI
VİRA PRUVA : Pruva halatının ırgat ile vira
edilmesi
BOŞ AL : Üzerine yük binmiyen bir halatın
boşunun vira edilerek veya el ile alınmasıdır.
AGANTA : Üzerine yük bindirilmiş bir halatın
böyle tutulmasıdır
VOLTA
: Halatın babaya , koç boynuzuna
vb.ye sarılmasıdır.
MOLA : Bağlı bir halatın serbest bırakılmasıdır.