Transcript Kultura organizacyjna

Psychologia organizacji
doc. dr Tomasz Ochinowski
[email protected]
psycholog,
Katedra Psychologii i Socjologii Zarządzania,
Wydział Zarządzania UW
dyżur: środa 12.00 – 13. 00 pokój 514B
doradca i trener umiejętności społecznych (cywilny
doradca Dyrektora Generalnego Służby Więziennej,
wcześniej także doradca Prezesa Spółki „Szpital
Mazowiecki)
„Trener roku 2006” zdaniem klientów firmy Institute for
International Research
badacz historii organizacyjnej (związany z IH PAN, IH UW
i Towarzystwem Historiograficznym)
Z warszawskich
„tradycji” kultury organizacyjnej
Leopold Tyrmand
„Zły”
„Kup Pan cegłę”
 kultura organizacyjna
wydziału sprzedaży
detalicznej cegieł spółdzielni
„Woreczek”
Kultura organizacyjna
• stanowi “spoiwo” firmy
.
• w optymalnych
warunkach inspiruje
członków organizacji
do samodyscypliny
oraz pozwala kierownikom
i podwładnym obdarzyć się
wzajemnym zaufaniem.
Kultura organizacyjna według
Scheina
stanowi zbiór przekonań podzielanych przez większość członków
zespołu/ organizacji na temat tego, co doprowadziło
organizację do dotychczasowych sukcesów. Dlatego bardzo
trudno ją zmieniać.
3 zakresy
tematyczne
kultury organizacyjnej
 kwestie przetrwania organizacji i jej sukcesu
 kwestie sprawiające, że organizacja stanowi
środowisko, w którym ludzie chcą pracować (kwestie
integracji)
 przekonania przyniesione z zewnątrz
przetrwanie
Co, według przyjętych w Twojej firmie przekonań,
pozwala jej przetrwać i odnosić sukcesy ?
• misja, strategia i cele
• sposoby działania organizacji: struktura, systemy,
procesy
• systemy wykrywania i korekty błędów
da się tu pracować
Co, według przyjętych w Twojej firmie przekonań,
sprawia, iż stanowi ona środowisko, w którym ludzie
chcą pracować?
•
wspólny język i sposób myślenia
•
granice grupy: kto jest w grupie, a kto poza nią?
•
jak definiowane są relacje?
• w jaki sposób przyznawane są nagrody
i stanowiska (status)?
przekonania
Jakie są przyjęte w Twojej firmie przekonania na temat
tego, czym jest rzeczywistość, czas, przestrzeń,
prawda, natura człowieka i relacje międzyludzkie?
• założenia na temat relacji firmy z otoczeniem
• założenia na temat natury ludzkiej
• założenia na temat stosunków międzyludzkich
• jakie są związki międzyludzkie ?
• założenia na temat czasu
• założenia na temat przestrzeni
psychologia poznawcza,
czyli o wszechobecności decyzji
wybuchnie pewna niezwykła, azjatycka choroba,
która może spowodować 600 ofiar
– program A, jeśli zostanie zaakceptowany,
pozwoli ocalić 200 osób.
– przy akceptacji programu B istnieje
prawdopodobieństwo równe jednej
trzeciej, że 600 osób ocaleje
i prawdopodobieństwo dwóch trzecich, że
żadna z osób nie przetrwa ataku choroby.
wybuchnie pewna niezwykła, azjatycka choroba,
która może spowodować 600 ofiar
– program C, jeśli zostanie
zaakceptowany, to choroba spowoduje
śmierć 400 osób.
– przy akceptacji programu D istnieje
prawdopodobieństwo równe jednej
trzeciej, że nikt nie zginie
i prawdopodobieństwo dwóch trzecich,
że zginie 600 osób.
2002 roku nagrodę Nobla z dziedziny ekonomii
dostał izraelski psycholog Daniel Kahneman, za prace
wykonane wspólnie z Amosem Tverskim (który niestety
zmarł wcześniej, nie doczekawszy tego prestiżowego
wyróżnienia).
Kahneman, wraz z Tverskim, zajęli się procesami
decyzyjnymi, co właśnie przyniosło nagrodę Nobla
Badacze ci wpadli na pomysł, aby opisywać
reprezentatywność zdarzeń przy podejmowaniu decyzji
w postaci tworzonych w umyśle scenariuszy
możliwych wyników. Badania Tverskiego i Kahnemana
pokazały, iż ludzie nie tyle obliczają
prawdopodobieństwo zdarzeń, ile raczej posługują się
„metodami na skróty”, tak zwanymi heurystykami
wypracowanymi na drodze doświadczeń i ewolucji.
Reguły te, choć nie respektują zasad rachunku
prawdopodobieństwa, często pozwalają na poprawne
wnioski, równocześnie jednak często zawodzą.
4 PODSTAWOWE HEURYSTKI POZNAWCZE:
• DOSTĘPNOŚCI
– to, co łatwiej sobie przypomnieć, wydaje się bardziej
prawdopodobne.
• REPREZENTATYWNOŚCI
– zdarzenie uważamy za bardziej prawdopodobne
o tyle, o ile naszym zdaniem jest ono
reprezentatywne dla danej klasy (próby) zdarzeń.
Przy czym o typowości (reprezentatywności dla
danej próby) zdarzenia lub obiektu wnioskujemy na
podstawie kilku jego cech lub wyrywkowych
obserwacji, ignorując dane statystyczne.
4 PODSTAWOWE HEURYSTKI POZNAWCZE
(c.d.):
• ZAKOTWICZENIA
– szacując dany wynik, wykorzystujemy swoiste „kotwice”. Na
przykład jeśli poprosimy o szybkie przemnożenie w pamięci
9x8x7x6....x1 to uzyskamy wyższy iloczyn, niż gdy poprosimy o
przemnożenie tych samych cyfr w porządku odwrotnym.
• SYMULACJI
– wynik wydaje się bardziej prawdopodobny, gdy łatwo możemy
sobie wyobrazić scenariusz jego zaistnienia. Opis może
wydawać się coraz bardziej prawdopodobny – nawet pomimo
tego, że coraz więcej będziemy znajdywać w nim elementów
wymagających uwierzenia – jeśli łatwo możemy sobie
wyobrazić kroki, które doprowadziły do zdarzenia.
fakt, czy odbierzemy daną propozycję jako
zysk czy stratę, zadecyduje o naszej ocenie
tej propozycji.
TEORIA PERSPEKTYWY
 Jesteśmy konserwatywni przy ocenie subiektywnie
doświadczanych zysków, a radykalni w przypadku
strat.
 Konsekwentnie, gdy chodzi o zyski raczej unikamy
ryzyka, które z kolei względnie chętnie podejmujemy,
gdy widzimy szanse na uniknięcie strat.
 Ponadto, generalnie rzecz biorąc, przeceniamy
możliwość wystąpienia zdarzeń, o których wiemy, że
ich prawdopodobieństwo jest niewielkie, zaś nieco
lekceważymy możliwość wystąpienia tych, o których
wiemy, że ich prawdopodobieństwo jest średnie lub
duże.
Czy jesteśmy zaprogramowani do popełniania
błędów ?
D = f ( Ps
X
WA)
•
•
•
•
L. Jonathan Cohen
Can human irrationality be experimentally demonstrated?
(Czy można wykazać eksperymentalnie,
że człowiek jest nieracjonalny?), „Behavioural and Brain Sciences”,
1981
badania Tversky’ego, Kahnemana i in. błędnie zakładają, że
„prawdopodobieństwo” ma tylko jedno znaczenie zgodne z
klasycznym rachunkiem prawdopodobieństwa pochodzącym od
Pascala
zdaniem Cohena jest wiele znaczeń „prawdopodobieństwa” jak chciał
Bacon
na przykład nie wszystkie systemy logiczne zakładają konieczność
oparcia się przy wnioskowaniu o bezwarunkowe
prawdopodobieństwo zdarzeń (obiektywną szansę zajścia danego
zdarzenia)
jeśli człowiek konstruuje indukcyjnie rozumiane prawdopodobieństwo,
bez odwoływania się do bezwarunkowego prawdopodobieństwa
zdarzeń, to też jest racjonalny
Adler, J. (2006), Jonathan Cohen, The Guardian, 30 September. Dostępne w:
http://www.theguardian.com/news/2006/sep/30/guardianobituaries.mainsection [
15. 10. 2014]; Lewicka, M. (1993). Aktor czy obserwator ? W-wa- Olsztyn: PTP.
Co następnym razem ?
4. Wybrane problemy organizacji w świetle głównych nurtów
współczesnej psychologii cz. III. Psychologia dyskursywna a problem
stereotypów w zarządzaniu organizacją
Billig, M.(2006). „Poznawcze aspekty uprzedzeń”. Henri Tajfel a psychologia
dogmatyzmu, tłum. Szymonik, M. Problemy zarządzania, 1, s. 26- 47.