Transcript Sağ ve sol kalp

Dolaşım Sistemi
Kardiyovasküler sistem
Lenfatik sistem
KALP
Göğüs boşluğu içinde, alt mediastinumun orta
bölümünde, iki akciğer arasında, diyaframın
üzerine oturmuş
Perikard ismi verilen zarın içinde
Tepesi (apeks) aşağıda ve önde, tabanı (radiks)
yukarıda ve arkada
Basık bir koni şeklinde ve oblik
Ağırlığı 250-300 g
Kalp ve ana damarlar
Kalbin bölümleri
Kalp dört odacığa bölünmüştür.
Sağ atrium
Sağ ventrikül
Sol atrium
Sol ventrikül
Sağ ve sol kalp
Sağ kalp
Sağ atrium
Sağ ventrikül
Venöz kanın toplandığı ve akciğerlere pompalandığı yer
Sol kalp
Sol atrium
Sol ventrikül
Oksijenlenmiş kanın tüm vücuda pompalandığı yer
Kalpte kan akışı
Atriumdan ventriküledir
Ventrikülden atriuma akış olmaz
Ventrikülden atriumlara akışı kalp kapakları önler
(sağ kalpte triküspit kapak, sol kalpte mitral
kapak)
Ana damarlar / Sağ kalp
Sağ atriuma kan vena cava superior ve inferior
yoluyla gelir
Sağ atriumdan sağ ventriküle geçer
Sağ ventrikülden a. pulmonalis ile akciğerlere
geçer
Diğer arterlerin aksine a. pulmonalis
deoksijenize kanı taşır.
Ana damarlar / Sol kalp
Sol atriuma kan vena pulmonalis’ler yoluyla gelir
Sol atriumdan sol ventriküle geçer
Sol ventrikülden aorta ile tüm vücuda
pompalanır
Diğer venlerin aksine v. pulmonalis oksijenize
kanı taşır.
Kalbin katmanları
Epikard: En dış katmandır, kalbi çepeçevre sarar.
Myokard: Orta katmandır ve kalp kasını oluşturur.
Çizgili kas olduğu halde otonom sinir sisteminin etkisi
altında çalışır.
Endokard: İç tabakadır, kalp boşluklarının içi ile
kapakçıklarını sarar.
Elektrokardiyogram
Kalpteki elektriksel değişikliklerin kaydedilmesi
işine elektrokardiyografi ve bu şekilde milimetrik
kağıda kaydedilmiş çizgilere de
elektrokardiyogram denir.
Elektrokardiyogram
Kalpteki elektriksel değişikliği gösterir
Kalbin kasılma ve pompalama gücü hakkında
bilgi vermez.
Kalpte ileti ve uyarı sisteminin normal olup
olmadığını ve myokard bozukluklarına bağlı
olarak ortaya çıkan ileti bozukluklarını yansıtır.
Elektrokardiyogram
Elektrokardiyogram kollar, bacaklar ve kalp
üzerine yerleştirilen elektrotlarla kaydedilir.
İki kol ve bacağa elektrotlar konarak, ortasında
kalp bulunan bir üçgen meydana getirilmiş olur.
Elektrokardiyogram dalgaları
P dalgası: Atriumların kasılması sonucu oluşur.
P-R aralığı: P dalgasının başlangıcından R
dalgasının başlangıcına kadar geçen zamanı,
yani his demeti ilet zamanını gösterir.
QRST dalgaları: QRS kompleksi, ventriküllerin
kasılması sonucu oluşur.
T dalgası: Ventriküllerin gevşemesi sonucu
oluşur.
EKG üzerine etkili ilaçlar
Antiaritmikler
Trisiklik antidepresanlar gibi santral sinir
sistemini etkileyen ilaçlar
Anestezikler
Kalbin beslenmesi
Kalp kası beyinden sonra en çok oksijene
gereksinim duyan organdır.
Kalp içinde bulunan kandan yararlanmaz,
kendini besleyen özel damarlar vardır; koroner
arterler. Koroner arterler de aortadan çıkar.
Kalbin pompaladığı tüm kanın yaklaşık %5-10’u
kalp duvarının beslenmesi için kullanılır.
Sistol / diyastol
Kalbin çalışması ritmik olarak birbirini takip eden
kasılmalar ve gevşemeler şeklinde olur.
Kalp kasının kasılarak kanı ventriküllerden
arterlere göndermesine sistol, gevşeyerek
ventriküllere kan dolmasına izin vermesine de
diyastol denir.
Bir kez kasılıp gevşemesine kalp atımı denir.
Kalbin uyarı ve ileti sistemi
Sinoatriyal düğüm (SA düğüm )
Atrioventriküler düğüm (AV düğüm )
His demeti ile sağ ve sol kolları
Purkinje lifleri
Kalbin ileti sistemi
SA düğüm
Kalbin uyarı yaratan bölgesidir, bu nedenle SA
düğüm pacemaker olarak da adlandırılır. AV
düğüm, His demeti ve Purkinje lifleri de uyarı
çıkarabilme özelliğine sahiptir, ancak en hızlı
uyarı doğuran yer SA düğümdür.
SA düğümden çıkan uyarı atriumlara yayılır ve
AV düğüme geçer. SA düğüm dakikada yaklaşık
70-80 uyarı çıkarır.
SA düğümde bir sorun olduğu zaman kalbin
farklı bir bölgesinden de uyarı çıkabilir, ancak bu
durumda kalbin ritmi değişebilir.
AV düğüm
 Atriumlardaki elektriksel etkinlik ventriküllere AV düğüm
yoluyla geçer. SA düğüm uyarı çıkaramadığı durumda
AV düğüm dakikada 40-60 uyarı çıkarabilir. AV düğümün
uyarıyı iletme hızı yavaştır.
 SA düğümden çıkan uyarı, önce atriumların kasını uyarır
sonra AV düğüme gelir. AV düğümde çok kısa süre (0,1
saniye) duraklar, böylelikle atriumlar ile ventriküllerin aynı
anda kasılmaları önlenmiş olur. Böylece önce atriumların
kasılır ve içlerindeki kanı ventriküllere gönderirler.
 Uyarı daha sonra His demetine, His demetinin sağ ve sol
dalları ile Purkinje liflerine ulaşır.
Kalbin ileti sistemi
His demeti
Çıkan uyarı His demetinin sağ ve sol dalları ile
ventrikül kaslarına yayılır ve böylelikle
ventriküller aynı anda kasılır.
His demeti ve Purkinje lifleri tek başlarına SA
düğüm ve AV düğüme göre daha az uyarı
çıkarır.
Purkinje lifleri
His demetinin sağ ve sol dallarının myokard
içine giren ince dallarıdır.
Purkinje lifleri her iki ventrikülün ani ve hızlı
şekilde kasılmasını sağlar.
Kalbin siklusu
Kalp siklusu SA düğümden çıkan iki uyarı arası
dönemi kapsar. Yani SA düğümden çıkan
uyarının, kalp kasında yayılmasını sonucunda
oluşan bir sistol ve bunu izleyen bir diyastolden
oluşur.
Kalp seslerinin oluşması
Kalbin sistol ve diyastol sırasında
atrioventriküler, aorta ve ateria pulmonalis
kapaklarının titreşimleri kalp seslerini meydana
getirir.
Kalbin çalışmasının
otonom sinirlerle kontrolü
Kalp kası hem düz kas hem de iskelet kası
özelliklerini taşır. İskelet kası gibi çizgilidir ve
hızlı kasılır, düz kas gibi istem dışı kasılır ve
otonom sinirlerle düzenlenir.
Kalbin sempatik sistemi uyarılırsa sinir
uçlarından salgılanan noradrenali etkisi ile kalp
kasının kasılma gücü artar ve kalp atım sayısı
da artar.
Kalbin parasempatik sistemi uyarılırsa salınan
asetilkolin kalp kasılma gücünü ve kasılma
sayısını azaltır.
KAN DAMARLARI
Arterler
Venler
Kapillerler
Damar tabakaları
Kapillerler dışındaki kan damarları üç katmanlı
bir duvar yapısına sahiptir:
Tunica adventitia
Tunica media: Düz kas liflerinden yapılmış olan tunica
media en kalın tabakadır.
Tunica intima
Arterler
Kalpten çıkan damarlar atardamar (arteria)
olarak adlandırılır.
Arterler a. pulmonalis dışına oksijenden zengin
kan taşırlar. Vücudun ana atardamarı aortadır ve
sol ventrikülden çıkar.
Arterlerin yapılanması
 Büyükten küçüğe doğru atardamar yapılanması
Büyük çaplı

Orta çaplı

Küçük çaplı

Arterioller

Kapillerler
Kapillerler
Kapillerler çok ince damarlardır, hücreler arası
sıvı ile kan arasındaki değişimi gerçekleştirirler.
Venöz uçlarından en ince toplardamarlar olan
venüller başlar.
Vücut kan damarlarının
genel görünümü
Atardamarların görevleri
Kanı iletme görevi
Basınç deposu görevi
Kan akımı ve basıncındaki ani düşüş ve
oynamaları azaltma görevi
Kanı gerekli yerlere dağıtma görevi
Venalar
Venalar kapiller düzeyde aldıkları kanı kalbe
götürürler.
Küçükten büyüğe doğru yapılanmaları
Küçük çaplı

Orta çaplı

Büyük çaplı
Venalar
Toplar damarlar atardamalara göre daha ince
duvarlıdırlar.
Vücutta 4 tane ana ven vardır:
V. cava superior
V. cava inferior
V. portae hepatis
V. pulmonales
Normalde venler deoksijenize kanı taşırlar, ancak v.
pulmonalis ise akciğerlerde oksijenize olan kanı kalbe
taşır.
Venalar
Venaların iç yüzeylerinde yer yer tek yönlü
kapakçıklar vardır, bunlar kanın kalbe doğru
gidişine izin verirler, ancak geri dönüşüne engel
olurlar.
Ayrıca venöz kanın kalbe dönüşünde önemli
olan bazı faktörler vardır:
Kanın damar sistemine belli basınçta gönderilmesi
Solunumun emici pompa etkisi
Vücut kaslarının (özellikle de bacak kaslarının)
hareket etmesi
Kapillerler
Dolaşım sisteminin esas fonksiyonel kısmı
Dolaşımın asıl amacı dokulara gerekli
maddelerin ulaştırılması ve dokulardan atık
maddelerin uzaklaştırılmasıdır
Kapillerlerin lümenleri oldukça dardır
Portal dolaşım
Sistemik dolaşım
Akciğerlerde oksijenize olan ve vena
pulmonalisler yoluyla sol atriuma gelen arteryel
kan, mitral kapağı geçerek sol ventriküle ulaşır.
Sistol sırasında da buradaki kan aortaya atılır ve
takiben dokulara, hücrelere ulaşır. Daha sonra
venöz kan (deoksijenize kan) olarak vena
cavalar yoluyla sağ atriuma gelir.
Pulmoner dolaşım
Dokularda gaz değişimine uğrayıp sağ atriuma
gelen venöz kan, triküspit kapak yoluyla sağ
ventriküle geçer, sistol sırasında da arteria
pulmonalis yoluyla akciğerlere ulaşır.
Akciğerlerde oksijenize olduktan sonra vena
pulmonalisler yoluyla sol atriuma döner.
Sistemik ve pulmoner dolaşım
Portal dolaşım
Vücuttaki tek organlarının (mide, pankreas,
safra kesesi, dalak, bağırsaklar) venleri
birleşerek vena porta’yı oluştururlar. Vena porta
karaciğer içine girer ve getirdiği kan karaciğer
dokusu içinde yayılır. Karaciğerin venöz kanı
vena hepatica yoluyla vena cava inferior’a
dökülür. Bu şekilde vücudun tek organlarının
venöz kanının karaciğerden geçerek vena cava
inferior’a dökülmesine portal dolaşım denir.
Portal dolaşım
Kan basıncı
Kanın, arterlerden geçişi esnasında damar
duvarına yapmış olduğu basınca arteryel kan
basıncı denir.
Sistol anında ölçülen basınca sistolik basınç,
diyastol sırasında ölçülen basınca diyastolik
basınç denir
Normal değerleri 120/80 mmHg’dır. Çocuk ve
bebeklerde ise daha düşüktür.
Kan basıncını
etkileyen faktörler
Kalbin pompaladığı kan miktarı
Arteriyollerdeki direnç (periferik direnç)
Nabız
Kanın sol ventrikülden büyük arterlere
pompalanmasıyla duyulan basınç dalgası
Çocuklarda: 80-100/dakika
Erişkinlerde: 60-80/dakika
LENFATİK SİSTEM
Bir drenaj sistemidir
Lenfatik damarlar ve lenfatik dokulardan oluşur
Temel fonksiyonu vücudun savunma
mekanizmasını oluşturmasıdır
LENF
Lenf, lenf damarlarına giren doku sıvısıdır. Bu
sıvı venöz kana boşalır.
Lenfatik sistem dokulardan doğan kapalı uçlu
lenf kapilleriyle başlar. Bunlar birleşerek daha
büyük lenf damarlarını oluşturur. Lenf
damarlarında da venalardaki gibi tek yönlü
kapakçıklar bulunur.
Lenf düğümleri
Lenf damarları vücudun belli bölgelerinde yer
alan lenf düğümlerine ulaşır
Vücudun değişik yerlerinde toplanmış ortalama
550-600 lenf düğümü vardır
Lenf düğümleri esas olarak bir filtre fonksiyonu
görür
Lenfositler, lenf düğümlerinde farklılaşıp
gelişirler
Timus bezi
Yenidoğanda oldukça büyük bir bezdir. Yaş
ilerledikçe küçülür
Sternumun arkasında, kalbin üst ve sol tarafında
bulunur
T lenfositlerinin farklılaşmasında önemli rol
oynar
Dalak
Vücuttaki en büyük lenfoid organdır
Yedek kan deposu olarak fonksiyon görür
Dolaşıma giren antijenleri tutar ve kanı temizler
Bozuk ve ömrünü tamamlamış eritrositleri
parçalar
Tonsiller
Farenksin iki yanında yerleşmiş, badem
büyüklüğünde ve lenfoid yapıda organlardır
Bademcikler antikor üretmek ve solunum
havasını yabancı cisimlerden temizlemek gibi
görevler de yaparlar
DOLAŞIMIN SİSTEMİNİN
KLİNİK ÖZELLİKLERİ










Kalp hastalıkları
Hipertansiyon ve hipotansiyon
Ateroskleroz
Trombozis, embolizm ve infarktüs
Anevrizma
Pulmoner hipertansiyon
Portal hipertansiyon
Varisler
Kan hastalıkları
Lenfoid hastalıklar