Transcript Toolkit Vroege herkenning behandeling van ondervoeding in de

Vroege herkenning en behandeling
van ondervoeding in de
eerstelijnszorg en thuiszorg
Datum
Naam
Casus de heer van den Burg
81 jr. sinds 1 jaar weduwnaar, woont zelfstandig met hulp van
dochter. Sinds 2007 klachten van dementie , na overlijden
vrouw klachten duidelijker zichtbaar voor familie.
 Consult: dochter maakt zich zorgen. Vader is vergeetachtig,
onrust, heeft meer hulp nodig bij de dagelijkse handelingen.
De zorg begint haar te zwaar te worden.
 Na doorvragen vertelt dochter dat vader bij alle maaltijden wat
eet, maar minder, vergeet ook regelmatig tussendoor iets te
eten en te drinken. Gewicht is lang niet bepaald. Kleding zit
wel ruimer.
 Na wegen blijkt de heer 4,5 kg te zijn afgevallen in 6 maanden
Hoe beoordeelt u de voedingstoestand?
Inhoud
 Achtergrond ondervoeding
 Herkennen van ondervoeding
 Ondervoed en dan?
 Multidisciplinaire samenwerking
Prevalentie ondervoeding in Nederland
Thuiszorg:
15-20% is
ondervoed!
Bron: Landelijke Prevalentiemeting Zorgproblemen. Halfens et al. 2009
Gevolgen ondervoeding in de thuissituatie
Afname gewicht
en
spiermassa
Hogere
mortaliteit
Vertraagd herstel en
verminderde afweer
Ondervoeding
Afname kwaliteit van leven
Algehele fysieke en
psychische
achteruitgang
Verhoogde kans op:
-Ziekenhuisopname
-Extra thuishulp
-Opname in verpleeg-of
verzorgingsnhuis
-Vallen
Kans op sociaal isolement

Symptomen
Voedingstoestand
De route van de patiënt
Diagnostiek
Herstelfase
Interventie
Thuis
Opname
Tijd 
Thuis
Chronische & acute ondervoeding
Risicogroepen eerstelijnszorg
 Inzet thuiszorg, wonen in woonzorgcentrum
 Ouderen (> 80 jaar)
 Meerdere ziekten, chronisch ziekte
COPD, hartfalen, CVA, depressie, dementie, IBD, decubitus, RA,
maligniteiten
 Polyfarmacie
 Lichamelijke beperkingen (fractuur)
 Niet passende gebitsprothese, kauw- of slikproblemen
 Rond opname in het ziekenhuis
 Psychosociale problemen en verwaarlozing;
 Alcohol- of drugs misbruik
 Vereenzaming
Wat is ondervoeding?
 Definitie Ondervoeding1

BMI < 18,5 (< 65 jaar) of < 20 (≥ 65 jaar)* en/of

>10% onbedoeld gewichtsverlies in de laatste 6 maanden
en/of > dan 5% in de laatste maand
 Definitie risico op ondervoeding

BMI 18,5 -20 (<65 jaar) of 20-22 (≥ 65 jaar) en/of

5-10% gewichtsverlies in de laatste 6 maanden
* bij COPD BMI < 21
¹ Meijers JMM. Awareness of malnutrition in healthcare: the Dutch perspective. Thesis Maastricht University
Herkennen van ondervoeding bij ouderen: SNAQ65+
SNAQ65+ beslisboom
Stap 1
onbedoeld gewichtsverlies afgelopen 6 maanden
< 4kg
Stap 2
bovenarmomtrek
≥ 25 cm
Stap 3
≥ 4kg
< 25 cm
verminderde eetlust afgelopen week
nee
ja
15 treden trap op en aflopen zonder te rusten
ja
Stap 4
niet ondervoed
nee
risico op ondervoeding
ondervoed
Casus de heer van de Burg (vervolg)
SNAQ65+
 Gewichtsverlies: > 4 kg in zes maanden: ondervoed
Definitie ondervoeding
 Nodig: huidige gewicht (67 kg)
 Gewichtsverlies 5-10 % in zes maanden: risico op
ondervoeding
Kernpunten LESA Ondervoeding
 Aandacht voor ondervoeding bij risicogroepen is van groot
belang en samenwerkingsafspraken zijn nodig
 Ondervoeding komt in de thuiszorg en in de
verzorgingshuizen bij meer dan 20% van de cliënten voor,
over prevalentie in de huisartspraktijk zijn weinig gegevens
bekend (en ze lopen sterk uiteen: 0-15%)
 SNAQ65+ en Gewicht- en gewichtsverlies65- zijn geschikte
instrumenten (naast definitie ondervoeding)
 De LESA werkgroep is van mening dat alle cliënten met
ondervoeding naar een diëtist moeten worden verwezen
De kunst van een energie- en eiwitverrijkt dieetadvies
 Is er meer dan een scheutje slagroom, Fantomalt, Protifar of
drinkvoeding?
 Ja, adviezen geven over aanpassing van de dagelijkse
voeding, uitgaande van de bestaande gewoonten en rekening
houdend met de specifieke pathologie.
 Het gaat om energie, eiwit EN andere nutriënten.
De verklaring dieetpreparaten kan door diëtist en huisarts
getekend worden. Formulier via de site van Zorgverzekeraars
Nederland.
Bij ondervoeding geldt het criterium dat de diagnose is gesteld
met een gevalideerd screeningsinstrument.
Casus de heer van den Burg (vervolg)
Consult diëtist. Voedingsanamnese:
 Maximaal 1 sneetje brood per maaltijd en een glas melk
 halve porties warm eten, meestal geen nagerecht
 eet en drinkt nauwelijks tussendoor, soms fruit
Voeding bevat 40 gram eiwit en 900 kcal.
Behoefte: 70 gram eiwit en 1800 kcal.
Advies: eiwit- en energieverrijking inclusief 1 compacte
drinkvoeding. Thuiszorg wordt geregeld.
Rapportage aan huisarts:
Evaluatie na 1 week
Doet u mee?
 Screenen op één of meer risicogroepen
 Multidisciplinair behandelen
 Experiment evalueren
 Tergukoppeling
 N.B. Ondersteuning vanuit de Stuurgroep Ondervoeding
www.stuurgroepondervoeding.nl