Transcript pobierz

Kierunki rozwoju psychiatrii w Polsce:
oczekiwania a możliwości
你好
Nǐ hǎo
Prof. Jerzy Samochowiec
03.10.2010
farmakoterapia
działania
niepożądane
skuteczność
wobec objawów
funkcjonowanie
farmakoterapia
działania
niepożądane
skuteczność
wobec objawów
nieprzestrzegania
zaleceń
funkcjonowanie
5
6
Długoterminowe wyniki leczenia
schizofrenii
2000+ zogniskowanie
wysiłków na powrocie
do funkcjonalności,
uzyskiwanie potencjału
do remisji
1990 wydłużenie
okresów stabilności,
minimalizowane
objawów negatywnych
1980 redukowanie
nawrotowości,
minimalizowanie
objawów pozytywnych
1960-70 przeżywalność poza
szpitalem, deinstytucjonalizacja
Przed 1960:
Redukcja agresji
i samookaleczeń,
zabezpieczenie samoobsługi
pacjenta
Historia leczenia
przeciwpsychotycznego
Wymagania wobec opieki
psychiatrycznej
 Powszechna/dostępna
 Skuteczna
 Bezpłatna
Ograniczenia medyczne



Część zaburzeń psychicznych nie ma
ustalonej etiologii (przyczyny)
Leczenie farmakologiczne nie zawsze
jest w pełni skuteczne
Inne formy leczenia (psychoterapia,
edukacja, terapia rodzin) nie we
wszystkich zaburzeniach psychicznych są
jednakowo skuteczne
Ograniczenia
administracyjne




Niedostateczne finansowanie
Optymalna alokacja środków?
Nacisk na hospitalizacje a nie na formy
pośrednie (ambulatorium, opieka
środowiskowa)
Utożsamianie kosztów leku z kosztami
leczenia
Postulaty środowiska




Pacjenci powinni być podmiotem zadań
O kształcie opieki psychiatrycznej powinny
współdecydować osoby profesjonalnie
zajmujące się ta opieką
Oparcie systemu opieki na psychiatrii
środowiskowej: Centrach Zdrowia
Psychicznego
Zwalczanie stygmatyzacji
Nowe trendy w organizacji
opieki psychiatrycznej
•
•
Ześrodkowanie uwagi oraz
organizacji działań na
partnerstwie z pacjentem
Centrality of patients-clinicians partnerships
(Monpelier, 2003)
Nowe trendy w organizacji
opieki psychiatrycznej
•
•
Plan Działań dla Zdrowia
Psychicznego: koncentracja
działań integrujących między
pacjentem a opiekunem
European Ministerial Conference: Mental Health
Action Plan (Helsinki, 2005)
European Ministerial Conference:
Mental Health Action Plan (Helsinki,
2005)
1.
2.
3.
4.
wspieranie zdrowia psychicznego wszystkich ludzi,
czyli promocja zdrowia psychicznego,
zapobieganie złemu stanowi zdrowia psychicznego,
czyli działania profilaktyczne podejmowane wobec
grup narażonych na zagrożenia dla zdrowia
psychicznego,
poprawa jakości życia ludzi chorych i
niepełnosprawnych psychicznie poprzez integrację
społeczną oraz ochronę ich praw i godności,
opracowanie zasad budowania systemu informacji,
współpracy w zakresie badań naukowych i
upowszechnienia wiedzy na temat zdrowia
psychicznego między krajami Unii Europejskiej.
Nowe trendy w organizacji
opieki zdrowotnej
•
Przyszłość medycyny: indywidualizowana
opieka zdrowotna
•
Światowa Organizacja Lekarzy: Troskliwi
Lekarze dla Świata
Narodowy Program Ochrony
Zdrowia Psychicznego (2008)
1. Promocja zdrowia psychicznego i
zapobieganie jego zaburzeniom
2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami
psychicznymi wielostronnej, zintegrowanej i
dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych
form pomocy niezbędnych do życia w
środowisku społecznym
3. Rozwój badań naukowych i systemów
informacji z zakresu ochrony zdrowia
psychicznego
Finansowanie
psychiatrycznej opieki w
Polsce
•
•
•
•
Jedno z najniższych wśród krajów
rozwiniętych
Niskie w porównaniu do innych krajów UE
Nie należy do priorytetów zdrowotnych, a
powinno
Nowe propozycje finansowania świadczeń
NFZ
Odsetek wydatków na świadczenia zdrowotne w dziale opieka psychiatryczna
i leczenie uzależnień w stosunku do wydatków na wszystkie świadczenia
zdrowotne w planach instytucji ubezpieczenia zdrowotnego
w latach 1999-2007.
4
3,7
3,7
3,5
3,4
3
2,7
2,6
2002
2003
3,3
3,3
2005
2006
3,5
2
1999
2000
2001
2004
2007
Lata 1999-2001 - dane szacunkowe wg UNUZ/GUS; lata 2002-2003 - dane zaniżone, bez części świadczeń i niektórych województw; 2003-2007
- wg Dz Urz MZ i NFZ.
Oczekiwanie i realne
możliwości
25
Wymogi
Realia
75
Aktualne problemy psychiatrycznej
opieki zdrowotnej (podsumowanie)
•
•
•
•
Przejście na model opieki środowiskowej
Zwiększenie finansowania
Wsparcie rozwoju kadry fachowej
Walka ze stygmatyzacją
Postępy w diagnostyce
zaburzeń psychicznych

Postępy dotyczą głównie technologii
badań:
– neuroobrazowanie
– genetyka
Postępy w terapii
zaburzeń psychicznych



Oczekiwania wobec nowoczesnej
farmakoterapii
Nowe metody sub-inwazyjne (TMS,
VNS)
Doskonalenie metod tradycyjnych (?)
Postępy w organizacji
opieki psychiatrycznej



Działania ześrodkowane na pacjencie i
jego otoczeniu
Alians terapeutyczny
Dostępność do różnych form pomocy
Podsumowanie




Wzrost zapotrzebowania na świadczenia
opieki psychiatrycznej
Świadomość i pilna potrzeba dywersyfikacji
świadczeń zdrowotnych w psychiatrii
Wysokie oczekiwania społeczne
Niemożność spełnienia oczekiwań z uwagi
na nieskuteczne rozwiązania
administracyjne
Najważniejsze sprawy w
psychiatrii w
zachodniopomorskiem w
2010
Sytuacja w Polsce
•
•
•
•
•
•
•
•
ok. 1,5 mln zgłasza się do placówek psychiatrycznych –
potrzeby rosną
ok. 40% odczuwa potrzebę pomocy w ciągu życia
poparcie opinii publicznej dla programu reformy
Aczkolwiek:
ok. 3,5% udział w nakładach na zdrowie (w Europie ok.
5,5%), nierówna , nieefektywna, konserwatywna dystrybucja
dekapitalizacja (kapitał materialny i ludzki)
ograniczony, nierówny dostęp
ograniczona jakość opieki

Powiaty:
- grodzkie 3
- ziemskie 18
- miejskie 11
Gminy:
miejsko-wiejskie 51
- wiejskie 52
Oczekiwane zatrudnienie
Zawód
Oczekiwania
Wskaźnik/100tyś
liczba
Stan obecny
Psychiatrzy
10,0
4000
2700
Psychiatrzy dzieci
i młodzieży
1,0
400
206
Psychologowie
kliniczny
9,5
3800
1400
Pracownicy socjalni
10,0
4000
300
Pielęgniarki
35,0
14000
10000
Terapeuci zajęciowi
8,0
3200
560
Psychoterapeuci
z certyfikatem
2,0
800
500
Specjaliści i
instruktorzy terapii
odwykowej
3,0
1200
1000
Oczekiwane zatrudnienie
Zawód
Oczekiwania
Wskaźnik/100tyś
liczba
Stan obecny
Stan obecny
zachodniopo
morskie (jest/
powinno być
Psychiatrzy
10,0
4000
2700
96/166
Psychiatrzy dzieci
i młodzieży
1,0
400
206
6/17
Psychologowie
kliniczny
9,5
3800
1400
20/160
Pracownicy socjalni
10,0
4000
300
?/170
Pielęgniarki
35,0
14000
10000
?/580
Terapeuci zajęciowi
8,0
3200
560
?/136
Psychoterapeuci
z certyfikatem
2,0
800
500
8/24
Specjaliści i
instruktorzy terapii
odwykowej
3,0
1200
1000
?/60
Łóżka
psychiatryczne:
kraje starej
Slide from Dave
Europy
Number of psychiatric beds in western Europe
450
400
350
Łózka/100 tys
mieszkanców
300
250
200
150
100
50
0
McDaid & Thornicroft, WHO European Observatory 2005
Austria
Belgium
Denmark
Finland
France
Germany
Greece
Iceland
Ireland
Italy
Luxembourg
Netherlands
Norway
Portugal
Spain
Sweden
Switzerland
United Kingdom
Łóżka psychiatryczne: kraje nowej
Psychiatric beds new EU 1988 - 2002
250
Europy
Cyprus
Czech
Republic
Estonia
200
Hungary
Latvia
per 100,000 pop
Lithuania
150
Malta
Poland
Slovakia
100
50
19
88
19
89
19
90
19
91
19
92
19
93
19
94
19
95
19
96
19
97
19
98
19
99
20
00
20
01
20
02
0
McDaid & Thornicroft, WHO European Observatory 2005
Slovenia
Psychiatria i uzależnienia %
struktura kosztów w 2007 r.
5.9
15.9
78.2
Psych
Alc
Nark
Psychiatria i uzależnienia
2007 r.
struktura kosztów w %
6.3
15.7
78.0
Amb
Stac
Dz
Udział kosztów opieki stacjonarnej
wg woj.
100.0
90.8
90.0
80.0
70.0
69.9
72.6
73.3
74.4
Mzw
K-P
Dśl
76.7
77.0
77.6
77.7
77.8
78.2
Zpm
Pom
Łdz
OG PL
Wkp
Śl
80.4
81.3
82.8
Pls
Pkr
Św
83.1
83.1
Opl
W-M
86.1
60.0
50.0
40.0
30.0
20.0
10.0
0.0
Mpl
Lbe
Na podstawie opracowania: Wanda Langiewicz
Zakład Organizacji Ochrony Zdrowia
Instytut Psychiatrii i Neurologii
Lbu
Udział kosztów opieki dziennej wg
woj.
12.0
10.4
10.0
9.5
8.0
8.1
Dśl
Śl
8.0
6.3
6.4
Pls
OG PL
6.9
6.9
K-P
Zpm
7.2
6.0
4.0
3.2
3.4
3.5
Pkr
Lbu
Wkp
4.7
4.8
Św
Pom
2.6
2.0
2.0
1.1
0.0
Lbe
W-M
Opl
Łdz
Mzw
Mpl
Udział kosztów opieki
ambulatoryjnej wg woj.
25.0
20.0
15.0
12.5
12.8
Św
Lbe
13.3
13.7
14.4
15.0
15.2
15.5
W-M
Łdz
Pkr
15.9
17.6
17.8
18.1
Dśl
Mzw
Pom
19.7
19.8
Mpl
K-P
18.7
16.4
10.0
5.8
5.0
0.0
Lbu
Pls
Śl
Opl
OG
Zpm
Wkp
Psychiatria i uzależnienia wg woj.
400.0
w planie finansowym NFZ 2.11.2009 w
mln. zł.
337.6
350.0
300.0
238.3
250.0
200.0
158.4
150.0
121.9
100.0
51.7
59.7
68.8
69.0
PLS
W-M
84.3
87.1
88.0
ZPM
PKR
LBU
96.1
129.4
134.3
ŁDZ
MPL
166.5
105.0
50.0
0.0
OPL
ŚW
K-P
LBE
POM
DŚL
WKP
ŚL
MZW
Wzrost kontraktów opieki psychiatrycznej i leczenia
uzależnień w SPSZOZ ZDROJE
lata
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Wartość kontraktu
100,00%
+1,00 %
+14,00 %
+6,00%
+32,00%
+17,00%
+6,00%
-8,00%
Moręgiel Naprawa B. 2010
Moręgiel Naprawa B. 2010
Niedoszacowanie kosztów osobodnia poszczególnych
oddziałów psychiatrycznych w 2009r.
wyszczególnienie
Koszt osobodnia
Udział
wynagrodzeń w
kosztach ogółem
w%
Przychód z NFZ
na osobodzień
(łącznie ze
środkami na
wynagrodzenia) w
zł
Niedoszacowanie
osobodnia (przychód
– koszty) w zł
Oddziały
ogólnopsychiatryczne
171,00 zł
50,70 %
152,28 zł
-18,72 zł
Oddział detoksykacji
od alkoholu
256,86 zł
46,23 %
166,82 zł
- 90,04 zł
Oddział psychiatryczny
rehabilitacyjny
186,71 zł
44,47 %
143,66 zł
- 43,05 zł
Oddział opiekuńczoleczniczy
93,64 zł
40,09 %
89,26 zł
- 4,38 zł
Oddział psychiatryczny
Dzieci i Młodzieży
239,12 zł
66,44 %
178,75 zł
- 60,37 zł
Oddział Terapii
Uzależnienia od
Alkohlu
115,88 zł
51,16 %
128,55 zł
12,67 zł
Problemy wynikają z
wieloletniego
niedofinansowania:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Odpływ wykwalifikowanej kadry (lekarze, psycholodzy, pielęgniarki,
terapeuci)
Zatrudnienie lekarzy zgodne z minimalnymi normami NFZ (dyrekcja ze
względów finansowych nie zatrudni więcej) nie jest wystarczające do
satysfakcjonującej opieki lekarskiej nad pacjentem, przy uwzględnieniu
urlopów, przypadków losowych, szkoleń i zejść po dyżurze dochodzi do
bardzo dużego obciążenia pozostających w pracy lekarzy
Rezygnacja z prowadzenia hostelu dla osób z zaburzeniami psychicznymi
Likwidacja oddziału dla osób uzależnionych od środków psychoaktywnych
Wycofanie się z rozwoju psychiatrii środowiskowej
Zaprzestanie działalności grupy wsparcia dla rodzin pacjentów
z problemami psychicznymi
Zagrożone jest funkcjonowanie klubu pacjenta i pracowni terapeutycznych
(redukcja zatrudnienia terapeutów
Zmniejszenie zatrudnienia pracowników socjalnych, możliwe są dalsze
ograniczenia
Moręgiel Naprawa B. 2010
Sukcesy
Mimo wymienionych wyżej ograniczeń
szpital
przyjmuje z roku na
rok coraz więcej pacjentów.
2. Prowadzi specjalizacje lekarskie, ma
możliwość specjalizacji psychologów.
3. Reaktywacja poradni przyszpitalnej
4. Otrzymanie certyfikatu jakości w ub.
roku - Ośrodek Monitorowania Jakości w
Krakowie
1.
Moręgiel Naprawa B. 2010
SPSZOZ „Zdroje”- Centrum
Psychiatryczne w Szczecinie :
1. Stworzenie Zespołu Leczenia
Środowiskowego – zakontraktowanie przez
Fundusz Opieki Zdrowotnej
Kramarz E 2010
NZOZ Poradnia Zdrowia
Psychicznego w Szczecinie,
1. Utworzenie Zespołu Leczenia
Środowiskowego
2. Ponowna weryfikacja kwalifikacji
pacjentów (wg ICD-10) do leczenia
środowiskowego
Miazgowska B
Regionalny Szpital, Oddział
Psychiatryczny w
Kołobrzegu
1. Powołanie Powiatowej Rady ds. Zdrowia Psychicznego
i Programu Powiatowego ds. Zdrowia Psychicznego
2. Stworzenie Centrum Zdrowia Psychicznego
3. Utworzenie poradnictwa dzieci i młodzieży
4. Stworzenie hostelu dla osób chorych psychicznie
5. Otworzenie Domu Pomocy Społecznej dla Osób Chorych
Psychicznie
6. Stworzenie miejsc pracy chronionej
7. Stworzenie Oddziału Dziennego dla Osób z Otępieniem
8. Otworzenie mieszkań chronionych dla Osób Chorych Psychicznie
9. Utworzenie Oddziału Dziennego dla Dzieci i Młodzieży używających
substancji psychoaktywnych z zaburzeniami zachowania
10. Utworzenie wieloprofilowej poradni rodzinnej
Giza E 2010
SPZZOZ Oddział Psychiatryczny
w Gryficach
1. Otworzenie hostelu, mieszkań
chronionych
2. Zwiększenie liczby miejsc w Domach
Pomocy Społecznej dla Osób z
Zaburzeniami
Psychicznymi
3. Zwiększenie opieki psychiatrycznej
długoterminowej
Grusza Jończyk
NZOZ „Salus” w Szczecinku
Powołanie Powiatowej Rady Rozwoju Zdrowia
Psychicznego/Centrum Zdrowia Psychicznego w celu
koordynacji i współpracy placówek udzielających opieki
psychiatrycznej
2.
Zwiększenie limitu porad w Poradni Zdrowia Psychicznego
3.
Zatrudnienie pracownika socjalnego i pielęgniarki
środowiskowej,
4.
Powołanie Zespołu Leczenia Środowiskowego
5.
Utworzenie Poradni Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i
Młodzieży
6.
Utworzenie mieszkań chronionych dla osób oczekujących
na DPS
7.
Zwiększenie liczby stanowisk pracy chronionej
1.
Martyniuk 2010
NZOZ Medison w
Koszalinie
1. Stworzenie zakładu aktywacji
zawodowej
2. Stworzenie miejsc pracy chronionej
3. Otworzenie hostelu
4. Dofinansowanie w organizowaniu
obozów rehabilitacyjnych i innych form
rehabilitacji psychiatrycznej
Dorosz, Ciuńczyk 2010
Aktualne problemy psychiatrycznej
opieki zdrowotnej (podsumowanie)
•
•
•
•
Przejście na model opieki środowiskowej
Zwiększenie finansowania
Wsparcie rozwoju kadry fachowej
Walka ze stygmatyzacją
Leczenie i rehabilitacja osób z
zaburzeniami psychicznymi w
ich naturalnym środowisku
społecznym.
Propozycje związane z
rozwojem opieki
środowiskowej w Polsce







Zamknięcie dużych instytucji psychiatrycznych
Rejonizacja placówek zdrowia psychicznego
Integracja lecz. psychiatrycznego z opieką podst.
Tworzenie oddziałów psychiatrycznych w szpitalach
ogólnych.
Tworzenie zespołów opieki środowiskowej.
Tworzenie mieszkań chron. i innych placówek
Dostępność rehabilitacji zawodowej i udział w życiu
zawodowym.
Przykłady psychiatrii
środowiskowej w Szczecinie








Oddziały Dzienne.
PZP.
Zespół opieki środowiskowej.
Klub pod Fontanną.
Środowiskowy Dom Samopomocy.
Turnusy rehabilitacyjne.
Warsztaty terapii zajęciowej.
MOIK.
Dziękuję za uwagę