Transcript Анксиозност и депресија во генеративен период

Специфики на манифестација и третман на
анксиозноста и депресијата
во генеративниот период
Доц. д-р Димитар Боневски
Специфики на генеративниот животен период
како извор на анксиозност и депересивност
• Репродуктивна
реализација (семејство,
потомство..)
фаза на семејство во исчекување и
раѓање дете
фаза на семејство со мало дете
фаза на семејство со адолесцент,
напуштање на семејството од
децата,
синдром на празно гнездо
• Професионална
реализација
Најголеми очекувања и
предизвици (транзиција-опасности)
• Друштвена реализација
Преваленца на ментални растројства
во различни животни периоди
Генеративен период
Flores, Mental Health Study, Management in Health, Vol 13, No 3 (2009)
Преваленца на растројства
во расположението во различни животни периоди
Генеративен период
Flores, Mental Health Study, Management in Health, Vol 13, No 3 (2009)
Преваленца на анксиозни растројства
во различни животни периоди
Генеративен период
Flores, Mental Health Study, Management in Health, Vol 13, No 3 (2009)
Преваленца на анксиозни растројства
во различни животни периоди
Генеративен период
Flores, Mental Health Study, Management in Health, Vol 13, No 3 (2009)
Кoморбидност на депресија и анксиозност
Robert Johansson at al. Depression, anxiety and their comorbidity in the Swedish general population: point
prevalence and the effect on health-related quality of life, Pub med 2011
Антидепресивите
се основен лек
за третман
и на
анксиозни растројства (АР)
и на
депресивни растројства(ДР)
SSRI и SNRI поради подносливоста и безбедноста се
прва линија на третман и за АР и за ДР
Nutt DJ et al. J Clin Psychiatry 2010;71 [Suppl E1]:e08;
Несакани ефекти на SSRI и SNRI
особено значајни за генеративниот период
- промена на телесна тежина
- сексуални дисфункции
Промена на телесна тежина (т.т.)
при употреба на антипересиви (а/д)
Почетна фаза на третман
Фаза на одржување
Неутрални а/д
SSRI , venlafaxine
Нема сигурен заклучок
а/д кои покачуваат т.т.
Mirtazapine (кај 7-14 % пац.)
Трициклични а/д (кај сигниф.%)
Mirtazapine (кај 7-14 % пац.)
Трициклични а/д (кај сигниф.%)
а/д кои намалуваат т.т.
Појавата на мачнини кај повеќето Нема сигурен заклучок
на почетокот во мал степен е
можно да намалат т.т.
CNS Diseases, Pab Med, 2009
Инциденца на сексуална дисфункција при
употреба на антипересиви
<10 %
10-30%
>30%
mirtazepine
Citalopram
Fluoxetine
Escitalopram
Fluvoxamine
Venlafaxin
Paroxetine
Sertraline
CNS Diseases, Pab Med, 2009
Сексуална дисфункција кај употреба на
SSRI/SNRI
Мажи N=26, средна возраст=46,2
Жени N=21, средна возраст=43,5
Употребени SSRI/SNRI
Fluoxetine=5
Paroxetine=4
Citalopram=11
Sertraline=4
Venlafaxine=2
Употребени SSRI/SNRI
Fluoxetine=3
Paroxetine=5
Citalopram=8
Sertraline=4
Venlafaxine=1
Сексуална дисфункција
Либидо=11
Возбуда=8
Оргазам=22
Сексуална дисфункција
Либидо=13
Возбуда=3
Оргазам=15
Keller Ashton A. Improvements in SSRI/SNRI-Induced Sexual, Dysfunction by Switching to Escitalopram, Journal of Sex & Marital Therapy, 31:257–262, 2005
Промени во сексуална дисфункција од
SSRI/SNRI по префрлање на escitalopram
Escitalo- Без
Средно
pram
подобрување подобрување
доза
Големо
подобрување
10 mg
7
4
15
20 mg
7
2
10
30 mg
1
1
/
Keller Ashton A. Improvements in SSRI/SNRI-Induced Sexual, Dysfunction by Switching to Escitalopram, Journal of Sex & Marital Therapy, 31:257–262, 2005
Приказ на случај - 1
• M.M. 39 год. Мажена, двe деца, наставник.
• Причини за прво доаѓање на психијатар (јуни 2013 год.):
- Појава на панични напади последните 2-3 месеци, значајно зачестени последните 2-3 недели,
- со тенденција на избегнување на одредени ситуации и доживување на ограниченост во секојдневното
живеење
- Нерасположеност
- Нарушен сон (настапи на паники и во сон)
• Направена HAS skor= 35
, PDSS skor=21
Психолошки наод и мислење
• IQv=109, IQm=105, IQtot= 108
• Нема тестовни показатели за психооргански детерминирана
дисфункционалност.
• Тестовите на личност и проективните техники упатуваат на
хиперсензитивна особа, со изразени перфекционистички црти.
Актуелно кај неа е присутна изразена анксиозност и страв од
губиток на контролата. Подолготрајното перзистирање на
анксиозноста ги троши нејзините его капацитети и поради тоа
чувствува депримираност и губиток на енергија за секојдневните
фамилијарни, социјални и професионални активности.
- После период од 1 недела
HAS skor=25
- после 4 недели HAS skor=16 PDSS
skor=11
- после 8 недели состојба
стабилизирана HAS skor=11 PDSS
skor=7
- На 3 месеци редукција на alprazolam
до прекин, редукција на sertraline 50
mg на ден, HAS skor=12 PDSS skor=8
- Проблем-пациенката се жали на
аноргазмија почнувајќи од 2-ри месец
на третманот
- Самата и покрај проблемот се плаши
да го прекине лекот со кој паниките
прекинаа
40
Alprazolam 1,5 mg
Sertraline 100 mg
35
30
25
20
Alprazolam ex
Sertraline 50 mg
15
10
5
аноргазмија
0
0 нед
1 нед
4 нед
8 нед
12 нед
HAS
PDSS
ОДЛУКА 4 месеци по
почеток на третман:
- постепен прекин на
sertraline
- повторно воведен
alprazolam a 0,5 mg 3x1
- крај на 5-ти месец HAS
skor=18 PDSS skor=15
- воведен постепено
escitalopram 5 мг наутро10 мг наутро-15 мг наутро
за 10 дена
Alprazolam 1,5 mg
Sertraline 100 mg
Alprazolam 1,5 mg
Sertraline ex
Alprazolam ex
Sertraline 50 mg
аноргазмија
Escitalopram 5-10-15 mg
3 недели после
воведување на
escitalopram во терапија
во доза од 15 мг HAS
skor=14 PDSS skor=10
7 месеци од почеток на
третман прекинат
alprazolam, escitalopram 10
mg на ден, состојба
стабилна HAS skor=10
PDSS skor=6
Сексуалните функции
уредни
Alprazolam 1,5 mg
Sertraline 100 mg
Alprazolam 1,5 mg
Sertraline ex
Alprazolam ex
Sertraline 50 mg
Escitalopram 5-10-15 mg
Alprazolam ex
Escitalopram 10 mg
аноргазмија
Приказ на случај - 2
• Пациент на П.П. на 58 год. оженет со две возрасни деца, вработен како
службеник, на преглед се јавува во ноември 2013 со сопругата
• Страда од депресија од пред 2 години, постојано на амбулантски
третман, превземена една кратка хоспитализација која ја прекинал на
свое инсистирање пред 1 година, хоспитализација не прифаќа и сега.
• Досега употребени SSRI (два лека) во комбинација со Risperidon
одсуствува подобра и подолготрајна ремисија
• Од пред 1 месец без терапија, актуелно изразена тага, многу силна
вознемиреност, одсутност, нарушен сон, зборува дека не сака да
живее, дека се е безнадежно, дека пропаѓаат и тој и семејството
Психолошки наод и мислење
• IQv=92, IQm=110, IQtot= 104, со показатели за снижена ментална ефикасност
поради интер и интратестовна варијабилност во рамки на вербалниот и
невербалниот фактор.
• Мисловниот процес по форма успорен, во содржината се следат нихилистички
идеи. Вниманието со зголемен тенацитет, насочен кон интрапсихичките
доживувања.
• Нема тестовни показатели за психооргански детерминирана дисфункционалност.
• Тестовите на личност и проективните техники упатуваат на снижено
расположение, изразено чувство на вина, анхедонија, психомоторна ретардација,
губиток на интересот.
• Психолошката експлорација упатува на изразена депресивност проследена со
губиток на контактот со реалноста.
• HAM-D score=24
Одлучено
Даденo:
• Tabl Venlafaxine a 75 mg (од 75 до 225 мг за 2 недели),
• Tabl Lorazepam a 2,5 mg 3x1
• Tabl Olanzapine a 5 mg
- На почеток HAM-D scor=24
- По неколку дена намалена
вознемиреноста и психотичните
елементи
- После 4 недели HAM-D scor=14
- После 8 недели HAM-D scor=10
- После 12 недели HAM-D scor=9
Venlafaxine 150 mg
- Olanzapine 5 mg
Lorazepam ex
- После 16 недели HAM-D scor=10
Состојбата стабилизирана
Venlafaxine a 75-150-225 mg
(за 2 недели)
Olanzapine a 10 mg
30
Lorazepam
a 7,5 mg
Venlafaxine a 150 mg
Olanzapine a 5 mg
Lorazepam ex
25
20
15
10
5
0
0 нед
4 нед
HAM-D
8 нед
Column1
12 нед
Column2
16 нед