Transcript Slide 1

“Үнэт Цаасны Төлбөр Тооцоо, Төвлөрсөн Хадгаламжийн Төв” ХХК
ТӨЛБӨР ТООЦООНЫ
БАЙГУУЛЛАГЫН ҮЙЛ
АЖИЛЛАГААНЫ ГОРИМ
“ҮЦТТТХТ” ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Т.Гандулам
Улаанбаатар хот
2012 оны 05-р сарын 24
Агуулга
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
- Монголын үнэт цаасны төлбөр тооцоо,
хадгаламжийн байгууллагын эрх зүйн
зохицуулалт,
- “ҮЦТТТХТ”ХХК-ийн
үйл
ажиллагаа
тоон мэдээ, судалгаа
Шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
• Клирингийн үйл ажиллагаа:
Клирингийн үйл ажиллагаа гэдэг нь арилжааны хэлцэл баталгаажуулах,
засварлах, үнэт цаасыг эрэмблэх, мэдээлэх зэрэг төлбөр тооцооны өмнө
хийгдэх процессийг хэлдэг.
• Төлбөрийн тооцооны үйл ажиллагаа:
Энэ нь үнэт цаас болон мөнгөн хөрөнгийг худалдагч, худалдан авагч 2-н
хооронд шилжүүлэн төлбөр тооцоо эцэслэх үйл ажиллагааг хэлнэ.
-
Бүтээгдэхүүн /хувьцаа, бонд, фючерьс, опцион, баталгаат өрийн бичиг
г.м/ болон зах зээлээсээ хамаараад клиринг болон төлбөр тооцооны үйл
ажиллагаа нь өөр өөр байдаг.
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
•
-
Клирингийн байгууллагын зорилго нь:
Төлбөрийн тооцоог төвлөрүүлэх, автоматжуулах
Үр ашгийг нэмэгдүүлэх
Эрсдлийг багасгах
Зардлыг бууруулах
•
-
Клирингийн үйл ажиллагаа:
Төлбөрийн тооцоог хийх
Мэдээллийн үйлчилгээ
Эрсдлийг хянах
Төлбөр хийгдэнэ гэсэн баталгаа өгөх
Хөдөө аж ахуйн биржийн
арилжааны клиринг, төлбөр
тооцооны онцлог
Хөдөө аж ахуйн биржийн ерөнхий
бүтээгдэхүүн
•
•
•
•
•
Спот гэрээ
Мөнгөний зах зээлийн гэрээнүүд
Форвард гэрээ
Фючерьс гэрээ
Опцион /авах, зарах/
Дээрх бүтээгдэхүүнүүдээс хамааран төлбөр тооцоо
өөр хийгддэг. Ер нь хөдөө аж ахуйн биржээр
арилжих бараа бүтээгдэхүүний гэрээний нөхцлөөс
хамааран заавал төлбөр тооцооны байгууллага
оролцох шаардлагатай байдаг.
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх
байгууллагын онцлог
• Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх байгууллага нь гишүүд хоорондын
гэрээг нэгтгэн, төлбөр тооцооны дундын байгууллага болж
төлбөр хийгдэх баталгаа болж өгдөг.
• Деривативын бирж нь хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнээр
баталгаажсан гэрээ болон бусад бүтээгдэхүүнийг арилждаг бол
хөдөө аж ахуйн бирж нь /commodity/ бүхий л түүхий эдийг
үйлдвэрлэгч, хэрэглэгчийн хооронд шууд арилжаалдаг болно.
• Деривативын биржийн хувьд төлбөр тооцоог гүйцэтгэгч
байгууллага нь барьцаа*/маржин/ бусад баталгааг үндэслэн
төлбөр тооцоог мөнгөн хэлбэрээр гүйцэтгэдэг.
• Хөдөө аж ахуйн биржийн хувьд төлбөр тооцоо нь тээвэрлэлт,
хүргэлтийн гэрээ зэргийн мөнгөн төлбөр тооцоог гүйцэтгэдэг.
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх байгууллагын
эрх зүйн эрсдэл
• Дераватив эсвэл хөдөө аж ахуйн биржийн хамгийн том эрсдэл
нв гэрээгээр хүлээсэн үүргээ аль нэг тал нь зөрчих тухайлбал,
ханшийн өөрчлөлт, тухайн бүтээгдэхүүний хүргэлтийн эрсдэл
болон бүтээгдэхүүний чанараас хамааран гэрээ биелүүлэхгүй
байх магадлал өндөр байдаг тул арилжааны талууд заавал
клирингийн байгууллагаар дамжуулан гэрээг авах сонирхолтой
байдаг. Ийм төрлийн эрсдэл байнга гардаг тул хууль, эрхзүйн
орчин байнга шинэчлэгдэж байдаг байна.
• Арилжаалагддаг бүтээгдэхүүн стандарт гэрээ эсвэл стандарт
бус гэрээгээр хийгддэг тул клирингийн байгууллагын хувьд
өндөр барьцааг шаардан аль нэг тал төлбөрийг барагдуулахгүй
тохиолдолд гэрээг зарах, бүх барьцааг авах, цаашид аливаа
гэрээ байгуулах бүх эрхийг хязгаарлах зэрэг хатуу нөхцлийг
төлбөр тооцоо гүйцэтгэх байгууллага нь шаарддаг.
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх:
жишээ / Фючерьс гэрээ/
• Төлбөр тооцоог гүйцэтгэгч байгууллага – Клирингийн
байгууллага нь маржин цуглуулах замаар Фючерьс гэрээний
төлбөрийг гүйцэтгэдэг.
– Одоогийн Фючерьс гэрээний дүн нь 10 төгрөг гэж бодъё.
– Ийм дүнтэй гэрээ бүрээс клирингийн байгууллага нь 1 төгрөгийг
маржинд суутгадаг.
– Ийм гэрээний үнийн дүн өдөр бүрийн зах зээлийн ханшид
хөврөгдөж байдаг тул маржингийн дүнд өөрчлөлт орох тухай бүрт
илүүг нь буцаах, дутууг нь суутган авах зэргээр маржинийг
тогтоож байдаг. Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх байгууллага нь аль нэг
тал гэрээгээ зөрчих тохиолдолд бүх маржинийг хурааж нөгөө талд
шилжүүлэх эсвэл гэрээг бусдад зарах эрхтэй байдаг байна.
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
• Олон улсын жишгээр гадаадын хөрөнгө оруулагчид нь тухайн
улсын хөрөнгийн зах зээл дээр үнэт цаасны хадгаламжийн
байгууллага байхгүй тохиолдолд хөрөнгө оруулах сонирхолгүй
байдаг. Учир нь үнэт цаасыг хөрөнгө оруулагч нар хоорондоо
шууд солилцдоггүй ба зөвхөн мэргэжлийн хадгаламжийн
байгууллагаар энэ үйлчилгээг хийлгүүлдэгт оршино.
• Үндсэн үйл ажиллагаа нь:
- Үнэт цаасны зах зээлд оролцогчдын үнэт цаасыг хадгалах,
- Үнэт цаасны бүртгэлийг ННБ-ийн стандартын дагуу хөтлөх,
- Институциональ хөрөнгө оруулагчдын үнэт цаасны төлбөрийн
тооцоог гүйцэтгэх,
1. Үнэт цаасны зах зээлд оролцогч байгууллагууд
Хөрөнгийн бирж
Арилжаа эрхлэх байгууллага
Клирингийн байгууллага
/арилжааны тооцооллын
байгууллага/
Авсан талтай зарсан талын өмнөөс, зарсан
талтай авсан талын өмнөөс гэрээ байгуулан
талуудад төлбөрийн баталгааг өгдөг.
Дараах үндсэн үүрэгтэй:
1.
Арилжааны тооцоог гаргах /авсан
зарсан хувьцааны тоо, мөнгөн төлбөр
мэдээ, барьцаа хөрөнгийн тооцоолол
2.
Тооцооллын дагуу үнэт цаасны төлбөрийн
мэдээг Үнэт цаасны хадгаламжийн төвд,
мөнгөн төлбөрийн мэдээг төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банкинд гаргаж өгөх
3.
Эрсдлийг удирдах
Клирингийн байгууллага
ССР /дундын төв/
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэгч байгууллага
Үнэт цаасны
төлбөр тооцоо
Төлбөр тооцоо
1. Үнэт цаасны хадгаламж
2. Төв банк, арилжааны банк
Мөнгөн төлбөр
тооцоо
Tokyo Stock Exchange, Inc
Үнэт цаасны
төвлөрсөн хадгаламж
11
Төв банк
Арилжааны банк
Ази номхон далайн орнууд
Европ
Америк
2. Бие даасан арилжааны тооцооны байгууллагатай орнуудын
судалгаа /CCP/
Клирингийн
байгууллага
Компанийн төрөл
АНУ
NSCC
ашгийн бус
Канад
CDCC, CDS
ашгийн
Бразил
Герман
Англи
BM&FBOVESPA
Eurex Clearing
LCH Clearnet
LCH Clearnet,
Франц, Голланд,
NYSE liffe /bclear/,
Белги, Португал,
eurex clearing
ашгийн
ашгийн
ашгийн
ашгийн
Эзэмшил
/DTCC/ үнэт цаасны хадгаламжийн
байгууллагын охин компани
TMX group Канадын хувьцаа, , дериватив,
түүхий эдийн хөрөнгийн биржүүдийн нэгдэл
групп. Томоохон институц болон сангууд ихэнх
хувьцааг эзэмшдэг.
BM&FBOVESPA Бразилийн хөрөнгийн бирж
Eurex
LCH group
NYSE stock exchange, LCH group, Nasdaq OMX
/хөрөнгийн биржүүд/
Япон
JSCC
бүртгэлтэй компани
Энэтхэг
CCIL
Korean stock
exchange
ашгийн
Токиогийн хөрөнгийн бирж болон бусад түүхий
эд, үүмэл үнэт цаасны биржүүд хувь эзэмшдэг.
Энэтхэгийн банкууд
ашгийн
Солонгосын хөрөнгийн бирж
Сингапур
Singapore exchange
бүртгэлтэй компани
Сингапур хөрөнгийн бирж
Авсрали
Austroclear
ашгийн
Хятад
Shanghai
clearinghouse
ашгийн
Хонг Конг
HKSCC /chats/
бүртгэлтэй компани
Австралийн хөрөнгийн бирж
Хятадын интитуцууд
China Foreign Exchange Trading System (CFETS),
China Government Securities Depository Trust &
Clearing Co (CDC), China Banknote Printing and
Minting Co (CBPMC) and China Gold Coin Co.,
Ихэнх хувийг Хонгконгийн хөрөнгийн бирж
эзэмшдэг.
Тайланд
Tailand securities
depository
KPEI
ашгийн
Солонгос
Индонез
ашгийн
Индонезийн хөрөнгийн бирж
3. Бие даасан төлбөр тооцооны байгууллагатай орнуудын судалгаа
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэгч байгууллага
Мөнгөн төлбөр
тооцоо /банк/
АНУ
DTCC
Төв банк
Канад
CDS - үнэт цаасны хадгаламж болон клирингийн үйл ажиллагааг
хийдэг байгууллага.
Төв банк
Бразил
Герман
BM&FBOVESPA
Deutche Borse group
Төв банк
Deutche bank
Англи
Crest -- euroclear компанийн охин компани
хэд хэдэн сеттлемент банкаар гүйцэтгэгддэг. /bank of england, citibank, JP
morgan, HSBC, Deutche bank/ /target2target system-д орох гэж буй
Франц, Голланд,
Белги, Португал,
Crest
хэд хэдэн сеттлемент банкаар гүйцэтгэгддэг. /bank of england, citibank, JP
morgan, HSBC, Deutche bank/ /target2target system-д орох гэж буй
Япон
JASDEC
a) Bank of Japan b) FXY c) Zengin system
Энэтхэг
Солонгос
Сингапур
Авсрали
NSDL
KSD
CDP
Austraclear
Төв банк
Төв банк
Төлбөр тооцооны банк
Төв банк
Хятад
China central depository and clearing co., /CSDCC/
Төв банк
Хонг Конг
Central money market unit /CMU/ HKSCC/
CHATS, CCASS -- Хонгконгийн банк хоорондын клирингийн байгууллага
Тайланд
Индонез
Tailand securities depository
KSEI
Төв банк
a) Tөв банк
Ази номхон далайн орнууд
Европ
Америк
Үнэт цаасны төлбөр
тооцоо /CSD/
13
Олон улсын жишиг
•
Geographical Area
Japan
Market
Places
Clearing
systems
Central
Securities
Depository
(CSD)
Cash
Settlement
Korea
Hong Kong
India
China
- Hong Kong -Bombay SE (BSE) -Shanghai
- Fukuoka SE
-National SE of
Stock
Stock
- JASDAQ SE
India
(NSE)
Exchange
KOSPI
Exchange
- Nagoya SE
-United
SE
of
-Shenzhen
- KOSDAQ - Hong Kong
- Osaka SE
India(USE)
Stock
Exchanges
- Sapporo SE
Ahmedabad
Exchange
and
- Tokyo SE
SE (ASE)
Clearing/HKEVadodara SE (VSE)
x/
-
Japan
Hong Kong
Korean
Securities securities Securities
Clearing Depository Clearing
Co.,Ltd
Corporation (KSD)
(JCCC)
(HKEx)
JASDEC
- Bank of
Japan
Vietnam
Singapore
-Ho Chi Minh
- Singapore
Stock
Exchange
Exchange
(
(SGX)
HSX)
- Singapore
-Hanoi Stock
Commodity
Exchange
(
Exchange
HNX)
Malaysia
- Bursa
- Indonesia
Malaysia
Stock
- Kuala
Lumpur Stock Exchange
(IDX)
Exchange
(KLSE)
(SICOM)
- Bursa
-Central
-National
-Hanio - Singapore
Malaysia
Exchange
Securities Depository Securities
Securities
(SGX)
&Clearing
Clearing
Trading
ClearingSd
Corporation Corporation Center
n. Bhd
(CCDC) (Hanoi STC)
Ltd (NSCC)
Hong Kong
Korean
National
Securities
Securities
Securities
Clearing
Depository
Corporation Depository Ltd
(KSD)
(NSDL)
Nominees
Limited
(HKSCC)
Central
Bank of management Bank of India
Korea
investment
bank
-China
-Vietnam - The Central
Securities
Securities Depository
Depository
Depository
(Pte) Ltd
& Clearing
(VSD)
(SDP)
Corporation
Ltd (SD&C)
Bank of
China
Indonesian
Settlement
bank
Settlement
Bank
- Bursa
Malaysia
Depository
Sdn. Bhd
Settlement
Bank
- Indonesian
Clearing &
Guarantee
Corporation
(KPEI)
- Indonesian
Central
Securities
Depository
(KSEI)
- Bank of
Indonesia
- Settlement
Bank
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
• Төлбөрийн тооцооны төрлүүд:
1. Netting /Net-net/ - багцалж
2. Gross / G-G. G-N/ - нэг бүрчлэн
3. DVP /delivery versus payment/- үнэт цаас,
мөнгөн хөрөнгө 2-н төлбөр тооцоо зэрэг
хийгдэх
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
Монголын “ҮЦТТТХТ”ХХК-ийн
үйл ажиллагааны тухай
Шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
Монголын үнэт цаасны төлбөр тооцооны байгууллагын
эрх зүйн зохицуулалт
24 дүгээр зүйл. Үнэт цаасны төлбөр тооцооны байгууллага
•
•
•
•
•
•
24.1. Үнэт цаасны төлбөр тооцооны байгууллага /цаашид “Төлбөр тооцооны
байгууллага” гэх/ нь үнэт цаасны арилжааны үр дүнд үүссэн төлбөрийг
тодорхойлж, тооцоо хийх үйлчилгээг гэрээний үндсэн дээр эрхлэн
гүйцэтгэдэг компани байна.
24.3. Төлбөр тооцооны байгууллага нь энэ хуулийн 19 дүгээр зүйлд зааснаас
гадна дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
24.3.1. үнэт цаасны арилжаа эрхлэх байгууллага, үнэт цаасны холбогдох
компаниас ирүүлсэн мэдээ, баримтыг тулган хянаж, харилцагч хоорондын
төлбөрийн үүргийг тодорхойлж, тооцоог хийж гүйцэтгэх, холбогдох баримтыг
бүрдүүлэх;
24.3.2. үнэт цаасаар гэрчлэгдсэн өмчлөх эрхийг шилжүүлэхтэй холбогдох
баримтыг хадгаламжийн байгууллагад шилжүүлэх;
24.3.3. эрсдэлийн сан байгуулах замаар болзошгүй эрсдэлээс хамгаалах,
харилцагчийн төлбөрийн үүргийн биелэлтийг шуурхай хангах;
24.3.4. үнэт цаас гаргагчтай байгуулсан гэрээний үндсэн дээр үнэт цаастай
холбогдолтой төлбөрийг зуучлан гүйцэтгэх.
Үнэт цаасны хадгаламжийн үйл ажиллагааны эрх зүйн
зохицуулалт
25 дугаар зүйл. Үнэт цаасны хадгаламжийн байгууллага
• 25.1. Үнэт цаасны хадгаламжийн байгууллага /цаашид “Хадгаламжийн байгууллага”
гэх/ нь үнэт цаасаар гэрчлэгдсэн өмчлөх эрх болон уг эрх бусдад шилжсэнийг бүртгэх,
үнэт цаас хадгалах үйлчилгээ үзүүлдэг компани байна.
• 25.3. Хадгалагдаж буй хөрөнгийн бүрэн бүтэн байдлыг хангаагүйгээс учирсан хохирлыг
хадгаламжийн байгууллага хариуцна.
• 25.4. Хадгаламжийн байгууллага энэ хуулийн 19 дүгээр зүйлд зааснаас гадна дараахь
чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ:
• 25.4.1. үнэт цаас шинээр гаргах болон үнэт цаасаар гэрчлэгдсэн өмчлөх эрхэд гарсан
өөрчлөлтийг эрх бүхий этгээдээс ирүүлсэн хүсэлт, бусад баримтыг үндэслэн бүртгэх;
• 25.4.2. Төлбөр тооцооны байгууллага болон үйлчлүүлэгчээс хүлээн авсан баримтыг
үндэслэн үнэт цаасаар гэрчлэгдсэн өмчлөх эрх шилжсэнийг бүртгэх;
• 25.4.3. Хороо, Хөрөнгийн бирж бусад эрх бүхий этгээд болон үнэт цаас гаргагчийн
хүсэлтээр үнэт цаас эзэмшигчийн бүртгэлийн мэдээг үнэн зөв гаргаж өгөх;
• 25.5. Хадгаламжийн байгууллага нь Хорооноос олгосон тусгай зөвшөөрлийн үндсэн
дээр төлбөр тооцооны үйлчилгээг хавсран эрхлэхээс бусад үйлчилгээ эрхлэхийг
хориглоно.
Үнэт цаасны төлбөр тооцоо, хадгаламжийн
үйл ажиллагааны эрх зүйн зохицуулалт
• 19.2.2. бүртгэлийн, үнэт цаасны арилжаа, төлбөр тооцооны болон
хадгаламжийн, гишүүний болон суудлын хураамж, бусад холбогдох
үйлчилгээний хураамжийг тогтоож мөрдөх;
• 19.2.3. хууль тогтоомжийн хүрээнд Хорооны зөвшөөрснөөр өөрийн
үйл ажиллагаанд баримтлах журам, заавар гарган мөрдөх;
• 19.2.11. болзошгүй эрсдлээс хамгаалах сантай байх. Сангийн эх
үүсвэр нь хувь нийлүүлэгчийн хөрөнгө болон үйл ажиллагааны ашиг
байна.
“ҮЦТТТХТ”ХХК-ийн үйл ажиллагаа
Үнэт цаасны зах зээлийн дэд бүтэц
Биржийн бус арилжаа
1. Арилжаа
2. Хэлцэл
баталгаажуулах
Санхүүгийн
байгууллга
Биржийн арилжаа
Хөрөнгө
оруулагч
Брокер
Брокер
Хөрөнгийн Бирж
Арилжааны
мэдээ
Клиринг
3. Өмчлөх эрх
баталгаажуулах
Үнэт цаасны шилжүүлэг
Төвлөрсөн
хадгаламж
Мөнгөн хөрөнгийн шилжүүлэг
Банк
Үнэт цаасны арилжаа, төлбөр тооцооны схем
Хувьцаа
Бүтээгдхүүн
Арилжааны хэлбэр
Биржийн
арилжаа
Биржийн бус
хэлцэл
Биржийн
арилжаа
Талуудын гэрээ
хэлцэл
Захиалга шивэх
MХБ
Хэлцэл биелэх
Компанийн бонд
“ҮЦТТТХТ” нь
өмчлөх эрхийн
бүртгэл
/бэлэглэл, өв
залгамжлал/
Биржийн бус
хэлцэл
Биржийн
арилжаа
Талуудын гэрээ
хэлцэл
MХБ
“ҮЦТТТХТ” нь
Төвийн
Зуучлагчын үүрэг
гүйцэтгэнэ
Клиринг
ҮЦТТТХТ
Үнэт цаасны гүйлгээ
(securities settlement)
ҮЦТТТХТ (G-G)
Төлбөр тооцоо
(fund settlement)
ҮЦТТТХТ (G-G)
Мөнгөн хөрөнгийн
шилжүүлэг
Засгийн Газрын бонд
Арилжааны банк
Биржийн бус
хэлцэл
Талуудын гэрээ
хэлцэл
MХБ
“ҮЦТТТХТ” нь
Төвийн
Зуучлагчын үүрэг
гүйцэтгэнэ
Монгол Банк
“ҮЦТТТХТ” ХХК-ийн үндсэн үйл ажиллагаа
Клиринг
Хадгаламж
Төвлөрсөн хадгаламжийн
Клиринг
Өмчлөх
Төлбөр
тооцоо
эрх
шилжүүлгийн
данс
хөтлөх
-Мэргэжлийн
-Хувьцаа бүртгэл
байгууллагуудын
шимтгэл
-Компанийн
Үнэт
цаасны бонд
хадгаламж
-Үнэт
цаасны
болон
төлбөр
Хадгаламжийн
-Засгийн
газрын
бонд
бүртгэлд
тооцооны
заавар
-ХК-ийн
өөрчлөлт
ногдол
оруулах
ашиг, хувь
“ҮЦТТТХТ”
Төлбөр
тооцоо
Өмчлөх эрх
бүртгэл
Төвлөрсөн хадгаламжид хадгалагдаж буй үнэт цаас
Үзүүлэлт
2007
2008
2009
2010
2011
2012.04.30
1. Бүртгэлтэйүнэтцаас
Төрийнмэдлийнбусхувьцаа
Төрийнмэдлийнхувьцаа
Ороннутгийноролцоотой
Нийтхувьцаа
572,000
1,171,817
1,244,473
1,034,875
2,555,045
2,648,984
1,859,000
1,859,944
1,859,571
1,883,029
2,431,000
3,031,761
3,104,044
2,917,904
15,356,933
29,128
17,941,105
15,516,067
29,046
18,194,097
ЗасгийнГазрынХямдруулсанбонд
501.0
5.7
-
3.0
4,238
4,235
Компанийнбонд
917.2
902.9
887.3
592.9
3,233
672.9
Нийтбондынтоо
1,418
919
887
596
7,471
4,908
25.0
18.1
21.6
21.4
1,000
1,000
1,021.6
1021.4
2.Биржийн бус зах зээлд бүртгэлтэй үнэт цаас
Компанийнбонд
ЗасгийнГазрынХямдруулсанбонд
Нийтбондынтоо
25.0
18.1
25
Төвлөрсөн хадгаламжид бүртгэлтэй ХК-иудын үнэт
цаасыг салбараар авч үзвэл:
2012.04.30-ны байдлаар
Уул уурхай
18%
Барилга тээвэр
25%
Хөдөө Аж Ахуй
20%
Аж Үйлдвэр
19%
Худалдаа
Үйлчилгээ
18%
26
Гадаад дотоод хөрөнгө оруулагчдын арилжааны үнийн дүнд эзлэх
хувь /2011/
Гадаадын иргэн
3%
Дотоодын иргэн
6%
Дотоодын ААН
70%
Гадаадын ААН
21%
Гадаад, дотоод хөрөнгө оруулагчдын арилжааны дүнд
эзлэх хувь /2012.04.30/
Дотоод иргэн
24%
Дотоод
ААН
7%
Гадаад ААН
59%
Гадаад иргэн
10%
Үнэт цаасны мөнгөн хөрөнгийн гүйлгээ
/тэрбум төгрөгөөр/
/2012.04.30-ны байдлаар/
35,663.2
33,375
49,8%
46.7%
0.83%
595.6
ЗГБ-ын
Ногдол ашиг
хүүгийн төлбөр
0.27%
190.8
1.01%
1.35%
718.8
968.4
Монгол мах МИК бондын
бондын
хүүгийн төлбөр
хүүгийн төлбөр
Хувьцаа
Биржийн бус
* 2012 оны 4 дүгээр сарын 30-ны байдлаар нийт мөнгөн хөрөнгийн гүйлгээ 71,5 тэрбум төгрөг байна.
Төвлөрсөн хадгаламжид нээгдсэн дансны судалгаа
Үнэт цаасны хоёрдогч зах зээл эхэлсэнээс хойш буюу 1995 оноос 2012 оны 04
сарын 30-ны өдрийг хүртэл төвлөрсөн хадгаламжинд шинээр 293 102, ХОЭБ-ийн
429 763, холболтын 125 417 буюу нийт 722 865 данс нээгдсэн байна.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
Холболтын
данс
2,202
4,449
3,512
1,086
3,528
14,660
4,931
ХОЭБ-ийн
данс
20,579
20,579
19,077
8,240
4,846
5,569
77,241
Шинэ данс
2,304
50,221
2,654
671
1,310
108,909
80,890
Нийт
25,085
75,249
25,243
9,997
9,684
129,138
163,062
Дээрхи судалгааг харилцагчийн төрлөөр харуулбал:
Иргэн: Монгол - 719,817
Гадаад - 1,473
ААН: Монгол - 1,422
Гадаад - 133
30
Биржийн бус гүйлгээ /өв залгамжлал, бэлэглэл/
Он
ХК-ийн тоо
Үнэт цаасны тоо ширхэг /мян.шир/
2006
89
177,040
2007
190
342,959
2008
179
386,439
2009
144
278,969
2010
177
180,908
2011
127
49,578
2012.04.30
95
77.558
450000
400000
350000
300000
250000
200000
150000
100000
50000
0
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012.04.30
31
“ҮЦТТТХТ”ХХК-иар тараагдсан ногдол ашиг,
ногдол хувийн судалгаа
Он
Ногдол ашиг
Ногдол хувь
Нийт
ХК-ийн тоо
Үнийн дүн
/мян.төг/
ХК-ийн тоо
Үнийн дүн
/мян.төг/
ХК-ийн тоо
Үнийн дүн
/мян.төг/
2006
8
40,586
13
48,950
21
89,536
2007
14
75,396
16
35,330
30
110,726
2008
21
864,100
32
102,515
53
966,616
2009
18
570,935
11
84,694
29
655,629
2010
14
366,902
13
5,528,024
27
5,894,926
2011
26
532,827
7
111,552
27
644,379
2012
9
502,362
9
502,362
32
: 10
00
01
02
03
04
05
06
07
08
09
Time for
a short break
Ерөнхий ойлголт, олон улсын жишиг
Монголын “ҮЦТТТХТ”ХХК-ийн
үйл ажиллагааны тухай
Шинэ бүтээгдэхүүн, үйлчилгээ
I. Төлбөр тооцооны Т+3
системийн тухай
Мөнгөн төлбөр тооцоог “E-Clearing” системээр
хийх ажиллагаа
А. Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх банк дотроо төлбөр хийгдэх.
Зарсан
тал
Авсан
тал
Төлбөр
тооцоо
гүйцэтгэх
банк
В. Төлбөр тооцоо “ҮЦТТТХТ”-ээр хийгдэх
БДК-н банк хоорондын
дансны гүйлгээг
ҮЦТТТХТ нь Монгол
банкаар дамжуулан
гүйцэтгэнэ.
Зарсан
тал
Авсан
тал
Төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банк
Төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банк
ҮЦТТТХТ
Барьцаа
Ү
Ц
Т
Т
Т
Х
Т
Брокер A
Хамгийн бага
Анхны Барьцаа
Төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банк
Брокер B
Хамгийн бага
Анхны Барьцаа
Төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банк
Барьцаа
B Брокерийн данс
Хамгийн бага
Анхны Барьцаа
Төлбөр тооцоо
гүйцэтгэх банк
Барьцаа
C Брокерийн данс
Брокер C
Эрсдлийн
тайлан
Барьцааг
нэмэхийг
шаардах
Барьцаа
А Брокерийн данс
Барьцааг
нэмэх
Төлбөр тооцоо гүйцэтгэх банк нь хадгаламжийн төвд
барьцааны хэмжээг мэдэгдэнэ.
Үнэт цаасны арилжааны төлбөр тооцооны урсгал
Зарсан
харилцагч
Зарсан
Брокер
Авсан
брокер
Авсан
харилцагч
Хөрөнгийн бирж
Арилжааны хэлцэл илгээх
Төлбөр тооцоо
Мөнгөн төлбөр тооцоо
Зарсан талын
банк
ҮЦТТТХТ
Төв банк
Авсан талын
банк
М айти систем
Үнэт цаасны төлбөр
тооцоо
Үнэт цаас
Мөнгөн хөрөнгө
II. Үнэт цаасанд олон улсын дугаар
олгох үйл ажиллагаа
Улсын нэгдсэн бүртгэл
Үл хөдлөх
хөрөнгийн
нэгдсэн
бүртгэл
Улсын
бүртгэл
Улсын
бүртгэлийн
дугаар
Хөрөнгийн
улсын гэрчилгээ
* Үл хөдлөх хөрөнгийн
бүртгэлийн газар
Үнэт цаасны
нэгдсэн
бүртэл
Улсын
бүртгэл
Улсын
бүртгэлийн
дугаар
“ҮЦТТТХТ”-н
мэдээллийн санд
хадгалагдаж, зах
зээлд оролцоно
• Үнэт цаасны улсын
дугаар олгогч - “ҮЦТТТХТ” ХХК
Санхүүгийн хэрэгслүүдийг
дугаарлах олон улсын стандартууд
Олон
Улсын
Стандартын
стандартуудыг гаргажээ. Үүнд:
байгууллагаас
дараах
- ISO 6166 – 12 оронтой ISIN дугаарыг бүрдүүлэх стандарт,
- ISO 10962 – 6 үсгээс бүрдсэн санхүүгийн хэрэгслийг
ангилах CFI кодыг бүрдүүлэх стандарт,
- ISO 10383 – үнэт цаасны зах, биржүүдийг тодорхойлох
стандарт (MIC код)
- ISO 3166 – улс орнуудын нэрийг илэрхийлэх 2 оронтой
үсгэн код
- ISO 4217 – валютыг илэрхийлэх 3 оронтой үсгэн код
Үнэт цаас
ISO6166 – ISIN стандартын хэрэглээ
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
МИК
M
N
0
0
M
I
C
8
0
0
1
7
Говь
M
N
0
0
0
G
O
V
5
7
1
3
P
3
7
8
8
6
0
0
0
0
9
Check
digit
ISO 3166
Country code
Hitachi J
12.
“Говь” хувьцааны Check digit-г олох нь
Үсэг
Цифр
Үсэг
Цифр
Үсэг
Цифр
Үсэг
Цифр
Үсэг
Цифр
22 23 0 0 0 16 24 31
5 7 1
А
10
F
15
K
20
P
25
U
30
12 12 1 2 1 21 21 21
2 1 2
B
11
G
16
L
21
Q
26
V
31
24 26 0 0 0 26 44 61 10 7 2
C
12
H
17
M
22
R
27
W
32
D
13
I
18
N
23
S
28
X
33
E
14
J
19
O
24
T
29
Y
34
Z
35
2
4 2 6 2
6
4
4
6 1 1 7 2
47
3 check
digit
III. Онлайн төлбөр тооцоо
“ҮЦТТТХТ” ХХК
Бага дүнтэй
мөнгөн гүйлгээ
МБ
Төлбөр Тооцооны
Төв
•
Их дүнтэй
мөнгөн гүйлгээ
Монгол Банк
Давуу тал, ач холбогдол
– Мөнгөн гүйлгээ бодит цагийн горимд шилжинэ.
– Гадаад төлбөр тооцоо олон улсын стандарт болох SWIFT сүлжээгээр хийгдэнэ.
– Гүйлгээний хурд нэмэгдэж, хугацаа богиносно.
IV. “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн хувьцаа эзэмшигч эсэхээ шалгах
/ registration.schcd.mn /
Иргэн Та Монгол Улсын Засгийн Газраас олгосон "Эрдэнэс тавантолгой"
ХК -ийн 536 ширхэг хувьцаа эзэмшиж байна.
1.
Та Төвлөрсөн хадгаламжинд данс нээлгээгүй байна. Хэрэв та дансаа нээлгэхийг
хүсвэл энэ цахим хуудсыг ашиглан Брокер Дилерийн Компаниудын мэдээллийг авч
үйлчлүүлнэ үү.
2.
Та Төвлөрсөн хадгаламжинд данс нээлгэсэн байна. Та дараах Брокер Дилерийн
Компанид очиж үйлчлүүлнэ үү.
Гүүдсек
Хаяг: УБхот, СБД, Жамъяан гүний гудамж, "ВСI" компанийн байр 306 тоот
3.
Та 1991 онд олгосон Хөрөнгө Оруулалтын Эрхийн Бичиг буюу цэнхэр тасалбараар
хувьцаа эзэмшигч болсон бөгөөд дансаа нээлгэж баталгаажуулаагүй байгааг анхаарна
уу. Та дараах Брокер Дилерийн Компанид очиж дансаа нээлгэж баталгаажуулах
шаардлагатай байна.
Гүүдсек
Хаяг: УБхот, СБД, Жамъяан гүний гудамж, "ВСI" компанийн байр 306 тоот
4.
Хайлтаар үр дүн олдсонгүй.
Та шинэчилсэн бүртгэлд хамрагдаагүй учраас "Эрдэнэс тавантолгой" ХК -ийн хувьцаа
эзэмшигчээр бүртгэгдээгүй болно. Иймд та Шинэчилсэн Бүртгэлдээ хамрагдана уу!
Онлайн дансны үйлчилгээний
цар хүрээ
2. Компанийн цахим хуудсаар дамжуулан мэдээлэл авах болон дансны хуулгаа авах үйлчилгээ
Д/д
Улс
1
Mongolia
2
Шалгасан
Шалгасан хувь
14,313,377
97.92%
United States
36,339
0.25%
3
Korea, Republic Of
44,440
0.30%
4
China
9,689
0.07%
5
Japan
8,031
0.05%
6
United Kingdom
67,579
0.46%
7
Czech Republic
6,599
0.05%
8
Unknown
9,669
0.07%
9
Russian Federation
2,989
0.02%
10
Iceland
3,720
0.03%
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
Website:www.schcd.mn
Email: [email protected]
Утас: 70113497
Fax: 70114424
“ҮЦТТТХТ” ХХК