Transcript მარი თავართქილაძე

nacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi
mari TavarTqilaZe
ekonomikisa da biznesis fakultetis doqtoranti
xelmZRvaneli- prof. i. gogoriSvili
Nnacionaluri savaWro reJimebi da GSP/GSP+ sqemebis efeqtiani gamoyenebis perspeqtivebi
•
•
Sesavali
I Tavi. saerTaSoriso savaWro reJimebi da globaluri savaWro sistema
▫ saerTaSoriso savaWro reJimebis Teoriuli safuZvlebi
▫ vaWrobis msoflio organizaciis sistema da vmo-s ZiriTadi SeTanxmebebi
▫ gamonaklisebi vmo-s ZiriTadi principebidan da preferenciaTa ganzogadebuli sistema
•
II Tavi. preferenciaTa ganzogadebuli sistemebi da maTi funqcionireba globalizaciis pirobebSi
▫
▫
▫
•
evrokavSiris GSP/GSP+ sqema
amerikis SeerTebuli Statebis GSP sqema
iaponiis GSP sqema
III Tavi. saqarTvelos sagareo vaWroba: realoba da perspeqtivebi
▫ saqarTvelos sagareo vaWrobis ZiriTadi mimarTulebebi
•
▫ saqarTvelosTvis dawesebuli GSP reJimebi da misi efeqtiani gamoyenebis
SesaZleblobebi
•
•
•
Ddaskvna
gamoyenebuli literatura
saerTaSoriso savaWro reJimebi
Ggamonaklisebi upiratesi xelSewyobis reJimidan daiSveba:
sabazo (Cveulebrivi) savaWro reJimebi
upiratesi xelSewyobis reJimi (MFN)
1. SeTanx.meba sabaJo kavSiris Sesaxeb
2. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba
3. sazRvrispira vaWrobis Sesaxeb SeTanxmeba
preferencialuri reJimebi (simetriuli, asimetriuli)
mkacri/proteqcionistuli reJimebi
(embargo, dacviTi RonisZiebebi,
sakompensacio gadasaxadi,
antidempinguri gadasaxadi)
4.GSP –is prefernciebi da ganviT. qveynebisTvis
dawesebuli SeRavaTebi
5Aantidempinguri da sakonpensacio zomebis
gamoyeneba
P
preferenciuli reJimebi
simetriuli preferenciuli reJimebi
1. Tavisufali vaWrobis Sesaxeb
SeTanxmeba
2. sabaJo kavSiri
asimetriuli preferenciuli
reJimebi
1.preferenciaTa ganzogadebuli sistema
2.gafarToebuli preferenciuli reJimi 49 naklebad
ganviTarebuli qveynisaTvis
3.B”britanuli preferenculi tarifebi”
4.ganviTarebuli qveynebis preferenciuli reJimebi andebis
jgufis ATPA, samxreT-aRmosavleT azuri qveynebis
asociaciiTvis ASEAN, ganviTarebis samxreT- afrikuli
gaerTianebisa SADC da sxvaTa mimarT
rogor unda moiovos qveyanam GSP sqemis beneficiais statusi
1.
qveynis an teritoriis ekonomika unda iyos ganviTarebis stadiaze
2.
qveyanas/teritorias unda gaaCndes Tavisi savaWro satarifo politika
3.
qveyanam an teritoriam sabaJo gadasaxadebSi GSP -s SeRavaTebis miRebisTvis unda mimarTos ganviTarebuli qveynis
mTavrobas
4.
preferenciebis mimniWebeli qveynis mTavrobam unda miakuTvnos beneficiari qyeyana maT rocxvs, romelzec SeiZleba
Sesabamisi wesiT gavrceldes SeRavaTebi
5.
msoflio bankis klasifikaciiT qveyana ar unda miekuTvnebodes maRalSemosavlianTa ricxs
msoflio bankis klasifikacia
GNI per capitaGNI per capitaGNI per capitaGNI per capita-
USD 975 da naklebi- dabalSemosavliani
USD 976-3855 saSualoze dabalSemosavliani
USD 3856-11905 saSualoze maRalSemosavliani
USD 11906 da meti maRalSemosavliani
evrokavSiris GSP sqema
GSP წარმოადგენს გამონაკლისს უპირატესი ხელშეწყობის რეჟიმიდან.
პრეფერენციათა განზოგადებული სისტება GSP შემუშავდა 70–იან წლებში გაეროს ვაჭრობისა და
განვითარების კონფერენციის (UNICTAD) ეგიდით.
GSP-ს ძირითადი არსია დახმარება
ეკონომიკურად შედარებით სუსტი ქვეყნებისთვის, მათი
ექსპორტის განვითარებაში. ამ მიზნით განვითარებული ქვეყნები GSP- ით მოსარგებლე ქვეყნები
GSP-სბენეფიციარებს
ანიჭებენ გარკვეულ შეღავათებს საგარეო ვაჭრობაში, კერძოდ, აწესებენ
ბენეფიციარი ქვეყნებიდან ექსპორტირებულ საქონელზე საიმპორტო ტარიფის შემირებულ
განაკვეთებს, საბაზო (ჩვეულებრივ) განაკვეთებთან შედარებით. ამგავრი შეღავათი, რომელც
ბენეფიციარებს ენიჭებათ ცალმხრივ საფუძველზე (ე.ი. საპასუხო შეღვათების მიღების გარეშე)
აადვილებს მათი საქონლის შეღწევას განვითრებული ქვეყნების ბაზარზე, ზრდის მის
კონკურენტუნარიანობას და ეხმარება განვითარებად ქვეყნებს თავიანთი საექსპორტო წარმოების
განვითარებაში. ამ გზით GSP ხელს უწყობს განვითარებადი ქვეყნების ინდუსტრიალიზაციას, მათი
ექსპორტის მოცულობისა და მისგან მიღებული შემოსალის ზრდას.
evrokavSiris preferenciaTa sistema 3 nawilad SegviZlia dayoT
1. ZiriTadi sqema GSP
2. specialuri sqema mdgradi ganviTarebisa da efeqtiani mmarTvelobisTvis GSP+
3. specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “ yvelaferi iaraRis garda”
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema
evrokavSiri vmo mxolod 9 qveyanasTansargeblobs MFN reJimiT.
(avstralia, kanada, taivanis sabaJo teritoriis garkveuli nawili, honkongi,
CineTi, iaponia, korea, axali zelandia, singapuri, aSS ) romelTa wili
evrokavSiris importis 30% -s Seadgens.
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqemiT sargeblobs msofilos 176 qveyana;
• ubaJo an Semcirebuli tarifiT evrokavSiris bazarze daiSveba 6244 dasaxelebis produqcia;
• saqoneli dayofilia 2 kategoriad: “mgrZnobiare” da “ aramgrZnobiare”
•
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
mrZnobiare” kategoria, edvaloruli gadasaxadi.
CN
kodi
produqtis
aRweriloba
MFN
ganakveTi
tarifis
03049047
Tevzi
gayinuli.
7.5%
3.5 %
Semcireba
GSP
ganakveTi
4.0 %
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri gadasaxadi..
CN
kodi
produqtis
aRweriloba
MFN
ganakveTi
tarifis
071420900
0
tkbili
kartofili
6.4
evro/100kg
30%
Semcireba
GSP
ganakveTi
4.4 evro/
100 kg
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, specifikuri da advaloruli gadasaxadi
CN kodi
1902409000 xorbali,
sxva
Pproduqtis
MFN
tarifis
GSP
aRwriloba
ganakveTi
Semcireba
ganakveTi
6.4% +9.7
3.5%
evro/100 kg
advalorl
ganakveTze
2.9% +9.7
evro/100k
evrokavSiris ZiriTadi GSP sqema –Ppraqtikuli magaliTebi
`mgrZnobiare” kategoria, “minimaluri”da “maqsimaluri” dabegvris zRvariT
CN kodi
produqtis aRwriloba
2401101000 `Tambaqo
(aragamSrali,
virjiniuli tipis)”
MFN ganakveTi
18.4%
minimum 22
evro/100kg
maqsimum 24
evro/100kg
Tarifis
Semcireba
3.50%
GSP
ganakveTi
14.9%
maqsimum
24evro/100k
K
minimal
zRavri
moxsnilia
evrokavSiris GSP+ sqema
ra aris saWiro sqemaSi CarTvisaTvis
7200 dasaxelebis saqoneli ubaJo
daSvebiT evrokavSiris baarze
ganviTarebadma qveyanam unda moaxdinos Semdegi konvenciebis ratificireba da danergva:
16 konvencia adamianis uflebebis Sesaxeb
11 konvencia- garemos dacvisa da swori menejmentis Sesaxeb
aseve
evrokavSiris GSP-iT xuT umsxviles seqtorSi ganxorcielebuli importis moculoba Seadgendes GSP-iT
ganxorcielebuli importis saerTo moculobis 75 %-ze mets;
GSP-iT am qveynidan importi Seadgendes evrokavSiris mier GSP-iT ganxorcielebuli importis saerTo
moculobis araumetes 1%.
GSP+ beneficiari qveynebi: bolivia, kolumbia, ekvadori, saqarTvelo, gvatemala, honderasi, Sri-lanka, monRoleTi,
nikaragua, , peru, paragvai, el salvadori, venesuela. somxeTi, azerbaijani, kosta rika
specialuri sqema naklebad ganviTarebuli qveynebisTvis “ yvelaferi iaraRis garda”
sqemiT sargeblobs 49 msoflios uRaribesi qveyana
yvela produqti iaraRis da amuniciis garda sargeblobs ubaJo daSvebiT evrokavSiris bazarze
maT ar exebaT aranairi qvotebi
Mmxolod sasoflo-sameurneo produqciis 3 saxeoba ar eqceva dauyovnebeli liberalizaciis farglebSi : banani,
(standartuli tarifi yovel wels 20 % mcirdeba) Saqari (qvota 15% izrdeba yovelwliurad) da brinji. (qvota 15 %
izrdeba yovelwliurad)
mimdinare statistika 2009 weli
mTlianma GSP prefereniulma importma Seadgina 58.6 miliardi evro
ZiriTadi sqema GSP ( 45 %)
GSP + (70%)
"yvelaferi iaraRis garda" (47%)
49.4 miliardi evro
4.9 miliardi evro
4.3 miliardi evro
ZiriTadi beneficiari qveynebi da msxvili seqtorebi*
importi evrokavSiris bazarze
qveyana
indoeTi
brazilia
tailandi
bangladeSi
vietnami
indonezia
malaizia
oakistani
ukraina
11.7
4.4
4.2
3.6
3.2
3.06
2.7
2.6
2.2
importi evrokavSiris bazarze
produqcia
teqstili da tansacmeli
13.1
mineraluri produqtebi
platmasi da rezinebi
metalebi
fexsacmeli
5.8
4.5
3.8
3.6
cxovelebi da
cxoveluri warmoSobis produqtebi
E*evrostatis monacemebi,, http://ec.europa.eu/trade/issues/global/gsp /index_en.htm
3.5
Ggraduirebis meqanizmi
• seqtorebi, romelTa mimarTac gamoiyeneba `graduirebis” meqanizmi, ganisazRvreba “qveynis ganviTarebis
indeqsis~ da mocemul seqtorSi `fardobiTi specializaciis indeqsis~ kombinirebuli gamoyenebiT.
• ganviTarebis indeqsi” (Kd) gamoiTvleba formuliT:
• Kd = { log [ (Yi / POPi) / ( Yeu / POPeu )] + log ( Xi / Xeu ) } : 2
• sadac:
•
•
•
•
•
•
Yi —- beneficiari qveynis wliuri Semosavalia;
Yeu —- evrokavSiris wliuri Semosavali;
POPi - beneficiari qveynis mosaxleobis raodenoba;
POPeu—- evrokavSiris mosaxleobis raodenoba;
Xi - beneficiari qveynis samrewvelo eqsportis wliuri moculoba;
Xeu—- evrokavSiris samrewvelo eqsportis wliuri moculoba.
Qqveynis specializaciis indeqsi ganisazRvreba ori maCveneblis SefardebiT, erTi -warmoadgens evrokavSirSi
mocemuli seqtoris importirebul saqonelSi beneficiari qveynis wils, xolo meore- amave qveynis wili evrokavSiris
mTlian importSi beneficiari qveynebidan.
evrokavSiris GSP sqemis gamoyeneba
etapi 1
dadgindes produqciis sasaqonlo kodi,
(aucilebelia zustad dadgindes evrokavSirSi saeqsporto
produqciis sasaqonlo kodi (sasaqonlo poziciis 8-niSna
kodi harmonizebuli sistemis bazaze
etapi 3
uzrunvelyofil iqnes warmoSobis kriteriumebis dacva.
unda uzrunvelyoT, rom Tqveni produqcia pasuxobdes
evrokavSiris GSP-iT dawesebul warmoSobis kriteriumebs
(GSPP-is yoveli sqema iTvaliswinebs Tavis warmoSobis
kriteriumebs).
etapi 2
Semowmdes konkretul produqciaze preferenciebis gavrceleba.
Semowmdes, SesaZlebelia Tu ara Tqvenma saeqsporto produqciam isargeblos
preferenciebiT, evrokavSiris GSP-s sqemis CarCoebSi da romel kategorias
miekuTvneba es produqcia (mgrZrnobiarea Tu aramgrZnobiare).
etapi 4
Semowmdes gadatvirTvis pirobebi.
uzrunvelyofil unda iqnas GSP-is sqemiT
gansazRvruli transportirebis pirobebis
Sesruleba.
etapi 5
momzaddes dokumentaluri dadastureba.
momzaddes GSP-is sqemiT
gaTvaliswinebuli yvela aucilebeli
dokumenti.
gmadlobT
yuradRebisaTvis