Transcript Wirusowe zapalenie wątroby typu C

Spotkanie edukacyjne
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
(WZW C)
Prof. dr hab. n med. Anna Boroń - Kaczmarska
Kierownik Kliniki Chorób Zakaźnych i Hepatologii
Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie,
Honorowy Członek Zarządu Polskiego Towarzystwa Hepatologicznego.
Jakie funkcje pełni wątroba?
• Wątroba jest jednym z najważniejszych i największych
narządów w organizmie człowieka
• Produkuje najważniejsze białka
• Produkuje żółć – istotny czynnik w procesie
trawienia
• Rozkłada szkodliwe toksyny
• Bierze udział w zwalczaniu infekcji
Wirusowe zapalenie wątroby
• Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby ( pwzw ) jest często potocznie
nazywane niesłusznie „żółtaczką"
• Jest to jednak określenie nieprawidłowe i nie medyczne –
częściej wirusowe zapalenie wątroby przebiega bez żółtaczki
• Żółtaczka bardzo rzadko pojawia się w przypadku zakażenia
wirusem zapalenia wątroby typu C.
• Dobrze poznanych jest 5 wirusów zapalenia wątroby:
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (wzw A)
• Powszechnie nazywane „chorobą brudnych rąk”.
• Występuje wszędzie tam, gdzie panują złe warunki sanitarno-
higieniczne - najczęściej chorują turyści (np. Egipt, Grecja, Tunezja).
• Do zakażenia wirusem HAV dochodzi drogą pokarmową –
ręce lub żywność zanieczyszczone wirusem
• Objawy choroby nie występują lub są nie charakterystyczne:
męczliwość, nudności i wymioty, ból brzucha oraz mięśni i stawów,
świąd skóry, rzadziej żółtaczka, ciemniejsze zabarwienie moczu
• W profilaktyce zaleca się szczepienia ochronne przeciw WZW A.
(turyści, wojsko, osoby z chorobami wątroby, ochrona zdrowia)
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (wzw B)
• Najpowszechniej występująca na świecie choroba zakaźna
wywołana przez wirus HBV – około 350 mln osób zakażonych
• Wirus HBV przenosi się przez krew oraz płyny ustrojowe -
- może się nim zakazić każdy, kto nie został uodporniony
• Transmisja wirusa przez zakażoną matkę na noworodka w okresie
okołoporodowym jest mało prawdopodobna (szczepienie i
immunoglobulina)
• Od około 1994 roku wszystkie noworodki są szczepione
• Powszechne szczepienia obejmują zazwyczaj podanie trzech
dawek w schemacie 0-1- 6 miesięcy
• Powtarzanie szczepienia po sprawdzeniu poziomu odporności –
poziom przeciwciał anty-HBs.
Wirusowe zapalenie wątroby typu C (wzw C)
• Choroba zakaźna wywołana przez wirus HCV,
odkryty w 1989 roku
• Zakażenie i zapalenie wątroby przebiega najczęściej
bezobjawowo
• Po zakażeniu HCV u 80% osób rozwija się przewlekła choroba
wątroby, zwykle postęp jest powolny – zwłaszcza u młodych
osób
Wirusowe zapalenie wątroby typu C (wzw C)

Poważne następstwa zakażenia HCV obserwuje się u ok. 20%
pacjentów zakażonych przewlekle
• Od momentu zakażenia do rozwoju marskości wątroby upływa
25 – 30 lat (u nadużywających alkoholu lub zakażonych HBV
lub HIV - około 10 lat)
Wczesne wykrycie podstawą sukcesu terapeutycznego
Zdrowa wątroba
Zwłóknienie wątroby
Marskość wątroby
Rak wątroby
Wirusowe zapalenie wątroby typu C
– dane o wirusie HCV
• HCV (hepatitis C virus) - wirus powodujący zapalenie
wątroby typu C
• Występuje w 6 odmianach (genotypach oznaczonych od 1 - 6 )
Od rodzaju genotypu wirusa zależy długość leczenia, ale nie
przebieg choroby
• W Polsce przeważa odmiana (genotyp) 1b – 70% zakażonych
• Przeciwko wirusowi HCV do tej pory nie wynaleziono szczepionki,
głównie z powodu dużej zmienności budowy wirusa (podobnie
HIV)
Epidemiologia HCV – świat
• Zakażonych HCV na świecie może być 250- 300 mln osób*
• Nie więcej niż 10-20% wie o zakażeniu (nie ma
charakterystycznych objawów dla zakażenia HCV)
• Każdego roku grupa zakażonych powiększa się o kolejne
3-4 mln osób
• Niska wykrywalność – nie podejmowanie leczenia
• Liczba zgonów spowodowanych zakażeniem HCV
(marskość i rak wątroby) w najbliższych latach zwiększy
się kilkakrotnie.*
* Według szacunków WHO
Rozpowszechnienie zakazeń HCV
<1%
1%–2.4%
2.5%–4.9%
5%–10%
>10%
Brak danych
WHO. Wkly Epidemiol Rec. 2000;75:18-19.
Epidemiologia HCV – Polska
Odsetek zakażonych – ok. 1,9%
• Liczba zakażonych w Polsce może wynosić ok. 700 000 osób
•
W Szczecinie - około 7 500 osób
• W woj. zachodniopomorskim - około 32 176 osób
•
• U osób, które nie wiedzą o zakażeniu:
 Postęp choroby wątroby (bezobjawowy)
 leczenie nie jest podejmowane
 zagrożenie epidemiczne dla otoczenia
 możliwość występowania chorób poza wątrobą
(tarczyca, nerki, skóra) związanych z wirusem HCV
Drogi zakażenia wirusem HCV
• HCV przenosi się przez krew
• Potencjalnie podczas każdego uszkodzenia skóry lub błon śluzowych
(np. sprzętem medycznym skażonym wirusem)
• Sytuacje, w których może dojść do zakażenia:
Najczęściej:






Pobyt w szpitalu
Zaniedbania pracowników ochrony zdrowia (rękawiczki)
Zabiegi inwazyjne (cewnikowanie, endoskopie)
Pobieranie krwi i zastrzyki (obecnie rzadko)
Skażony sprzęt podczas dożylnego przyjmowania narkotyków
Wielu partnerów seksualnych (kontakty hetero i homoseksualne)
Sporadycznie:
 Zabieg dentystyczny, fryzjer, manicure, tatuaż, piercing
 W warunkach domowych wspólne używanie szczoteczek do zębów,
maszynek do golenia, ręczników
Jak sprawdzić, czy jest się zakażonym?
•
Podstawowym badaniem diagnostycznym jest oznaczenie
przeciwciał anty-HCV (białek potwierdzających kontakt z
wirusem),
test na obecność przeciwciał wirusa HCV,
który można wykonać w większości laboratoriów
analitycznych – koszt około 30 zł
•
Nie zawsze wykrycie tych przeciwciał jest dowodem na
zakażenie!
•
Potwierdzeniem zakażenia HCV jest badanie materiału
genetycznego wirusa (RNA HCV)
Badania wskazane u osoby zakażonej HCV
• Materiał genetyczny wirusa (RNA HCV)
• Genotyp (odmiana) wirusa
• Biopsja wątroby (nie w każdym przypadku)
• Badania nieinwazyjne oceniające włóknienie
i nasilenie zapalenia (Fibrotest, Fibroscan)
• Ocena funkcji tarczycy
• Badania w kierunku choroby autoimmunologicznej
(rodzinne występowanie)
Możliwości terapeutyczne HCV
• Obecne metody terapeutyczne umożliwiają trwałą eliminację
wirusa u ponad 50% chorych.
• Standardem leczenia przewlekłego zapalenia wątroby typu C
są zastrzyki podskórne z interferonu - połączone
z podawaniem (doustnie) preparatu przeciwwirusowego rybawiryny.
• Leczenie ustalane jest indywidualnie dla każdego pacjenta na
podstawie określenia genotypu wirusa HCV.
• Przy genotypie 1 i 4 wirusa standardowa terapia trwa
48 tygodni, skuteczność 50 – 60%.
• Przy genotypie 2 i 3 wirusa, standardowa terapia trwa
24 tygodnie, skuteczność 70 – 80%.
Konsekwencje późno wykrytego zakażenia
• Wykrycie zakażenia HCV nie jest „wyrokiem” – można je
skutecznie leczyć
• W czasie najbliższych 3 – 5 lat będą dostępne nowe,
bardziej skuteczne, formy leczenia
• Skuteczne leczenie zapobiega wystąpieniu marskości
wątroby i raka wątroby
• U chorych z marskością i rakiem wątroby wykonuje się
z powodzeniem przeszczepy wątroby
Kto przede wszystkim powinien wykonać badania
w kierunku zakażenia HCV
•
Przetoczenie krwi przed 1992 rokiem
•
Pobyt w szpitalu (szpitalach)
•
Operacje i drobne zabiegi chirurgiczne (zwłaszcza przed laty)
•
Zabiegi inwazyjne (cewnikowanie, endoskopie)
•
Przyjmowanie narkotyków dożylnie, tatuaże
•
Przewlekłe choroby wymagające licznych pobrań krwi
i zastrzyków (zwłaszcza przed 15-20 laty); np. chorzy na cukrzycę
•
Kobiety w okresie prokreacji
Pamiętaj Ty też możesz być
zakażony HCV!
Wczesne wykrycie zakażenia
podstawą sukcesu terapeutycznego
Zrób test na obecność przeciwciał
anty- HCV