Transcript GIỚI THIỆU MÔN GIẢI PHẪU BỆNH

GIỚI THIỆU
MÔN GIẢI PHẪU BỆNH
Ths. Nguyễn Văn Luân
MỤC TIÊU
1. Nêu sơ lược các giai đoạn phát triển
của giải phẫu bệnh.
2. Nêu rõ mối quan hệ giữa giải phẫu
bệnh và lâm sàng.
3. Nêu sơ lược các kỹ thuật của giải
phẫu bệnh.
4. Kể các nội dung nghiên cứu của giải
phẫu bệnh.
5. Nêu rõ nhiệm vụ của giải phẫu bệnh.
Bệnh học là gì?
Pathology
anatomopathology
histopathology
Định nghĩa (Pathology)
Giải phẫu bệnh là môn khoa học
nghiên cứu các tổn thương.
Tổn thương là gì?
Các giai đoạn phát triển của
giải phẫu bệnh.
1. LƯỢC SỬ GIẢI PHẪU BỆNH
1.1. Giai đoạn đầu (cổ đại)
1.2. GIAI ĐOẠN 2: GIẢI PHẪU BỆNH
ĐẠI THỂ (Tử thiết)
1.3. GIAI ĐOẠN 3: (Kính hiển vi và
tế bào hay giải phẫu bệnh vi thể)
1.4. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC PHÂN TỬ
Giai ñoaïn 1: Thôøi Nguyeân thuûy vaø Coå ñaïi
 Trong suoát thôøi gian daøi haøng trieäu naêm, keå töø khi con
ngöôøi hình thaønh treân traùi ñaát ñeán khi quaàn theå loaøi ngöôøi
ñöôïc toå chöùc thaønh xaõ hoäi chieám höõu noâ leä (vaøo khoaûng
ñaàu theá kyû 5),
 Nhöõng hieåu bieát cuûa con ngöôøi veà beänh taät vaø y hoïc coøn
raát haïn cheá vaø sô löôïc.
 Trong caùc taøi lieäu coå ñaïi cuûa nhöõng vuøng Ai Caäp, Hy Laïp,
La Maõ, AÁn Ñoä, Trung Quoác, cuõng thaáy baøn ñeán nhieàu vaán
ñeà y hoïc vaø beänh taät nhöng thöôøng khoâng coù cô sôû khoa
hoïc.
 Thí duï: ôû Ai Caäp coå ñaïi, ngöôøi ta tin laø coù 4 nguyeân toá caên baûn
laø khí, hoûa, thuûy, thoå (khoâng khí, löûa, nöôùc vaø ñaát) ñaõ taïo neân
cô theå con ngöôøi vaø nhöõng bieán ñoäng cuûa 4 nguyeân toá ñoù ñaõ
taïo neân söùc khoûe hoaëc beänh taät.
 Ngöôøi ta cuõng tin raèng trong khoâng khí, coù moät chaát “hôi” (goïi
laø pneuma) voâ hình, voâ löôïng, seõ nhaäp vaøo phoåi roài löu thoâng
trong oáng maïch ñeán khaép moïi vuøng cô theå.
1.1. Giai đoạn đầu (cổ đại)
 Những hiểu biết về nguyên nhân bệnh tật
hạn chế; và còn ảnh hưởng của duy tâm.
 Mãi đến thế kỷ V-IV trước công nguyên, y
học mới thoát khỏi ảnh hưởng của mê tín,
dị đoan. Đó là nhờ công của Hippocrate,
một thầy thuốc Hy Lạp được xem là người
sáng lập ra nền y học hiện đại và cũng
được xem là thầy thuốc vĩ đại nhất trong
thời đại của ông.
Theo Hippocrate
 thực hành y khoa phải dựa trên cơ sở các
quan sát và các nghiên cứu cơ thể con
người.
 Ông tin tưởng rằng bệnh tật là do những
nguyên nhân có thể tìm hiểu được. Ông bác
bỏ những quan niệm cho rằng bệnh gây
nên do các sức mạnh siêu nhiên. Ông cũng
cho rằng cơ thể phải được nhìn nhận như là
một tổng thể, chứ không phải là một tập
hợp rời rạc của các bộ phận.
Theo Hippocrate
 Thực hành y khoa phải dựa trên cơ sở các
quan sát và các nghiên cứu cơ thể con
người.
 Ông đã miêu tả chính xác nhiều triệu chứng
bệnh, và là thầy thuốc đầu tiên miêu tả các
triệu chứng của viêm phổi, cũng như động
kinh ở trẻ em.
 Ông cũng tin tưởng vào quá trình lành bệnh
tự nhiên thông qua nghỉ ngơi, chế độ dinh
dưỡng hợp lý, không khí trong lành và sự
sạch sẽ.
 Khám bệnh phải dựa trên sự quan sát và
đánh giá một cách toàn diện.
HIPPOCRATE, thầy thuốc Hy Lạp
(460 – 377)
Hạn chế của y học Hippocrate là
chưa nắm được hệ tuần hoàn máu,
ông nghỉ rằng: các động mạch chứa
đầy khi, coi não là một tuyến, chưa
biết chức năng của thần kinh …
Sau Hippcrate có Galen (131-210)
Galen là một thầy thuốc và nhà triết học
nổi tiếng người La Mã gốc Hy Lạp, và có lẽ
là nhà nghiên cứu y học tài ba nhất của thời
La Mã. Các học thuyết của ông đã chi phối
và ảnh hưởng đến y học phương tây hơn
một thiên niên kỷ.
Các giải thích của ông về y học giải phẫu
được thực hiện trên khỉ, và các động vật
khác; do việc giải phẫu người không được
phép thực hiện vào thời đó.
Là người khởi đầu cho pp thực nghiệm
 Mổ động vật để hiểu biết về chức
năng của cơ thể
 Ông khuyên các bs phải làm thực
nghiệm mới nâng cao chuyên môn
GALEN
GALEN (131-210, La Maõ)

Moå xaùc ñoäng vaät, ñeå nghieân cöùu caáu truùc, sinh lyù
Heä thoáng hoùa caùc kieán thöùc cuûa nhieàu ngaønh y
hoïc (Sinh lyù, ñieàu trò, döôïc lyù).

Chòu aûnh höôûng cuûa duy taâm  bò toân giaùo lôïi
duïng

Toùm laïi
Trong haøng trieäu naêm daøi, y hoïc tuy ñaõ naûy sinh
vaø toàn taïi nhöng ñaõ chìm ñaém trong boùng ñeâm
cuûa thôøi Nguyeân thuûy vaø Coå ñaïi.
1. LƯỢC SỬ GIẢI PHẪU BỆNH
1.1. Giai đoạn đầu (cổ đại)
1.2. GIAI ĐOẠN 2: GIẢI PHẪU BỆNH
ĐẠI THỂ (Tử thiết)
1.3. GIAI ĐOẠN 3: (Kính hiển vi và
tế bào hay giải phẫu bệnh vi thể)
1.4. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC PHÂN TỬ
Thời Trung đại kéo dài khoảng 1200
năm, từ thế kỷ V đến thế kỷ XVII.
Giải phẫu tử thi
 Đến giai đoạn cuối thế kỷ 15 ở Padua và
Bologna nước Ý, nơi trường đại học y khoa
đầu tiên của thế giới, mà Đức giáo hoàng
Sixtus đệ tứ đã ban hành sắc luật cho phép
sinh viên y khoa Mổ xẻ trên cơ thể người.
 Đến thế kỷ 16, Mổ tử thi nhìn chung được
sự chấp thuận của nhà thờ Thiên chúa giáo,
đánh dấu sự phát triển nghiên cứu bệnh
học người.
Những tên tuổi lớn trong lãnh vực
mổ tử thi
 Vesalius (1514-1564), Pare (15101590),
Lancisi
(1654-1720)
và
Boerhaave (1668-1739),
 Andreas Vesalius, thầy thuốc người
Bỉ, cho ra đời cuốn sách giải phẫu học
đầu tiên minh họa về “giải phẫu
người”.
Andrea VESALIUS
(1514 – 1564, Bæ)
Andrea VESALIUS
(1514 – 1564,)
thầy thuốc người Bỉ
 Naêm 1543, cho ra ñôøi cuoán saùch giaûi phaãu hoïc ñaàu tieân, hoaøn
chænh, coù nhan ñeà “Veà caáu taïo cô theå ngöôøi” vôùi treân 300 böùc
hoïa hình tuyeät ñeïp. Vôùi cuoán saùch naøy (keát quaû cuûa hôn 5 naêm
nghieân cöùu)
 cho con ngöôøi hieåu roõ caáu truùc cuûa baûn thaân mình
 ñeå treân cô sôû khoa hoïc ñoù nhaän hieåu ñöôïc caùc toån thöông beänh
taät.
Gaàn moät theá kyû sau khi cuoán saùch giaûi phaãu hoïc cuûa
Andrea VESALIUS ra ñôøi;
Naêm 1628, moät thaày thuoác ngöôøi Anh, xuaát baûn taùc
phaåm “Hoaït ñoäng cuûa tim vaø maùu ôû ñoäng vaät” vaø
ñoùng goùp theâm nhöõng hieåu bieát quan troïng veà hoaït
ñoäng cuûa cô theå ngöôøi: ñoù laø tuaàn hoaøn maùu.
WILLIAM HARVEY
(1578 - 1657),
GIOVANI BATTISTA MORGAGNI
(1682 - 1771), nhaø giaûi phaãu beänh hoïc noåi tieáng - Italia
 Chính Giovanni Bathista Morgagni (16281771) mới được xem là nhà mổ tử thi vĩ đại
đầu tiên. Trong suốt hơn 50 năm quan sát
của mình, Morgagni luôn tin vào sự tương
quan giữa những phát hiện bệnh học với các
triệu chứng lâm sàng, Ông cho xuất bản cuốn
“Nguyên nhân bệnh tật”, đánh dấu lần đầu
tiên mổ tử thi được xem là công cụ chính góp
phần vào những hiểu biết về bệnh tật trong y
khoa.
Morgagni ñaõ moâ taû tæ mæ caùc toån thöông cuûa nhieàu loaïi
beänh nhö vieâm phoåi, teo gan vaøng caáp tính, ung thö daï daøy,
soûi oáng tuùi maät v.v... ñaây chæ laø nhöõng toån thöông nhaän
thaáy baèng maét thöôøng, nghóa laø mang noäi dung giaûi phaãu
beänh ñaïi theå.
GIOVANI BATTISTA MORGAGNI
(1682 - 1771),
1. LƯỢC SỬ GIẢI PHẪU BỆNH
1.1. Giai đoạn đầu (cổ đại)
1.2. GIAI ĐOẠN 2: GIẢI PHẪU BỆNH
ĐẠI THỂ (Tử thiết)
1.3. GIAI ĐOẠN 3: (Kính hiển vi và
tế bào hay giải phẫu bệnh vi thể)
1.4. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC PHÂN TỬ
Thời cận đại, bắt đầu từ giữa thế kỷ
XVII đến đầu thế kỷ XX.
Sự phát triển của kính hiển vi
quang học.
 Alhazen công bố về khả năng phóng đại các vật thể
bằng các kính phóng đại trong cuốn “Books of
Optics” vào năm 1021. Sau khi cuốn sách này được
xuất bản, Roger Bacon ở Anh quốc đã lý giải và mô
tả cơ chế của việc phóng đại này vào thế kỷ 13, và
dẫn đến sự phát triển của kính lúp phóng đại ở Italia.
 Những kính hiển vi ban đầu được phát minh vào năm
1590 ở Middelburg, Hà Lan. Ba người thợ tạo kính là
Hans Lippershey (người đã phát triển các kính viễn
vọng trước đó), Zacharias Janssen, cùng với cha
của họ là Hans Janssen là những người đầu tiên xây
dựng nên những kính hiển vi sơ khai. Năm 1625,
Giovanni Faber là người xây dựng một kính hiển vi
hoàn chỉnh và đặt tên là Galileo Galilei.
Sự phát triển của kính hiển vi
quang học.
 Các cấu trúc của kính hiển vi quang học
tiếp tục được phát triển tiếp theo sau đó, và
kính hiển vi chỉ được sử dụng một cách phổ
biến hơn ở Italia, Anh quốc, Hà Lan vào
những năm 1660 -1670. Marcelo Malpighi
ở Italia bắt đầu sử dụng kính hiển vi để
nghiên cứu cấu trúc mô học ở phổi.
 Đóng góp lớn nhất thuộc về nhà phát minh
người Hà Lan Antoni van Leeuwenhoek,
người đã phát triển kính hiển vi để tìm ra tế
bào hồng cầu và tinh trùng và đã công bố
các phát hiện này.

ANTONI VAN LEEUWENHOEK
(1632 - 1723),
ROBERT HOOKE (1635 - 1703), moät nhaø khoa hoïc
ngöôøi Anh,
 (b) vaøo cuoái theá kyû XVIII ñaõ xaùc ñònh teá baøo laø ñôn vò
caáu taïo cô theå sinh vaät. Coøn bieát bao nhaø y hoïc khaùc
nöõa, taát caû ñaõ giuùp cho con ngöôøi nhìn nhaän ñöôïc moät
theá giôùi môùi, hoaøn toaøn khaùc haún vôùi nhöõng ñieàu
troâng thaáy, ñoù laø theá giôùi vi moâ. Caùch nhìn naøy aûnh
höôûng roõ reät ñeán vieäc tìm hieåu beänh taät. Vaøo cuoái theá
kyû
XIX,
 hook
hook
Giải phẩu bệnh vi thể
 Rudolf Virchow (1821-1902), một nhà
nghiên cứu giải phẫu bệnh người Đức, nhận
ra rằng các tế bào là đơn vị nhỏ nhất của cơ
thể và bệnh tật là do những tổn thương, rối
loạn của tế bào và mở đường cho sự phát
triển môn giải phẫu bệnh vi thể.
 Dưới kính hiển vi quang học cho phép ông
xem những thay đổi trong các mô bệnh ở
mức độ tế bào
Rudolf Virchow (1821-1902)
 Được coi là cha đẻ của giải phẫu bệnh vi thể.
 Mặc dù KHV được pm 150 trước.
 Ông là người đầu tiên nhấn mạnh bệnh ở mức độ tế
bào.
 'think microscopically'
 Học trò của ông Julius Cohnheim (1839-1884) kết hợp
kỷ thuật mô học với thực nghiệm để nghiên cứu viêm.
Được coi là nhà GPB thực nghiệm đầu tiên.
 Ông còn đi tiên phong trong kỹ thuật cắt lạnh.
Rudolf Virchow
(1821-1902)
Sau hàng loạt các thành tựu y học
 Moân beänh hoïc ñaõ phaùt trieån vaø nghieân cöùu saâu hôn: toån thöông
coù theå ôû nhöõng möùc ñoä khaùc nhau:
 (a) ÔÛ caùc heä (nhö heä limphoâ, heä taïo huyeát...) ôû caùc taïng (nhö
daï daøy, gan, phoåi v.v...). caùc heä, caùc taïng nhö vaäy goïi laø caùc toån
thöông ñaïi theå.
 (b) ÔÛ caùc moâ vaø teá baøo, nhö ôû moâ thaàn kinh , moâ da, ôû
nhöõng teá baøo caáu taïo neân caùc khoái u v.v... goïi laø caùc toån thöông
vi theå.
 (c) thaønh phaàn caáu truùc cuûa teá baøo, nhö ôû heä Golgi, baøo vaät,
theå tieâu, löôùi noäi baøo v.v... goïi laø nhöõng toån thöông sieâu vi vaø
thuoäc phaïm vi nghieân cöùu cuûa hieån vi hoïc ñieän töû.
Giải phẫu bệnh thực nghiệm
hiện đại
 Microscopy điện tử,
immunohistochemistry,
 and molecular biology
1. LƯỢC SỬ GIẢI PHẪU BỆNH
1.1. Giai đoạn đầu (cổ đại)
1.2. GIAI ĐOẠN 2: GIẢI PHẪU BỆNH
ĐẠI THỂ (Tử thiết)
1.3. GIAI ĐOẠN 3: (Kính hiển vi và
tế bào hay giải phẫu bệnh vi thể)
1.4. GIẢI PHẪU BỆNH HỌC PHÂN TỬ
Từ đầu thế kỷ XX đến nay.
 Sự tiến bộ lớn của khoa học kỹ thuật (như sự ra đời
của kính hiển vi điện tử, các phương pháp miễn dịch,
hóa học tế bào.
 Giải phẫu bệnh học phân tử, sự tiến bộ trong việc ứng
dụng hóa sinh cơ bản vào nghiên cứu các rối loạn di
truyền và ung thư.
 Kỹ thuật với các nguyên tắc tương đối đơn giản
(nhưng không dễ dàng thực trong thực tiển), có thể
bộc lộ sự thay đổi của một nucleotide đơn lẽ trong
gen, trong AND, và kết quả là sự tổng hợp của sản
phẩm gen khiếm khuyết mà biểu hiện là tạo ra các
sản phẫm protein bất thường, cuối cùng là biểu hiện
các tổn thương trong một số bệnh lý cụ thể.
Tóm lại: lịch sử giải phẫu bệnh
Đi song hành với sự phát triển của y
học, lịch sử bệnh học chia 03 giai
đoạn:
1. Nguồn gốc phát triển và giải phẫu
bệnh đại thể
2. Nguồn gốc giải phẫu bệnh vi thể
3. Giải phẫu bệnh siêu cấu trúc
3. MỐI QUAN HỆ GIỮA GIẢI
PHẪU BỆNH VÀ LÂM SÀNG
 Y học lâm sàng dựa trên các phương pháp
khám lâm sàng, chẩn đoán và điều trị. Giải
phẫu bệnh lâm sàng nghiên cứu mức độ
bệnh, nguyên nhân sâu xa, loại tế bào bệnh
và cơ chế sinh bệnh (ví dụ như đột biến gen
P53 trong ung thư), các yếu tố dự đoán, và
tiên lượng bệnh.
 Hai bộ phận này được bổ sung cho nhau và
không thể tách rời nhau:
Y học lâm sàng không thể thực hành mà
không có kiến thức về giải phẫu bệnh
học; giải phẫu bệnh học là vô nghĩa, nếu
không giúp ích cho y học lâm sàng.
4. CÁC PHÂN KHOA CHUYÊN
SÂU CỦA GIẢI PHẪU BỆNH
Giải phẫu bệnh chia làm nhiều môn nghiên
cứu khác nhau: trong đó 03 môn được áp
dụng giảng dạy cho sinh viên y khoa:
1. Mô bệnh học: nghiên cứu và chẩn đoán
bệnh từ các mẫu sinh thiết.
2. Tế bào học: nghiên cứu và chẩn đoán bệnh
từ các mẫu tế bào.
3. Y pháp học: áp dụng các kiến thức giải
phẫu bệnh, nhằm mục đích pháp lý (ví dụ
như điều tra về cái chết trong những tình
huống đáng ngờ).
5. CÁC KỸ THUẬT CỦA GIẢI
PHẪU BỆNH
5.1. Đại thể:
Trước khi kính hiển vi được áp dụng trong y học
(khoảng thế kỷ 18), việc quan sát còn bị hạn chế chỉ
bằng mắt thường, và đã tích lũy được nhiều kiến thức
y học về giải phẫu đại thể. Giải phẫu bệnh đại thể
nghiên cứu và mô tả các tổn thương của các bệnh tật,
đặc biệt trong khám nghiệm tử thi, nó vẫn là một
phương pháp điều tra quan trọng.
Các bệnh lý đặc trưng, nhà giải phẫu bệnh có kinh
nghiệm có thể diễn giải chẩn đoán một cách chính xác
ngay từ cái nhìn đầu tiên, và chẩn đoán đó được củng
cố thêm bằng việc sử dụng kính hiển vi.
5.2. Vi thể (Kính hiển vi quang học):
Những tiến bộ về chất lượng kính hiển vi quang học, giúp cho việc
nghiên cứu các cấu trúc mô học, tế bào học bình thường và bệnh
lý rõ ràng, chi tiết hơn.
Việc áp dụng kỹ thuật xử lý mô thường qui, tạo ra tiêu bản và soi
dưới kính hiển vi ở nhiều độ phóng đại khác nhau, cho phép ta
xem xét rõ các thành phần của nhân và bào tương. Đối với một số
trường hợp cần chẩn đoán nhanh, người ta sử dụng kỹ thuật cắt
lạnh. Các phương pháp nhuộm màu khác nhau cũng giúp phân biệt
các thành phần khác nhau của từng loại tế bào và mô.
Kính hiển vi này cũng sử dụng vào lĩnh vực tế bào. Ví dụ tế bào
lấy từ các bọc, các khoang cơ thể, hút từ các thương tổn đặc (FNA)
hoặc từ bề mặt cơ thể. Đây là lĩnh vực tế bào học và được sử dụng
rộng rãi trong chẩn đoán và sàng lọc ung thư.
Sự kết hợp kính hiển vi, kỹ thuật số, và internet giúp cho việc chẩn
đoán bệnh qua mạng đối với các trường hợp bệnh khó, bệnh hiếm
gặp.
5. CÁC KỸ THUẬT CỦA GIẢI
PHẪU BỆNH
5.3. Hóa mô:
Hóa mô là nghiên cứu áp dụng hóa học vào mô,
thường là sử dụng kính hiển vi; các phần mô được
cắt mỏng sau khi đã được xử lý bằng thuốc thử
đặc biệt, để các tính chất các loại tế bào của mô
này được bộc lộ ra.
5.4. Hóa mô miễn dịch và miễn dịch huỳnh quang:
Hóa mô miễn dịch và miễn dịch huỳnh quang, sử
dụng các kháng thể (globulin miễn dịch với kháng
nguyên đặc hiệu) Hóa mô miễn dịch đã trở nên
phổ biến hơn, trong kỹ thuật này, các tiêu bản
được bảo quản thường không bị phai màu. Các tiến
bộ trong kỹ thuật này đã được mở rộng rất nhiều,
bởi sự phát triển của các kháng thể đơn dòng.
5.5. Kính hiển vi điện tử:
Bệnh học phát triển hơn và nghiên cứu các tổn
thương ở mức độ các bào vật, và quan sát virus trong
các mô bệnh. Việc sử dụng chẩn đoán phổ biến nhất
là cho việc diễn giải kết quả, phân loại bệnh lý trên
các mẫu sinh thiết thận.
5.6. Nuôi cấy tế bào
Nuôi cấy tế bào được sử dụng rộng rãi trong nghiên
cứu và chẩn đoán. Rất thuận lợi cho bệnh học phân
tử, việc khảo sát những thay đổi, những khiếm khuyết
trong cấu trúc hóa học của các phân tử, và từ những
sai sót trong bộ gen, biểu hiện thông qua sự tổng hợp
các acid amin. Sử dụng “lai tại chỗ” bộc lộ sự hiện
diện của gen cụ thể hoặc mRNA trong các tiêu bản mô
hoặc tế bào.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CỦA
GIẢI PHẪU BỆNH
Được chia làm hai phần:
Phần I. Giải phẫu bệnh đại cương: các cơ chế
và đặc điểm chủ yếu của các quá trình
bệnh (ví dụ như viêm, sự biến đổi tế bào,
sự rối loạn tuần hoàn và đại cương về u).
Phần II. Giải phẫu bệnh các tạng và hệ thống:
mô tả các tổn thương ở các cơ quan, và các
hệ thống cơ quan của từng bệnh lý cụ thể.
(ví dụ như: hốc miệng,viêm ruột thừa, u
lành tính tuyến vú, carcinôm phổi …).
7. NHIỆM VỤ CỦA GIẢI PHẪU
BỆNH
7.1. Chẩn đoán bệnh
Việc áp dụng các kiến thức mới: các phân loại mô bệnh học mới
và áp dụng các kỹ thuật mới như hóa mô miễn dịch, giúp
cho giải phẫu bệnh có những kết luận chính xác và khách
quan hơn.
Các kỹ thuật tế bào hỗ trợ cho lâm sàng như FNA cũng rất hữu
ích trong thực hành lâm sàng; xét nghiệm tế bào và dịch cơ
thể cũng hết sức quan trọng trong tầm soát và chẩn đoán
bệnh ung thư.
7.2. Đào tạo cán bộ y tế
Giải phẫu bệnh là một trong những môn cơ sở quan trọng trong
bộ ba hình thái học, và còn là môn học được đào tạo để
giúp cho các bệnh viện xây dựng và phát triển khoa giải
phẫu bệnh, đào tạo nhân lực có trình độ và đạo đức nhằm
phục vụ đắc lực cho chẩn đoán và sàng lọc phát hiện sớm
ung thư.
7.3. Nghiên cứu y học
Tham gia vào các nghiên cứu với lâm sàng và
các xét nghiệm cận lâm sàng khác. Kết
hợp, đối chiếu kết quả để đưa ra kết luận
cuối cùng có tính khoa học, khách quan và
chuyên môn cao.
7.4 Xây dựng một nền y học dân tộc và
khoa học
Cùng với các chuyên ngành khác, giải phẫu
bệnh học tham gia nghiên cứu xác định các
đặc điểm riêng về bệnh tật của người Việt
Nam.
Trường thi