Transcript Pervasızca Hareket

PERVASIZCA HAREKET
10.12.2012
Dr. Kübra Yetiş-Şamlı
Pervasızca Hareket
• „kasten veya pervasızca bir davranışla ve
(böyle) bir zararın meydana gelmesi
ihtimalinin bilinciyle işlenmiş bir fiil veya
ihmal“
2
“Pervasızca Hareket”in Unsurları
• İlk unsur: pervasızca hareket veya
kaçınma →
• Her somut olayda değerlendirilir.
• Ölçü objektif: “makul bir taşıyıcı”.
3
“Pervasızca Hareket”in Unsurları 2
• İkinci unsur: muhtemelen bir zarar
meydana geleceği bilinci →
• Ölçü sübjektif: somut olayda failin bilip
bilmediği dikkate alınır.
4
“Pervasızca Hareket”in Unsurları –
3
• Failin bildiği zarar ihtimali = meydana
gelen zarar ?
• Hayır →
5
İspat Yükü
• İspat yükü talepte bulunanda.
• Emarelerle ispat yeterli
6
İçtihatlar
• Int. Mining Corp. v. Aerovias (1978 N.Y.)
• Eşyanın tesliminde uygulanan prosedürün
kusurlu uygulanması pervasızca hareket
teşkil etmez.
• Prosedürün özenli şekilde uygulanması
durumunda güvenliği sağlamaya yetersiz
olduğu veya
• Güvenlik sisteminin planlama/organizasyon
yönünden yetersiz olduğu ispatlanmalı.
7
İçtihatlar - 2
• Yargıtay (11. H.D. E. 2010/15962 K.
2011/3420 T. 28.3.2011):
• Bagajın kabinde taşınması gereken bagaj
olduğu veya
• Daha önce kabinde taşınmış olduğu ya da
• Zararın doğduğu taşımada kokpitte
taşınmak üzere görevli tarafından teslim
alındığı kanıtlanmalı.
8
TÜZEL KİŞİNİN KUSURU
9
“Alter Ego”
• Tüzel kişinin (TzK) kusuru= organın
kusuru (TMK m. 50)
• TzK’nin organına benzer işlevi olan
• Yönetim kademesi → işletme hiyerarşisi
• Bağımsız karar alma yetkisi
• İşletmenin “beyni ve sinir sistemi”
niteliğinde
10
“Alter Ego” - 2
• In re Tecomar S.A., DC New York 1991:
• Bakım – onarım→ teknik departman→ tam
yetkili departman yöneticisi
• Yönetici elverişsizliği biliyor = işletme
(taşıyan) biliyor.
11
“Alter Ego” - 3
•
•
•
•
Yönetim ve denetim / gözetim kademesi =
İşletme tarafından
Genel olarak yönetimin ya da
Bir işin (tamamının ya da bir kısmının)
genel denetiminin / gözetiminin
devredildiği kişi.
12
Yasal Düzenleme
• YTTK m. 1343: (1) 1976 t. Söz. m. 4 ve 1992 t.
Söz. m. V § 2’nin uygulanmasında kusuru
dikkate alınacak kişiler:
•
•
•
•
a) Gerçek kişilerde her bir gerçek kişi
b) Tüzel kişilerde organların ve organı oluşturan kişiler
c) Adi şirketlerde şirket ortakları
d) Donatma iştirakinde paydaş donatanlar ve gemi
müdürü
• e) Sayılan kişileri genel/özel yetkiye dayanarak temsil
eden kişiler
13
Yasal Düzenleme - 2
• Gerekçe:
• (http://www.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem23/yil
01/ss96.pdf )
• İngiliz hukukunda TzK’nin “alter ego”su
dikkate alınıyor.
• Sözleşmenin ilgili hükmü “alter ego”
kavramına göre yorumlanırken bunun Türk
Huk.’da ne anlama geldiğinin tayinine engel
yok.
14
Yasal Düzenleme - 3
• Gerekçe:
• TzK/Adi Ş. ortağı işi kendisi yapmak yerine
genel/özel bir yetkiyle başka bir kişiye
aktarmışsa →
• o kişinin kusuru da aynı nitelikte.
• Sonuç: o işin yapılmasında taşıyanın “alter
ego”su
15
Yasal Düzenleme - 4
• Gerekçe:
• Denize ve yola elverişlilik için → nitelikli
kaptan
• Kaptanın işe alınması uzman bir şirkete
devredilmişse → taşıyanın ‘alter ego’su.
• O hâlde: “Alter ego”nun işletmenin dışında
bir kişi/işletme olması mümkün.
• Örneğin: gemi yönetimi söz. ile yönetimin
devredildiği kişi/işletme
16
Yasal Düzenleme - 5
• 1976 t. Söz. m. 4 ve 1992 t. Söz. m. V § 2
≈ YTTK m. 1187
• YTTK m. 1343, öğreti ve uygulamada
geliştirilen kriterlerle uyumlu.
• YTTK m. 1343, YTTK m. 1187 bakımından
kıyasen uygulanmalı.
17
KUSUR DERECELERİ
18
Kusur Dereceleri
• 1. Kast : sonucu bilme + isteme
a. Doğrudan kast (sonucu doğrudan
isteme)
b. Dolaylı kast (sonucu dolayısıyla
isteme = sonuca razı olma – göze alma)
Kusur Dereceleri - 2
• 2. İhmal
• [Failin davranışının sonucunu görmesi /
görmesinin gerekmesi , buna rağmen
gereken özeni göstermemesi]
• a. Ağır ihmal
• b. Hafif ihmal
Kusur Dereceleri - 3
• 2. İhmal
• Bilinçli ihmal → Davranışın sonucu ihtimal
dahilinde görülmekle beraber sonucun
meydana gelmeyeceği düşüncesi ile
gereken önlemlerin alınmaması
Dolaylı Kast – Bilinçli İhmal
• Dolaylı kast → davranışın sonucunu
görüyor ve “göze alıyor”
• Bilinçli ihmal → olasılığı görüyor, düşük bir
olasılık olarak değerlendiriyor, meydana
gelmeyeceğini düşünüyor
• Fark: bilinçli ihmalde dolayısıyla da olsa
isteme yok→ irade unsuru eksik
• Ayrım→ somut olayda ayırmak çok zor.
Pervasızca Hareket
• Pervasızca hareket (Perv. Har.) hangi
kusur derecesine denk geliyor?
• 1. Dolaylı kast?
• Karş. → Kast, hem doğrudan hem de
dolaylı kastı ifade ediyor.
• Perv. Har. için zarar ihtimaline ilişkin bilinç
yeterli. İrade aranmıyor.
• Tam olarak örtüşmüyor.
Pervasızca Hareket - 2
• 2. Ağır ihmal?
• Karş. → Ağır ihmal için zarar ihtimalinin
bilinmesi şart değil.
• Perv. Har. için şart. (ikinci unsur)
• Mahkeme kararları → ağır ihmale göre
daha ağır ve yoğun bir ihlaldir.
Pervasızca Hareket - 3
• 3. Bilinçli ağır ihmal?
• Karş. → Zarar ihtimalinin görülmesi ve
bunun gerçekleşmeyeceğinin düşünülmesi
pervasızca bir hareket değildir.
• Bilinçli de olsa sonuçta ağır ihmal.
Pervasızca Hareket - 4
• 4. Bilinçli ağır ihmal ile dolaylı kast
arasında bir kusur derecesi?
• Karş. → Fail davranışın sonucunu ya ister
ya da istemez. Bunun arası yoktur. →
• Dolaylı kast ile bilinçli ağır ihmalin
arasında başka bir kusur derecesine yer
yoktur.
Pervasızca Hareket - 5
• 5. Hiçbiri?
• Yeni bir formülasyon →
• Mahkeme kararına esas olabilecek somut
kriterler
• Her somut olayda kriterlerin uygulanması
→
• Yeknesak uygulama