Transcript 2.Gözler

KİRAZ YETİŞTİRİCİLİĞİ
A.Muttalip KARADENİZ
Ziraat Mühendisi
Tarım İl Müdürlüğü
Çiftçi Eğitim ve Yayım Şube Müdürlüğü
Tel : 212 10 11
Bahçe Yeri Seçimi
İlkbahar geç donlarının yaygın olarak görüldüğü bölgelerde,
güneye bakan yamaçlarda bahçe tesis edilmemelidir.
► Şiddetli hâkim rüzgârları olan bölgelerde rüzgâr kıranlar
dikimle beraber düşünülmelidir ve dikim sistemi rüzgâra
göre ayarlanmalıdır.
► Aşırı nemli bölgelerde nem problemini gidermek için dikim
sıklığı biraz geniş düşünülmeli ve bahçe içerisinde hava
akımı sağlanmalıdır.
► Don çukuru olan bölgelerde bahçe kurulması tavsiye
edilmemelidir. Ancak zorunlu olarak kurulacak bahçelerde;
kuvvetli anaçlarla, yüksekten taçlanan terbiye sistemleri
önerilmelidir.
►
Toprağın Dikime Hazırlanması
►
►
►
►
Kurulacak bahçe yeri, dikimden 1 yıl evvel toprakta su
miktarının en düşük, taban suyunun minimum olduğu
dönemde (Temmuz, Ağustos ayları) taban toprağı subsoiler (dipkazan) ile 80-90 cm derinlikte parçalanmalıdır.
Modern meyvecilikte yoğun ve derin toprak işleme
önerilmediğinden, dikimden önceki bu uygulama önem
kazanmaktadır. Aynı işlem bahçe tesisinden sonra, her 4-5
yılda bir sıra aralarına, yaz aylarında uygulanmalıdır.
Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde mutlaka drenaj
sistemi kurulmalıdır. Özellikle klonal anaçlarla tesis edilen
bahçelerde drenaj sistemine daha fazla önem verilmelidir.
Ham ve yorgun topraklarda dikimden önceki yıl yeşil
bitki ekilip toprağa karıştırılması toprak ıslahı açısından
iyi netice verir. Bu uygulama toprağın zenginleştirilmesinde
önemli ve ucuz bir metottur.
Kiraz üretiminde anaçlar
► Mahlep
(İdris)
► Kuş Kirazı
► Bodur ve yarı bodur anaçlar;
Gissela-5,Gissela-6,Gissela-1,GM-79,
Gm-61-1,Tabel(Edabriz),Maxma 14
Çeşit seçimi
► Çeşit
seçimi, pazarlama, döllenme, riskin
azaltılması, uzun bir Pazar dönemi, sevk ve
idare ile işçiliğin sıkışmaması için önemlidir.
► Belli başlı çeşitler ise; Early Burlat, Merton
Bigarreau, Vista, Stella, Van, Noble,
Bigarreau Napoleon, Bigarreau Gaucher,
Merton Late, Starks Gold, 0900 Ziraat,
Lambert, gibi çeşitlerdir.
Döllenme biyolojisi
Döllenme kiraz bahçesi kurulmasında en önemli konudur.
Kirazlar kendi kendini dölleyemezler. Rasgele her çeşit de
diğer çeşidi dölleyemez. Hatta bir gurup kiraz diğer bir
gurup kirazı da dölleyemez.
► Ekonomik anlamda her 100 çiçeğin 25' inin meyve
bağlaması yeterli kabul edilebilir. % 25-40 arası iyi,
%40'tan fazlası çok iyidir.
► Döllenmede uygun çeşit seçiminin yanı sıra bahçede arı da
bulundurulmalıdır.
► Genel bir oran olarak 9 bitkiden 8 tanesinin esas çeşit
birisinin dölleyici olarak dikilmesi yeterlidir.
► 0900 çeşidi için Starks Gold, Merton Late, Lambert, Noble,
Jubile, Bigarreau Gaucher çeşitleri dölleyici çeşitlerdir.
►
Dikim Öncesi Gübreleme
► Kiraz
fidanı dikilmeden önce mutlaka toprak
analizleri yardımı ile, bahçe kurulacak alanın toprak
özellikleri ve içeriği belirlenmeli, yapılacak
uygulamalar analiz sonrası ortaya çıkan değerler
ışığında yapılmalıdır.
► Toprağın hazırlanması sırasında genel olarak
yapılabilecek uygulamalar ; dikim öncesi dönüme
3-4 ton çiftlik gübresi (2-3 yıl yanmış), dönüme 2550 kg TSP yada DAP, dönüme 20-40 kg potasyum
sülfat uygulanmalıdır.Uygulama sırasında gübreler
pulluk yardımı ile derin sürüm yapılarak, toprağın
20-25 cm derinliğine ulaştırılır.
Fidan Seçiminde Dikkat edilecek
Hususlar
*Fidanlar 1-2 yaşlı olmalıdır. 1 yaşlı fidanların çapı ortalama
2 cm, 2 yaşlı fidanlarda bu kalınlık ortalama 2,5 cm
olmalıdır. 1 yaşlı fidanların boyu en az 135 cm, 2 yaşlı
fidanların boyu ise 145 cm olmalıdır.
► *Fidanlar sağlıklı ve sertifikalı olmalıdır. Orijini yeterince
bilinmeyen fidanlara itibar gösterilmemelidir.
► *Faturalandırılmış fidanlar kullanılmalıdır.
► *Fidanlar mutlaka ismine doğru olmalıdır.
► *Fidanlar yeterince saçak köke sahip olmalıdır.
► *Dallı fidanlarda ilk dallanmanın yeterli ve yeknesak
olmasına dikkat edilmelidir.
►
AŞILAMA - Göz aşısı
► Durgun
Göz aşısı
:15 Ağustos15 Eylül
► Sürgün Göz aşısı
:İlkbahar-Haziran
Aşı kaleminden gözün çıkarılması
AŞILAMA-Kalem Aşısı
AŞILAMA-Kalem Aşısı
Dikim Mesafesi
Fidanlara uygulanacak sıra aralık ve mesafeler,
arazinin meyline,toprağın yapısına, kalınlığına,
arazinin sulanabilirlik durumuna,anaç olarak
kullanılan çeşide,meyve ağaçlarının ileride alacağı
taç şekli ve uygulanacak budama ve terbiye
şekline göre değişmekle birlikte bölgemizde
standart çeşitlere uygulanacak sıra aralık ve
mesafeleri aşağıya çıkarılmıştır.
► Taban Arazi
► Kıraç arazi
7X7
6X6
Fidan Çukuru Açılması
►
►
►
Çukurlar fidanlara uygulanacak sıra
aralık mesafesinin yarısı kadar
mesafede tarla kenarından içerde
olacak şekilde işaretlenmeli ve 60
cm. derinlik 60 cm. genişlikte
açılmalıdır.
Fidan
çukurları açılırken üstten
çıkan toprak bir tarafa,alttan çıkan
toprak başka bir tarafa yığılmalıdır.
Dikim yapmadan önce fidanların kök
ve
gövde
sistemindeki
yara
yerleri,ezik,çürük,kırık
yerler
birbirinin üzerine binmiş kökler
düzgün bir şekilde kesilir.
Dikim zamanı
► Kış
soğukları ve don olayının fazla olmadığı
yerlerde sonbahar dikimi ,soğuk ve don
olayının fazla olduğu yerlerde ilkbahar dikimi
uygulanmalıdır. Bilecik ilinde sonbahar dikimi
yapılması faydalıdır.
Fidanların yerlerine dikilmesi
►
►
►
►
Dikim yapmadan önce fidanların kök ve gövde sistemindeki
yara yerleri, ezik, çürük, kırık yerler birbirinin üzerine
binmiş kökler düzgün bir şekilde kesilmelidir.
Çukurdan çıkarılan üst toprağa 1/3 oranında yanmış çiftlik
gübresi ve 200 gr. TSP gübresi karıştırılarak çukur tabanına
bir tümsek yapılır.Çukur merkezinin 15 cm. uzağına herek
dikilir.Fidan çukur merkezine gelecek şekilde dikim tahtası
yardımı ile yerleştirilerek üstten çıkan toprak ve gübre
karışımı ile köklerin arası boşluk kalmayacak şekilde
doldurulur.Çukurun dip kısmından çıkan alt toprakta
doldurulup ayakla sıkılaştırılarak fidan etrafına sulama
çanağı oluşturulur.
Dikimi takiben bolca can suyu verilir.
Dikimde dikkat edilecek en önemli nokta AŞI YERİNİN
TOPRAK HİZASINDAN 4 PARMAK YUKARIDA
BULUNACAK ŞEKİLDE dikim yapılmasıdır.
Sulama
►
►
►
Sulama; diğer tarımsal faaliyetlerde olduğu gibi etkinliği
artıran ve günümüz iklim koşullarında mutlaka gerekli olan
bir uygulamadır. Sulama uygulamasının önemi kadar bir
sulamada verilmesi gerekli olan su miktarı ve sulama
zamanının iyi belirlenmesi gerekir. Meyve yetiştiriciliğinde
kontrollü su uygulanması meyve verim ve kalitesine büyük
ölçüde etki eder.
İlimizde kiraz yetiştiriciliği genellikle kıraç alanlarda
yapılmaktadır.1-2 yıllarda su ihtiyacı mutlaka karşılanmalıdır.
Sulama zamanları mevsim şartlarına göre değişmekle
birlikte
meyve
bağlama
döneminde,meyve
irilme
döneminde ve hasat sonrası olarak uygulanmalıdır.
Gübreleme
►
►
►
Dikimden sonraki yıl (Dekar); 3-5 kg N/da, (Bitki gelişim
döneminde 2-3 parça olarak verilmelidir.)
2-4 kg P2O5/da,(ŞubatMart)
3-5 kg K2O/da,(Şubat-Mart)
Normal Verimdeki Bir Bahçe İçin(Dekar);
8-10 kg N/da,
4-8 kg P2O5/da,
6-10 kg K2O/da
En ekonomik ve doğru gübreleme,TOPRAK VE YAPRAK
ANALİZLERİ sonucuna göre yapılan gübrelemedir.
Toprak işleme
► Toprak
sonbaharda yaprak dökümünden sonra
yüzeysel olarak kültivatör ve bahçe pulluğu ile
sürülerek yabancı otlar imha edilmelidir.
► Zamansız toprak işleme zararlıdır. Özellikle
çiçeklenme döneminde yapılacak toprak işleme
çiçeklerin dökülmesine neden olur.
► Sürüm,ağacın gövdesine ve köklerine zarar
vermeyecek şekilde yapılmalıdır.
► İlkbahar toprak işlemesi mutlaka muhtemel don
tehlikesi geçtikten sonra yapılmalıdır. Çünkü toprak
işlemesi yapılmış bahçelerde don zararı daha fazla
olmaktadır.
Budama
►
►
►
►
►
►
►
►
Meyve ağaçlarında fizyolojik dengeyi en kısa zamanda
oluşturmak ve korumak,
Gövde üzerinde düzenli ve dengeli bir taç oluşumu
sağlamak
Meyve ağaçlarının bakımını, hasadı, hastalık ve
zararlılarla savaş vb. teknik işleri kolaylaştırmak,
Kurumuş, hastalıklı, ekolojik ve mekanik etkilerle
zararlanmış, kırılmış dallar ile birbiri üzerine binmiş yada
dar açılı dalları kesmek,
Karbon asimilasyonunu arttırmak amacıyla ışığın ağacın iç
kısımlarına daha iyi girmesini sağlamak ve yaprak
yüzeylerini arttırmak,
Periyodisiteyi önlemek ve her yıl düzenli ürün almak,
Meyve kalitesini iyileştirmek,
Ağaca iyi şekil vermek,
Budama
Ağaçlar fizyolojik devrelerden hangisinde ise ona göre
budanmalıdır.
► Şekillendirme devresinde budama işlemleri odun dallarına
uygulanmalı, zorunlu olmadıkça meyve dallarına
dokunulmamalıdır. Böylece meyve ağaçlarına iyi bir şekil
verileceği gibi erken meyveye yatması sağlanır. Aksi
işlemlerde ise düzensiz şekillenmelere ve geç meyveye
yatmalara neden olunur.
► Verime yatmamış genç ağaçlarda yapılan sert budamalar
çiçek gözü teşekkülünü engellediği için ağaçların gençlik
kısırlığı devresinin uzamasına neden olur.
► Budanacak olan ağaç toplu incelenmeli ve daha sonra her
dal ayrı ayrı ele alınmalıdır.
► Gövde üzerinde tacı oluşturan ana dallar aynı yükseklikte
ve eşit açılarla dağıtılmalı, eşit kuvvette olmalıdır.
►
Budama zamanı
► Meyve
ağaçlarını budamak için en uygun dönem,
yaprak dökümünü izleyen günlerle ilkbahar
gelişme periyodunun başlaması arasında geçen
dönemdir. Kışı ılık geçen yerlerde meyve
ağaçlarının kış dinlenmesine girmelerinden sonraki
süre, budama bakımından, en uygun bir zaman
dilimidir. Çünkü bu devrede hem işçi temini yaza
göre daha kolay hem de ağaçlarda yapraklar
olmadığı için çıkarılacak dallar kolaylıkla tespit
edilebilir. Ancak kışı sert geçen yerlerde şiddetli
donlardan önce, budamanın yapılması doğru
olmaz, don tehlikesi geçtikten sonra budama
yapılmalıdır.
Dallar ve gözler
1.Dallar:
Kirazda dallar düzgün ve boğum araları uzundur. Dalcıkların
dip tarafında çiçek, uca doğru yaprak gözleri bulunur.
Buketler çoğunlukla ikinci yıl teşekkül eder. Sürgün ucu bir
odun gözü ile biter.
► 2.Gözler:
a-Odun Gözleri: Meyve gözlerine göre daha ince ve
küçüktür. Sürgün ucunda veya dalcığın uca yakın kısmında
meydana gelir.
b-Meyve Gözleri: Odun gözlerine göre daha iri ve
dolguncadır. Dalcıklarda yan gözler halinde bulunur. Buket
dallarında ise ortada bir sürgün gözü bunun etrafında
meyve gözleri sıralanır.
►
Budama
Budama
Budama
► İlk
dikimden sonra
kamçı halindeki fidanın
kesim yapılırken aşı
yerinden itibaren 70
cm'den tepe kesimi
yapılır.Lider olarak
bırakılacak gözün
hakim rüzgara karşı
gelmesine dikkat
edilmelidir.
Budama
►
Gözler kabarmaya
başladıktan ve tercihen 2-3
cm sürgün oluştuktan
sonra lidere rakip
olabilecek 1,2,3. sıradaki
gözler koparılır. Ayrıca aşı
noktasından 40 cm
yüksekliğe kadar bulunan
gözler ve sürgünler
koparılır. Böylece dallanma
şekilde gösterilen (A) yere
paralel olarak gelişmesi
sağlanır.
Budama
►
İlk 40-60 cm'de oluşan dal
grubundaki sürgünler 1015 cm boya geldiklerinde
değişik istikametlere
yönelmiş en az 3-4 dal
mandal ile geniş açılı
olacak şekilde yatırılır. Bu
sayede dal üzerinde erken
meyve oluşumu temin
edilmiş olur(Yaz budaması)
Budama
►
İkinci yaşında dalların
terbiyesine devam edilir. İlk yıl
oluşturulan dal grubu en üst
dalından itibaren lider üstünde
80-90 cm'den tepe kesimi yapılır.
Lider 80 cm'den kısa gelişmiş ise
herhangi bir tepe kesimi
yapılmaz. Bu arada ağacın içine
güneş ışınlarının girişimi
sağlamak amacıyla gereken
dallar seyredilir. Dallanmanın
değişik istikamette oluşturulması
esastır.
Budama
► Yan
dallarda ertesi
yıl gerekli
olmayanların
uzaklaştırılması ve
kuvvetli
gelişenlerde ise
üzerinde tek
sürgün bırakarak
toprağa bakan göz
üzerinden uç
kesimi yapılır.
Budama
Yere paralel olarak
gelişen dallar üzerinde
kuvvetli
sürgünler(obur dallar)
oluşur. Lider ile dar
açılı büyüyen dallar
ise kuvvetli gelişir ve
geç meyveye yatar.
Ancak Düşey ile 4560o açı ile gelişen
dallar üzerinde meyve
gözleri oluştuğu için
erken meyveye yatar.
Budama
►
Ağacı bir çam ağacına
benzer şekilde
büyütebilmek ve içeri
daha fazla güneş girişini
sağlamak amacıyla
gövdenin yarısı kadar
kalınlığa ulaşmış dallar
budak şeklinde 2/3
oranında kesilir. Kesimler
toprağa bakan göz
üzerinden yapılmalıdır. Bu
yolla genç meyve dalarının
gelişimi teşvik edilmiş olur.
İlk çıkarılacak olanlar
aşağı eğilmişler olmalıdır.
Budama yaralarına yapılacak işlemler
► Budama
işlemlerinin büyük bir kısmını, özellikle de
kış budamalarını, kesimler oluşturmaktadır. Kesim
noktasında oluşturulan yaranın iyileşmesini ağacın
kuvveti, bakım ve besleme şartları, kesilen dalın
kalınlığı gibi bir çok faktör etkiler.
► Kuvvetli gelişen ağaçlar zayıf gelişenlere göre
yarayı daha çabuk kapatırlar. Yaralara, macun veya
diğer dezenfektanlardan biri ile muamele
edilmelidir. İyi kesilmiş ve çabuk kapanan 5 cm.
den küçük yaralara macun sürmek gerekmeyebilir.
Budama atıklarına yapılacak işlemler
► Budama
artıkları, hastalık ve zararlılar için
uygun kışlama yerleri olduğundan gelecek
senenin enfeksiyon kaynağını
oluşturmaktadır. Bahçedeki budama
artıklarının ve yaprakların toplanıp yakılması
gelecek senenin hastalık ve zararlı yönünden
enfeksiyon kaynağının azalmasına neden
olacaktır.
TEŞEKKÜRLER…