Transcript Kees Vernooy deel 4

Superieur: samenhangend gebruik
van strategieën (= monitoren)
 Doelen stellen (waarom tekst lezen)
 Verkennen tekst/voorspellen
Vóór het lezen
 Actualiseren achtergrondkennis
 Begrijp ik het?
 Monitoren begrijpen (vanuit
leesdoel)
Tijdens het lezen
 Integreren nieuwe begrippen
 Samenvatten
Na het lezen
 Evalueren; doelen
gehaald?
 Toepassen
Monitoring door leerlingen
Voor:
• Waarom ga ik de tekst lezen (doelgerichtheid)
• Even de tekst overzien (wat staat er in? Titel, foto’s enz.)
• Wat weet ik al over het onderwerp? (Voorkennis)
Tijdens:
• Monitoren van het begrijpen vanuit het gestelde leesdoel
• Nadenken over wat je leest (afleidingen maken, vragen
beantwoorden)
• Leessnelheid aanpassen
• Achter de betekenis zien te komen van woorden en zinnen die
je niet begrijpt
Na:
• Controleren of je de tekst begrepen hebt vanuit het gestelde
doel.
• Kan ik de verkregen informatie toepassen?
5. Laat leerlingen ook
samenwerken
• Leerlingen kunnen elkaar helpen en het is goed
voor het begrijpend lezen en de motivatie.
• Door peer tutoring gaan leerlingen dieper op de
tekst in.
• Heel veel onderzoek toont, dat tutoring met
(jonge) kinderen heel effectief kan zijn (Berrill
2009, Egbertsen 2012).
• Peer tutoring heeft een effectgrootte van 0.55.
• Tutors moeten getraind worden en vanuit goede
inzichten en een goede structuur werken;
bovendien moeten ze regelmatig feedback op hun
werk krijgen.
Partnerlezen als vorm van tutoring: sterk!
Zin voor zin lezen
– Partners geven na het lezen van een zin de beurt
door
– De tweede lezer herleest eerst de door de eerste
lezer gelezen zin en leest vervolgens de nieuwe
zin.
– Deze aanpak versterkt de aandacht (taakgerichte
leestijd) en het corrigeren van fouten
6. Laat leerlingen ervaring opdoen
met (onbekende) tekstvormen
Groep 4:
- hussel- en
invulverhaaltjes
- ordenen in een tabel
- het belangrijkste
woord zoeken
- de beste titel zoeken
- waar gaat deze tekst
over
Groep 8:
- cloze-taak
- husselteksten
- hoofd- en bijzaken
- compleet maken
Leer leerlingen omgaan met
teksten Cito Eindtoets
- Neem via een gestructureerde aanpak Cito Eindtoetsen uit de afgelopen jaren
door. Deze aanpak doet ook de stress bij de leerlingen voor de Eindtoets
afnemen.
- Jarenlang zei het Cito dat oefenen van Eindtoetsen geen effect heeft, terwijl
wij zeiden dat het wel effect heeft. Nu geeft het Cito zelf aan dat het effect
heeft.
- Hoe oefenen. In dat verband kan een school in de periode november – januari
het beste van de volgende aanpak uitgaan:
1. oefen eerst (november) met de hele groep, waarbij de leerkracht vooral
modelt hoe hij/zij met de toets omgaat;
2. laat leerlingen in december in duo’s vanuit PALS eindtoetsen maken;
3. laat in januari leerlingen alleen toetsen maken.
Om deze aanpak succesvol te laten zijn, is het van belang dat de leerkracht in
al de drie fasen leerlingen veel taakgerichte feedback geeft.
7. Gebruik ook actuele teksten
Volgens Guthrie (2002) is de interactie met de
echte wereld (actualiteit), zoals in Nieuwsbegrip
plaatsvindt, voor de leerlingen cruciaal. Bij die
interactie met de echte wereld zijn ze
automatisch bezig met het uiterst belangrijke
proces van activering en het opbouwen van
voorkennis. Ze denken na over wat ze al weten.
Daarnaast beïnvloedt interactie met de echte
wereld ook hun motivatie om te lezen, omdat
deze teksten meer aansluiten bij hun
belevingswereld.
8. Laat kinderen veel lezen
“Recent vonden we, dat de omvang van
het lezen van leerlingen in de school één
van de belangrijkste verschillen in
ervaringen was in meer of minder
effectieve klassen.” (Allington, 2003)
Zorg voor een stilleesbeleid, waarbij
leerlingen wat te kiezen hebben!
Universiteit van Amsterdam
Boeken lezen van hoog niveau verhoogt
kans op goede Cito-score (Kortlever &
Lemmens 2012).
De studie bevestigt het belang van
regelmatig vrij lezen. Het regelmatig lezen
van tijdschriften had geen effect.
9. Spreek regelmatig met
leerlingen over wat ze van het
begrijpend lezen vinden
Vraag de leerlingen:
- Waarmee willen jullie dat ik help om de teksten
beter te begrijpen?
- Wat heb jullie geleerd om de tekst beter te
begrijpen?
- Wat zou je de volgende keer willen leren om
de teksten beter te begrijpen?
We maken een plan voor de komende maand.
Wat vinden (oudere) leerlingen
belangrijk (Dr. Mijs, juni 2010)
• Voordoen hoe je een tekst moet begrijpen
• Vooraf altijd twee moeilijke woorden
bespreken
• Naar titel en plaatjes leren kijken om te
weten waar de tekst overgaat
10. Het belang van tijd
Leerkrachtkwaliteit x tijd = groei in leesontwikkeling
(Torgesen 2010)
Zorg voor voldoende tijd voor
begrijpend lezen
• Inspectie van onderwijs: 8 uur per week
• Scholen met veel kinderen uit taalarme
milieus: 9 – 10 uur per week
• Kijk naar kwaliteitskaart Tijd voor taal en
lezen
Illustratie:Tijd voor lezen per
week
Groep 5 en 6:
• Begrijpend lezen: 90 tot 120 minuten
• Technisch lezen: 120 tot 150 minuten
• Stillezen: 75 minuten
Groep 7 en 8:
• Begrijpend lezen: 90 tot 120 minuten
• Technisch lezen: 60 tot 90 minuten
• Stillezen: 75 minuten