Transcript jeotermal proje planlama

This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
İLLER BANKASI personeli için hazırlanan eğitim kursu
KAPLICA(SPA) SAĞLIK& TASARIM
Umran Serpen
FWC BENEFICIARIES 2009 - LOT 4 Enerji ve Nükleer Güvenlik EuropeAid/127054/C/SER/multi
“Doğrudan Jeotermal Enerji Kullanımına İlişkin İller Bankası’nın Kurumsal Kapasitesinin
Güçlendirilmesi için Teknik Yardım”
Proje EXERGIA S.A. tarafından yürütülmektedir ( COWI Konsorsiyum üyesi )
Member of
Consortium
JEOTERMAL PROJE PLANLAMA
Umran Serpen & Macit Toksoy
IYTE & İTÜ
2
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Jeotermal Enerji Uygulamaları
(Doğrudan veya Dolaylı)
• Jeotermal enerji uygulamaları, özellikle bölge ısıtma
sistemleri birçok disiplinin bir arada olduğu,
kompleks, çok karar merkezli, modern teknolojiye
gerektiren, kapital yoğun projelerdir
3
Member of
Consortium
Amaç
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
•
•
•
•
•
jeotermal projelerin genel özellikleri
uygulamalarda gözlenenler
proje nedir
proje yönetimi
jeotermal proje aşamaları
4
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Jeotermal Enerji Uygulamaları
karmaşık
disiplinlerarası
teknolojik alt ve üst yapı gerektiren
çok karar merkezli
maliyeti yüksek
tekrarlanabilir olmayan
sürekli izlenmesi gereken
sosyal ekonomik ve çevresel etkileşimli
PROJELERDİR
5
Member of
Consortium
Disiplinler
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
•
•
•
•
•
•
•
Yerbilimleri (Jeoloji, jeofizik ve jeokimya)
çevre
sondaj
formasyon değerlendirmesi
hidroloji
rezervuar
makina(tesisat)
6
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Karar Merkezleri
VALİLİK-İL ÖZEL İDARESİ
YEREL YÖNETİM- BELEDİYE
ÖZEL TEŞEBBÜS
PROJE YÖNETİMİ
REZERVUAR GELİŞTİRİCİ
TASARIMCI
YAPICI
TURİZM BAKANLIĞI
ÇEVRE BAKANLIĞI
7
Member of
Consortium
Gözlenen
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
• Proje yönetiminden yoksunluk
• Karar üretmede irrasyonel yavaşlık
• Yasal alt yapı eksikliği
SONUÇ:
Ekonomik
duyarlılığı olmayan
kamu yatırımları
8
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Bir projenin
toplum tarafından kabul edilmesi
• Toplum sağlığı üzerinde kötü etkilerin kaldırılması
• Doğal çevre üzerindeki etkilerin kaldırılması
• Söz konusu bölgede oturan insanlar için doğrudan
fayda sağlanması
9
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
jeotermal projelerde yavaşlama
•
•
•
•
1988’lere kadar düşük petrol ücretleri
gelişmekte olan ülkelerdeki finans zorlukları
enerji sektöründe ileriyi görememe
jeotermal enerji potansiyeli yüksek
ülkelerdeki politik istikrarsızlıklar ve
ekonomik krizler
• jeotermal enerji politika ve stratejisi
eksikliği
• yasal boşluk
10
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Fark (Doğrudan Kullanım)
• Jeotermal enerji bölge ısıtma sistemlerinin
konvansiyonel yakıtlı bölge ısıtma sistemlerinden
farkı, sistem tasarımının yüke göre değil, enerji-ısı
kaynağına göre yapılmasıdır. Bu sistemlerde ısı
kaynağı, heterojen yer kabuğu içinde, karmaşık
enerji ve kütle transferi mekanizmalarını içeren yarıaçık bir sistemdir.
11
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Fark (Dolaylı Kullanım)
• Jeotermal enerjiden elektrik üretiminin termik
santrallardan farkı esas olarak kazandır.
• Jeotermal enerji de kazan jeotermal
rezervuardır.
• Termik santralde kazan tamamen kontrolumuz
altında tasarlanmıştır. Jeotermal rezervuar ise
kontrolu son derece karmaşık ve içeriği santral
tasarımını etkileyen bir varlıktır.
• Jeotermal santralın ısı deşarjı termik santralın
yaklaşık 4 katı olup, çevreyi etkiler.
12
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Kazan : jeotermal rezervuar
• Jeotermal enerji kaynağının doğası, bir jeotermal
enerji projesinin, kaynak karakteristiklerindeki
belirsizliklerin mümkün olduğunca azaltılmasını
zorunlu kılan ve sürekli iteratif bir süreç içinde,
geliştirilmesini zorunlu kılar
13
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Jeotermal Rezervuar: Dinamik
Yük : Dinamik
• Sahadan üretim yapılırken bu dinamik
yapı dikkatle takip edilmelidir
• karmaşık bir işletme otomasyonunu
ve donanımını gerektirir
14
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Proje yönetimi açısından
• Karar organlarının ataleti çalışmaların hızını
büyük ölçüde etkilemektedir
• Yatırım finans modelleri sağlıklı çalışmamaktadır.
• Görev ve sorumluklar başta olmak üzere
detayları belirlenmiş bir çalışma planı yoktur.
• Politik stratejiler, yatırıma ve işletmeye subjektif
girdiler getirmektedir.
• Profesyonel yönetim organizasyonları yoktur:
Karar otoriteleri jeotermal teknolojisinde uzman
değildirler, çalışma içinde var olan uzmanlarda
karar mekanizması içinde yer almamaktadırlar.
PROJE YÖNETİMİ YOK!
15
Member of
Consortium
Proje nedir
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
• Belli bir amacı olmak
• Süre olarak kısıtlı olmak
• Orijinal, diğer bir deyişle, tek olmak
16
Member of
Consortium
Kalite ve maliyeti
This project is co-financed by
etkileme gücü
the European Union and the Republic of Turkey
PLANLA
MA
UY GULAM
AA
KULLANIM
MA
Şekil 1:Bir projenin aşamalarında kalite ve maliyeti etkileme gücü
MALİYET
KALİTE
KAPSAM
ZAMAN
Şekil 2:Bir projenin dört temel bileşeni
jeotermal projeler için
sistematik bir
planlama ve yönetim
yaklaşımı
kaçınılmazdır
müşteri ihtiyaçlarının
tesbiti ve bunların
kapsam, zaman,
maliyet açısından
dengede olduğu
noktada karşılanması
kaliteyi getirmektedir
17
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
PROJE
YÖNETİMİ PROJE İDARESİ DEĞİLDİR.
PROJE YÖNETİMİ
GENEL
YÖNETİM
BİLGİSİ
VİZYON
TEKNİK
ALAN
BİLGİSİ
İDARE
PROJE
YÖNETİM
BİLGİSİ
MEVCUT KAYNAKLARLA
DURUMU İDARE ETMEK
ZAMAN YÖNETİMİ
MALİYET Y.
KAPSAM Y.
KALİTE Y.
TEDARİK Y.
RİSK Y.
İLETİŞİM Y.
ENTEGRASYON Y.
İNSAN
KAYNAKLARI Y.
18
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
PROJENİN
TANIMLANMASI
PROJENİN
PLANLANMASI
PROJENİN
UYGULANMASI
PROJENİN
TAMAMLANMASI
PROJE YÖNETİMİNİM AŞAMALARI
19
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
PROJENİN
TANIMLANMASI
PROJENİN
PLANLANMASI
PROJENİN
UYGULANMASI
GANTT DİAGRAMLARI
KRİTİK YÖRÜNGE METODU(CPM)
PROGRAM DEĞERLENDİRME VE
İNCELEME TEKNİĞİ (PERT)
DENGE ÇUBUĞU METODU(LOB)
SEMER METODU
PROJENİN
TAMAMLANMASI
PROJE
YÖNETİMİNİM
AŞAMALARI
20
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Bir jeoetermal Merkezi Isıtma Sistemi
veya Elektrik Santralı neden bir
projedir?
• Birden fazla karar merkezi ve bunların işbirliği içermesi.
• Her jeotermal gelişmenin kendine özgü özellikleri
içermesi.
• Birçok disiplinin bir arada çalışmasını gerektirmesi
• Yoğun sermaye gerektiren yatırımlar olması
• Toplumun geniş bir kesimini etkilemesi
• Çevre duyarlılığının çok boyutlu(görsel, yer üstü, yeraltı,
insan sağlığı) olması.
• Geri beslemeli ardışık işlemler dizisi halinde
gerçekleştirme sürecine sahip olması
21
Member of
Consortium
2
Su Hakları
(İl Özel
İdareleri)
3
Yüzey arama izni
Alınması
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
1
Kullanılabilir
Jeotermal
Enerjinin
Varlığı
5
Kamu Mülkiyeti
8
İdari Kararlar
6
Özel Mülkiyet
7
Kamulaştırma
4
Toprak
Hakları
9
Jeotermal
Kaynak
Hakkındaki
Bilgiler
14
Teknik ve
Ekonomik
Ön-Fizibilite
13
Derin Arama
Çalışmaları
H
15
12
Derin Arama İzni
Alınması
E
19
Uygun Değil
E
16
Rezervuar
Değerlendirme
11
Jeolojik ,Jeofizik,
Jeokimyasal,
Hidrojeolojik
İncelemeler
H
10
Yeterli mi?
18
Teknik ve
Ekonomik
Fizibilite
20
ÇED ve
Atık Su
Değerlendirmesi
21
Re-Enjeksiyon
E
23
Re--Enjeksiyon
Kuyularının
Açılması
H
17
Yük Analizi
22
Alternatif Çözüm
24
Üretim
Kuyularının
açılması
H
E
27
Sistem Tasarımı,
ve
Projesi
25
Kuyu Testleri
ve
Değerlendirme
26
Test
Sonuçlarına Göre
Fizibilitenin gözden
geçirilmesi
28
Uygulama
İzinlerinin
Alınması
29
İhale
30
Jeotermal Bölge
Isıtma Sisteminin
Yapılması
31
Binalarda Isıtma
Sistemlerinin
Yapılması veya
Modifikasyonu
32
Test ve Kabul
JEOTERMAL ENERJİ
PROJE GELİŞTİRME AKIM ŞEMASI
33
İşletme
ve
İzleme
22
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
2
Su Hakları
(İl Özel
İdareleri)
1
Kullanılabilir
Jeotermal
Enerjinin
Varlığı
3
Yüzey arama izni
Alınması
5
Kamu Mülkiyeti
8
İdari Kararlar
6
Özel Mülkiyet
7
Kamulaştırma
4
Toprak
Hakları
9
Jeotermal
Kaynak
Hakkındaki
Bilgiler
14
Teknik ve
Ekonomik
Ön-Fizibilite
13
Derin Arama
Çalışmaları
11
Jeolojik ,Jeofizik,
Jeokimyasal,
Hidrojeolojik
İncelemeler
H
10
Yeterli mi?
12
Derin Arama İzni
Alınması
E
23
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Adım 14-15: (Merkezi Isıtma)
teknik ve ekonomik ön fizibilite
• Jeotermal sahanın belirlenen karakteristikleri.
• Bölge ısıtma sistemine dahil olacak bölgenin
global olarak hesaplanmış yükleri.
• Bölge ısıtma sistemi uygulanacak bölgenin
sosyo-ekonomik koşulları.
• Jeotermal saha ile bölge arasındaki uzaklık.
• Kamulaştırma maliyetleri.
• Proje finans maliyetleri
• Alternatif enerji maliyetleri.
24
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
adım 16: rezervuarın
değerlendirilmesi
Ancak özellikle bölgesel ısıtma sistemleri
gibi büyük projelerde rezervuar değerlendirme
maliyetleri toplam maliyetin yanında çok küçük
bir parçayı oluşturmaktadır. Buna rağmen çeşitli
nedenlerle(örneğin, proje maliyetin küçük
gösterilmesi) bu çalışmalar yapılmamakta
ve bazan çok ciddi sonuçlar ortaya
çıkmaktadır. (VAN -ERCİŞ, BALIKESİR SINDIRGI)
25
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
14
Teknik ve
Ekonomik
Ön-Fizibilite
13
Derin Arama
Çalışmaları
H
15
E
19
Uygun Değil
E
16
Rezervuar
Değerlendirme
12
Derin Arama İzni
Alınması
18
Teknik ve
Ekonomik
Fizibilite
20
ÇED ve
Atık Su
Değerlendirmesi
21
Re-Enjeksiyon
E
23
Re--Enjeksiyon
Kuyularının
Açılması
H
17
Yük Analizi
22
Alternatif Çözüm
H
24
Üretim
Kuyularının
açılması
25
Kuyu Testleri
ve
Değerlendirme
26
Member of
Consortium
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
H
E
27
Sistem Tasarımı,
ve
Projesi
24
Üretim
Kuyularının
açılması
25
Kuyu Testleri
ve
Değerlendirme
26
Test
Sonuçlarına Göre
Fizibilitenin gözden
geçirilmesi
28
Uygulama
İzinlerinin
Alınması
29
İhale
30
Jeotermal Bölge
Isıtma Sisteminin
Yapılması
32
Test ve Kabul
JEOTERMAL ENERJİ
PROJE GELİŞTİRME AKIM ŞEMASI
33
İşletme
ve
İzleme
27
Member of
Consortium
31
Binalarda Isıtma
Sistemlerinin
Yapılması veya
Modifikasyonu
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
2
Su Hakları
(İl Özel
İdareleri)
1
Kullanılabilir
Jeotermal
Enerjinin
Varlığı
3
Yüzey arama izni
Alınması
5
Kamu Mülkiyeti
8
İdari Kararlar
6
Özel Mülkiyet
7
Kamulaştırma
4
Toprak
Hakları
9
Jeotermal
Kaynak
Hakkındaki
Bilgiler
14
Teknik ve
Ekonomik
Ön-Fizibilite
13
Derin Arama
Çalışmaları
11
Jeolojik ,Jeofizik,
Jeokimyasal,
Hidrojeolojik
İncelemeler
H
10
Yeterli mi?
12
Derin Arama İzni
Alınması
E
28
Member of
Consortium
JEOLOJİK ÇALIŞMALAR
JEOFİZİK ÇALIŞMALAR
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
1
LİTERATÜR ARAŞTIRMASI
8
DOĞAL ALAN
ÇALIŞMALARI
GRAVİTE
MANYETİK
SP
2
JEOLOJİK HARİTA
HAZIRLANMASI
9
ELEKTRİK
ÇALIŞMALAR
REZİSTİVİTE
3
YÜZEY AKTİVİTELERİNİN
İNCELENMESİ
10
MANYETOTETLÜRİK
ÇALIŞMALAR
4
PETROLOJİK ÇALIŞMALAR
11
ISI AKISI
ÇALIŞMALARI
5
YAPISAL JEOLOJİK
ÇALIŞMALAR
AMT
CSAMT
SIĞ GRADYAN
KUYULARI
12
SİSMİK ÇALIŞMALAR
6
JEOKİMYASAL
ÇALIŞMALAR
7
HİDROJEOLOJİK
ÇALIŞMALAR
YÜZEY
ARAMA
ÇALIŞMALARI
Member of
Consortium
DERİN
ARAMA
ÇALIŞMALARI
29
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Sonuç
• Jeotermal kaynakların karmaşık doğası, uygulamaların
çok disiplinli ve çok karar merkezli olması, jeotermal
akışkanların kullanımının çevre etkileşimi olması, pahalı
yatırımlar olması nedenleriyle, jeotermal gelişme
projelerinin, ciddi bir proje yönetimi ile günümüz bilim
ve teknolojisinin kullanılarak gerçekleştirilmesini
zorunlu kılmaktadır. Aksi halde:
- sürdürülebilir ve pratik anlamda yenilenebilir özelliklerde
uzak
- aşırı yatırım ve işletme maliyetleri ile
- yoğun işletme sorunlarının ve
- çevre kirliliğinin
30
söz konusu olduğu uygulamalarla
toplum karşı karşıya kalır.
Member of
Consortium
SONUÇ
This project is co-financed by
the European Union and the Republic of Turkey
Jeotermal kaynaklarımız ekonomik ve politik çıkar
kaygılarından uzak, ülke ve toplum yararının ön
planda tutulduğu projelerle toplumumuzun
hizmetine sunulmalıdır.
31
Member of
Consortium