Transcript V.Krstovic....- Radni apsentizam u Republici Srpskoj.

UNIVERZITET U ISTOČNOM SARAJEVU
MEDICINSKI FAKULTET FOČA
RADNI APSENTIZAM U REPUBLICI SRPSKOJ SA OSVRTOM
NA SUDSKO-MEDICINSKO VJEŠTAČENJE
PRIM. DR SCI. MED. VESNA KRSTOVIĆ SPREMO
UVOD
Radni apsentizam je pojava izostanka sa posla
usljed različitih uzroka od kojih su najčešći:
 bolest,
 profesionalna bolest,
 povreda na radu,
 povreda van rada,
 njega člana porodice ili
 drugi razlog predviđen zakonom.
Izostanak sa posla se često dešava kod loših
uslova rada, neriješenih organizacionih problema
ili loših međuljudskih odnosa.
Posljednjih godina je aktuelan problem pojave
„mobinga“ na poslu, izostanaka sa posla zbog
njega pa dolazi do sudskih vještačenja u okviru
radno-pravnih sporova.
Definicije radne sposobnosti i
apsentizma
Radni apsentizam je pojava koja predstavlja
predmet proučavanja u sklopu problematike
radne
sposobnosti
i
ocjene
radne
sposobnosti kao posebne kategorije.
„Radna sposobnost jeste sposobnost
čovjeka da, koristeći svoje fizičke, senzorne i
psihičke potencijale, obavlja posao koji se
može valorizovati na tržištu rada“.
Prema definiciji SZO:
„Ocjena radne sposobnosti je proces usklađivanja
bioloških, fizičkih, motornih i mentalnih kapaciteta
čovjeka sa uslovima rada i zahtjevima radnog mjesta“.
Slična je i definicija većine naših autora da je:
„Ocjena radne sposobnosti je postupak koji služi da
se na osnovu bioloških funkcija organizma neke
osobe i bioloških zahtjeva određenog posla i
karakteristika radnog mjesta utvrdi da li je ispitivana
osoba sposobna za taj posao ili grupu poslova“.
Pravilnik o ostvarivanju prava za vrijeme
privremene nesposobnosti za rad
Pravilnik je opšti akt Fonda koji uređuje materiju privremene
nesposobnosti za rad, u smislu načina utvrđivanja i to:
 privremene nesposobnosti za rad;
 dužine privremene nesposobnosti za rad;
 nadležnosti ovlašćenog doktora porodične medicine;
prvostepene i II-ne komisije za ocjenu privremene
nesposobnosti za rad;
 naknade plate za vrijeme privremene nesposobnosti za rad;
 upućivanje osiguranika na ocjenu radne sposobnosti i
 organizaciju i rad komisija za ocjenu privremene
nesposobnosti za rad.
Pravilnik o ostvarivanju prava na naknadu plate
za vrijeme privremene nesposobnosti za rad
Pravilnikom je predviđeno da privremenu
nesposobnost za rad u trajanju do 30 dana
utvrđuje ovlašćeni doktor porodične medicine.
Privremenu nesposobnost za rad u trajanju
preko 30 dana, a najduže do 12 mjeseci
neprekidne nesposobnosti za rad utvrđuje
nadležna prvostepena komisija za ocjenu
privremene nesposobnosti za rad.
Apsentizam u Republici Srpskoj
U RS je u 2011 g. prema podacima Fonda ZO broj
izgubljenih radnih dana zbog bolovanja je iznosio
ukupno 1.709.196, i to:
 do 30 dana bolovanja - 715.854,
 preko 30 dana - 992.342.
Prema važećim zakonskim propisima u RS
poslodavci imaju pravo da zatraže provjeru
opravdanosti bolovanja za svoje radnike ukoliko
imaju bilo kakvu sumnju u vezi sa zloupotrebom.
Apsentizam u Republici Srpskoj - 2
Fond je u 2010 g. primio 256 zahtjeva za
provjeru opravdanosti bolovanja za 532 radnika.
Kontrola je u samo jednom slučaju pronašla
kršenje propisa kojim je regulisano bolovanje i
to formalne prirode, s obzirom na to da radnika
na bolovanje nije uputio nadležni ljekar, kako
regulišu važeći propisi.
Apsentizam u Republici Srpskoj - 3
Fond je u 2011. godini primio ukupno 78
zahtjeva za provjeru opravdnosti bolovanja i to
za 217 radnika.
Ni u jednom slučaju nisu pronađene
zloupotrebe, odnosno za sva propisana
bolovanja su postojale opravdane medicinske
indikacije.
Parametri radnog apsentizma u
Republici Srpskoj
Izvor: Fond ZO
Republike Srpske
Bolovanja prema broju i procentu radnika u 2011g u RS po mjesecima
mjeseci
br radnika na
bol do 30.dana
Učešće u
%
br radnika na
bol.preko 30.d
Učešće u
%
Januar
6335
8,02
7172
12,08
13407
9,70
Februar
6055
7,67
2863
4,82
8918
6,41
Mart
7875
9,97
8879
14,96
16754
12,12
April
5949
7,53
7193
12,12
13142
9,51
Maj
5499
6,96
6683
11,26
12182
8,81
Juni
6117
7,75
3354
5,65
9471
6,85
Juli
5736
7,26
3652
6,15
9388
6,79
Avgust
6221
7,88
3608
6,20
9829
7,11
Septembar
7579
9,60
3676
6,19
11255
8,21
Oktobar
7652
9,69
4303
7,25
11955
8,65
Novembar
7125
9,02
3862
6,51
10987
7,95
Decembar
6833
8,65
4101
6,91
10934
7,91
Ukupno
78976
100,0
59346
100,0
138222
100,0
ukupno
Učešće u
%
Dužina bolovanja
Grafikon 1: Pregled bolovanja u RS do 30dana i preko 30 dana
Bolovanje u RS do 30 dana i preko 30 dana u
2011.god.
Decembar
Novembar
Januar
15
10
Februar
Mart
5
Oktobar
0
Septembar
April
Maj
Avgust
Juni
Juli
do 30dana
preko 30da
Pregled stope bolovanja u 2011 g. po mjesecima u RS
Mjesec
Stopa bolovanja
Procenat bolovanja
Januar
5
2.21
Februar
5
2,57
Mart
6
2,45
April
5
2,19
Maj
4
2,08
Juni
4
2,07
Juli
5
2,26
Avgust
4
2,25
Septembar
4
2,52
Oktobar
5
2,56
Novembar
4
2,52
decembar
4
2,43
Godišnja stopa
5
2,15
Izvor: Fond zdravstveng osiguranja RS, dostupno na: www.zdravstvo-srpske.org
STOPA I PROCENAT BOLOVANJA u mjesecu
decembru 2011. u RS
U mjesecu DECEMBRU 2011.godine, izvještaje o stopi privremene nesposobnosti
za rad dostavilo je 47 zdravstvenih ustanova (45 domova zdravlja + 2 privatne
ordinacije).
BROJ SLUČAJEVA (radnika na bolovanju) - 10.934
- do 30 dana................ 6.833
- preko 30 dana........... 4.101
STOPA BOLOVANJA - odsustvo s posla (na 100 radnika) na nivou Republike Srpske
iznosi:
Ukupna – 4
- na teret poslodavca – 3
OSPNZR* = Broj slučajeva odsutnosti s posla x100
- na teret FZO – 2
Prosječan broj zaposlenih radnika
* Ostvarena Stopa Privremene Neposobnosti Za Rad
PROCENAT BOLOVANJA
PROCENAT BOLOVANJA (na 100 radnika) na nivou Republike Srpske iznosi:
Ukupan - 2,56
- na teret poslodavca - 1,00
- na teret FZO - 1,43
PROCENAT BOLOVANJA (%) = U x 100
A x (d-n)
U - ukupan broj dana privremene nesposobnosti
za rad (bolovanja)
A - prosječan broj osiguranika-radnika
d - broj kalendarskih dana u izvještajnom periodu
n - broj nedelja(dan) u izvještajnom periodu
Praćeni parametri su u granicama niske odsutnosti s posla zbog bolesti.
Zaključak:
Posmatrano iz ugla svakodnevne prakse,
sudsko-medicinsko vještačenje se može desiti u
slučaju kada osiguranik nije zadovoljan sa
odlukom ljekara pojedinca ili ovlaštene ljekarske
komisije prilikom ocjenjivanja privremene radne
nesposobnosti.
Ovakvu vrstu vještačenja mogu obavljati
određene zdravstvene ustanove ili ljekar
pojedinac kao sudski vještak.
Zaključak - 2
Prema dostupnim podacima Fonda ZO RS u RS u
2011 g. nije bilo slučajeva pokretanja ovakve vrste
vještačenja od strane osiguranika.
Analizom ovog podatka se dolazi do zaključka da je
to između ostalog i rezultat uspješne medijacije u
okviru Fonda ZO RS.
Stopa radnog apsentizma u RS u 2011 g. u odnosu
na zemlje okruženja je u granicama prihvatljive i
pored negativnih postratnih i tranzicionih efekata.