Transcript Yrd. Doç. Dr. Meltem YALIN UÇAR

Bilimsel bir araştırma,
bir problem ile başlar.
PROBLEM
Kurallar veya teoremler yardımıyla
çözülmesi istenen soru veya meseledir
(TDK).
Problem nasıl çözülür?
• En gerçekçi problem çözme yolu,
bilimsel yöntemdir.
• Problemin tespit süreci en önemli
aşamalardan biridir.
• Problemin doğru bir bakış açısıyla
tespit edilmiş olması,çözüm için ilk
şarttır.
Araştırma konusunu belirleyebilmek
için;
• doğru gözlem,
• genel bir inceleme için kaynak
taraması,
• uzmanlarla görüşme,
vb. yöntemlerin kullanıldığı genel bir
değerlendirme işlemi gerekmektedir.
PROBLEM (SINIF ÖZELİNDE):
Öğrenciyi,
üzerinde düşünmeye zorlayan,
onu rahatsız eden ve halihazırdaki
donanımıyla hemen üstesinden
gelemeyeceği,
belirsizliğe sürükleyebilecek her türlü
olay veya durum.
PROBLEM ÇÖZME BECERİSİ,
bireyin ve grubun içinde yaşadığı
çevreye etkin olarak uyum sağlamasına
yardım eder.
Bazı problemlerin doğru ya da kesin
yanıtları varken bazılarının da kesin
çözümleri ve tek bir doğru yanıtları
yoktur.
Bu nedenle problem çözme karmaşık bir
süreçtir….,
Bu süreç belli aşamalara bölünmüştür:
1. Aşama: problem anlaşılmalıdır
(belirlenmelidir)
2. Aşama: çözüm için plan yapılmalıdır
3. Aşama: plan uygulanmalıdır
4. Aşama: sonuçlar değerlendirilmelidir
1. Basamak: problemi nasıl
belirleriz/ tanımlarız/anlarız?
“ Problemin
tanımlanması,
çoğu kez çözülmesinden
daha önemlidir”
Albert Einstein
“Limandaki gemide 26 koyun ve 10 keçi var. Acaba
kaptan kaç yaşındadır? 97 kişiden oluşan 2.sınıf
öğrencilerinin ¾’ü 36 yanıtını vermiştir (Prawat,1991).
• Problem, öğrencilerde var olan şemalara
uygun olarak anlam kazanmaktadır sonra
diğer basamaklara geçilmektedir.
• Öğrencilerin problemi daha kolay
anlayabilmeleri için;
A: Amaç- araç analiz yapılmalıdır:
(verilenlerin- istenilenlerin belirlenmesi)
1. adım, problemin amacının belirlenmesi,
2. adım, bu amaca ulaşmak için ne gibi
olnak-seçenekler ortaya konulmalıdır.
“Şimdi bulunduğum yer? Olmak istediğim yer?
İkisi arasındaki fark nedir?”…..”eveet bu farkı
gidermek için ne yapabilirim?”
Ayşe ve Ali pazarda kilosu 1,50 YTL’ den 7 kilo elma; 2,25
YTL’ den 5 kilo çilek satmışlardır. Elmadan kilo başına 0,75
Çilekten ise 0,25 YTL kar elde etmişlerdir. Elde ettikleri
toplam kar ne kadardır?
 Amaç nedir?: toplam ne kadar kar elde
edildiğidir (alt amaçlar genel amaca ulaştırır).
Alt amaçlar:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kaç kilo elma satıldığını belirle
Her bir kilo elmadan ne kadar kar elde edildiğini belirle
Elmadan toplam kar ne kadar
Kaç kilo çilek satıldı
Her bir kilo çilekten ne kadar kar elde edildi
Çilekten toplam kar ne kadar
Çilek ve elmadan toplam elde edilen kar belirlenir.
Deneyimli problem çözücülerin,
problem çözme şemaları çok daha
kompleks
ve
ilişkiler ağı da çok olacağından
bir durumu çok çeşitli bakış açılarından
analiz edip değerlendirebilirler.
B: Önemli bilgi ortaya çıkarılmalıdır:
Ali iki arkadaşıyla birlikte saat 12.30 da okul kantinine gitti. Her
biri 2,00 YTL’den birer sandviç yediler ve 1,00 YTL’den birer
kola içtiler. Dershanede saat 15.00 da olmaları gerekirken ancak
15.00 da okul kantininden ayrılabildiler. Ali ve arkadaşları
kantinde ne kadar süre kaldılar?
Gerekli olmayan bilgiler: yiyecek ve içecekler ve bunlara
ödedikleri paralar.
Bu bilgiler atıldıktan sonra problem sadeleşir.
Problemin çözümü için gerekli olan bilgiler: Kantinde oturma saati
12.30, ayrılış saati 15.00
C: Problemi değişik biçimlerde
yeniden ifade etme
Problemin daha kolay anlaşılmasını sağlamak
amacıyla yapılır.
Sözel ifadeler, şematize edilebilir, grafik
haline dönüştürülebilir, basit çizgilerle
resmedilebilir
(bütünü görme sağlanmalıdır- anlamlı öğrenme)
Budist bir keşiş, yüksek bir dağın tepesine gidecek, o
gece orada kalacak ve ertesi günde dönecektir. Keşiş
dağın çevresini sarmal bir şekilde dolaşmaktadır. Keşiş,
sabah gün doğarken yola çıkar ve bütün gün yürüyerek
gün batarken dağın tepesindeki tapınağa varır. O gece
tapınakta kalır, ayini yapar ve ertesi gün güneş doğarken
aşağı inmeye başlar. Dağdan aşağı, akşam olmadan daha
kısa sürede iner (Adams 1974).
Soru: Keşişin dağdan aşağı inerken ve
çıkarken, günün aynı saatinde geçtiği belli
bir nokta var mıdır?
Problemi yeniden şematize edersek:
Tek insan yerine iki insan düşünülür. Gün
doğumunda, birisi dağın tepesinden aşağıya doğru
inmeye diğeri de dağın eteğinden yukarı doğru
çıkmaya başlarsa bu insanlar yolda
karşılaşabilirler mi?
….problemi bu şekilde yeniden ifadelendirmek,
problemin anlaşılmasını ve çözümünü
kolaylaştırmaktadır.
Bir fikir bulunduğunda; bu bir araştırma
problemi olabilir mi?
• Araştırma konusu ile araştırma problemi birbirine
karıştırılmamalıdır.
• Araştırma konusu: araştırma yapmayı
düşündüğünüz alandır. Ve araştırma problemine
göre oldukça kapsamlıdır (uzaktan eğitim, bilgisayar
destekli eğitim, fen bilgisi öğretimi vb.).
• Kapsam daraltıldığında araştırma problemine
ulaşılablinir.
• Uzaktan eğitim__ internet destekli öğretim__
etkileşime dayalı öğretim_Fen bilgisi ve
teknoloji öğretimi_ yapılandırmacı öğrenme_
sosyal yapılandırmacı yaklaşım_ işbirliğine
dayalı öğrenme_ akran etkileşimi.
Problem cümlesi: X dersinde sınıf düzeyine
göre farkındalığı iyi düzeyde olan bir
öğrencinin, farkındalığı düşük düzeyde olan bir
öğrencinin başarısına olan etkisi nasıldır?
Araştırma yapmak için bir fikrin
bulunması gerekir.
Fikir kaynakları nelerdir?
1.
2.
3.
4.
Günlük yaşam:
Kendi Uygulamalarımız:
Geçmiş araştırmalar:
Kuramlar:
Problemin araştırılabilir özellikte olmasına
dikkat edilmelidir:
Fen bilgisi dersi en iyi hangi yöntemle
öğretilir?
Fen bilgisi öğretmenleri, 7. sınıf İş ve Enerji
ünitesini hangi öğretim yöntemlerini
kullanarak işlemektedirler?
 Akla yatkın olmalıdır.zaman, para ve enerji
faktörleri dikkate alınmalıdır.
 Anlamlı olmalıdır. Araştırmaya değer, ilgili alana
katkı sağlamalıdır.
 Açık ve anlaşılır olmalıdır. Problem cümlesi
okunduğunda herkes tarafından aynı şey
anlaşılmalıdır.
 Olasılık ve emir kipleri kullanılmamalıdır.
Yapabilmek, edebilmek, yapılmalıdır, olmalıdır vb.
ifadeler kullanılmamalıdır.
 Problem, öğrencilerin içinde bulundukları gelişim
dönemi özelliklerine, hazırbulunuşluk düzeylerine,
ilgi ve yeteneklerine uygun olmalıdır.
 Test edilebilir, sınanabilir, ölçülebilir olmalıdır.
Tartışma almayacak nitelikte olmalıdır örn:
hayatın anlamı nedir?
 Çok geniş veya çok dar kapsamlı olmamalıdır.
 Orijinal ve özgün olmalıdır.
 Etik olmalıdır.doğa, kişi veya sosyal çevreye
araştırma sırasında fiziksel ya da psikolojik zarar
vermemelidir.
• Elinizdeki formada araştırılabilir veya
araştırılamaz nitelikte olan soruları
nedenleri ile doldurunuz.
ALAN YAZIN TARAMASI
Literatür taraması,
ilgilendiğiniz konuya ilişkin bilgileri
bulmanızı, araştırmanızı kuramsal bir temel
kazandırmanızı ve sizin probleminize
benzer çalışmaların sonuçlarını görmenizi
sağlar.
Literatür taramanızı üç kaynaktan
sağlayabilirsiniz.
1. Genel kaynaklar:
-
İndeksler: makale ve diğer materyallerin
adı, yazarı, yayınlandığı yer vb.( Current
Index to Journals in Education)
-
Dizinler: yayınların özetlerine yer verir
( Psychologcal Abstract).
2. Birincil Kaynaklar: Periyodik olarak
yayınlanan kaynaklardan, araştırma raporuna,
araştırmacının iletişim bilgileri ya da kendisine
ulaşılabilir.
Örn: Eğitim araştırmaları, EBSCO Host (EBSCO Information
Services, tüm kütüphaneler, araştırma kurumları ve her tür
kuruluşa, e-dergi, e-kitap, e-dergi paketleri, basılı dergi
abonelikleri, elektronik kaynak yönetim servisleri, tam metin
ve bibliyografik veri tabanları başta olmak üzere ilgili
alanlarda en önemli servis sağlayıcısıdır. Dünya çapında
79.000 den fazla yayın evi ile ilişkilerini devam ettirmektedir.
3. İkincil kaynaklar: başka
araştırmacıların, araştırma sonuçlarını
veren yayınlar örnek verilebilir.
Ansiklopedi veya kitaplarda yazarlar,
daha önce yapılmış olan araştırma
sonuçların hakkında bilgi verebilir ya da
özetleyebilirler.
Yrd. Doç. Dr. Meltem YALIN UAÇAR
ADÜ EĞİTİM FAKÜLTESİ
KEPEZ- AYDIN