Transcript Coding1

‫دوره آموزش فشرده‬
‫کدینگ و ردیابی‬
‫ویژه مدیران‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫تهیه ‪ :‬سید عباس متولیا‬
‫پاییز ‪1390‬‬
‫ویرایش سوم‬
‫فوايد اجراي پروژه جامع رديابي و کدينگ در سطح شرکتهاي متوسط و بزرگ تولیدی‪:‬‬
‫ارائه اطالعات صحيح‪ ،‬کامل و به موقع به عنوان ابزاري براي بهينه سازي شيوه مديريت‬‫موثر بر داراييهاي سازمان‬
‫ً‬
‫ شناسايي‪ ،‬کنترل و نظارت همه جانبه بر کليه فعاليتهايي که احتماالمنجر به وارد آمدن‬‫خسارات مالي به سازمان مي شود و متعاقب آن‪ ،‬تالش به منظور محدود کردن و حذف‬
‫آنها‬
‫ ايجاد زبان مشترک و حافظه اجتماعي بین تمامي ذينفعان سازمان از طريق يکسان سازي‬‫نامها و کدهاي منتسب به کليه موجودیتها اعم از کاال‪ ،‬محصول‪ ،‬و‪...‬‬
‫‪ -‬پيش بيني تحليلي و علمي وضعيت آتي سازمان با استفاده از اطالعات آماري حاصله‬
‫‪2‬‬
‫فوايد اجراي پروژه جامع رديابي و کدينگ در سطح شرکتهاي متوسط و بزرگ تولیدی‪:‬‬
‫ ايجاد بستر الزم به منظور پياده سازي ‪ERP‬‬‫ بهينه سازي نحوه جريان گردش کاال و واقعي سازي بهاي تمام شده آنها‬‫ جلوگیري از تحميل هزينه هاي گارانتي غیر معمول به سازمان‬‫ قابلیت ردیابی محصوالت تولیدی تا اجزای تشکیل دهنده به تفکیک تامین‌کنندگان ‪،‬‬‫شماره قرارداد ‪ ،‬شناسه‌دار کردن محموله‌ها‪ ،‬تعداد قطعات در محموله‌ها‪ ،‬تاریخ و شیفت‬
‫تولید و ‪...‬‬
‫قابلیت فراخوان محدود درصورت وجود نقص فنی احتمالی دربرخی قطعات‬‫مشخص شدن موجودی تجمعی قطعات در انبارهای مختلف سازمان و امکان جابجایی‬‫قطعات حسب ضرورت بین آنها (مدیریت بر منابع موجود در انبارها)‬
‫رعایت سیستماتیک ‪ FIFO‬در انبارها و کنترل نرم افزاری تاریخ گارانتی‪،‬‬‫تاریخ انقضا‪ ،‬تاریخ تولید و ‪...‬‬
‫‪3‬‬
‫بارکد چیست؟‬
‫اگ ررر مع ررادل ه ررر عب ررارت را (در مبناه ررای مختل ررف)‪ ،‬درمبن ررای ‪ 2‬بنویس رریم و ب رره ازای ه ررر ‪ ، 1‬ی ررک‬
‫خط سیاه با ضخامت مشخص و به ازای هر ‪ 0‬یک خط بی رنگ بره همران ضرخامت‪ ،‬در کنرار‬
‫خط قبلی رسم کنیم‪ ،‬یک بارکد ساخته ایم‪.‬‬
‫بارکدها به لحاظ ماهیتی به دو دسته کلی تقسیم می شوند‪:‬‬
‫بارکدهای خطی (تک بعدی)‬
‫بارکدهای دو بعدی‬
‫انواع فرمتهای رایج بارکد‬
‫‪4‬‬
‫مقایسه‪:‬‬
‫‪5‬‬
‫مقایسه‪:‬‬
‫‪6‬‬
‫مقایسه‪:‬‬
‫‪7‬‬
‫نمونه ای از ساختار یک بارکد‪:‬‬
‫‪8‬‬
‫چرا بارکد؟‬
‫ً‬
‫بارکدها عمدتا به منظور برآورده کردن یکی از سه هدف ذیل مورد استفاده قرار می گیرند‪:‬‬
‫‪ -1‬شناسایی‬
‫ی‬
‫‪ -2‬ره گیر ‌‬
‫‪ -3‬ردیابی‬
‫‪9‬‬
‫الزامات استاندارد جهانی ‪:ISO‬‬
‫در بند ‪ 3-5 -7‬از الزامات استاندارد ‪ ، ISO 9001/2008‬شناسايي و قابليت رديابي به‬
‫شرح زير تشريح شده است‪:‬‬
‫((در موارد مقتض ي سازمان بايد محصول را به طریقی مناسب‪ ،‬در سر تا سر مراحل تحقق‬
‫محصول شناسايي نمايد‪ .‬سازمان بايد وضعيت محصول را با توجه به الزامات پايش و‬
‫اندازه‌گیري شناسايي نمايد‪)).‬‬
‫چنانچه قابليت رديابي‪ ،‬يك الزام باشد‪ ،‬سازمان بايد شناسايي منحصر به فرد محصول را‬
‫تحت كنترل داشته و ثبت نمايد‪.‬‬
‫يادآوري‪ :‬در بخش‌هايي از صنعت‪ ،‬شناسايي و قابليت رديابي با استفاده از ابزاري موسوم به‬
‫مدیریت پيكره‌بندي برقرار نگهداشته مي‌شود‪)).‬‬
‫‪10‬‬
‫الزامات استاندارد جهانی ‪:ISO‬‬
‫در بند ‪ 1-3-5-7‬از الزامات استاندارد ‪ ، ISO/TS 16949:2009‬الزام‬
‫در بند‬
‫قيد شده در باال به شرح زير اصالح مي‌گردد‪(( :‬عبارت "در موارد مقتض ي" ‌‬
‫‪ 3-5-7‬فوق‌الذكر نبايد بكار رود))‬
‫‪11‬‬
‫شناسایی‪:‬‬
‫شناسایی کاال عبارتست از شناختن مشخصره هرای ثابرت یرک موجودیرت کره در طرول زمران ت ییرر نمری‬
‫کنند‪.‬‬
‫بارک رردهای شناس ررایی متناس ررب ب ررا مح رردوده ک رراربرد آن‪ ،‬براس رراس پروتکله ررای داخل رری‪ ،‬مل رری ی ررا ب ررین امللل رری‬
‫تدوین می شوند‪.‬‬
‫یر هستند‪:‬‬
‫بارکدهایی که به منظور شناسایی مورد استفاده قرار می گیرند‪ ،‬تابع یکی از دو حالت ز ‌‬
‫‪ -1‬استفاده از بارکد به صورت مستقیم برای شناسایی (کدینگ با معنی)‪:‬‬
‫ً‬
‫در این روش ‪ ،‬کاراکتر های تشکیل دهنده بارکرد‪ ،‬منفرردا یرا گرو‪،‬ری ‪ ،‬بیرانگر مشخصره هرای مختلرف و‬
‫مورد نیاز کاال می باشند‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫تعاریف و اصطالحات‪:‬‬
‫‪ - 2‬استفاده از بارکد برای شناسایی کاال از طریق شناسنامه آن (کدینگ بی معنی)‪:‬‬
‫در این روش ‪ ،‬کاراکتر های تشکیل دهنده بارکد‪ ،‬تنها یک شماره کالسه برای تشخیص شناسنامه کاال‬
‫بوده و هیچ مفهوم دیگری ندارند‪ .‬این روش بیشتر در دو مورد کاربرد دارد‪:‬‬
‫ دسترس ی به اطالعات کاال برای همگان مجاز نباشد ‪.‬‬‫ حجم اطالعات شناسایی کاال مانع از کد کردن اطالعات آن به صورت تک بعدی گردد‪.‬‬‫از جمله مزیتهای این روش‪ ،‬وجود قابلیت افزودن اطالعات به هر میزان و در هر زمان ‪ ،‬به یک کد مری‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫پروتکل‪:‬‬
‫ب رره ق رروانین ح رراکم ب ررر انج ررام ی ررک ک ررار‪ ،‬ک رره در مح رردوده اس ررتفاده آن ‪ ،‬ب رررای‬
‫ذینفعرران شررناخته شررده اسررت‪ ،‬پروتکررل گوینررد ‪ .‬در ادامرره ‪ ،‬هررر جررا کرره وا ‌ژه‬
‫“پروتکل” استفاده شده ‪ ،‬منظور پروتکل اختصاص نرام یرا کرد بره کراال مری‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫یک پروتکل موفق شناسایی باید دارای ویژگيهای زیر باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬در شناسایی مشخصه های کاال‪ ،‬همه جانبه نگر باشد‪.‬‬
‫‪ -2‬از حداقل دامنه کاراکترها و حداقل تعداد آنها استفاده نماید‪.‬‬
‫‪ -3‬به صورت چشمی قابل تشخیص باشد‪.‬‬
‫‪ -4‬قابلیت پوشش د‪،‬ی نیازهای آتی سازمان را داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -5‬تا حد امکان قابلیت ارتباط بصری با کدهای فعلی سازمان را داشته باشد‪.‬‬
‫‪ -6‬پاسخگوی روابط مورد نیاز سازمان باشد‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫چنانچ رره تن ررود و تع ررداد يااله ررا و فعاليت‌ه رراي س ررازمان زي رراد باش ررد جه ررت حص ررول ب رره نت رراي م ر ثر ب ر ‌رراي‬
‫ً‬
‫روال نيازمن ررد ت رردوين و اج ررراي پروتك ررل ژنريك‌س ررازي ك ررد شناس ررايي اق ررالم‪ ،‬ب رره نح رروي‬
‫ردي ررابي يااله ررا‪ ،‬معم ر‬
‫مي‌باشيم كه سه رابطه زير را در مورد هر ياال پاسخگو باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬رابطرره وراثررت‪ :‬رابطرره وراثررت‪ ،‬رابطره‌اي اسررت كرره نشرران دهنررده ارتبرراط جررز برره يررل ياالهررا در بررسر ي‬
‫ك ررد شناس ررايي ژنري ررك آن ي رراال مي‌باش ررد‪ .‬ب رره عن رروان مش ررال‪ ،‬ك ررد شناس ررايي ياتاق رران متح ررر خ ررودرو بر ره‬
‫گونه‌اي اختصاص یابد كه بيانگر رابطه زير باشد‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫تدوين و اجراي پروتكلي كه بتواند رابطه وراثت را در سازمان پاسخگو باشد‪ ،‬مزايا و معايب زير را به‬
‫دنبال خواهد داشت‪:‬‬
‫‪17‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫‪ -2‬رابطه تجمعي‪ :‬ارتباط كد ژنريك خلق شده توسرط پروتكرل جديرد برا كردهاي قبلري جراري‌ در سرازمان‬
‫ً‬
‫از اهمي ررت وي ررژه‌اي برخ رروردار اس ررت‪ .‬قطع ر ‌را در ه ررر س ررازماني ك رره نيازمن ررد ژنريك‌س ررازي ك رردهاي شناس ررايي‬
‫اقالم و فعاليت‌هاي خود مي‌باشرد‪ ،‬كردهايي نیرز كره از سرال‌ها قبرل در سرازمان جراري بروده اسرت وجرود‬
‫دارد‪ .‬به عنوان مشال‪ :‬شماره فنري‪ ،‬كرد يراال در انبرار و مركرز هزينره آن يراال‪ ،‬از مهم‌تررين كردهاي جراري در‬
‫يك سازمان مي‌باشند‪ .‬پاشنه آشيل تدوين پروتكل‌ كدهاي ژنريك در يك سازمان‪ ،‬عدم توجه به رابطه‬
‫تجمع رري و ح ررذف ك رردهاي قبل رري در س ررازمان مي‌باش ررد ك رره منج ررر ب رره ع رردم پر ررذيرش ك ررد ژنري ررك در سر رراير‬
‫واحدهاي آن سازمان مي‌شود‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫‪ -3‬رابطه انجمن‪ :‬پروتكل تدوين كدهاي ژنريك بايد به گونه‌اي باشد كه بتواند ارتباط آن ياال‬
‫ً‬
‫بررا ياالهرراي هررم رديررف خررود كرره مجموعر ‌را يررك يرراالي ديگررر را تشرركيل مي‌دهنررد‪ ،‬را بيرران كنررد‪ .‬برره‬
‫عنرروان مشررال بايررد بترروان رابط ره‌اي بررین كرردهاي فررن بخرراري خررودرو‪ ،‬پوسررته بخرراري‪ ،‬يانال‌هرراي‬
‫بخاري و ‪ ...‬با مجموعه يامل بخاري‪ ،‬برقرار نمود‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫بره خراطر داشررته باشريم كرره بره دو روش زيرر‪ ،‬ژنريك‌سررازي كردهاي شناسررايي در سرازمان‌ها ممكررن‬
‫مي‌گردد‪.‬‬
‫الف) تدوين شناسنامه ياال قبل از كدينگ ژنريك آن‪:‬‬
‫در ايررن روش ابترردا بايررد شناسررنامه يررك يرراال برره صررورت يامررل و روشررن ترردوين شررده و يررك الگروي‬
‫وصف جهت نامگذاري ياالها‪ ،‬به تصويب برسد‪ .‬نامگذاري ياالها‪ ،‬به وسريله يرك الگروي‌ وصرف‬
‫مررورد تيييررد در تمررامي واحرردهاي سررازمان‪ ،‬نيازمنررد ترردوين الگرروي وصررف در يررك ترريم چنررد مهررارتي‬
‫برروده و همكرراري يليرره واحرردها از جملرره فنرري مهندسر ي – توليررد – برنامره‌ريزي‌‪ -‬فررروش – خردمات‬
‫پس از فروش‪ -‬بازرگاني – تيمین و مالي را مي‌طلبد‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫در يك الگوي وصف مطلوب‪ ،‬دامنه استفاده از يلمات محدود گشته و چيدمان يلمات برابر‬
‫الگوريتم خاص ي‪ ،‬انجام مي‌پذيرد‪ .‬مشال زير‪ ،‬نمونه‌اي از يك الگوي وصف بسيار ساده را نشان‬
‫مي‌دهد‪.‬‬
‫نام ياال ‪ +‬جنس ياال (اختياري‌) ‪ +‬رنگ ياال (اختياري‌) ‪ +‬گنجايش يا حجم ياال (اختياري‌) ‪ +‬ويرايش مهندس ي ياال ( اختياري‌)‬
‫نكته مهم در نام ياال در يك الگوي وصف‪ ،‬استفاده از يلمات مشخص و محدود مي‌باشد به عن ‌وان‬
‫مشال‪ ،‬استفاده از يلمات "مخزن‌" – "منبع" و " ظرف" ‪ ،‬به صورت همزمان در يك الگوي‬
‫وصف‪ ،‬مجاز نمي‌باشد‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫نمونه دستورالعمل الگوی‬
‫وصف‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫الزم به ذکر است متناسب با دامنه کاربرد کدهای ژنریک‪ ،‬نود الگوی وصف آن به لحاظ جامعیت‪،‬‬
‫متفاوت خواهد بود‪ .‬به عنوان مشال‪ ،‬دو نام زیر در دو الگوی وصف متفاوت(به لحاظ جامعیت)‬
‫مربوط به یک کاال می باشند‪:‬‬
‫پیچ ‪ 4 ،M8‬سانتی متری نیم رزوه فوالدی سر شش گوش گرید ‪9-12‬‬
‫پیچ اتصال قطعه مانیفولت به گلویی خودروی مزدا ‪3‬‬
‫‪22‬‬
‫نمونه ای ازوضعیت آشفته کد گذاری نا موفق در یک سازمان‪:‬‬
‫‪23‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪206‬‬
‫‪206‬‬
‫‪206‬‬
‫‪301‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪200‬‬
‫‪ D04-26‬پیچ‬
‫‪ D02-30‬پیچ‬
‫‪ A20-12‬پیچ‬
‫‪ 3-E02-1-404‬پیچ‬
‫‪ A05-23‬پیچ‬
‫‪ 3-E12-2-108‬پیچ‬
‫‪ 3-E12-2-103‬پیچ‬
‫‪ 3-E12-2-108‬پیچ‬
‫‪ D03-1‬پیچ‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪200‬‬
‫‪200‬‬
‫‪301‬‬
‫‪301‬‬
‫‪301‬‬
‫‪302‬‬
‫‪301‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪100‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪302‬‬
‫‪301‬‬
‫‪501‬‬
‫‪501‬‬
‫‪501‬‬
‫‪ D02-4‬پیچ‬
‫‪ D03-3‬پیچ‬
‫‪ A20-14‬پیچ‬
‫‪ A07-17‬پیچ‬
‫‪ 3-E04-1-205‬پیچ‬
‫‪ 3-E04-2-106‬پیچ‬
‫‪ A11-16‬پیچ‬
‫‪ A13-72‬پیچ‬
‫‪ A16-45‬پیچ‬
‫‪ A11-41‬پیچ‬
‫‪ 3-E08-1-408‬پیچ‬
‫‪ A15-60‬پیچ‬
‫‪ A16-27‬پیچ‬
‫‪ A08-48‬پیچ‬
‫‪ A07-48‬پیچ‬
‫‪ A12-51‬پیچ‬
‫‪ A12-51‬پیچ‬
‫‪ A10-57‬پیچ‬
‫‪ 3-E03-2-307‬پیچ‬
‫‪ 3-F07-2-206‬پیچ‬
‫‪ 3-F07-2-206‬پیچ‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪POV‬‬
‫‪POV‬‬
‫‪POV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9983 30 408‬‬
‫‪9985 10 822‬‬
‫‪FE57 16 112‬‬
‫‪FE57 16 113‬‬
‫‪9973 50 410‬‬
‫‪FU01 19 706‬‬
‫‪FU61 21 262‬‬
‫‪B455 39 086‬‬
‫‪F801 11 375‬‬
‫‪FEEN 10‬‬
‫‪465‬‬
‫‪N318 13 485‬‬
‫‪9986 40 412‬‬
‫‪9YA1 11 204‬‬
‫‪9992 41 201‬‬
‫‪9YA0 21 205‬‬
‫‪GJ21 28 313‬‬
‫‪B25D 88 011‬‬
‫‪9YA0 20 832‬‬
‫‪9978 60 820‬‬
‫‪9986 50 512‬‬
‫‪9978 60 816‬‬
‫‪9079 60 608‬‬
‫‪9YA5 60 601‬‬
‫‪9YA4 30 501‬‬
‫‪9973 50 416‬‬
‫‪9986 50 520‬‬
‫‪9YA1 10 607‬‬
‫‪MB004014‬‬
‫‪MR132024‬‬
‫‪MF241254‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪200‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪301‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪100‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000034‬‬
‫‪303‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪0000206‬‬
‫‪206‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪0000001‬‬
‫‪206‬‬
‫‪ D03-18‬پيچ‬
‫‪ 3-E04-1-210‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-107‬پيچ‬
‫‪ 3-E04-1-310‬پيچ‬
‫‪ A06-5‬پيچ‬
‫‪ 3-E04-1-110‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-212‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-212‬پيچ‬
‫‪ A06-1‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-112‬پيچ‬
‫‪ 3-E10-1-306‬پيچ‬
‫‪ D04-31‬پيچ‬
‫‪ 3-E10-1-201‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-107‬پيچ‬
‫‪ 3-E02-1-403‬پيچ‬
‫‪ D06-29‬پيچ‬
‫‪ D04-31‬پيچ‬
‫‪ D04-11‬پيچ‬
‫‪ D05-34‬پيچ‬
‫‪ D05-36‬پيچ‬
‫‪ D04-34‬پيچ‬
‫‪MAB‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9979 61 040‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9987 80 520‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9978 50 612‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9083 86 620‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9983 00 510‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9983 90 516‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9079 40 820‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9079 41 625‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9079 41 635‬‬
‫‪9979 40 616‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪MAB‬‬
‫‪GE4V 69 9W7 01‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9979 60 612‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9979 60 512‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪9YA0 20 610 01‬‬
‫‪9978 40 860‬‬
‫‪MAV‬‬
‫‪01‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪R205 13 362 01‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9979 41 030‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪01‬‬
‫‪9979 61 050‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪FE57 16 112 01‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪FE57 16 113 01‬‬
‫‪MAW‬‬
‫‪9YA0 00 804 01‬‬
‫توضیح‪ :‬اعداد و حروف نوشته شده در کنار واژه“پیچ“ (نوشته های سبز)محل انبارش آنها است‪.‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫استفاده از روش مرذكور در ژنريك‌سرازي كردهاي شناسرايي ياالهرا و فعاليت‌هرا‪ ،‬مزايرا و معرايبي نیرز‬
‫به دنبال دارد كه مهم‌ترين آنها عبارتند از‪:‬‬
‫مزايا‪ :‬دقت باال – يكسان شدن نام ياالها – تدوين شناسنامه ياال‬
‫معايب‪ :‬زمان‌بر بودن – هزينه‌بر بودن‬
‫يرراربرد روش مررذكور در سررازمان‌هايي مي‌باشررد كرره داراي پيشررينه اطالعرراتي مطلرروبي برروده ‌و بخررش‬
‫عمده‌اي از اطالعات شناسنامه ياالهاي آن سازمان‪ ،‬به صورت پراكنده وجود دارد‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫ویژگیهای یک پروتکل موفق شناسایی‪:‬‬
‫ب) تدوين شناسنامه ياال بعد از كدينگ ژنريك آن‪:‬‬
‫بايررد توجرره داشررت كرره هررر چنررد ایررن روش زمرران و هزينرره كمتررري برره سررازمان تحميررل مي‌نمايررد‬
‫يه رراي ي‌در ري در‬
‫مع ررذالك داراي دقت رري ب رره مرات ررب كمت ررر از روش نخس ررت ب رروده و ني رراز ب رره بازنگر ‌‬
‫كدهاي ژنريك ياالها دارد‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫نمونه ای از یگ شناسنامه کاربردی کاال‪:‬‬
‫‪26‬‬
‫روشهای مرسوم کدگذاری به منظور شناسایی در سطح سازمانی ‪:‬‬
‫‪ . 1‬روش ساده اعداد ترتیبی ‪ :‬در این روش ‪ ،‬اجناس ی که حوزه استفاده یکسانی دارند به ترتیب شماره و‬
‫بصورت سریالی کدگذاری می شوند ‪.‬‬
‫‪ . 2‬روش اعداد سریالی‪ :‬مخصوص انبارهایی که کاالهای آن از حدود ‪ 700‬قلم تجاوز نکند‬
‫‪ . 3‬روش حروفی یا الفبا‪ :‬مخصوص انبارهای کوچک و محدود ‪.‬‬
‫‪ . 4‬روش الفبا و شماره ( حروف و عدد ) ‪ :‬در این روش حرف اول نام کاال همراه با یک شماره ردیف مربوط به‬
‫آن ‪ ،‬مالک کدگذاری می باشد ‪.‬‬
‫ً‬
‫مشال حرف ب‪ . :‬ب ‪ :1‬بلندگو ‪ -‬ب ‪ :2‬برق ‪ -‬ب ‪ : 3‬باطری‬
‫‪ . 5‬روش اعشاری ‪:‬در این روش از اعداد اعشاری برای نشان دادن‪ ،‬مشخص کردن کاالها استفاده می شود‪.‬‬
‫کاربرد این روش بیشتر در بایگانيهای کتابخانه ها می باشد ‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫روشهای مرسوم کدگذاری به منظور شناسایی در سطح سازمانی ‪:‬‬
‫‪ .6‬روش ‪:M.E.S.C.‬‬
‫‪Material & Equipment Standard Coding‬‬
‫در اول ر ر ررین نت ر ر ررخه ای ر ر ررن اس ر ر ررتاندارد‪،‬کدها‪ 10 ،‬رقم ر ر رری ب ر ر رروده و بص ر ر ررورت زی ر ر ررر تعری ر ر ررف م ر ر رری گردیدن ر ر ررد‪:‬‬
‫دو رقم اول آنها نشان دهنده گروه اصلی کراال‪،‬دو رقرم دوم نشران دهنرده گرروه فرعری کراال ‪،‬دو رقرم سروم‬
‫نشان دهنده گروه فرعی تر کاال ‪ ،‬سه رقرم چهرارم نشران دهنرده مشخصرات نرود کراال و رقرم آخرر (‪ 0‬ترا ‪9‬‬
‫) معرف مواد ذیل ‪:‬‬
‫عدد (‪: )0‬قطعات یدکی وارداتی غیر استاندارد‬
‫عدد (‪: )1‬کاال و لوازم وارداتی (غیر از قطعات یدکی وارداتی) ولی استاندارد ‪.‬‬
‫عدد (‪ :)2‬نشان دهنده کاال و لوازم ساخت داخل کشور بوده و استاندارد هم هستند ‪.‬‬
‫عدد (‪ :)3‬نشان دهنده قطعات یدکی وارداتی استاندارد‬
‫عدد (‪ :)4‬نشان دهنده چیزی که مورد استفاده ندارد و به عنوان شماره موقت برای طبقه بندی کاال‬
‫منظور می شود (اقالم راکد)‬
‫‪28‬‬
‫روشهای مرسوم کدگذاری به منظور شناسایی در سطح سازمانی ‪:‬‬
‫عدد (‪ :)5‬نشان دهنده اطالعات اضافی موجود در شناسنامه قطعات و مراجعه به یک طبقه دیگر‬
‫برای کسب مشخصات اصلی است ‪.‬‬
‫برابر ضوابط‬
‫عدد (‪ :)6‬کاالی غیر استاندارد که نباید وارد انبار شود و باید مورد بررس ی قرار گیرد و ‌‬
‫نسبت حذف آن موجودی از انبار اقدام نمود ‪.‬‬
‫عدد (‪ :)7‬کاالی قابل مصرف ولی نباید نسبت به سفارش مجدد آن اقدام نمود ‪.‬‬
‫عدد (‪ :)8‬کاالی مصرفی و قابل استفاده موجود در انبار‬
‫عدد (‪ :)9‬کاالیی که هنوز مشخصات آن تعیین نشده و مادامی که تصمیمی درباره آن گرفته نشده‬
‫نباید نسبت به سفارش خرید آن اقدام نمود ‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫روشهای مرسوم کدگذاری به منظور شناسایی در سطح سازمانی ‪:‬‬
‫‪ .6‬روش ‪:M.E.S.C.‬‬
‫‪30‬‬
‫‪Material & Equipment Standard Coding‬‬
‫مزایای کد گذاری به روش ‪ M.E.S.C.‬نسبت به سایر روشها‪:‬‬
‫ شیوه شناخته شده و استاندارد و وجود دانش فنی آن در سطح ملی و در اغلب سازمانها‬‫ قابلیت دربرگیری تمامی اقالم موجودیت ها از هر نود و دسته بندی‬‫ قابلیت کد گذاری برای یک میلیارد موجودیت به صورت ژنریک‬‫ ایجادرابطه وراثت بین موجودیتها به منظور استفاده های مختلف‬‫ ایجاد شناسنامه تجمعی اطالعات به تفکیک هر موجودیت‬‫ امکرران اسررتفاده از کررد اختصرراص یافترره در تمررامی زیررر مجموعرره هررای سررازمان همچررون حسررابداری‌ ‪-‬‬‫انبارداری ‪-‬ثبت سفارش و ‪...‬‬
‫ سهولت انبارش کاالها بر اساس گروه و زیر گروههای تعریف شده‬‫‪-‬اصالح ‪ B.O.M.‬موجود در سازمانها و امکان ایجاد ‪ B.O.M.‬دقیق برای محصوالت جدید‬
‫‪31‬‬
‫محلی کردن(‪ )localization‬پروتکل‪: M.E.S.C.‬‬
‫بدیهی است مدل محلی پروتکل ‪( MESC‬که محلی کردن آن در سایر صنایع نیز مرسروم اسرت و‬
‫تنهررا‪ ،‬الگرروی آن در صررنایع مختلررف برره کررار گرفترره مرری شررود) ‪ ،‬پررس از کدگررذاری کاالهررای مختلررف‪ ،‬و‬
‫متناسب با نیازهای سازمان‪ ،‬تکمیل خواهد شد‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫نمونه ای از پروتکل محلی شده ‪: M.E.S.C.‬‬
‫‪33‬‬
‫مسئولیت مدنی در قبال کدهای تخصیص داده شده‪:‬‬
‫وجود مدعیان کد گذاری در جوامع مختلف و لزوم حفظ حریم و عدم استفاده از پروتکلهای آنها‪،‬‬
‫باعررش شررده اسررت تررا تصررویب و جرراری سررازی یررک پروتکررل و الگرروی وصررف نررام گررذاری و اسررتفاده از‬
‫کاراکتره ررا و کلم ررات رایر ر در آنها‪،‬تح ررت ت رريثیر ق رررار گرفت رره‪ ،‬مسر ر ولین س ررازمان را متوج رره ح ررریم س ررایر‬
‫سازمانها و رعایت قوانین مربوط به برند تجاری آنها نماید‪ .‬به مشال صفحه بعد توجه نمایید‪:‬‬
‫‪34‬‬
‫جاری سازی‪ ،‬مهمترین بخش فرآیند کدینگ‪:‬‬
‫تجربرره نشرران داده اسررت کرره پاشررنه آشرریل نظامهررای کرردینگ‪ ،‬جرراری سررازی کرردهای تولیررد شررده در‬
‫مح رردوده م ررورد اس ررتفاده آن اس ررت‪.‬ح ررذف ض ررربتی ک رردهای موج ررود در س ررازمان‪ ،‬ن رره تنه ررا مقاوم ررت‬
‫نیررروی انسررانی را برره دنبررال خواهررد داشررت‪ ،‬بلکرره باعررش ایجرراد مشررکالت بسرریار در محاسرربات‪ ،‬برره‬
‫خصوص محاسبات مالی خواهد شد‪.‬‬
‫برره ایررن منظررور‪ ،‬موفررق ترررین تجربرره هررا حرراکی از جررا انررداختن ترردری ی کرردهای تولیررد شررده در نظررام‬
‫ن رروین ک رردینگ سر ررازمان‪ ،‬ب رره ص ررورت محر ررور ب رررای سر ررایر ک رردهای موج ررود و حر ررذف ت رردی ی کر رردهای‬
‫قبلی(در صورت امکان) می باشد‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فرا سازمانی‪:‬‬
‫پروتکلهررای شناسررایی بسرریاری در سراسررر دنیررا در حررال اسررتفاده در دامنرره کرراربرد تعریررف شررده مرری‬
‫باشند‪ .‬در ایران نیز در سطح ملی‪ ،‬استفاده از دو پروتکل زیر مرسوم می باشد‪:‬‬
‫‪ -1‬پروتکررل ‪GS1‬بررا فرمررت بارکررد )‪(global standard (E.A.N.(8 or 13‬‬
‫)‪)EAN/UCC‬‬
‫‪ -2‬پروتکل ایران کد با فرمت بارکد ‪code 128 B‬‬
‫‪36‬‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فراسازمانی‪:‬‬
‫‪GS1‬یک پروتکل جهانی با خواستگا‪،‬ی بین املللی‪:‬‬
‫‪37‬‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فراسازمانی ‪:‬‬
‫‪GS1‬یک پروتکل جهانی با خواستگا‪،‬ی بین املللی‪:‬‬
‫ب ررا اس ررتفاده از ک رردهای ذک ررر ش ررده در ج رردول مربوط رره‪ ،‬و فرم ررت ک رردهای مختل ررف نق ررش بس ررته‬
‫ً‬
‫اسررت‪ ،‬برره راحترری مرری ترروان فررارش از نررام کشررور ذکررر شررده بررر روی بسررته بنرردی کرراال کرره بعضررا‬
‫نادرس ر ر ر ر ر ر ررت م ر ر ر ر ر ر رری باش ر ر ر ر ر ر ررد‪ ،‬کش ر ر ر ر ر ر ررور و ش ر ر ر ر ر ر رررکت تولی ر ر ر ر ر ر ررد کنن ر ر ر ر ر ر ررده آن را تش ر ر ر ر ر ر ررخیص داد‪.‬‬
‫در این فرمت‪ ،‬با ت ییر برخی از مشخصه های کاال‪ ،‬نیاز به اخذ کد جدید برای آن کا ‌ال ‪ ،‬گریز‬
‫ناپذیر است‪ .‬جدول زیر‪ ،‬این مشخصه ها را دسته بندی کرده است‪:‬‬
‫کد شناسایی کشورهای مختلف‬
‫‪38‬‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فراسازمانی ‪:‬‬
‫ایران کد‪ ،‬یک پروتکل ملی با خواستگا‪،‬ی ملی‪:‬‬
‫این پروتکل ‪ ،‬که در حال حاضر‪ ،‬دامنه کاربرد ملی دارد‪ ،‬از ‪ 16‬کاراکتر تشکیل شده و مشتمل‬
‫بر سه بخش می باشد‪:‬‬
‫بخش اول‌‪ :‬شامل‪ 7‬کاراکتر بوده که تحت عنوان ساختار طبقه بندی کاال بیان می شود‪ .‬روش‬
‫تشکیل ساختار طبقه بندی‪ ،‬رسیدن از کل به جز است ‪.‬‬
‫بخش دوم‪ :‬شامل ‪ 5‬کاراکتر بوده که تحت عنوان کد شرکت تولید کننده بیان می شود‪ .‬این‬
‫کد‪ ،‬همان کد شرکتی ثبت شده در پروتکل جهانی است‪.‬‬
‫بخش سوم‪ :‬شامل ‪ 4‬کاراکتر بوده که تحت عنوان کد محصول شناخته می شود‪.‬‬
‫‪39‬‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فراسازمانی ‪:‬‬
‫ایران کد‪ ،‬یک پروتکل ملی با خواستگا‪،‬ی ملی‪:‬‬
‫شکل زیر‪ ،‬نمونه این کد را در مقایسه با کد ‪GS1‬که به محصول خودروی سواری مزدا ‪3‬‬
‫تیپ ‪ 2‬اختصاص یافته است نشان می دهد‪:‬‬
‫‪40‬‬
‫ایران کد‬
‫معرفی پروتکلهای شناسایی مرسوم فراسازمانی ‪:‬‬
‫ایران کد‪ ،‬یک پروتکل ملی با خواستگا‪،‬ی ملی‪:‬‬
‫ایررن پروتکررل‪ ،‬توسررط مرکررز ملرری شررماره گررذاری کرراال و خرردمات ایررران ‪ ،‬وابسررته برره وزارت با ‌زرگررانی‬
‫تهی ر رره شر ر ررده و طر ر رری بخش ر ررنامه هیر ر رريت محتر ر رررم وزی ر ررران بر ر رره شر ر ررماره ‪/116225‬ت‪ 35818‬مر ر ررور‬
‫‪ 85/9/18‬اخررذ کررد ملرری برررای کلیرره محصرروالت و خرردمات قابررل ارائرره در سررطح کشررور یررا صررادرات‬
‫آنها‪ ،‬اجباری می باشد‪.‬‬
‫کررد اعررالم شررده توسررط مرکررز ملرری شررماره گررذاری کرراال و خرردمات ایررران کرره در چهررارچوب پروتکررل‬
‫مورد بحش ‪ ،‬به کاالها اختصاص می یابد ‪ ،‬پاسخگوی سواالت زیر می باشد‪:‬‬
‫چه کاالیی توسط چه شخص یا شرکتی ‪ ،‬با چه مشخصاتی ‪ ،‬در کدام مکان ج رافیایی ‌و با چه‬
‫ً‬
‫اسررتانداردهای کمرری تولیررد شررده و کررد متنرراظر آن در سیسررتمهای بررین املللرری چیسررت ‪ .‬ضرمنا ایررن‬
‫کد پاسخگوی رابطه وراثت ‪ ،‬رابطه تجمعی و رابطه انجمن کاالها نیز می باشد‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫آیین نامه الصاق بارکد‬
:‫اهم پروتکلهای شناسایی بین املللی رایج در جهان‬
NATO: North Atlantic Treaty Organization
CPC: Central Production Classification
ISIC: International Standard Industrial Classification of all
Economic Activities
SITC: Standard International Trade Classification
HS: Harmonized Commodity Description and Coding System
GS1: Global Standards ONE (EAN/UCC)
42
‫رهگیری‪:‬‬
‫درک تفاوت رهگیرری و ردیرابی و اینکره بررای دریافرت داده هرای مرورد نیراز چگونره هرر کردام از آنهرا‬
‫مرری توانررد بررا کررارآیی برراالتری برره کررار برررده شررود‪ ،‬کمررک مرری کنررد کرره مرردیران عملیرراتی بداننررد کرردام‬
‫ی بره منظرور افرزایش کرارایی شررکت‪ ،‬محرل قطعرات‬
‫یک جهت یک کاربرد خاص بهتر است‪ .‬رهگیر ‌‬
‫را در عملیات تولید و انبرار مشرخص مری کنرد‪ .‬تکنولروژی ثبرت خودکرار داده هرای سرنتی براسراس‬
‫بارکد عموما برای اقالم یکسان در نمونه های یکدست به کار برده می شود‪ .‬این کار معموال به‬
‫وسرریله عالمررت گررذاری و رهگیررری قسررمتی کرره اقررالم در آن چیررده و بسررته بنرردی شررده انررد‪ ،‬انجررام‬
‫م ر ر رری ش ر ر ررود و در فعالیته ر ر ررای ب ر ر ررارگیری‪ ،‬دریاف ر ر ررت و موج ر ر ررودی ثب ر ر ررت م ر ر رری ش ر ر ررود‪ .‬در اکث ر ر ررر اوق ر ر ررات‬
‫ی شر ر ررامل اسر ر ررتفاده از برچسر ر ررب بر ر ررا بارکر ر ررد پرینر ر ررت شر ر ررده و خوانر ر رردن آنهر ر ررا بر ر رره وسر ر رریله‬
‫رهگیر ر ررر ‌‬
‫بارکدخوانهای دستی می باشد‪.‬‬
‫‪43‬‬
‫ردیابی‪:‬‬
‫ردی ررابی ب ررر ثب ررت ش ررجره نام رره قطع ررات‪ ،‬مجموع رره ه ررا و زیرمجموع رره ه ررایی ک رره محص ررول نه ررایی را‬
‫تشررکیل میدهنررد‪ ،‬تمرکررز مرری کنررد‪ .‬هرردف ردیررابی قطعررات جمررع آوری داده هررای محصررول از زمرران‬
‫پیرردایش تررا زمرران از بررین رفررتن مرری باشررد‪ .‬آئررین نامرره هررای جدیررد دولترری و محرردود کررردن ریسررک در‬
‫حالیکرره هزینرره گررارانتی در شرررکتها مرراکزیمم اسررت‪ ،‬حرکررت اجبرراری در مسرریر رشررد را برررای ‌ردیررابی‬
‫ایجاد می نماید‪.‬‬
‫ردیابی عبارتست از مشخص کردن ویژگيهایی ازیک موجودیت که در طول زمان ت ییر می کنند‪.‬‬
‫ً‬
‫ر‬
‫مشال ‪ :‬شماره بچ کاال‪ ،‬تاریخ تولید‪ ،‬نام اپراتو تولید کننده و ‪. ...‬‬
‫بنررابراین در حررالی کرره رهگیررری و ردیررابی از بعض ر ی از تکنولوژیهررای ثبررت خودکررار داده هررای یکسرران‬
‫بهره می برند با روشهای کامال متفاوتی به اهداف خاص ی می رسند‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫ردیابی‪:‬‬
‫ردیابی‪ ،‬فرآیندی است ابزاری که جهت اهداف متنود از پریش تعیرین شرده قابرل اسرتفاده اسرت‪.‬‬
‫رديررابي مي‌توانررد برره عنرروان يكرري از چنررد عنص ررر کلیرردی محسرروب گررردد كرره جهررت بهبررود امني رت‪،‬‬
‫كنت رررل كيفي ررت‪ ،‬مقابل رره ب ررا كالهب رررداري و م ررديريت زنجیره‌ه رراي آم رراد و پش ررتیبانی پيچي رده‪ ،‬طراح رري‬
‫گرديده‌اند‪.‬‬
‫فاكتورهاي اصلي رديابي‪:‬‬
‫برره هنگررام معرفرري و اجررراي سيسررتم رديررابي‪ ،‬چهررار عمررل برره عنرروان فاکتورهررای مهررم نظررام ردیرابی‪،‬‬
‫غیررر قابررل چشررم پوتر ي هسررتند‪ .‬ایررن چهررار عامررل‪ ،‬فررارش از نررود صررنعت‪ ،‬کشررور یررا ابررزار‪ ،‬از اصر ‌ول‬
‫عمومی ردیابی‪ ،‬می باشند‬
‫‪45‬‬
‫فاكتورهاي اصلي رديابي‪:‬‬
‫‪ -1‬شناسايي‬
‫‪ -2‬جمع‌آوري و ثبت داده‌ها‬
‫‪ -3‬مديريت پيوندها‬
‫‪ -4‬ارتباطات‬
‫‪46‬‬
‫شناسايي‪ ،‬فاكتور اصلي رديابي ‪:‬‬
‫م ررديريت ردي ررابي ب ررا شناس ررايي يلي رره موجوديت‌ه رراي م رررتبط ب ررا فرآین ررد تب رردیل‪ ،‬بهر‌ه رراي س راخت و‬
‫واحدهای آماد و پشتیبانی‪ ،‬به صورت يكه و غیر تكراري درگیر مي‌باشد‪.‬‬
‫جهت رديابي يك موجوديت‪ ،‬اين موجوديت بايستي به صورت يكه و غیرتكراري شناسايي گرردد‪.‬‬
‫شناسر رره ير رراال‪ ،‬يلير رردي جهر ررت تعقير ررب مسر رریر حركر ررت و دسر ررتيابي بر رره اطالعر ررات موجر ررود و مر رررتبط‬
‫مي‌باشررد‪ .‬در بسررياري از مواقررع‪ ،‬اقررالم برره طریقرره گرو‪،‬رری کرره شررامل تعرردادی از کاالهررا ك رره دا ‌راي‬
‫شرايط يكساني هستند‪ ،‬رديابي مي‌شوند‪ .‬به اين نرود رديرابي‪ ،‬رديرابي محمولره‌اي(بچری) مي‌گوينرد‪.‬‬
‫در اين نود رديابي كه شناسه رديابي به گرو‪،‬ي از ياالهاي مشابه تعلق مي‌گیرد‪ ،‬هر ‌زمان كه يكري‬
‫از عوامل مورد نظرر و مهرم در رديرابي ت يیرر داده شرد بايسرتي يرك شناسره جديرد بره ياالهراي پرس‬
‫از ت يیررر آن عامررل‪ ،‬اختصرراص يابررد‪ .‬چنانچرره حجررم یررک محمولرره‪ ،‬یررک واحررد گررردد‪ ،‬نررود ردیررابی ‌را‬
‫ردیابی سریالی گویند‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫جمعآوري و ثبت دادهها ‪:‬‬
‫م رردیریت ردی ررابی ب ررا از پ رریش تعری ررف ک ررردن اطالع ررات جه ررت ایج رراد قابلي ررت ثب ررت آن در سرتاسر رر‬
‫محدوده ردیابی‪ ،‬درگیر مي‌باشد‪.‬‬
‫داده‌هرراي رديررابي‪ ،‬عناصررر مختلفرري را در فرآينررد تبررديل بررا توجرره برره خررط توليررد‪ ،‬نررود يررا ‌الي مررورد‬
‫رديررابي‪ ،‬تيمین‌كننرردگان آنهررا‪ ،‬تعررداد يرراال در يررك محمولرره (برره منظررور قابليررت فراخرروان احتمررالي)‪،‬‬
‫ارتبرراط يرراال بررا محصررول مررادر (همچررون ارتبرراط قطعررات منفصررله خررودرو بررا خررودر ‌و)‪ ،‬اپراتو ‌رهررا‪،‬‬
‫تاريخ ساخت يا مونتاژ و ‪ ...‬تحت پوشش قرار مي‌دهد‪ .‬ايرن اطالعرات بايسرتي بره صرورتي ذخیرره و‬
‫بايگاني گردند كه به هنگام نياز‪ ،‬موجود و قابل دسترس ي باشند‪.‬‬
‫داده‌ه رراي قاب ررل ردي ررابي ي ررك ي رراال ي ررا ي ررك محمول رره از ک رراال‪ ،‬مي‌توان ررد ب رره وس رریله حامل‌ه رراي داده‌ه را‬
‫كهرراي اطالعرراتي‪،‬‬
‫ماننررد باركرردها‪ ، RFID ،‬كررد رديررابي و ‪ ...‬انتقررال داده شررود‪ .‬بررا اسررتفاده از بان ‌‬
‫اطالعات مورد نياز‪ ،‬جمع‌آوري شده ‪ ،‬مي‌تواند ثبت و بایگانی شود‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫جمعآوري و ثبت دادهها ‪:‬‬
‫‪49‬‬
‫مديريت پيوندها ‪:‬‬
‫رديررابي‪ ،‬بررا مررديريت پيون رد‌هاي مترروالي بررین واحرردها يررا سررازمان‌هايي كرره در سررر ت را سررر‬
‫بازه رديابي وجود دارند درگیر مي‌باشد‪.‬‬
‫چنانچه يكي از واحدها يا سازمان‌هايي كه در زنجیرره رديرابي وجرود دارنرد‪ ،‬نتوانرد ايرن‬
‫پيون رد‌ها را در جه ررت باالدس ررت ي ررا پائین‌دس ررت م ررديريت كن ررد‪ ،‬وض ررعيت گس رريختگي ي ررا‬
‫فقدان رديابي ايجاد مي‌گردد‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫ارتباطات ‪:‬‬
‫مررديريت رديررابي‪ ،‬بررا ايجرراد ارتبرراط بررین جريرران اطالعررات و جريرران فیزيكرري يرراال از ابتررداي زنجیررره‬
‫رديابي تا انتهاي آن ‪ ،‬مرتبط و درگیر مي‌باشد‪.‬‬
‫جهررت اطمينرران از تررداوم جريرران اطالعررات ‪ ،‬هررر يررك از سررازمان‌ها يررا واحرردهاي درگیررر در زنجیررره‬
‫ردير ررابي بايسر ررتي شناسر رره ير رراال ير ررا محمولر رره ير رراال را بر رره حلقر رره بعر رردي ردير ررابي انتقر ررال داده ‌و داده‬
‫اطالعراتي آن را در بانررك اطالعرراتي مربوطرره ثبررت نمايررد‪ ،‬ترا برردين وسرريله حلقره‌هاي بعرردي رديررابي‬
‫بتوانند اصول پايه رديابي را به نوبه خود‪ ،‬به يار برند‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫ارتباطات ‪:‬‬
‫ردی ررابی ایس ررتگاه ب رره ایس ررتگاه معم ررول‌ترين روش م رردیریت ردي ررابي مي‌باش ررد‪ .‬در اي ررن رو‌ش‪ ،‬ه ررر‬
‫واحد‪ ‌،‬اطالعات مربوط به مرحله خود را ذخیره مي‌كند‪.‬‬
‫در رديابي زنجیره‌اي‪ ،‬توانايي رديابي يل زنجیره‪ ،‬برابرر قابلیرت هرم پرو شرانی ردیرابی ضرعيف‌ترين‬
‫حلقرره رديررابي مي‌باشررد‪ .‬ايررن امررر نیررز در صررورتي قابررل اسررتفاده مي‌باشررد كرره رديررابي انجررام شررده‬
‫توس ررط ض ررعيف‌ترين حلق رره ردي ررابي‪ ،‬توس ررط س رراير س ررازمان‌ها ي ررا واح رردها‪ ،‬ب رره ص ررورت يام ررل‬
‫پوشش داد ‌ه شده باشد‪.‬‬
‫‪52‬‬
‫عوامل موثر بر انتخاب روش ردیابی‪:‬‬
‫‪ -1‬ماهيت فرایندهاي يك سازمان در توليد ياال براي رديابي‬
‫‪ -2‬درصد اطمينان مورد مطالبه از داده‌هاي حاصل از فرایند رديابي‬
‫‪ -3‬توجيه اقتصادي فرایند رديابي‬
‫‪ -4‬شناسایی ماهيت ياالهای مشمول رديابي در سازمان‬
‫‪ -5‬شرايط فیزيكي مکانی محدوده رديابي ياال‬
‫‪ -6‬الزامات قانوني يا فرا سازماني مرتبط با فرایند رديابي‬
‫‪ -7‬محدوده اطالعات مورد نياز از فرایند رديابي‬
‫‪ -8‬مشكالت موجود در اجراي فرایند رديابي‬
‫‪ -9‬حداكثر زمان در اختیار برای اجرایی کردن فرایند رديابي‬
‫‪ -10‬میزان پشتيباني مالي و غیر مالي مديريت ارشد از فرایند رديابي‬
‫‪53‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫ً‬
‫و‬
‫معم رروال ب ررراي ردي ررابي ي ررك ي رراال و قطع ررات و مجموعر ره‌هاي آن از يك رري از ر ش‌ه ررايي ك رره در ذي ررل‬
‫توضيح داده مي‌شود و يا تركيبي از آنها استفاده مي‌گردد‪:‬‬
‫‪ -1‬يارت سفر‬
‫‪ -2‬استفاده از ‪RFID‬‬
‫‪54‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫يارت سفر‪:‬‬
‫يررارت سررفر برگ ره‌اي اسررت كرره برره همررراه يرراال از ابترردا تررا انتهرراي پروسره‌ توليررد محصررول‌ را طرري‬
‫نمروده و تمرامي نكررات برا ارزش پروسره توليررد يراال در آن ثبررت مری گرردد‪ .‬اسررتفاده از يرا ‌رت سررفر‬
‫به دو صورت ذیل معمول مي‌باشد‪.‬‬
‫الف) ثبت اطالعات در يارت سفر به صورت دستي‬
‫ب) ثبت ديجيتالي اطالعات در يارت سفر‬
‫‪55‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫الف) ثبت اطالعات در يارت سفر به صورت دستي‪:‬‬
‫در ايررن روش‪ ،‬اپراتورهرراي يليرردي خررط توليررد‪ ،‬موظررف برره ثبررت دسررتي اطالعررات آن يرراال و عملي رات‬
‫انجام پذيرفته بر روي آن به صورت دستي در يارت سفر مي‌باشند‪ .‬به عنروان مشرال‪ ،‬هرر اپراترور كره‬
‫وظيفرره مونترراژ قطعررات يليرردي بررر روي محصررول را دارد‪ ،‬شناسرره رديررابي آن قطعرره را بررر روي ي رارت‬
‫سررفر‪ ،‬ثبررت مي‌نمايررد‪ .‬بايررد در نظررر داشررت كرره ثبررت برخرري ديگررر از ويژگ ‌يهرراي آن قطعرره از قبيرل ترراريخ‬
‫مونت رراژ نی ررز‪ ،‬ض ررروري مي‌باش ررد‪ .‬بازرس رران واح ررد كنت رررل كيفي ررت نی ررز موظفن ررد ت ررا وض ررعيت محص رول و‬
‫ً‬
‫ت رراريخ بازرسر ر ي آن را در اي ررن ي ررارت ثب ررت نماينر ررد‪ .‬در روش دس ررتي‪ ،‬اير ررن ير ررارت معم رروال بر رره گرو‪،‬ر رري از‬
‫ً‬
‫محصوالت‪ ،‬اختصاص يافته و عمال رديابي را نیز ترا محمولره محصرول‪ ،‬ممكرن مي‌سرازد‪ .‬دليرل ايرن‬
‫امررر‪ ،‬زمرران‌بر بررودن ثبررت اطالعررات بررر روي يارت‌هررا برروده و چنانچرره الزم باشررد تررا رديررابي محصر ‌ول در‬
‫سطح واحد محصول انجام پذيرد بهتر است از روش " ب" استفاده گردد‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫ب) ثبت ديجيتالي اطالعات در يارت سفر‪:‬‬
‫به دالئل زيادي از جمله وجود خطاي انساني‪ ،‬زمان‌گیر بودن پروسه جمع‌آوري اطالعرات برراي رديرابي‪،‬‬
‫ثبت دشوار اطالعات در بانك اطالعاتي و از بین رفتن اطالعات به دليل ناخوانا بودن آنهرا (كره توسرط‬
‫اپراتوره ررا‪ ،‬دس رت‌نويس ش ررده اس ررت)‪ ،‬ثب ررت دس ررتي اطالع ررات در ي ررارت س ررفر‪ ،‬در ص ررنايع ب ررزرگ منس ر ‌رو‬
‫ش ررده و ثب ررت اطالع ررات ب رره ص ررورت ديجيت ررالي انج ررام مي‌پ ررذيرد‪ .‬از س رراده‌ترين روش‌ه رراي ثب ررت ديجيتر رالي‬
‫اطالعات در يارت سفر‪ ،‬مي‌توان به روش استفاده از برچسرب دوتكره اسرتفاده نمرود‪ .‬بره ايرن معنري كره‬
‫در حررین‬
‫برچسررب باركررد رديررابي هررر قطعرره‪ ،‬برره صررورت دو تكرره بررا ارزش و داده‌هرراي يكسرران تهيرره شررده و ‌‬
‫توليررد يررا مونترراژ‪ ،‬يكرري از ايررن دو تكرره برره برچسررب اصررلي متصررل اسررت‪ ،‬از آن جرردا گرديررده و روي ي رارت‬
‫سفر آن محصول چسبانيده مي‌شود‪ .‬در انتهاي خط توليد يا مونتاژ‪ ،‬يارت‌هاي سفر‪ ،‬جمع‌آوري شده‬
‫و توسط يك ‪ ، Reader‬اطالعات آن به نرم‌افزار انتقال مي‌يابد‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫بايررد توجرره داشررت كرره در ايررن حالررت الزم اسررت تررا اطالعررات ابترردايي و منفصررله رديررابي يرراال‪ ،‬قبررل از‬
‫اسررتفاده از آن در خررط توليررد يررا مونترراژ ‪ ،‬در نرم‌افررزار ثبررت گررردد تررا در هنگررام ورود اطالعررات ي رارت‬
‫سر ررفر در نرم‌افر ررزار‪ ،‬شناس ر ره‌هاي ردير ررابي اجر ررزا منفصر ررله‪ ،‬معتبر ررر باشر ررند‪ .‬اغلر ررب سر ررازمان‌ها‪ ،‬ثب ر ررت‬
‫اطالعررات اوليرره اجررزا منفصررله را در انبارهررا و هنگررام ورود آن يرراال برره سررازمان انجررام مي‌دهنررد‪ .‬ايرن‬
‫امررر عررالوه بررر رديررابي‪ ،‬فوايررد ديگررري نیررز نصرريب سررازمان مي‌گردانررد كرره از آن جملرره مي‌ترروان برره كنترررل‬
‫‪ FIFO‬در سازمان اشاره نمود‪.‬‬
‫‪58‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫ثب ررت ديجيت ررالي اطالع ررات در ي ررارت س ررفر فواي ررد ديگ ررري نی ررز ب ررراي س ررازمان ب رره دنب ررال دارد ك ره در‬
‫ص ررورت ف ررراهم ب ررودن بس ررتر نرم‌اف ررزاري آن مي‌ت رروان از اي ررن فواي ررد در راس ررتاي ي رراهش هزين ره‌هاي‬
‫كيف رري س ررازمان و راس ررتي آزم ررايي ب ررازه زم رراني گ ررارانتي‪ ،‬از آن اس ررتفاده نم ررود‪ .‬مهم‌ت رررين اي ررن فواي ررد‬
‫عبارتند از‪:‬‬
‫ دسترس ر ر ي بر رره اطالعر ررات محصر ررول و اجر ررزا منفصر ررله آن در بسر ررتر ارتبر رراطی تعرير ررف شر ررده‬‫همچون اينترنت يا اينترانت يا شبكه داخلي‬
‫ ايجاد تقابل‌هاي اطالعاتي به منظور كنترل دقيق موجودي انبارها و خطوط توليد‬‫ كنترل دقيق بازه گارانتي محصوالت توليدي‬‫ لين ر ر ر ررك اطالع ر ر ر ررات حاص ر ر ر ررله ب ر ر ر رره م ر ر ر ررديريت م ر ر ر ررالي س ر ر ر ررازمان و بسترس ر ر ر ررازي ب ر ر ر ررراي ايج ر ر ر رراد‬‫نظام حسابداري صنعتي و ‪ERP‬‬
‫‪59‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫در برخرري مواقررع‪ ،‬اسررتفاده از برچسرب‌ دوتكرره‪ ،‬بررر روي قطعرره‪ ،‬ممكررن نبرروده يررا برچسررب الصررا ي‬
‫بر روي ياال فاقد ماندگاري الزم برر روي قطعره مي‌باشرد‪ .‬بره عنروان مشرال‪ ،‬اسرتفاده از برچسرب‬
‫بررر روي گیررربگس خررودرو برره دليررل شرررايط يرراركرد آن‪ ،‬منطقرري برره نظررر نمرری رسررد‪ .‬در ايررن م روارد‬
‫مي‌ت رروان دس ررتگاه حك ررايي شناس رره ردي ررابي را ب رره ي ررك دس ررتگاه ي ررام يوتر متص ررل نم رروده و شناس رره‬
‫رديابي باركد را كه توسط ‪ Reader‬خوانده شده است‪ ،‬روي قطعه حك نمود‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫استفاده از ‪: RFID‬‬
‫ب ررراي اس ررتفاده از برچس رب‌هاي ‪ RFID‬ب ررر روي قطع ررات ب رره منظ ررور ردي ررابي آنه ررا‪ ،‬باي ررد مح رردوديت‌هاي‬
‫استفاده از آن‪ ،‬مد نظر قرار گیرد‪ .‬مهم‌ترين محدوديت‌هاي ‪ RFID‬عبارتند از‪:‬‬
‫ً‬
‫ قيمت نسبتا زياد برجسب‌هاي ‪ RFID‬در مقايسه با برجسب‌هاي باركد‬‫ نياز به تجهیزات پيشرفته‌تر در بازخواني اطالعات آنها‬‫ عرردم امكرران بررازخواني چشررمي اطالعررات (كرره در مررورد باركرردهايي كرره شناسرره آنهررا در زيررر يررا برراالي‬‫آنها ثبت شده‪ ،‬امكان‌پذير مي‌باشد)‬
‫ ع رردم امك رران اس ررتفاده در مكان‌ه ررايي ك رره مي رردان‌هاي م ناطيا ر ي مختل ررف در آنه ررا وج ررود دارد اي ررن‬‫ميدان‌ها ممكن است منجر به تخريب برچسب ‪ RFID‬گردند‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫روشهای مرسوم ردیابی‬
‫پ ررس از لح رراظ ك ررردن مح رردوديت‌هاي م ررذكور‪ ،‬در ص ررورتي ك رره اس ررتفاده از ‪ ، RFID‬توجيه‌پ ررذير‬
‫باشد جمع‌آوري اطالعات آن در بانك اطالعاتي رديابي‪ ،‬به دو صورت ممكن مي‌گردد‪:‬‬
‫الف) روش دستي‪:‬‬
‫در اين روش‪ Reader ،‬هاي مخصوص برچسرب ‪ ، RFID‬در ايسرتگاه‌هاي مربوطره‪ ،‬در خرط‬
‫توليد يا مونتاژ‪ ،‬در دسترس بوده و اطالعات آن در هنگام عبور ياال از آن ايسرتگاه‪ ،‬قرائرت شرده‬
‫و به نرم‌افزار انتقال مي‌يابد‪.‬‬
‫ب) استفاده از درگاه‌هاي كنترلي‪:‬‬
‫در اير ررن روش درگاه‌هر رراي كنترلر رري كر رره مجهر ررز بر رره ‪ Reader‬هر رراي ‪ RFID‬مي‌باشر ررند‪ ،‬در مبر ررادي‬
‫ذيررربط نصررب گرديررده و كنترررل شناسرره رديررابي‪ ،‬برره صررورت اتوماتيررك انجررام پذيرفترره ‌و اطالعررات‬
‫مربوطه‪ ،‬در نرم‌افزار ثبت مي‌گردد‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫مطالعه و شناخت نرمافزارهای موجود در سازمان‪:‬‬
‫ً‬
‫معمرروال در سررازمان هررایی کرره مرردتی از شرررود فعالیررت آنهررا مرری گررذرد‪ ،‬بررا توجرره برره نررود فعالیررت و‬
‫همچنررین نیازهررای درون سررازمانی یررا برررون سررازمانی خررود‪ ،‬نرم‌افزار‌هررایی برره صررورت جزیررره‌ای یررا‬
‫یک ارچ رره مش ر ول ک ررار می‌باش ررند‪ .‬نرم‌افزاره ررایی همچ ررون انب ررارداری حس ررابداری م ررالی‪ ،‬حس ررابداری‬
‫صنعتی‪ ،‬برنامه‌ریزی تولید‪ ،‬مدیریت فرروش‪ ،‬مردیریت زنجیرره تريمین‪ ،‬مردیریت ارتبراط برا مشرتریان‬
‫و ‪ ...‬فررارش از نررود‪ ،‬امکانررات و زبرران برنامه‌نویار ی از جملرره شررناخته شررده‌ترین نرم‌افزارهررای موجررود‬
‫ً‬
‫در شر رررکت‌ها می‌باشر ررند کر رره عمر رردتا بر رره صر ررورت جزیر ررره‌ای در حر ررال اجر رررای ميموریر ررت محولر رره در‬
‫سررازمان خررود هسررتند‪ .‬طررراح یررک نظررام جررامع ردیررابی‪ ،‬در هنگررام طراحرری نرررم افزارهررای مرررتبط ب را‬
‫ردیابی(در سازمانهای متوسط و بزرگ) همواره باید این نکته را مد نظر داشته باشد که هیچ‌گاه‬
‫و در هیچ یک از نقاط یک سازمان‪ ،‬یک زیر فرآیند به صورت موازی در دو نرم‌افزار مجزا در بلند‬
‫مدت قابلیت اجرایی نخواهد داشت‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫مطالعه و شناخت نرمافزارهای موجود در سازمان‪:‬‬
‫ً‬
‫بررا توجرره برره ایررن کرره نرم‌افررزار ردیررابی معمرروال جررزو آخرررین نرم‌افزارهررای اضررافه شررده برره‬
‫س ررازمان‌ها می‌باش ررد‪ ،‬و ب ررا عنای ررت ب رره ل ررزوم جل رروگیری از ک ررارکرد دو ن رررم اف ررزار مج ررزا در ی ررک‬
‫بخررش از سررازمان‪ ،‬مشررکل اصررلی در راه طراحرری نرم‌افررزار ردیررابی‪ ،‬برقررراری ارتبرراط اط ‌العرراتی‬
‫بین نرم‌افزارهای موجود و نرم‌افزار در حال طراحی و تدوین ردیابی می‌باشد‪.‬‬
‫ً‬
‫معموال سازمان‌ها در این مسیر‪ ،‬یکی از دو راه زیر را بر می‌گزینند‪:‬‬
‫‪‌-1‬استقرار نظام یک ارچه ‪ ERP‬و حذف کلیه نرم افزارهای موجود در سازمان‬
‫‪ -2‬استفاده از روش ‪ RUP‬در تدوین نرم‌افزار جدید ردیابی‬
‫‪64‬‬
‫راهکارهای بهبود‪:‬‬
‫‪ -1‬ایجاد زبان مشترک بین ذینفعان سازمان‬
‫‪ -2‬اعالم رسمی پشتیبانی مدیریت ارشد از پروژه شناسایی و ردیابی در سازمان‬
‫‪ -3‬معرفی مس ول پروژه با اختیارات مکفی‬
‫‪ -4‬استفاده از یک فرد خبره در امر کدینگ به صورت مشاور (درون سازمانی یا برون سازمانی)‬
‫‪ -5‬ارائه گانت پروژه توسط مس ول آن‬
‫در واحد‬
‫‪ -6‬تدوین دستورالعمل شناسایی و ردیابی در سازمان توسط تیم اجرایی و تصویب آن ‌‬
‫تضمین کیفیت و ابالش به واحدهای سازمانی‬
‫‪ -7‬تصویب پروتکل شناسایی در سازمان توسط تیم اجرایی و کمیته ‪CFT‬‬
‫‪65‬‬
‫راهکارهای بهبود‪:‬‬
‫ً‬
‫ترجیحا توسط‬
‫‌‬
‫‪ -8‬طراحی و تدوین نرم افزار کدینگ شرکتی بر مبنای پروتکل مصوب (‬
‫تیم نرم افزاری که دارای سابقه کار مرتبط باشد‪).‬‬
‫‪ -9‬خرید نرم افزار جامع ردیابی و سخت افزارهای مربوطه به موازات تدوین نرم افزار‬
‫فوق الذکر‬
‫‪ -10‬آغاز جاری سازی فرآیندهای شناسایی و ردیابی در سازمان به صورت موازی‌‬
‫‪-11‬استفاده از مشاور کاردان در امر کدینگ ملی کاال و فرآیند ثبتارش‬
‫‪66‬‬
‫ابزارهایی که به منظور خواندن اطالعات استفاده می شوند‪:‬‬
‫‪67‬‬
‫ابزارهایی که به منظور نوشتن اطالعات استفاده می شوند‪:‬‬
‫‪68‬‬
69