Transcript Jolanta Baldy, Okręgowa Komisja Egzaminacyjna

Czytanie tekstów chemicznych
ze zrozumieniem kluczem do
sukcesu na maturze
VIII Regionalna Konferencja
Politechnika Wrocławska
Wrocław, 5 grudnia 2011
Opracowała
Jolanta Baldy
Czytanie tekstów chemicznych
ze zrozumieniem kluczem do
sukcesu na maturze
1. Krótkie omówienie wyników egzaminu
maturalnego z chemii.
2. Problemy zdających.
3. Filozofia zmian w oświacie, a egzamin
maturalny z chemii.
Struktura i forma egzaminu
maturalnego z chemii
Pisemny egzamin
z chemii można
zdawać
tylko
jako przedmiot
dodatkowy
na poziomie
podstawowym
jako przedmiot
dodatkowy
na poziomie
rozszerzonym
Wybór przedmiotów dodatkowych
na maturze w 2010 i 2011
Wybory maturzystów
POJEDYNCZY przedmiot
Najczęściej wybierane POJEDYNCZE PRZEDMIOTY dodatkowe na maturze w 2011 r.
w województwie dolnośląskim i opolskim (w % przystępujących po raz pierwszy)
MGE
MWO
MBI
MJO
MFA
MMA
MHI
MCH
MPO
MHS
DOLNOŚLĄSKIE
OPOLSKIE
MIN
0,0
1,0
2,0
3,0
4,0
5,0
6,0
7,0
8,0
9,0
10,0
Wybory maturzystów
Wiązki DWÓCH przedmiotów
Wybory maturzystów
Wiązki TRZECH przedmiotów
Średni wynik procentowy
w latach 2009 - 2011
Średni wynik procentowy
Rok
Poziom
podstawowy
Poziom
rozszerzony
2009
62,9%
57,6%
2010
45,6 %
59,8 %
2011
38,2%
49,2%
Średni wynik procentowy dla różnych
typów szkół w okręgu
Typ szkoły
Średni wynik
procentowy
na poziomie
podstawowym
(Liczba
zdających - 596)
Średni wynik
procentowy
na poziomie
rozszerzonym
(Liczba
zdających –
2050)
LO
LP
LU
T
TU
Razem
40,7
29,5
27,3
29,1
19,0
38,2
49,5
-
16,0
19,7
-
49,2
Średnie wyniki maturzystów
z dolnośląskich szkół - chemia
poziom podstawowy
Wyniki egzaminu maturalnego z chemii - poziom podstawowy
według szkół w woj. dolnośląskim w 2011 r.
(szkoły o liczbie zdających od 5 osób)
100
90
Średni wynik w pkt%
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0
10
20
30
40
Liczba zdających w szkole
50
60
Średnie wyniki maturzystów
z dolnośląskich szkół - chemia
poziom rozszerzony
Wyniki egzaminu maturalnego z chemii - poziom
rozszerzony według szkół w woj. dolnośląskim w 2011 r.
Średni wynik w pkt%
(szkoły o liczbie zdających od 20 osób)
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
0
20
40
60
80
100
Liczba zdających w szkole
120
140
160
Zasady oceniania zadań
egzaminacyjnych z chemii
Odpowiedzi do zadań są oceniane
z zastosowaniem klucza punktowania
odpowiedzi, jednolitego w całym kraju.
Rozwiązania zadań z chemii ocenienie są pod
kątem umiejętności, a nie wykonywanych
czynności.
Zasady oceniania zadań
egzaminacyjnych z chemii
Kiedy zdający…
do jednego
polecenia podaje
kilka odpowiedzi,
w tym prawidłową
i nieprawidłowe
udziela
odpowiedzi
błędnej,
niezgodnej
z poleceniem
nie
otrzymuje
punktów
formułuje poprawne
spostrzeżenia i
wnioski na podstawie
niewłaściwie
zaprojektowanego
doświadczenia
Opis egzaminu maturalnego z chemii
Poziom podstawowy
• czas trwania egzaminu:
120 minut
• punktacja arkusza
maksymalnie 50 punktów
• liczba zadań – 34
(45 poleceń)
Poziom rozszerzony
• czas trwania egzaminu: 150
minut
• punktacja arkusza
maksymalnie 60 punktów
• liczba zadań – 35
(49 poleceń)
Wymagania egzaminacyjne są podane w Informatorze
maturalnym, który znajduje się na stronie www.cke.edu.pl
oraz www.oke.wroc.pl
Opis arkuszy egzaminacyjnych
z chemii
Poziom podstawowy 2011
Najwięcej zadań sprawdzało znajomość i rozumienie
procesów chemicznych;
 zapisywanie równań reakcji na podstawie słownego
lub graficznego opisu przemian (11 pkt. -22%)
 opisywanie typowych właściwości związków
organicznych i nieorganicznych lub identyfikacja
związków (9 pkt. – 18%)
Najtrudniejsze okazały się zadana rachunkowe oraz
wymagające rozwiązania określonych problemów
w oparciu o dokonanie selekcji i analizy informacji.
Opis arkusza egzaminacyjnego
z chemii
Poziom rozszerzony 2011
Najwięcej punktów zdający mógł otrzymać
za zadania wymagające:
 uzupełniania brakujących danych na
podstawie odczytywania i analizowania
informacji podanych w formie tekstu
o tematyce chemicznej. (12 pkt. - 20%),
 klasyfikowania i identyfikacji substancji
na podstawie opisu reakcji chemicznej
(11pkt. – 18 %).
Zadania egzaminacyjne
oparte na odczytywaniu
i analizowaniu informacji
podanych w formie tekstu
o tematyce chemiczne
były dla zdających
poziom podstawowy i rozszerzony
trudne.
Dlaczego?
Przyczyny trudności to najczęściej:
 Brak wiedzy,
 Niepoprawna interpretacja informacji
podanej w zadaniu,
 Niewystarczające umiejętność
posługiwania się językiem pojęć
stosowanych w chemii,
 Nierozpoznanie problemu,
 Schematyzm myślenia,
 Brak umiejętności wyjaśniania,
uzasadniania, wnioskowania.
Przyczyny trudności
Zadanie 6 ( 2 pkt) – poziom podstawowy (łatwość – 0,16)
Termiczny rozkład azotanu(V) ołowiu(II) przebiega według
równania:
2Pb(NO3)2 → 2PbO + 4NO2↑ + O2↑
Oblicz całkowitą objętość gazowych produktów ….
Obliczenia: 2 M
Pb(NO3)2
= 662 g/mol
(…)
Inne przykłady:
podaj obserwacje…
- Mętnienie wodorotlenku wapnia
- Barwa taka, jak przy odczynie kwaśnym
- Nastąpiło nagazowanie się wody
podaj stopień
utlenienia siarki…
- przed reakcją: niewielki
- po reakcji :duży
Przyczyny trudności
Zadanie 8. (2 pkt)
Sporządzono 200 g roztworu zawierającego 100 g sacharozy.
Sacharozę poddano reakcji hydrolizy;
HCl
C12H22O11 +
H 2O
C6H12O6 + C6H12O6
Reakcję przerwano w momencie, gdy całkowite stężenie cukrów
redukujących w roztworze było równe 40% masowych.
Oblicz stężenie sacharozy, wyrażone w procentach
masowych, w roztworze po przerwaniu reakcji.
Większość zdających popełniła błąd polegający na obliczeniu stężenia
wyrażonego w procentach masowych sacharozy, która przereagowała,
czyli tej, której w tym roztworze nie było.
łatwość 0,08
Przyczyny trudności
Zadanie 9. (1pkt/a) – poziom rozszerzony (łatwość – 0,33)
Zgodnie z teorią Brönsteda kwas i sprzężona z nim zasada różnią się
o jeden proton, (…).
a)Uzupełnij poniższą tabelę, wpisując wzory brakującej
sprzężonej zasady i brakującego sprzężonego kwasu.
Kwas
Zasada
NH3
To jest zasada, a kwas to: NH4+
NH3
CH3NH3+
CH3NH2
Inny przykład: (…) po dodaniu do białej próbki jedwabiu naturalnego
stężonego kwasu azotowego(V) – napisz, co zaobserwowano (…)
identyfikując białko. (łatwość – 0,19)
• Wełna zmieniła barwę, jaja uległy zniszczeniu.
• W podanej próbce powstała brązowa dziura, tak samo dzieje się
z fartuchem, w tym miejscu ścina się białko.
Przyczyny trudności
Zadanie 31 (2pkt) – poziom rozszerzony (łatwość – 0,42 i 0,22)
Woda bromowa z dodatkiem wodnego
roztworu wodorowęglanu sodu
Napisz, jakie obserwacje potwierdzą obecność glukozy w probówce
I i fruktozy w probówce II po wprowadzeniu tych substancji do
wybranego odczynnika (wypełnij poniższą tabelę).
Barwa zawartości probówki
przed zmieszaniem
reagentów
Probówka I
bezbarwna
Probówka II
bezbarwna
po zmieszaniu reagentów
Najpierw, przed
zamieszaniem brunatna,
potem bezbarwna
brunatna
Przyczyny trudności
W arkuszach egzaminacyjnych w roku 2011 wzrosła
ilość zadań o złożonej konstrukcji w stosunku do
roku ubiegłego.
W arkuszach udział procentowy zadań związanych
z analizą informacji występujących w zadaniach
w formie tekstu źródłowego wynosił:
 w 2010 roku ok. 21% (13 pkt.), w 2011 ok. 34%
(21 pkt.) wszystkich zadań poziomu rozszerzonego
oraz
 w 2010 roku ok. 22% (11 pkt.) i w 2011 ok. 36%
(18 pkt.) wszystkich zadań poziomu podstawowego.
Zadania o złożonej konstrukcji
Informacja do zadania 23 i 24
Jedną z ogólnych metod określania struktury związku jest degradacja – rozpad cząsteczki
Tekst źródłowy
związku
Tekst
źródłowy
o
nieznanej
strukturze
na
kilka
mniejszych
cząsteczek,
wiązania w cząsteczkach alkenów. Stosowane jest wówczas ich utlenienie, np. za
pomocą roztworu KMnO4, prowadzone w środowisku kwaśnym. Podczas tej reakcji,
w zależności od budowy cząsteczki alkenu, mogą powstawać kwasy karboksylowe,
ketony, lub tlenek węgla (IV).
Z ugrupowania
(
R2−C═
R
)
powstaje keton, z ugrupowania
a tlenek węgla (IV) powstaje z ugrupowania
Treść zadania
do
zidentyfikowania. Metoda ta jest wykorzystywana do określania położenia podwójnego
R1
Treść
zadania
łatwiejszych
(
H2C═
(
H−C═
)
powstaje kwas,
).
Zadanie 23. (2pkt)
Pewien alken utleniony nadmiarem KMnO 4 w środowisku kwaśnym daje dwa różne kwasy
karboksylowe, zaś w reakcji 1 mola alkenu z 1 molem wodoru powstaje n-heksan.
a) Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) tego alkenu.
…………………………………………………………………………………………..
CH –CH −CH ═ CH−CH2−CH3
CH –CH
═
CH−CH − CH −CH
3
2
3
2
2
3
b) Podaj nazwy systematyczne dwóch kwasów karboksylowych powstałych
podczas utlenienia tego alkenu
Kwas butanowy
- masłowy
1. ………………………………………………………………………………………
- mrówkowy
Kwas etanowy
2. ……………………………………………………………………………………….
Łatwość – 0,46 i 0,37
Zadania o złożonej konstrukcji
Tekst
źródłowy
Treść
zadania
Informacja do zadania 23 i 24
(…)
R1
R
Z ugrupowania ( R2−C═ ) powstaje keton, z ugrupowania ( H−C═ )
powstaje kwas, a tlenek węgla (IV) powstaje z ugrupowania ( H2C═ ).
Zadanie 24.(1 pkt) (…) W celu odróżnienia 2-metyloprop-1-enu od but–2-enu
przeprowadzono doświadczenie, podczas którego do obu naczyń dodano zakwaszony,
wodny roztwór KMnO4.
Korzystając z poniższych informacji, wymień po jednej obserwacji, która
pozwoli na odróżnienie obu związków. Uzupełnij poniższą tabelę.
2-metyloprop-1-enu
but–2-enu
• wydzielają się pęcherzyki gazu
• wydziela się gaz
• nastąpiło odbarwienie roztworu
• nastąpiło odbarwienie roztworu
• zanurzony w kolbie papierek
• zanurzony w kolbie papierek
uniwersalny nie zmieni koloru
• Otrzymano aceton
uniwersalny zmieni kolor
• Otrzymano kwas octowy
(łatwość- 0,18)
Filozofia zmian w oświacie, a egzamin
maturalny z chemii
Kształcenie ogólne na III i IV etapie edukacyjnym,
tworzy programowo spójną całość i stanowi
fundament wykształcenia, umożliwiający zdobycie
zróżnicowanych kwalifikacji zawodowych, a następnie
ich późniejsze doskonalenie lub modyfikowanie,
otwierając proces kształcenia się przez całe życie*.
*Zalecenie
Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 kwietnia
2008 r. w sprawie ustanowienia europejskich ram kwalifikacji dla
uczenia się przez całe życie (2008/C111/01).
Filozofia zmian w oświacie,
a egzamin maturalny z chemii
 myślenie matematyczne – umiejętność wykorzystania narzędzi
matematyki w życiu co dziennym oraz formułowania sądów opartych
na rozumowaniu matematycznym;
 myślenie naukowe – umiejętność wykorzystania wiedzy
o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania
problemów, a także
formułowania wniosków opartych na
obserwacjach
empirycznych
dotyczących
przyrody
i społeczeństwa;
 umiejętność wyszukiwania,
analizy informacji;
selekcjonowania
i
krytycznej
 umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz
uczenia się.
Co przybliża
do sukcesu egzaminacyjnego?
 Znajomość wymagań egzaminacyjnych
ukierunkowujących przygotowanie do egzaminu,
zasad oceniania.
 Rozwiązywanie zadań typu egzaminacyjnego,
sprawdzanie poprawności ich wykonania
(samokształcenie, samokontrola i samoocena).
 Uważne, ze zrozumieniem czytanie poleceń
i staranne analizowanie dołączonych informacji.
 Udzielanie odpowiedzi:
precyzyjnych, poprawnych, czytelnych
zgodnych z poleceniami.
Czytanie tekstów
chemicznych ze
zrozumieniem kluczem do
sukcesu na maturze,
a może (i)
w dorosłym życiu?
Dziękuję za uwagę