Transcript „Społeczno - kulturowe uwarunkowania przemocy wobec kobiet”.

Społeczno-kulturowe
uwarunkowania przemocy wobec
kobiet
Renata Durda
 Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
„Niebieska Linia” IPZ

Zespół Monitorujący ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
przy Ministrze Pracy i Polityki Społecznej

Dwumiesięcznik „Niebieska Linia”
16 dni przeciwko przemocy wobec kobiet
25 listopada – 10 grudnia
Kampania BIAŁEJ WSTĄŻKI





zwiększenie świadomości społecznej na temat skali i
problemu przemocy wobec kobiet
podniesienie roli mężczyzn w przeciwdziałaniu
przemocy wobec kobiet
zwrócenie uwagi mediów na ten problem
wzmocnienie w kobietach wiary w to, że nie są same
wyrażenie niezgody na przemoc w relacjach między
kobietami i mężczyznami
Trochę różnych dziedzin
Matematyka
 Historia
 Religia
 Socjologia
 Psychologia...


To zabawne. Wszyscy mężczyźni,
których spotykam, chcą mnie chronić.
Nie mogę sobie wyobrazić przed kim?
Mae West
Zegar „przemocowy” w Polsce






Co 40 sekund jakaś kobieta doświadcza aktów przemocy
Co 2,5 doby ginie kobieta z powodu „nieporozumień rodzinnych”
Co 7 minut ktoś zgłasza na Policję fakt przemocy w rodzinie
6% kobiet w wieku 16-60 r.ż. co roku doznaje przemocy (czyli
ok. 800 tys.)
co druga udawała się po pomoc lekarską;
co szósta wymagała hospitalizacji z powodu doznanej
przemocy;
Tylko 30% kobiet zgłasza organom ścigania fakt doznanej
przemocy
CZYLI
o 70% przypadków przemocy nie wie policja.
(opr. prof. Beata Gruszczyńska, Katedra Kryminologii i Polityki Kryminalnej,
UW )
Przemoc wobec kobiet na świecie

Większość przypadków przemocy wobec kobiet
ma miejsce w rodzinie.

W ponad 90% przypadków przemocy w
rodzinie sprawcami tego przestępstwa są
mężczyźni, a ofiarami kobiety.

Według WHO, w zależności od kraju, od 10 do
60% kobiet w jakimś okresie swego życia
doznaje przemocy ze strony swego męża lub
partnera.

Każdego roku około 22 miliony spośród 250
milionów kobiet żyjących w UE doświadcza
przemocy.
Przemoc wobec kobiet na świecie

Ponad 40% kobiet, które padają ofiarami morderstw jest
zabijana przez swoich mężów. Jedynie 10% mężczyzn,
którzy padają ofiarami morderstw, jest zabijane przez
swoje żony. (Dobash i Dobash, 1977/78)

U kobiet zmiana stanu – z wolnego na małżeński –
zwiększa prawdopodobieństwo stania się ofiara
zabójstwa, podczas gdy w przypadku mężczyzn jest
odwrotnie. (Walter Gave, 1973)

Według najbardziej ostrożnych danych szacunkowych, w
ciągu 300 lat zamordowano 9 milionów kobiet uznanych
za czarownice. (Woods, 1974)

Cztery z pięciu kobiet, które zostały zamordowane,
zginęły z ręki mężczyzny. (MacKinnon, 1987)

Wszyscy masowi zabójcy są mężczyznami, a wiele z ich
ofiar to kobiety. (Levin i Fox, 1985)
Kulturowe uwarunkowania
przemocy
„Męskie” struktury społeczne i przepisy
prawa
 Sankcjonowanie bicia żon i dzieci w
ramach domowej dyscypliny
 Prawo do nauki, pracy, dysponowania
pieniędzmi, prawa wyborcze – kobiety
musiały sobie wywalczyć

Kulturowe uwarunkowania
przemocy





Wiara w „naturalny porządek” rzeczy
Patriarchalny model rodziny
Przywiązanie kobiet do biologicznych i
rodzinnych ról (córka, żona, matka, babka)
Uprzedmiotowienie kobiet (reklamy!)
Deprecjonowanie wszystkiego co żeńskie
(także w języku: babskie, zniewieściałe)
Syndrom sztokholmski – warunki
wytworzenia się syndromu

Zakładnik wierzy, że jego życie jest
zagrożone

Porywacz czasem zachowuje się przyjaźnie

Zakładnik jest odizolowany (fizycznie i/lub
psychicznie) od innych osób

Zakładnik nie może uciec lub jest przekonany
że nie może tego zrobić
Społeczny syndrom
sztokholmski u kobiet

Czy mężczyźni zagrażają przetrwaniu kobiet?

Czy kobiety mogą uciec przed dominacją
mężczyzn?

Czy kobiety są odizolowane od świata
zewnętrznego i od poglądów odmiennych, od
tych, jakie reprezentują mężczyźni?

Czy mężczyźni są uprzejmi dla kobiet?
Dee Graham „Loving to Survive”
Społeczny syndrom sztokholmski u
kobiet – dominacja mężczyzn



Niewiele kobiet jest członkiniami parlamentów,
przywódczyniami krajów czy sędziami Sądu
Najwyższego (procent kobiet w parlamentach
narodowych – średnia światowa 18,9%).
O wiele więcej mężczyzn niż kobiet jest właścicielami
posiadłości, firm i środków finansowych; w
większości to oni tworzą i zawierają umowy prawne
(na całym świecie zarobki kobiet wynoszą średnio
nieco ponad 50% zarobków mężczyzn)
Kontrola seksualności pozostaje gestii mężczyzn.
Handel kobietami i dziećmi jest prowadzony przez
mężczyzn, seksturystyka to oferta dla mężczyzn.
Dee Graham „Loving to Survive”
Społeczny syndrom sztokholmski u
kobiet – dominacja mężczyzn



Gwałciciele, dręczyciele i kazirodcy zazwyczaj
pozostają bezkarni. Jedynie 1% gwałcicieli zostaje
aresztowanych, a z aresztowanych jedynie 1%
zostaje skazanych.
Więcej kobiet niż mężczyzn zostaje przymusowo
zamkniętych w zakładach psychiatrycznych lub
zmuszanych do poddawania się terapii
psychotropami.
Role życiowe i kariery zawodowe kobiet są o wiele
bardziej ograniczone niż role życiowe i kariery
zawodowe mężczyzn...
Dee Graham „Loving to Survive”
Społeczny syndrom sztokholmski u
kobiet - izolacja kobiet

Historia ludzkości to historia mężczyzn.

Sztuka, nauka jest domeną mężczyzn – dwie trzecie analfabetów to
kobiety!

Religia ma wymiar męski. Bóg jest mężczyzną. Kobietom odmawia się
prawa do bycia kapłankami. Kobiety uważane są za nieczyste.

Kobiety, które stawiają czoło znęcającemu się nad nimi mężczyźnie i
którym udaje się przeżyć, nie są bohaterkami środków masowego
przekazu

Przez większa część życia kobieta jest podporządkowana dominującej
postaci męskiej (ojciec, mąż) we własnym domu.

Kobieta ma obowiązek poświęcać swój czas, energię, myśli, uczucia
mężczyźnie (i jego dzieciom), nie obcując z innymi kobietami.

Kobieta nie ma kontaktu z osobami, które widzą świat jako opozycję
interesów kobiet i mężczyzn. Poglądy feministyczne są ośmieszane i
lekceważone. System patriarchalny stara się ośmieszać feminizm.
Syndrom sztokholmski kobiet

Widzimy więc, że kobiety, jako grupa
społeczna w interakcji z grupą mężczyzn:
– są zagrożone
– doświadczają od nich niewielkich przejawów
życzliwości
– nie mogą się od nich uwolnić
– nie mają do społeczeństwa bardziej egalitarnego
Tolerancja przemocy

Gloryfikacja męskiej siły i dominacji

Wspieranie wizerunku kobiet jako istot
kruchych i podporządkowanych (dwa typy
oporu wobec partriarchatu: „cierpiętnica” – opór
intrapunitywny, pasywny, niekiedy autodestrukcyjny
lub „kobieta fatalna” – opór ekstrapunitywny,
manipuluje, krytykuje, poniża, kastruje)

Społeczne przyzwolenie na przemoc wobec
kobiet

Bezkarność sprawcy
[Bruksela, grudzień 2010]
Europejskie Lobby Kobiet przyjęło i opublikowało stanowisko "Ku
Europie wolnej od wszelkich form przemocy mężczyzn wobec kobiet",
który obejmuje zalecenia dla krajów członkowskich EU ws. poważnego
problemu przemocy mężczyzn wobec kobiet w UE
Koszty ekonomiczne przemocy

Najnowsze badania finansowane w ramach
programu Daphne oceniają, że sama tylko
przemoc w rodzinie kosztuje państwa
członkowskie UE 16 mld euro rocznie.

Badania te sugerują również, że każde
dodatkowe euro wydane na zapobieganie
przemocy wobec kobiet dałoby oszczędności
rzędu 87 euro na łączne koszty przemocy w
rodzinie.
1 euro
87 euro
Polityka państwa wobec przemocy
wobec kobiet
Państwa, które negują istnienie problemu (np. znikają
prawa usprawiedliwiające krzywdzenie kobiet, ale nie
ma penalizacji przemocy w rodzinie, nie ujmuje się w
statystykach śmierci kobiet z powodu przemocy
domowej)
 Państwa, uznają istnienie problemu i „gaszą pożary”
(np. przeciwdziałaniem przemocy zajmują się głównie
NGO, a niedostatek pomocy państwowej jest
łagodzony przez istnienie wolontariatu)
 Państwa aktywnie zwalczające przemoc (np.
ustawowo obowiązek kształcenia zawodowego w tym
obszarze, prewencja w szkołach, państwo prowadzi
politykę równości płci...)

Plebiscyt
POLICJANT, KTÓRY MI POMÓGŁ
V edycja – 2012
Organizator: Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w Rodzinie
„Niebieska Linia”
Patron: Komendant Główny Policji
Celem konkursu jest:
• promowanie postaw i umiejętności dobrze służących ochronie
ofiar przemocy w rodzinie;
• podkreślenie roli policjantów w systemie przeciwdziałania
przemocy w rodzinie;
• wsparcie policjantów podejmujących wzorowe działania i
osobiście zaangażowanych w pomoc osobom krzywdzonym;
• zwiększenie motywacji policjantów do podejmowania
skutecznych działań w tym obszarze.
• W 2009 roku zgłoszenia od osób indywidualnych,
przedstawicieli organizacji i instytucji (nie oczekujemy zgłoszeń
od jednostek policji)
Zgłoszenia do końca maja 2012!
Dziękuję za
uwagę
i zapraszam do
współpracy
z „Niebieską
Linią”
Renata Durda
[email protected]
www.niebieskalinia.pl