Transcript a) atropin - Yusuf ORHAN

FARMAKOLOJİ
OTONOM SİNİR
SİSTEMİ İLAÇLARI
Postganglionik parasempatik sinir ucundan
salınan nörotransmitter aşağıdakilerden
hangisi tarafından hidrolize edilir?
A) Monoamin oksidaz
B) Kolin asetiltransferaz
C) Asetilkolinesteraz
D) Katekol O metil transferaz
E) Fenil etanolamin N metil transferaz
Aşağıdakilerden hangisi kolinerjik iletiye örnek
değildir?
A) Parasempatik postgangliyonik lifler
B) Parasempatik pregangliyonik lifler
C) Sempatik pregangliyonik lifler
D) Kalbe giden sempatik postgangliyonik lifler
E) Ter bezlerine giden sempatik lifler
Asetilkolin aşağıdaki sinaps gruplarının
hangisinde ana nörotransmitter olarak görev
yapmaz?
A) Sempatik postgangliyonik sinir- efektör organ
sinapsı
B) Motor sinir – çizgili kas sinapsı
C) Parasempatik postgangliyonik sinir -efektör organ
D) Otonom pregangliyonik sinir ucu – adrenal
medulla hücresi
E) Parasempatik pregangliyonik sinir ucu
Aşağıdakilerinden hangisinde nikotinik
reseptörler bulunmaz?
A) Parasempatik gangliyon
B) İskelet kası
C) Sempatik gangliyon
D) Adrenal medulla
E) Bronş düz kası
Aşağıdaki antikolinesteraz ilaçlardan
hangisinin etkisi en kısa sürer?
A) Fizostigmin
B) Pridostigmin
C) Ambenonyum
D) Neostigmin
E) Edrofonyum
Ter bezleri üzerine stimüle edici etkisi en
belirgin ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pilokarpin
B) Pirenzepin
C) Edrofonyum
D) Neostigmin
E) Fizostigmin
Hipotansiyon,myozis,bradikardi ve intestinal
motilitede artma hangi ilaçla oluşur?
A) Muskarinik agonist
B) Atropin
C) Beta bloker
D) Klorpromazin
E) Amantadin
Kolinesteraz enzimine dayanıklı,muskarinik
olup,nikotinik etkisi de olan
parasempatomimetik hangisidir?
A) Betanekol
B) Fizostigmin
C) Metakolin
D) Asetilkolin
E) Karbakol
Aşağıdakilerden hangisi antikolinesteraz ilaç
grubu arasında değildir?
A) Fizostigmin
B) Neostigmin
C) Edrofonyum
D) Skopolamin
E) Ambenonyum
Enzim reaktivatörü olan ve antidot olarak da
kullanılan ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pralidoksim
B) N-Asetil Sistein
C) Atropin
D) Pridoksin
E) Fizostigmin
Aşağıdaki ilaçlardan hangisi idrar yollarında
organik bir tıkanıklığa bağlı olmayan
mesane atonilerinde yararlı olabilir?
A) Trisiklik Antidepresanlar
B) Atropin
C) Epinefrin
D) Pralidoksim
E) Betanekol
Alzheimer hastalığının tedavisinde kullnılan
asetilkolin esteraz inhibitörü olan ilaç
aşağıdakilerden hangisi değildir?
A) Donepezil
B) Memantin
C) Takrin
D) Galantamin
E) Rivastigmin
M1 muskarinik reseptörlerinin selektif blokörü
olan ve peptik ülser tedavisinde tercih
edilebilecek ilaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nikotin
B) Pirenzepin
C) Darifenazin
D) Atropin
E) Neostigmin
Aşağıdaki parasempatomimetiklerden hangisi
aşırı terleme yapar ve akut glokom krizinde
tedavisinde ilk tercihtir?
A) Asetilkolin
B) Fizostigmin
C) Pilokarpin
D) Pridostigmin
E) Distigmin
Aşağıdakilerden hangisi myastenia gravis
hastalarında tanıda yardımcıdır?
A) Fizostigmin
B) Edrofonyum
C) Ambenonyum
D) Neostigmin
E) Distigmin
Aşağıdakilerden hangisi organofosfat
bileşikleri ile inhibe edilen kolinesterazı
reaktive eder?
A) Atropin
B) Fizostigmin
C) Pralidoksim
D) Dimerkaprol
E) Asetilkolin
Organofosfat bileşikleri ile zehirlenen bir
hastada ilk yapılacak işlem hangisidir?
A) Solunum yolunu açmak
B) Damar yolunu açmak
C) Antidot vermek
D) Kan basıncını stabilize etmek
E) Hastanın zehirle temasını kesmek
Aşağıdakilerden hangisi kolin pompasını
inhibe eder?
A) Pralidoksim
B) Fizostigmin
C) Botilinium toksini
D) Edrofonyum
E) Hemikolinyum
Tarım ilaçlarıyla meydana gelen
zehirlenmelerde ölüm nedeni hangisidir?
A) Hipertansiyon
B) Oküler konjesyon
C) Konjestif kalp yetmezliği
D) Solunum yetmezliği
E) Kanama
Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sempatik sinir sistemi kişi uyanıkken daha
hakimdir
B) Parasempatik sinir liflerine ait gangliyonlar
hedef organa çok yakın veya hedef organın
üzerinde yerleşmiştir
C) Adrenal medullada katekolamin salıverilmesini
sağlayan reseptör nikotinik reseptörlerdir
D) Adrenal medullada salınan asetil kolin kan
basıncının düzenlenmesinden sorumludur
E) Parasempatik sinir sistemi efferent sinir
sisteminin bir parçasıdır
KOLİNERJİK
ANTAGONİSTLER
(PARASEMPATOLİTİKLER)
Antikolinerjik ilaçlar,kolinerjik blokerler
de denilir
ANTİMUSKARİNİK GANGLİYON
İLAÇLAR
BLOKERLERİ
NÖROMUSKÜLER
BLOKERLER
Atropin
Mekamilamin
Atraküryum
Skopolamin
Nikotin
Sisatraküryum
İpratropyum
Trimetafan
Doksaküryum
Metokürin
Mivaküryum
Panküronyum
Roküronyum
Süksinilkolin
Tübokürarin
1)ANTİMUSKARİNİK İLAÇLAR
• Sadece Muskarinik reseptörleri bloke ederler
• Tüm muskarinik fonksiyonları inhibe eder
A) ATROPİN
• Muskarinik reseptörlere yüksek afinite gösterir
• Asetilkolinin bu reseptörlere bağlanmasını
kompetetif olarak inhibe eder
• Hem santral hemde periferik etkili bir
antimuskarinik ilaçtır
• Etkileri yaklaşık 4 saat sürer
• Ancak göze topikal olarak uygulandığında etkisi
günlerce sürebilir
A) ATROPİN
Etkileri
• Atropin gözlerde tüm kolinerjik uyarıları bloke
eder ve midriyazis yapar
• Işık refleksi alınamaz
• Siklopleji olur
• Yani yakının görüş için akodomasyon yapılamaz
• Glokomu olan hastalarda göz içi basıcı tehlikeli
derecede arttırır
• Gastrointestinal aktiviteyi azalttığından
antispazmotik olarak kullanılabilir
• Tükrük bezlerinin salgısını engeller
• Ağız kuruluğu yapar
• Kardiyovasküler etkileri farklı dozlarda farklılıklar
gösterir
• Düşük dozlarda ortaya çıkan belirgin etki kalp
atım hızında azalmadır (BRADİKARDİ)
• Daha yüksek dozlarda SA düğümdeki
muskarinik reseptörleri bloke ettiğinden kalp
atım hızında orta derecede bir artış olur
(TAŞİKARDİ)
• Kan basıncında değişiklik görülmez
Tedavide Atropin
• Kolinesteraz inhibitörü insektisitlerin aşırı
dozlarının alındığı durumlarda
• Burdaki en önemli etkisi MSS’ne geçebilme
özelliğidir
• Fizostigmin gibi ilaçların antikolinesterazı inhibe
etmeleri sonucu artan asetilkolinin etkilerini
bloke ederler
B) SKOPOLAMİN
• Atropine benzer periferik etkilere yol açar
• MSS üzerine etkileri daha güçlü ve daha uzun
sürelidir
• Taşıt tutması tedavisinde kullanılan en etkili
ilaçlardan bir tanesidir
• Atropinin aksine sedasyon sağlar
C) İPRATROPYUM
• Astım ve kronik obstrüktif akciğer
hastalığı(KOAH) tedavisinde inhalasyon yoluyla
kullanılır
2) GANGLİYON BLOKERLERİ
• Hem parasempatik hemde sempatik
gangliyonlardaki nikotinik reseptörleri bloke
ederler
• Parasempatik veya sempatik gangliyona seçici
değillerdir
• Seçici etki oluşturmadığından tedavide kullanımı
sınırlıdır
A) NİKOTİN
• Sigara dumanında bulunur
• Vücutta terapötik etkisi yoktur
• Doza bağımlı olarak tüm reseptörleri önce uyarır sonra
paralize eder
• Kalp atımını hızlandır
3) NÖROMUSKÜLER
BLOKERLER
• İskelet kasının nöromusküler sonlanımındaki
nikotinik reseptörleri bloke ederler
• Cerrahi girişim sırasında anesteziklerin yüksek
dozlarına gerek kalmadan bir miktar kas
gevşemesini sağlamak için kullanılırlar
• Depolarizan ve depolarizan olmayan olarak ikiye
ayrılırlar
A) Depolarizan Olmayan
Nöromusküler blokerler
Etkileri
• Kompetetif blokerler tüm kaslara aynı etkiyi
göstermez
• Yüz ve gözdeki hızlı kasılan kaslar en duyarlıdır
ve ilk bunlar paraliziye uğrar
• En sonda diyafram kası paraliziye uğrar
• Ağız yoluyla emilimleri iyi olmadığından tüm
nöromusküler blokerler İV uygulanırlar
• Hücre membranını ve KBB’ini geçemezler
• Çoğu değişmeden idrarla atılırlar
B) Depolarizan Nöromusküler
Blokerler
• SÜKSİNİL KOLİN nikotinik reseptörlere bağlanır
• Asetil kolin gibi nöromusküler kavşağı depolarize
eder
• Asetilkolinesteraz tarafından çok hızlı yıkılan
asetilkolinin aksine uzun süre sinaptik aralıkta
kalır ve reseptörlere bağlanır
• Süksinilkolin başlangıçta kısa süreli kas
fasikülasyonlara neden olur
• Birkaç dakika sonra bu etkiyi felç takip eder
• Etki süresi çok kısadır,birkaç dakika
• Anestezi indüksiyonu sırasında hızlı entübasyon
gereken hastalarda etkisi çabuk başladığından
ve etkisi kısa sürdüğünden tercih edilir
• Süksinil kolinin plazma kolinesterazının
genetik olarak eksikliği veya enzimin atipik
formunun bulunduğu hastalara
verilmesi,diyafram paralizisi sonucu uzun
süren apneye neden olur
ADRENERJİK
AGONİSTLER(İLAÇLAR)
(SEMPATOMİMETİKLER)
Adrenerjik ilaçlar noradrenalin ve adrenalinin
uyardığı reseptörleri etkilerler
DOĞRUDAN ETKİLİ
DOLAYLI YOLDAN
ETKİLİ
HEM DOĞRUDAN HEM
DOLAYLI YOLDAN
ETKLİ(KARMA)
Albuterol
Amfetamin
Efedrin
Klonidin
Tiramin
Dobutamin
Adrenalin
Formoterol
İzoproterenol
Metaproterenol
Metoksamin
Noradrenalin
Fenilefrin
Salmeterol
Tamsulosin
Terbutalin
Dopamin
ADRENERJİK NÖRON
A) Adrenerjik Nöronlarda
Uyarının İletimi
• Kolinerjik nöronlardaki uyarı iletimi kolinerjik
nöronlardakine benzer ancak buradaki
nörotransmitter asetilkolin değil noradrenalindir
1. Noradrenalin Sentezi
• Tirozin, sodyum ile bağlantılı bir taşıyıcı sistemle
adrenerjik nöronun akson plazmasına alınır ve
burada tirozin hidroksilaz ile
dihidroksifenilalanine(DOPA) hidroksillenir
• Bu reaksiyon noradrenalin sentezinde hız
kısıtlayıcı basamaktır
• Sonra DOPA dekarboksilasyona uğrar ve
dopamine dönüşür
2. Noradrenalinin Veziküllerde
Depolanması
• Dopamin veziküllere girer ve noradrenaline
dönüşür
• Noradrenalin vezikülde yıkımdan korunur
• Rezerpin veziküle girişi inhibe eder
3. Noradrenalin Salınması
• Aksiyon potansiyeli sinir kavşağına ulaşınca
ekstrasellüler sıvıdan nöronun sitoplazmasına
kalsiyum girişi başlar
• Kalsiyum konsantrasyonundaki artış noradrenalinin
veziküllerinin hücre zarıyla birleşmesini ve
içerdiklerini sinaptik aralığa salınmalarını sağlar
• Guanetidin gibi ilaçlar bu salınmayı bloke eder
4. Reseptöre bağlanma
• Sinaptik veziküllerden salıverilen noradrenalin
sinaptik aralıkta yayılarak ya efektör hücre
üzerindeki postsinaptik reseptöre yada sinir
uçlarındaki presinaptik reseptörlere bağlanır
5. Noradrenalinin Sinaptik
Aralıktan Uzaklaştırılması
1) Sinaptik aralıktan difüzyon yoluyla sistemik
dolaşıma geçebilir
2) Postsinaptik membranlara bağlı katekol-O-metil
transferaz (KOMT) ile sinaptik aralıkta ,O metil
türevlerine metabolize edilebilir
3) Taşıyıcı bir sistem ile tekrar nöron içine alınabilir
6. Nörona Geri Alınan
Noradrenalinin Yazgısı
• Noradrenalin tekrar sitoplazmaya girdiğinde
amin taşıyıcı bir sistem ile vezikül içerisinde
toplanır
• Bir sonraki aksiyon potansiyeli ile salgılanmak
üzere depolanır
• Buna alternatif yol ise nöron mitekondrisinde
bulunan monoaminooksidaz (MAO) ile
noradrenalinin oksitlenmesidir
• Noradrenalinin inaktif metabolitleri idrarla
vanilmandelik asit(VMA) , metanefrin ve
normetanefrin şeklinde atılır
B) Adrenerjik Reseptörler
• Bu reseptörler adrenalin,noradrenalin ve
izoproterenol gibi adrenerjik agonistlere
verdikleri yanıta göre β ve α olarak iki gruba
ayrılırlar
• α reseptörleri bir sentetik agonist olan
izoproterenole zayıf afinite gösterir
• Doğal katekolaminler olan adrenalin ve
noradrenaline güçlü afiniteleri vardır
• Adrenalin ≥ noradrenalin >> izoproterenol
• α adrenoreseptörler α1 ve α2 diye iki alt gruba
ayrılır
α1 reseptörler
• Bu reseptörler efektör organların
membranlarında postsinaptik bulunurlar
• Düz kas kasılması gibi olaylardan sorumludur
α2 reseptörler
• Presinaptik sinir uçlarında ve pankreasın β
hücreleri gibi diğer hücrelerde de bulunurlar
• Presinaptik sinir uçlarında adrenerjik
nöromediyatörü ve pankreasta da insulin
salgısını kontrol ederler
β reseptörler
• β reseptörleri α reseptörlerinden farklı yanıt
sergilerler
• İzoproterenole yüksek afinite gösterirken
adrenalin ve noradrenaline afiniteleri düşüktür
• β1 ve β2 olarak iki temel gruba ayrılırlar
α1
α2
β1
β2
Vazokonstrüksiyon
Noradrenalinin
salınımını inhibe
eder
Taşikardi
Vazodilatasyon
Periferik direnci
arttırır
İnsulin
salgılanmasını
inhibe eder
Lipolizi arttırır
Periferik direnci
kısmen azaltır
Kan basıncını
arttırır
Miyokard
kontraktilitesini
arttırır
Bronkodilatasyon
Midriyazis
Renin salgısını
arttırır
Kas ve
karaciğerde
glikojenolizi
arttırır
Mesanenin internal
sfinkterinin
kasılmasını arttırır
Glukagon
salgısını arttırır
Uterus düz kasını
gevşetir
ADRENERJİK AGONİSTLERİN
ÖZELLİKLERİ
KATEKOLAMİNLER
• Adrenalin,noradrenalin,izoproterenol ve dopamin
gibi sempatomimetik aminlere katekolamin
denilir
Doğrudan Etkili Adrenerjik
Agonistler
ADRENALİN
• Hem α hemde β reseptörlere etkilidir
• Düşük dozlarda damarlar üzerinde β etkileri
(vazodilatasyon) hakimdir
• Yüksek dozlarda da α etkileri
(vazokonstrüksiyon) daha güçlüdür
Etkileri
• Myokard kontraktilitesini(pozitif inotropik etki ; β1
etki) ve kalp atım hızını(pozitif kronotropik etki; β1
etki) arttırır
• Böylelikle kardiyak debi artar
• Cilt, mukoz membranlar ve iç organlardaki
arteriyollerde kasılmaya neden olur(α etki ) ve
karaciğer ile çizgili kas damarlarında dilatasyona
yol açar (β etki)
• Sonuçta sistolik kan basıncı artarken diyastolik
kan basıncında hafif bir düşme olur
• Bronş düz kaslarına doğrudan etkiyle güçlü
bronkodilatasyon sağlar(β etki)
• Bu etki alerjik veya histamine bağlı
bronkokonstrüksiyonu ortadan kaldırır
Tedavide Adrenalin
• Adrenalin solunumu ileri derecede bozan
bronkokonstrüksiyona neden olan solunum
sistemine ait tüm acillerin tedavisinde ilk tercih
edilmesi gereken ilaçtır
• Subkutan verildikten sonra birkaç dakika içinde
solunumun büyük oranda düzeldiği görülür
• Doz birkaç saatte bir tekrarlanabilir
ANAFİLAKTİK ŞOKTA SUBKUTAN
VEYA İM ADRENALİN İLK
TERCİHTİR
DOZ : TEK SEFERDE YETİŞKİNDE
0.3 - 0.5 MG
• Etkisi çabuk başlar fakat kısa sürer
• Acil durumlarda etkinin daha da hızlı başlaması
için İV yolla uygulanır
• Subkutan,endotrakeal tüpten, inhalasyon yoluyla
ve göze topikal olarak uygulamak da
mümkündür
• Oral yolla uygulanmazlar
• Metabolitleri idrarla atılır
NORADRENALİN
• Böbreklerde dahil tüm damarlarda güçlü
vazokonstrüksiyon oluşturarak periferik direnci
arttırır (α1 etki)
• Sistolik ve diyastolik kan basıncı artar
Tedavide Noradrenalin
• Vasküler direnci arttırarak kan basıncını
yükselttiğinde şok tedavisinde kullanılır
• Hiçbir zaman astım tedavisinde kullanılmaz
İZOPROTERENOL
• β1 ve β2 reseptörlerini güçlü olarak uyarıcı etkisi
vardır
• α reseptörlerine etkisi önemsizdir
• Pozitif inotrop ve kronotrop etkileri ile kardiyak
debiyi arttırır
Etkileri
• Kalbi uyarıcı etkisi nedeniyle sistolik kan
basıncında hafif bir yükselmeye neden olabilir
• Ancak ortalama arteryel kan basıncı ve
diyastolik kan basıncını belirgin derecede
düşürür
• Hızlı ortaya çıkan güçlü bronkodilatör etkisi
vardır( β2 etki)
• Adrenalin kadar etkilidir ve inhale edildiğinde
akut astım atağını hızla kontrol altına alır
• Ama nadiren günümüzde bu etki için kullanılır
DOPAMİN
• Noradrenalinin metabolik öncüsüdür
• MSS’deki bazal gangliyonlarda ve adrenal
medullada doğal olarak bulunan bir
nörotransmitterdir
• Yüksek dozları α reseptörleri uyararak
vazokonstrüksiyon yaparken
• Düşük dozları kalpteki β1 reseptörlerini uyarır
Tedavide Dopamin
• Şok tedavisinde ilk seçilecek ilaçtır
• Sürekli infüzyonla uygulanması gereklidir
• Kalbi uyararak kan basıncını yükseltir(α1 etki)
• Dopaminerjik reseptörleri uyararak böbrek ve
splanknik arteriyolerde dilatasyon yapar
DOBUTAMİN
• Sentetik,doğrudan etkili bir katekolamindir
• β1 agonisttir
• Kalp atım hızını ve kardiyak debiyi arttırır
• KKY(Konjestif Kalp Yetmezliği)’de kardiyak
debiyi arttırmak amacıyla kullanılır
FENİLEFRİN
• Sentetik bir adrenerjik ilaçtır
• Ana etkisi α reseptörler üzerindendir
• α1 reseptörleri α2 reseptörlere oranla daha iyi
uyarır
• Midriyazis sağlamak amacıyla oftalmik solüsyon
olarak kullanılır
• Nazal dekonjestan olarak etkilidir ve uzun süreli
vazokonstrüksiyon sağlar
KLONİDİN
• MSS etkileri nedeniyle esansiyel
hipertansiyonun tedavisinde kullanılan bir α2
reseptör agonistidir
METOPROTERENOL
• Bronşiolleri dilate eder
• Solunumu kolaylaştırır
• Astım tedavisinde bronkodilatör olarak kullanılır
ALBUTEROL,PİRBUTEROL
VE TERBUTALİN
• Kısa etkilidirler
• Bronkodilatör olarak kullanılırlar
• İnhalasyonla uygulanan β2 agonistlerdir
SALMETEROL VE
FORMOTEROL
• β2 selektif agonistlerdir
• Uzun etkili bronkodilatördürler
• Tek dozu 12 saat süren bronkodilatasyon yapar
• Oysa albuterolün etkisi 3 saaten daha kısa sürer
DOLAYLI YOLDAN ETKİLİ
ADRENERJİK AGONİSTLER
A) AMFETAMİN
• Güçlü merkezi uyarıcı etkileri ilaç bağımlıları
tarafından sık sık bu ilacın tek etkisi olarak
düşünülür
• Kalp üzerindeki β reseptörlerinin uyarıcı etkileri
• Damarlar üzerindeki α agonist etkileri nedeniyle
kan basıncını önemli derecede arttırabilir
• Periferik etkileri primer olarak hücrelerde
depolanmış olan katekolaminlerin salınmaları ile
sağlanır
• Amfetamin MSS’ni uyarıcı etkileri nedeniyle
depresyon,çocuklarda hiperaktivite,narkolepsi ve
iştahın kontrolü amacıyla çeşitli hastalıkların
tedavisinde kullanılmaktadır
B) TİRAMİN
• Klinikte kullanılan bir ilaç değildir
• Peynir ve şarap gibi fermente gıdalarda bulunur
• Normalde MAO tarafından oksitlenir,ancak
hastalar MAO inhibitörü kullanıyorsa ciddi
vazopressör ataklara yol açabilir
KARMA ETKİLİ ADRENERJİK
AGONİSTLER
EFEDRİN
• Sadece sinir uçlarında depolanmış noradrenalin
salınmasına neden olmaz beraberinde α ve β
reseptörleri doğrudan da uyarabilmektedir
• Etki süresi uzundur(KOMT ve MAO tarafından
yıkılmadığından)
• Oral emilimi çok iyidir
• MSS’e kolaylıkla geçebilir
• İdrarla değişikliğe uğramadan atılır
• Kardiyak stimulasyon ve vazokonstrüksiyon ile
sistolik ve diyastolik kan basıncını arttırmaktadır
• MSS’de hafif bir uyarı oluşturur ve bu sayede
uyanıklığı arttırır,yorgunluğu azaltır ve uykuyu
engeller
• Astım tedavisinde,nazal dekonjestan olarak
kullanılır(lokal vazokonstrüktör etkilerinde
yararlanılarak)
ADRENERJİK
ANTAGONİSTLER(İLAÇLAR)
SEMPATOLİTİKLER
• Adrenerjik antagonistler,adrenerjik blokerler
olarakda adlandırılırlar
• Bu ilaçlar reseptörlere kompetetif veya
nonkompetetif şekilde bağlanırlar
• Endojen katekolaminlerin reseptörler üzerinde
etki göstermelerini engellerler
• Agonistler gibi antagonistlerde periferik sinir
sisteminde α ve β reseptörlere gösterdikleri
afiniteye göre sınıflandırılırlar
α BLOKERLER
β BLOKERLER
NÖROTRANSMİTTER
ALIMI VEYA SALINIMI
ETKİLEYEN İLAÇLAR
Doksazosin
Asebutolol
Kokain
Fenoksibenzamin
Atenolol
Guanetidin
Fentolamin
Karvedilol
Rezerpin
Prazosin
Esmolol
Tamsulosin
Labetolol
Terazosin
Metoprolol
Nadolol
Pindolol
Propranolol
Timolol
1. α Adrenerjik Blokaj Yapan
İlaçlar
• α Adrenerjik reseptörleri bloke eden ilaçlar kan
basıncını çok şiddetli etkilerler
• Damarların normal sempatik kontrolü büyük
oranda α Adrenerjik reseptörler üzerinden
sağlandığından bu reseptörlerin blokajı
damarların sempatik tonusunun azalmasına ve
periferik vasküler direncin düşmesine neden olur
A) FENOKSİBENZAMİN
• Hem postsinaptik α1 hemde presinaptik α2
reseptörlere kovalan olarak bağlanır
• Non kompetetif blokaj yapar
• Vücut bu etkiyi ortadan kaldırabilmek için yeni
reseptör sentezler
• Bu nedenle tek dozundan sonra etkisi yaklaşık
24 saat sürer
Etkileri
• Tüm alfa adrenerjik blokerler adrenalinin α
agonist etkileri ortadan kaldırırlar
• Örneğin; adrenalinin vazokonstrüksiyon yapıcı
etkisi ortadan kalkarken
• Diğer vasküler yataklarda β agonist etkisiyle
oluşturduğu vazodilatasyonda değişiklik olmaz
Tedavide Fenoksibenzamin
• Adrenal medullanın katekolamin salgılayan
hücrelerinin tümörü olan
FEOKROMASİTOMA’nın tedavisinde kullanılır
• Tümörün manipülasyonu sonucu hipertansif kriz
gelişebileceği için cerrahi olarak tümör
çıkarılmadan önce, hastalar fenoksibenzamin ile
tedavi edilirler
B) FENTOLAMİN
• Fenoksibenzaminin aksine fentolamin α1 ve α2
reseptörleri kompetetif olarak bloke eder
• Tek doz uygulandıktan sonra etkileri yaklaşık 4
saat sürer
• Adrenalinin periferik etkilerini geri çevirir
C) PRAZOSİN,TERAZOSİN,
DOKSAZOSİN VE TAMSULOSİN
• α1 reseptörlerinin selektif,kompetetif
blokerleridirler
• Fenoksibenzamin ve fentolaminin aksine bu
ilaçlar hipertansiyon tedavisinde kullanılırlar
• Tamsulosin benign prostat hipertrofisinde
endikedir
• En uzun etki süresi olan doksazosin’dir
• Prazosin ve terazosin ile tedavi edilen
hipertansif hastalarda, ilk doz senkobu(bayılma)
görülebilir(bu etki şiddetli hipotansiyon sonrası
olur)
β ADRENERJİK BLOKAJ
YAPAN İLAÇLAR
• Selektif olmayan β blokerler β1 ve β2 reseptörleri
bloke ederlerken kardiyoselektif β blokerler
sadece β1 reseptörleri bloke eder
Endikasyonları
• Anjina pektoris
• Kardiyak aritmiler
• Myokard infarktüsü
• Glokom tedavisinde endikedir
• Migren tipi baş ağrısının profilaksisinde
kullanılırlar
A) PROPRANOLOL
• Selektif değildir
• Negatif inotrop ve kronotrop etkileri olan
propranolol kardiyak debiyi azaltır
• β1 reseptörlerinin blokajına bağlı kardiyak
debi,kalbin iş gücü ve oksijen kullanımı azalır
• Bu etkiler özellikle anjina tedavisinde yararlıdır
• β2 aracılı vazodilatasyonu ortadan kaldırır
• Kardiyak debinin azalması kan basıncını düşürür
• Hipotansiyon refleks periferik
vazokonstrüksiyona neden olur ve buda perifere
giden kan akımını azaltır
• Sonuçta oluşan net yanıt; hipertansif hastalarda
sistolik ve diyastolik kan basıncında belirgin
azalmadır
Tedavide Propranolol
1. Hipertansiyon
2. Glokom : propranolol ve diğer β blokerler
,özelliklede timolol glokomda göz içi basıncını
etkin şekilde düşürürler
Bu etkiyi siliyer cisimden aköz hümör salgısını
azaltarak oluştururlar
•
Kolinerjik ilaçlar gibi gözün yakın görüş için
odaklama yeteneğini bozmaz,gözbebeği
büyüklüğünü değiştirmezler
•
Ancak glokomun akut atağında pilokarpin hala
ilk seçilecek ilaçtır
•
β blokerler bu hastalığın sadece kronik
tedavisinde kullanılırlar
3. Migren : migren tipi baş ağrısı ataklarının
sayısını azaltmakta etkilidir
Hastalığın kronik dönem tedavisinde atakların
sıklığını ve şiddetini azaltmak amacıyladır
Akut atakta kullanılmaz kronik dönemde kullanılır
4. Hipertroidi :
5. Anjina Pektoris : kalbin oksijen ihtiyacını
azalttığından anjinada olduğu gibi egzersiz
sonrası ortaya çıkan göğüs ağrısını etkin
biçimde azaltır
Bu nedenle akut dönemde değil ama kronik
dönemde anjina tedavisinde yararlıdır
6. Miyokard İnfarktüsü : Propranolol ve diğer β
blokerlerin miyokard üzerinde koruyucu etkileri
vardır
Bu nedenle bir miyokard infarktüsü geçirmiş
hastanın profilaktik olarak β bloker kullanması
ikinci kalp krizinden koruyucu etki sağlamaktadır
Propranolol aynı zamanda miyokard infarktüsü
sonrasında aritmiye bağlı ani ölüm sıklığınıda
azaltmaktadır
İstenmeyen Etkileri
• Propranolol astımlı hastalarda ölüme neden
olabilecek kadar ağır bronkokonstrüksiyon
yapabilir
• Bu nedenle hiçbir zaman kronik obstrüktif akciğer
hastalığı olan hastalarda kullanılmamalıdır
• β blokerlerle tedavi hızlı kesilmemelidir
• Ciddi kardiyak aritmilere yol açabilir
• Bir hafta gibi uzun bir sürede azaltılarak
kesilmelidir
B) TİMOLOL VE NADOLOL
• Selektif değillerdir
• Nadolol’un etki süresi çok uzundur
• Timolol’un topikal formları kronik glokom tedavisinde
kullanılır
C) ASEBUTOLOL,ATENOLOL,
METOPROLOL VE ESMOLOL
• Selektif β1 blokerlerdir
• Bu ilaçlar propranolol’un astımlı hastalarda β2
reseptörlerini bloke ederek oluşturduğu
istenmeyen bronkokonstriktör etkiden kurtulmak
amacıyla geliştirilmişlerdir
• En kısa etkili β bloker ESMOLOL’dur
• Yaklaşık 10 dk kadar
• Kardiyoselektif β1 blokerler özellikle solunum
işlevi bozuk hipertansif hastaların tedavisinde
yararlıdırlar
D) LABETOLOL VE
KARVEDİLOL
• α ve β adrenoreseptör blokerleridirler
• Hem β blokerler olup hemde periferik
vazodilatasyon yaparak kan basıncını düşüren
α1 bloke edici ajanlardır