Transcript BP - C5 - Stany nadzwyczajne

BP – C7
mgr Ewa Wolska-Liśkiewicz
ELEMENTY BEZPIECZEŃSTWA NARODOWEGO:
 prawne podstawy bezpieczeństwa
 polityka i strategia BN
 cywilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony
narodowej
 infrastruktura bezpieczeństwa
 edukacja dla bezpieczeństwa
 sojusze i współpraca międzynarodowa w zakresie
bezpieczeństwa
Niccolo Machiavelli (1469-1527)
 Zasadnicze fundamenty wszelkich państw
(...) polegają na dobrych prawach i
dobrym wojsku i ponieważ dobre ustawy
nie mogą istnieć bez należytej siły zbrojnej,
należyta siła zbrojna każe przypuszczać
istnienie dobrych ustaw.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej
 art. 5
 „Rzeczpospolita Polska
strzeże niepodległości i
nienaruszalności swego
terytorium, zapewnia
wolność i prawa człowieka i
obywatela oraz
bezpieczeństwo obywateli,
strzeże dziedzictwa
narodowego oraz zapewnia
ochronę środowiska, kierując
się zasadą zrównoważonego
rozwoju".
Państwo jest zobowiązane do:
 (art. 38) ochrony życia
 (art. 41.1) nietykalności i wolności osobistej
 (art. 21.1) chroni własność i prawo dziedziczenia
 (art. 24 i 65.5) oraz pracę
 (art. 68.4) zwalcza choroby epidemiczne i zapobiega
skutkom degradacji środowiska
 Jest również gwarantem podstawowych praw
obywateli.
Obowiązki obywateli w
bezpieczeństwie i obronie narodowej
 (art. 82) wierność RP i troska o dobro wspólne
 (art. 84) przestrzeganie prawa
 (art. 85.1) obrona ojczyzny
 (art. 86) dbałość o stan środowiska i
odpowiedzialność za spowodowanie jego
pogorszenia
Każdy obywatel ma prawo do m.in.:
 (art. 66.1) bezpiecznych i higienicznych warunków





pracy
(art. 68.1) ochrony zdrowia
(art. 67.1) zabezpieczenia społecznego w razie
niezdolności do pracy ze względu na chorobę lub
inwalidztwo oraz po osiągnięciu wieku emerytalnego
(art. 54.1) wolności wyrażania swoich poglądów oraz
pozyskiwania i rozpowszechniania informacji
(art. 57) organizowania pokojowych zgromadzeń
(art. 58) zrzeszania się
Ograniczenia wolności i praw obywatelskich
oraz działalności gospodarczej
 wprowadzone wyłącznie ze względów
bezpieczeństwa jako nadrzędnego interesu
państwa:
 (art. 31.3).
 „Ograniczenia
w
zakresie
korzystania
z
konstytucyjnych wolności i praw mogą być
ustanowione tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są
konieczne w demokratycznym państwie dla jego
bezpieczeństwa lub porządku publicznego bądź dla
ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej,
albo wolności i praw innych osób"
Stany nadzwyczajne art. 228
 „W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe
środki konstytucyjne są niewystarczające, może zostać
wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan
wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski żywiołowej".
 działania muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia i
powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia
normalnego funkcjonowania państwa.
STANY
NADZWYCZAJNE
STAN KLĘSKI
ŻYWIOŁOWEJ
STAN
WYJATKOWY
STAN WOJENNY
Cechy wspólne stanów
nadzwyczajnych
 Wprowadzane, gdy stan szczególnego zagrożenia
 Ustawa w drodze rozporządzenia – w niej zasady
działania władz, zakres ograniczenia praw i wolności
 Ustawa może, ale nie musi zawierać sposób
wyrównania strat wynikłych z ograniczeń
 Działania podejmowane w stanach nadzwyczajnych
musza być proporcjonalne do zagrożeń i mają
zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnej
sytuacji
W czasie stanu nadzwyczajnego
NIE wolno zmieniać:
 Konstytucji
 Ordynacji wyborczych (do sejmu, Senatu, samorządu
terytorialnego)
 Ustawy o wyborze prezydenta
 Ustawy o stanach nadzwyczajnych
W czasie stanu nadzwyczajnego i 90 dni
po jego zakończeniu
NIE można:
 Skrócić kadencji Sejmu
 Przeprowadzić wybory do Sejmu, Senatu, organów
samorządu terytorialnego
 Przeprowadzić wyborów na prezydenta
 Przeprowadzić referendum krajowego
 Kadencje zostają wydłużone
Stan klęski żywiołowej
 klęska żywiołowa oznacza katastrofę naturalną lub
awarię techniczną, których skutki zagrażają życiu
lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich
rozmiarach albo środowisku na znacznych
obszarach, a pomoc i ochrona mogą być
skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu
nadzwyczajnych środków we współdziałaniu
różnych organów i instytucji oraz
specjalistycznych służb i formacji działających pod
jednolitym kierownictwem.
PRZYCZYNY KLĘSKI ŻYWIOŁOWEJ
Katastrofa naturalna
-zdarzenie wywołane przez naturę
– wstrząsy sejsmiczne, wichury,
wyładowania atmosferyczne,
intensywne opady atmosferyczne,
susza, usuwiska ziemi, pożary,
powodzie, zatory lodowe, choroby
roślin i zwierząt, epidemie
- działania terrorystyczne
Awaria techniczna
- nagłe, nieprzewidziane zniszczenie
lub uszkodzenie urządzenia
technicznego, obiektu budowlanego,
systemu urządzeń powodującego
przerwanie jego działania lub całkowitą
jego likwidację
- działania terrorystyczne
Stan klęski żywiołowej
 wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska
żywiołowa + obszarze, na którym wystąpiły lub mogą
wystąpić skutki tej klęski
 czas oznaczony nie dłuższy niż 30 dni –
PRZEDŁUŻENIE ZA ZGODĄ SEJMU
 Rada Ministrów - z inicjatywy własnej lub na wniosek
wojewody.
Działaniami kieruje (w zależności od
obszaru):
 tylko na obszarze gminy - wójt (burmistrz,
prezydent miasta)
 na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w
skład powiatu - starosta
 na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego
w skład województwa - wojewoda
 na obszarze więcej niż jednego województwa minister właściwy do spraw wewnętrznych lub
inny minister
Przepisy ustawy o stanie klęski żywiołowej mogą
ograniczać wolności i prawa określone w









art. 22 (wolność działalności gospodarczej),
art. 41, ust. 1, 3 i 5 (wolność osobista),
art. 50 (nienaruszalność mieszkania),
art. 52, ust. 1 (wolność poruszania się i pobytu na
terytorium Rzeczypospolitej Polskiej),
art. 59, ust. 3 (prawo do strajku),
art. 64 (prawo własności),
art. 65, ust. 1 (wolność pracy),
art. 66, ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych
warunków pracy)
art. 66, ust. 2 (prawo do wypoczynku).
Ograniczenia w czasie stanu
klęski żywiołowej:
 zawieszaniu działalności określonych przedsiębiorstw;
 nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego
rodzaju;
 nakazaniu pracodawcy oddelegowania pracowników do dyspozycji organu
kierującego działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski
żywiołowej lub ich usunięcia;
 całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju
artykuły;
 obowiązku poddania się badaniom lekarskim, leczeniu, szczepieniom
ochronnym oraz stosowaniu innych środków profilaktycznych i zabiegów
niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych oraz skutków skażeń
chemicznych i promieniotwórczych;
 obowiązku poddania się kwarantannie;
 obowiązku stosowania środków zapewniających
ochronę środowiska oraz środków łub zabiegów
niezbędnych do zwalczania chorób zakaźnych
zwierząt;
 obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali
mieszkalnych bądź innych pomieszczeń;
 dokonaniu przymusowych rozbiórek i wyburzeń
budynków lub innych obiektów budowlanych albo ich
części;
 nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych
miejsc, obszarów i obiektów;
 nakazie lub zakazie przebywania w określonych
miejscach i obiektach oraz obszarach;
 zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez
masowych;
 nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania




się;
wykorzystaniu, bez zgody właściciela lub innej osoby
uprawnionej, nieruchomości i rzeczy ruchomych;
zakazie prowadzenia strajku w odniesieniu do
określonych kategorii pracowników lub w określonych
dziedzinach;
ograniczeniu lub odstąpieniu od określonych zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy, jednakże w sposób
niepowodujący bezpośredniego narażenia życia lub
zdrowia pracowników
nakaz prowadzenia działalności gospodarczej w
określonych zakładach pracy:
 zmianie systemu, wymiaru i rozkładu pracy, w tym wydłużenie
okresu rozliczeniowego do dwunastu miesięcy;
 obowiązek pracy w niedzielę, święta i dni wolne od pracy;
•obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych
polegających na:
 udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy
nieszczęśliwym wypadkom;
 czynnym udziale w działaniu ratowniczym lub
wykonywaniu innych zadań wyznaczonych przez
kierującego akcją ratowniczą;
 wykonywaniu określonych prac;
 oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub
rzeczy ruchomych;
 udostępnianiu pomieszczeń osobom ewakuowanym;
obowiązek świadczeń osobistych i rzeczowych
polegających na:
 przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób





poszkodowanych
zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a zwłaszcza
dostarczeniu paszy i schronienia;
zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion;
pełnieniu wart;
zabezpieczeniu własnych źródeł wody pitnej i środków
spożywczych a także udostępnianiu ich dla potrzeb osób
ewakuowanych lub poszkodowanych;
zabezpieczeniu zagrożonych dóbr kultury.
STAN WYJĄTKOWY
 Wzmożona ingerencja administracyjnych władz w
życie społeczne, polityczne, gospodarcze kraju, na
całym bądź części jego, jeżeli jest zagrożony…..
 konstytucyjny ustrój państwa
 bezpieczeństwo obywateli,
 porządek publiczny
 (także w wyniku zamachu terrorystycznego)
…….. a zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające
Stan wyjątkowy
 Rada Ministrów – wniosek do prezydenta RP - rozporządzenie o
wprowadzeniu stanu wyjątkowego - 48 godzin od popisania
przedstawia je Sejmowi
 Sejm – bezwzględna większość, gdy co najmniej 50% ustawowej
liczby posłów obecnych
 na czas nie dłuższy niż 90 dni (może być zniesiony wcześniej, gdy
ustały przyczyny wprowadzenia)
 prezydent RP może w drodze rozporządzenia przedłużyć czas
trwania stanu wyjątkowego na okres nie dłuższy niż 60 dni
 Prezydent na wniosek RM może postanowić o użyciu SZ do
przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa
STAN WYJĄTKOWY
 działaniami przywracającymi konstytucyjny ustrój
państwa, bezpieczeństwo obywateli i porządek publiczny,
a zwłaszcza koordynacją i kontrolą funkcjonowania
administracji rządowej i samorządowej, kierują:

Prezes Rady Ministrów - w przypadku wprowadzenia
stanu wyjątkowego na obszarze większym niż obszar
jednego województwa;

właściwy wojewoda - w przypadku wprowadzenia stanu
wyjątkowego na obszarze lub części obszaru jednego
województwa
Ograniczenia w czasie stanu
wyjątkowego
zawieszenie prawa do:
 organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju
zgromadzeń (nie dotyczy to kościołów i innych związków
wyznaniowych);
 organizowania i przeprowadzania imprez masowych oraz
imprez artystycznych i rozrywkowych;
 strajków pracowniczych i innych form protestu w
odniesieniu do określonych kategorii pracowników lub w
określonych dziedzinach;
 strajków i innych form akcji protestacyjnych rolników;
 akcji protestacyjnych studentów;
 zrzeszania się
 nałożony obowiązek noszenia przy sobie dowodu
osobistego, legitymacji szkolnej
 nakaz lub zakaz opuszczania lub przebywania w
danych miejscach, obiektach, obszarach
 w czasie stanu wyjątkowego może być odosobniona
osoba, w stosunku do której zachodzi uzasadnione
podejrzenie, że pozostając na wolności, będzie
prowadziła działalność zagrażającą konstytucyjnemu
ustrojowi państwa, bezpieczeństwu obywateli lub
porządkowi publicznemu
W czasie stanu wyjątkowego może być
wprowadzona także:
 cenzura środków społecznego przekazu;
 kontrola zawartości przesyłek, listów, paczek i
przekazów;
 kontrola treści korespondencji i rozmów telefonicznych
 emisja sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub
odbiór przekazów radiowych, telewizyjnych lub
dokonywanych poprzez urządzenia i sieci
telekomunikacyjne, których treść może zwiększyć
zagrożenie konstytucyjnego ustroju państwa,
bezpieczeństwa obywateli lub porządku publicznego
 nakaz zaniechania rejestrowania partii politycznych,
związków zawodowych itd.
Ponadto mogą być wprowadzone
ograniczenia w zakresie:
 dostępu do towarów konsumpcyjnych poprzez
reglamentację zaopatrzenia ludności;
 wolności działalności gospodarczej;
 działalności edukacyjnej;
 obrotu krajowymi środkami płatniczymi i dewizami;
 transportu;
 funkcjonowania systemów łączności;
 posiadania broni palnej, amunicji i materiałów
wybuchowych (nakaz złożenia do depozytu)
STAN WOJENNY
 Odstąpienie od konstytucyjnego systemu prawowania
władzy i nadanie nadzwyczajnych uprawnień organom
władzy wykonawczej, które stosują je w sytuacjach
szczególnego zagrożenia zewnętrznego państwa
 Także,
jeśli zagrożenie jest wynikiem działalności
terrorystycznej
 Na całym lub części terytorium
 Zniesienie – gdy ustaną przyczyny
STAN WOJENNY
Zewnętrzne
zagrożenie
bezpieczeństwa
państwa
Zbrojna napaść
na terytorium RP
Wynikające z
międzynarodowej
umowy
zobowiązanie
do wspólnej
obrony przeciwko
agresji
STAN WOJENNY
 Prezydent RP na wniosek Rady Ministrów –
rozporządzenie – 48
przedstawienia Sejmowi
h
od
podpisania
do
 Minister właściwy do spraw zagranicznych notyfikuje
Sekretarzowi Generalnemu ONZ i Sekretarzowi
Generalnemu Rady Europy wprowadzenie i
przyczyny wprowadzenia stanu wojennego, a także
jego zniesienie
Publiczne ogłoszenie
 Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy
programów radiowych i telewizyjnych są
obowiązani
do
niezwłocznego,
nieodpłatnego
podania do publicznej wiadomości rozporządzenia
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o wprowadzeniu
stanu wojennego i innych aktów prawnych
dotyczących tego stanu przekazanych im przez
wojewodę właściwego ze względu na siedzibę redakcji
lub nadawcy.
Po wprowadzeniu stanu wojennego, jeżeli
wystąpi konieczność obrony państwa
 obroną kieruje prezydent RP we współdziałaniu z Radą
Ministrów
 jeżeli Rada Ministrów nie może się zebrać, jej konstytucyjne
kompetencje wykonuje prezes Rady Ministrów
 Na terenie województwa realizacją zadań obronnych i obroną
cywilną kieruje wojewoda, któremu podporządkowane są
wszystkie jednostki organizacyjne administracji rządowej i
samorządowej oraz inne siły i środki wydzielone do jego
dyspozycji.
Zadania Prezydenta
 1) postanawia, na wniosek Rady Ministrów, o przejściu





organów władzy publicznej na określone stanowiska
kierowania;
2) postanawia, na wniosek Rady Ministrów, o stanach
gotowości bojowej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
zwanych dalej "Siłami Zbrojnymi";
3) określa, na wniosek Rady Ministrów, zadania Sił
Zbrojnych w czasie stanu wojennego;
4) może mianować, na wniosek Prezesa Rady Ministrów,
Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych;
5) zatwierdza, na wniosek Naczelnego Dowódcy Sił
Zbrojnych, plany operacyjnego użycia Sił Zbrojnych;
6) uznaje, na wniosek Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych,
określone obszary Rzeczypospolitej Polskiej za strefy
bezpośrednich działań wojennych.
NACZELNY DOWÓDCA SIŁ
ZBROJNYCH
 podlega Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej - przejmuje




dowodzenie siłami z chwilą jego mianowania przez Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej, o ile Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
nie określi innego terminu przejęcia dowodzenia
dowodzi SZ w celu odparcia zbrojnej napaści na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej;
zapewnia współdziałanie podległych mu Sił Zbrojnych z siłami
sojuszniczymi w planowaniu i prowadzeniu działań wojennych;
określa, w ramach swojej właściwości, potrzeby Sił Zbrojnych w
zakresie wsparcia ich przez pozamilitarną część systemu obronnego
państwa,
wyznacza organy wojskowe do realizacji zadań administracji
rządowej i samorządowej w strefie bezpośrednich działań wojennych
oraz określa, z wyjątkiem postanowień Rady Ministrów
 Dowódca Operacyjny Rodzajów SZ odpowiada za stanowiska dowodzenia
Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych;
Zadania Rady Ministrów
 1) zarządza uruchomienie systemu kierowania obroną




państwa;
2) zarządza przejście na wojenne, określone w odrębnych
przepisach, zasady działania organów władzy publicznej;
3) określa, na wniosek Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych,
zasady działania organów władzy publicznej w strefie
bezpośrednich działań wojennych;
4) może zawiesić funkcjonowanie organów władzy
publicznej w strefie bezpośrednich działań wojennych;
5) może przekazać organom wojskowym określone
kompetencje organów władzy publicznej w strefie
bezpośrednich działań wojennych.
Zadania ministra obrony narodowej
 1) dokonuje oceny zagrożeń wojennych i możliwości obronnych






oraz formułuje i przedstawia właściwym organom propozycje
dotyczące obrony państwa;
2) koordynuje realizację zadań organów administracji rządowej i
jednostek samorządu terytorialnego wynikających z zadań dotyczących
obrony państwa;
3) przedstawia właściwym organom potrzeby w zakresie świadczeń
organów państwowych i jednostek samorządu terytorialnego,
przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych oraz osób
fizycznych, na rzecz Sił Zbrojnych i obrony państwa;
4) sprawuje ogólny nadzór nad realizacją zadań obronnych
wykonywanych przez organy administracji rządowej i jednostki
samorządu terytorialnego;
5) organizuje mobilizacyjne rozwinięcie, uzupełnianie i
wyposażanie Sił Zbrojnych;
6) współdziała z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych w
zakresie świadczeń, o których mowa w pkt 3;
7) koordynuje realizację zadań państwa-gospodarza wynikających z
umów międzynarodowych.
Zadania wojewody
 1) ocenia zagrożenia;
 2) wprowadza, w zakresie nienależącym do właściwości innych organów,





ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela oraz łagodzi i uchyla te
ograniczenia;
3) występuje z wnioskami do właściwych organów o wprowadzenie ograniczeń
wolności i praw człowieka i obywatela, jak również o ich złagodzenie lub
uchylenie;
4) określa zadania wynikające z przepisów stanu wojennego;
5) koordynuje i kontroluje działalność organów władzy publicznej,
przedsiębiorców oraz innych jednostek organizacyjnych działających na
obszarze województwa;
6) może nakładać zadania i nakazywać jednostkom samorządu
terytorialnego dokonywanie określonych wydatków, na zasadach określonych
w odrębnych przepisach.
3.W zakresie działań, o których mowa w ust. 2, wojewodzie są
podporządkowane wszystkie jednostki organizacyjne administracji
rządowej i samorządowej działające na obszarze województwa oraz inne
siły i środki wydzielone do jego dyspozycji i skierowane do wykonywania zadań
związanych z obroną państwa i województwa, a także związanych z obroną
cywilną.
Zawieszenie prawa do:
 strajków pracowniczych i innych form protestu w odniesieniu do






określonych kategorii pracowników lub w określonych dziedzinach
akcji protestacyjnych studentów
w przypadku osób, których działalność zagraża bezpieczeństwu lub
obronności państwa, można dokonać przeszukania tych osób lub
przeszukania ich mieszkania, a także zajęcia przedmiotów
wykorzystywanych do prowadzenia tej działalności
cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu obejmująca
materiały prasowe
kontrola zawartości przesyłek, listów, paczek i przekazów
przekazywanych w ramach usług pocztowych o charakterze
powszechnym lub usług kurierskich;
kontrola treści korespondencji telekomunikacyjnej i rozmów
telefonicznych lub sygnałów przesyłanych w sieciach
telekomunikacyjnych;
emisja sygnałów uniemożliwiających nadawanie lub odbiór przekazów
radiowych, telewizyjnych lub dokonywanych poprzez urządzenia i sieci
telekomunikacyjne, których treść może zwiększyć zagrożenie
bezpieczeństwa lub obronności państwa.
 organizowania i przeprowadzania wszelkiego rodzaju
zgromadzeń;
(nie dotyczy zgromadzeń organizowanych przez kościoły
i inne związki wyznaniowe oraz organizacje religijne
działające w obrębie świątyń, budynków kościelnych, w
innych pomieszczeniach służących organizowaniu i
publicznemu sprawowaniu kultu, a także zgromadzeń
organizowanych przez organy państwa lub organy
samorządu terytorialnego)
 organizowania i przeprowadzania imprez masowych
 zrzeszania się poprzez nakazanie okresowego
zaniechania działalności zarejestrowanych
stowarzyszeń, partii politycznych, związków
zawodowych itd.
 obowiązek posiadania przy sobie dowodu osobistego lub innego dokumentu
stwierdzającego tożsamość
 nakazy lub zakazy przebywania lub opuszczania w ustalonym czasie
oznaczonych miejsc, obiektów i obszarów;
 utrwalania przy pomocy środków technicznych wyglądu lub innych cech
określonych miejsc, obiektów lub obszarów
 ograniczenia:
 dostępu do towarów konsumpcyjnych
 wolności działalności gospodarczej, poprzez nakazanie okresowego zaniechania
prowadzenia działalności gospodarczej
 działalności edukacyjnej, poprzez okresowe zawieszenie zajęć dydaktycznych w
szkołach, włącznie ze szkołami wyższymi, z wyjątkiem szkół duchownych i
seminariów duchownych
 obrotu krajowymi środkami płatniczymi, obrotu dewizowego oraz działalności
kantorowej;
 funkcjonowania systemów łączności oraz działalności telekomunikacyjnej i
pocztowej,
 prawa posiadania broni palnej, amunicji i materiałów wybuchowych oraz
innych rodzajów broni lub określonych przedmiotów, poprzez nakazanie
niezwłocznego złożenia do depozytu właściwego organu administracji rządowej
albo zakazanie noszenia;
 dostępu do informacji publicznej.
Dodatkowo można:
 nakładać na przedsiębiorców dodatkowe zadania dla
bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz
zapewniania zaopatrzenia ludności;
 wprowadzić zarząd komisaryczny dla przedsiębiorców, w
tym z udziałem kapitału zagranicznego, jeżeli ich
działalność związana jest z bezpieczeństwem lub
obronnością państwa;
 nałożyć na osoby fizyczne i osoby prawne prowadzące
gospodarstwa rolne obowiązek wykonywania świadczeń
(dostawa produktów rolno-spożywczych oraz na uprawa
określonych gatunków roślin i hodowli zwierząt);
 wprowadzić najem lokali i budynków;
 wprowadzić zajęcie nieruchomości niezbędnych dla
sił zbrojnych lub obrony państwa;
 zająć lub zarekwirować dla potrzeb obronnych
państwa środki transportu drogowego, kolejowego,
lotniczego oraz statki morskie i żeglugi śródlądowej;
 zamykać lub ograniczać ruch osobowy i towarowy
przez przejście graniczne;
 wprowadzić powszechny obowiązek wykonywania
pracy przez osoby w wieku 16-65 lat.
Jakich praw nie wolno ograniczać
w stanie wyjątkowym i wojennym?










Art. 30 – godność osobista
Art. 34, 36 – obywatelstwo
Art. 38 – ochrona życia
Art. 39, 40, 41 – humanitarne traktowanie
Art. 42 – ponoszenie odpowiedzialności karnej
Art. 45 – dostęp do sądu
Art. 47 – dobra osobiste
Art. 53 – sumienie i religia
Art. 63 – petycje
Art. 48 – rodzina i dziecko