Transcript Europa socjalna – co to znaczy

Europa Socjalna
Cz. II. Co to znaczy Europa
socjalna
Na poprzednim wykładzie
• Czy i dlaczego warto być pracownikiem
socjalnym – teraz i w przyszłości
• Jakimi cechami powinien charakteryzować się
pracownik socjalny : umieć słuchać, dostrzegać
potencjał podopiecznego, odbudowywać jego
zdolność do współodpowiedzialności (rola
kontraktu), mieć odwagę, wykorzystywać
potencjał partnerów, dbać o kontakty z
samorządowcami ( kształtować ich opinię,
zjednywać)
Na poprzednim wykładzie
• Omówiliśmy podstawowe pojęcia: polityka
społeczna, pomoc społeczna, zabezpieczenie
społeczne
• Wskazaliśmy na różnicę miedzy polityką
społeczną i pomocą społeczną
• Zapoznaliśmy się z ramami życia społeczno –
gospodarczego( I, II i III sektor)
• Omówiliśmy układ współzależny jakim jest
gospodarka i polityka społeczna
Prezentacje i inspiracje
• Prezentacje życiorysów : Ireny
Sendlerowej, Jacka Kuronia, Janiny
Ochojskiej, Jurka Owsiaka i Laszlo
Andora.
• Co wynika dla pracowników socjalnych z
przykładów zaangażowania
zaprezentowanych osób
Europa socjalna czy europejski
model społeczny
• Jak rozumieć pojęcie Europa socjalna
- Specjalny obszar o jednakowych
uprawnieniach socjalnych ?
- ES to tylko UE czy cały kontynent?
- ES to znaczy „nie gospodarcza”, nie
„rynkowa”?
- ES obszar o wspólnej polityce socjalnej ?
Europa socjalna czy europejski
model społeczny
• Geneza i znaczenie pojęć :
- Walfer state ( państwo opiekuńcze,
państwo dobrobytu) – państwo, w którym
za opiekę nad społeczeństwem w takich
sprawach jak pomoc społeczna, zdrowie,
edukacja, mieszkanie i warunki pracy jest
odpowiedzialny rząd ( def.wg Encyklopedii
Webstera)
Walfare state
- Ingerencja państwa w życie gospodarcze
dla zapobieżenia skutkom bezrobocia,
rozszerzenia systemu usług socjalnych.
- Koncepcja powstała pod naciskiem
socjalizmu, jest kompromisem miedzy
socjalizmem a liberalizmem
Europa socjalna czy europejski
model społeczny
• Podobieństwa i różnice wewnątrz
europejskie (modele):
- anglosaski
- skandynawski
- śródziemnomorski
- kontynentalny
- polski
Europejskie modele socjalne
• Model anglosaski
• Realizowany jest w Wielkiej Brytanii i Irlandii:
- Adresatami są głównie osoby w wieku
produkcyjnym ( pierwsza opcja to praca)
- Główny cel to zapewnienie stałego zatrudnienia
- Niska rola związków zawodowych, duże
zróżnicowanie płac i częste występowanie
niskich wynagrodzeń
- Szeroki zakres świadczeń dla bezrobotnych
Europejskie modele socjalne
• Skandynawski model socjalny
(nordycki).
• Obejmuje Danię, Szwecję, Norwegię,
Finlandię
• System instytucjonalno – redystrybucyjny,
egalitarystyczny
• Państwo rozciąga opiekę nad obywatelem
od kołyski po grób
Skandynawski model socjalny
• Gwarancja odpowiedniego
( godziwego) poziomu życia
• Powszechny i bezpłatny system ochrony
zdrowia i oświaty
• Emerytury i renty dla wszystkich starych i
niepełnosprawnych
• Rozbudowany system usług publicznych
dla rodzin z dziećmi, niedołężnych i
sędziwych
Europejskie modele socjalne
• Śródziemnomorski model socjalny.
• Występuje w Grecji, Hiszpanii, Portugalii i
we Włoszech
• Silna rola Kościoła w dziedzinie
charytatywnej i opiekuńczej
• Duża różnica w poziomie świadczeń np.
niski dla samotnych rodziców
Śródziemnomorski model socjalny
• Niskie świadczenia z tyt. bezrobocia, silna
ochrona zatrudnionych
• Duża grupa nie objętych zabezpieczeniem
społecznym
• Słabość państwa, klientelizm, niski poziom
udziału państwa w sferze pomocy
społecznej
Europejskie modele socjalne
• Kontynentalny model socjalny
• Obejmuje : Austrię, Belgię, Francję,
Niemcy i Luksemburg
• Ingerencja państwa nie może zakłócać
funkcjonowania gospodarki rynkowej i
rozwoju
• Podstawa otrzymania świadczeń to staż
pracy i status na rynku pracy
Kontynentalny model socjalny
• Świadczenia dla poszkodowanych w
pracy, kobiet na urlopie macierzyńskim,
starszych i niepełnosprawnych
• Najniższe świadczenia dla bezrobotnych
• System nieegalitarystyczny, największe
świadczenia dla zatrudnionych w sektorze
publicznym
Europa socjalna czy europejski
model społeczny
• Podobieństwa i różnice między Europą a
innymi obszarami (modele) :
- indyjski
- japoński
- chiński
- amerykański
Modele socjalne na świecie
• Indyjski model polityki społecznej :
- Zapewnia jedynie opiekę zdrowotną i podstawową
edukację;
- Funkcjonuje rozwinięta sieć ośrodków podstawowej
opieki zdrowotnej, których zadaniem jest eliminowanie
ognisk epidemii trądu, malarii, gruźlicy ( 5% budżetu)
- Edukacja bezpłatna tylko w zakresie podstawowym ( 6-11
lat) , a do 14 roku tylko w części stanów. W Indiach 51%
to analfabeci. Obecnie 10 letnia szkoła podstawowa.
- Prowadzona jest polityka kontroli urodzin m. in z pomocą
legalnej aborcji
Modele socjalne na świecie
• Japoński model polityki społecznej.
• Główne elementy to:
- zabezpieczenie społeczne dla wszystkich
(emerytury, renty, wypadkowe, ubezp. od
bezrobocia). Wiek emerytalny 55lat, emerytura
40% płacy
- Opieka zdrowotna dla wszystkich – 3%PKB
- Oświata bezpłatna i obowiązkowa do 15 roku.
Powszechne wychowanie przedszkolne,
nieobowiązkowe
Modele socjalne na świecie
• Chiński model polityki społecznej:
- Emerytury i renty tylko dla zatrudnionych w
przedsiębiorstwach państwowych. Prawny
obowiązek utrzymania starych rodziców;
- Opieka zdrowotna jest bezpłatna, a
ubezpieczeni są też członkowie rodziny ( 16%
budżetu). Zreformowany system objął dopiero
mieszkańców dużych miast.
- Edukacja wyłącznie w szkołach państwowych i
obowiązkowa 0d 7 do 17 rż
Modele socjalne na świecie
• Amerykański model polityki społecznej
• Regulacje federalne i stanowe, duże zróżnicowanie
• Duże zaangażowanie przedsiębiorstw, filantropów,
wolontariuszy i organizacji pozarządowych
• Obejmuje: zabezpieczenie społeczne i pomoc społeczna
(emerytury, renty rodzinne i wypadkowe, zasiłki
chorobowe – składki prac. I przedsiębiorców)
• Dobrowolne ubezp. zdrowotne obejmuje osoby po 65 rż
oraz korzystających z pomocy społecznej (>2 lata)
• Medicaid dla osób starszych i niepełnosprawnych – z
budżetu
Modele socjalne - USA
• Pomoc dla bezrobotnych, odszkodowania za
wypadek i śmierć przy pracy
• Rozbudowany system prywatnych ubezpieczeń
emerytalnych i zdrowotnych, w części
odliczanych od podatku
• Edukacja obowiązkowa do 16 rż w szkołach
publicznych, dużo szkól niepublicznych
• Wydatki na zabezpieczenie społeczne – 22,4%
budżetu, na ochronę zdrowia 20%.
Kilka danych o efektach polityk
socjalnych
• W Europie mieszka 5% ludności świata,
liczba ludności będzie rosła coraz wolniej
• Wydatki na sferę socjalną wyniosły w UE
25% PKB, a mimo to 15% żyje w
ubóstwie, 10% bezrobotnych, 1/3 studiuje
( w USA 70%, w Japonii – 50%)
• Średnie obciążenia podatkowe i socjalne
wynoszą ponad 40%, zdecydowanie wyżej
niż w USA i o 20% więcej niż w Japonii
Wspólnota wartości czy wspólna
polityka społeczna
• Znaczenie wartości dla zaangażowania społecznego i
interwencji państwa
• Europejskie wartości jako źródło polityki – skąd się
wzięły (tradycje):
- Starożytna, antyczna – wartość państwa
- Chrześcijańska- miłosierdzie, odpowiedzialność
indywidualna
- Humanistyczna, personalistyczna – godność i prawa
człowieka
• Jakie wartości są ważne współcześnie w Europie,
przekonanie o tym co nas łączy, co chcemy chronić
Europejskie wartości
• Godność- poczucie własnej wartości (
aborcja, eutanazja, eugenika i
zapłodnienie pozaustrojowe, kara śmierci,
• Wolność – swoboda myśli, sumienia,
religii, wypowiedzi, zrzeszania,
zgromadzeń,
Europejskie wartości
• Prawo do własności – władania,
dysponowania i używania mienia
• Sprawiedliwość i solidarność społeczna –
prawo do zabezpieczenia społecznego,
ochrony zdrowia, ochrona najsłabszych
Europejskie wartości
• Samorządność wspólnot , pomocniczość
( subsydiarność) – to co może być
wykonywane przez organizację „niższą”
nie powinno być wykonywane przez
organizację „wyższą”
• Dialog społeczny – rady, konsultacje
społeczne komisje dialogu
Europejskie wartości
• Znaczenie rodziny, matki, dziecka –
szczególna ochrona
• Równouprawnienie – kobiet i mężczyzn,
młodych i starych
Podstawowe europejskie prawa
społeczne
• Swobodny przepływ pracowników –
swoboda przemieszczania i zatrudnienia w
obrębie UE
• Ochrona praw pracowniczych –
ujednolicane uprawnienia co do czasu i
warunków pracy
Podstawowe, europejskie prawa
społeczne
• Edukacja ( w tym zawodowa) – prawo do
bezpłatnej edukacji i przekwalifikowania
• Zwalczanie dyskryminacji – ze względu na
płeć, wiek, niepełnosprawność itp.
• Prawo do zabezpieczenia społecznego
Przyszłość Europy socjalnej –
szanse i zagrożenia
• Zagrożenia/ograniczenia wewnętrzne:
- Ideologiczne ( liberalizm, socjalizm)
- Ekonomiczne ( ograniczenia finansowe, inne
priorytety)
- Demograficzne ( nierównowaga systemów
ubezpieczeniowych, koszty ochrony zdrowia i
opieki nad niesamodzielnymi)
Zagrożenia zewnętrzne:
- Nierówna konkurencja ( Chiny, Indie)
- Migracje ( wykorzystywanie uprawnień)
Polska, a europejski model
społeczny
• Wartości najważniejsze i lekceważone w Polsce
( praktyka a deklaracje):
• Religia: Pl -80%, Fr – 34%, D – 47%,GB -38%,
UE -52%
• Zaufanie: Pl -10%, Fr -22%, D -35%,GB -36%,
UE – 30%
• Rodzina:Pl – 90%, Fr -86%, D- 86%, GB -92%,
UE -86%
• Czas wolny:Pl -35%, Fr- 53%, D – 36%, GB58%, UE- 48%
Polska a UE - wartości
• Brak zaufania do instytucji publicznych : Pl
– 81%, Fr – 63%, D – 66%, GB -63%-62%
• Zaufanie do Komisji Europejskiej : Pl 53%, Fr -44%, D- 42%, GB -28% UE -47%
• Nierówność w dochodach ( 2006 r.): Pl –
5,6, Fr – 4,0, D- 4,1%, GB -5,4%
• Znaczenie nierówności dochodowej : Pl –
19%, Fr – 22%, D – 32%, GB 9%,UE 17%
Polska a europejski model
społeczny
• Relacje między polskimi, a europejskimi
prawami socjalnymi
• Powody różnic – wartości, polityczne,
rozwoju i zamożności
• Obszary różnic:
- Minimum zabezpieczenia
- Zwalczanie dyskryminacji
- Prawa pracownicze
Wydatki na zabezpieczenie
społeczne :Pl a UE
• Zabezpieczenie społeczne jako % PKB :
Pl -19.6%, Fr 31,5%, D -29%, GB 26,%, UE
27%
- Na emerytury jako % wydatków
społecznych: Pl 54,5%FR 37,4%D42,2%
GB 41,7% UE 41,4%
Polska a europejski model
społeczny
• Co przyjęliśmy, co ratyfikowaliśmy
• Co wnieśliśmy do europejskiego modelu
społecznego – konwencja o prawach
dziecka
Starcie racji w obronie praw
socjalnych - zadanie
• Podział na dwie grupy
• Gr. I : broni prawa do aborcji, eutanazji i
kary śmierci
• Gr II : przedstawia argumenty przeciw
aborcji, eutanazji i karze śmierci
• Grupy wyznaczają swoich „adwokatów”
• Starcie racji i głosowanie na następnych
zajęciach