Özürlülerde Ağız Sağlığı ve Bakımı

Prof. Dr. Perihan Özyurt

Sınıflama:

• • • • • Entellektüel yetersizlik: zihinsel gerilik, öğrenme güçlüğü olanlar Fiziksel yetersizlik: gelişimsel,dejeneratif Psikolojik yetersizlik Sürekli ilaç kullanan çocuklar Bu özürlerin kombinasyonu

Entellektüel Yetersizlik

• • Zeka geriliği Öğrenme güçlüğü olan bireyler

Entellektüel Yetersizlik

• • • • • • • Cerabral palsy Doğum anoksisi Autism Mikrosefali Şiddetli enfeksiyonlar Metabolik bozukluklar Büyük travmalar

Mental Retardasyon:

• • • • • • • • • • Ağız Bulguları: Süt ve daimi dişlerde konjenital eksiklik Periodontal hastalığa yatkınlık Süt ve daimi dentisyonda geç sürme Süt dişlerinin uzun süreli retansiyonu Mikrodonti : Hipoplastik küçük dişler Maxillanın gelişim yetersizliği Geniş fissürlü dil Dar ve yüksek kavisli damak Maxiller hipoplazi

Down Sendromu

• Bu bireylerin tedavisi etkin bir ağız hijyeni sağlanması için koruyucu hekimlik uygulamalarıyla sürdürülmelidir.

Frajil X Sendromu

• Zeka geriliği ve otizmin kalıtsal formudur. Ağır olgular genel anestezi gerektirebilir.

Autism

• • • Diş tedavileri güçlükle yapılır Hastanın güven duyması önemlidir Genel anestezi önerilebilir.

Entellektüel Yetersizliği Olanlarda Ağız Sağlığı

• • • • Değerlendirilmesi gereken unsurlar: Diş çürükleri Periodontal hastalık Maloklüzyon

Zihinsel Özürlü Bireylerde Diş Tedavisi

• • • • • • • Tedaviye başlamadan önce aileye muayenehaneyi gezdirin, personelle tanıştırın.

Yavaş ve basit cümlelerle konuşun, hastaya sorusu olup olmadığını sorarak her seferinde tek bir bilgilendirme yapın Her işlemin başarıyla tamamlanmasının ardından hastayı iltifatla ödüllendirin Hastayı dikkatle dinleyin, zeka geriliği olanlarda sıklıkla iletişim sorunu yaşanır Operasyon sırasında hasta yakınından yardım alın.

Seansları kısa tutun ve ileri işlemleri hasta ortama alıştıktan sonraki döneme bırakın Hastayı personelin ve diş hekiminin yorgun olmadığı sabah saatlerinde çağırın

Ev Bakımı

• • • Fluorid Uygulaması Oral Hijyen Diyet -Tatlı gıda ve içecekleri ana öğünlerle sınırlayın -Tatlı yiyecek ve içeceklerin günde en fazla üç kez alınmasına izin verin -Uykudan bir saat önce gıda alımını durdurun -Karbonhidratlı içeceklerin dişlerde erozyona neden olduğunu unutmayın -Şeker içermeyen ilaçların kullanımını tercih edin

Fiziksel Özürlüler

• Serebral palsy: • • • • • • • • • • Şiddetli periodontitis ve ilaca bağlı dişeti büyümesi Maloklüzyon Bruksizme yatkınlık Dil itimi ve ağız solunumu Çürük prevelansında artış Anterior travma Mine hipoplazisi Kusma refleksi Kötü oral hijyen Parotid salgısında azalma

Spina Bifida

• • Bir veya birden fazla posterior vertebral arkın, spinal kanal içeriklerinin tümünün veya bir kısmının protrüzyonuyla birlikte veya protrüzyon olmaksızın, birleşmemesi sonucu ortaya çıkan hastalıktır.

Etkin koruma ve erken durdurucu tedaviler ,radikal bir planlamayla gerekirse genel anestezi altında yapılmalıdır.

Muskuler Distrofi

• Ağız sağlığı: • • • • • • Yüz kaslarında zayıflık Kişisel ağız sağlığının sağlanmasının güç olmasına bağlı olarak oluşan kötü ağız hijyeni Diş çürüğünde artış Periodontal hastalık potansiyelinde artış Yüz kaslarındaki tonus azalması sonucu dil fonksiyonlarının etkilenmesi ve buna bağlı oluşan maloklüzyonlar Koruyucu reflekslerin yutkunma kabiliyetinin veya orapharnyx sekresyonunun azalması buna karşın aspirasyon potansiyelinin artması

Görme Kaybı ve Bozukluğu

• Görme kaybı olan bireylerde ağız sağlığı normal popülasyondan farklı değildir ve iyi bir ev bakımıyla başarı sağlanabilir.

İşitme Kaybı ve Bozukluğu

• • Dudak okuyabilen bireylerde, hekimin yüzü hastaya dönük ve iyi ışık alan bir yerde rahatlıkla görülebilir olmalıdır İşitme cihazı kullanan bireylerde devirli aletlerin ve ultrasonik temizleyicilerin sesleri rahatsız edici olabileceğinden, ilk iletişimden sonra işitme cihazı kapatılmalıdır.