Transcript Genel Giriş - Dr. Gültekin Altuntaş

YÖN339
Taşımacılık Yönetimine Giriş
Ders - I
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE
Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ
Taşımacılık
Genel Giriş
Taşıma, dar anlamda lojistiğin operasyonel alanı
olarak, bir nesnenin (eşya, ürün, yük veya mal)
fiziksel olarak hareketini, başka bir deyişle, bir
noktadan başka bir noktaya taşınmasını (nakli)
demektir.
Daha geniş anlamda ise, müşteri istek ve
ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla üretilen malların
gereksinim duyulan bölge ve/veya merkezlere
zamanında iletilmesidir. Bu tanım gereği, taşımacılık,
ulaştırma sürecinin yanında yük taşımacılığı için
gerekli
belgelerin
hazırlanmasından
müşteri
deposuna teslim edilmesine kadar süregelen çeşitli
hizmetleri de içeren daha geniş ve karmaşık bir iş
alanı haline gelmiştir.
Taşımacılık
Genel Giriş


Lojistik ise, ürün, hizmet ve insan gibi
gereksinim duyulan kaynakların, doğru
zamanda, doğru yerde, doğru miktarda,
doğru maliyet ve en yüksek esneklikle
hasarsız bir biçimde teslimidir.
Başka bir deyişle, lojistik, mal ve hizmet
tedarikine yönelik planlama, organizasyon,
nakliye
ve
yönetim
faaliyetlerinin
bütünüdür.
Taşıma ≠ Lojistik
Taşımacılık Sektörünü
Etkileyen Gelişmeler

Deregülasyonlar
Hareketleri)
(Serbestleşme

Özelleştirmeler

Sıfır Stok (Just-in-Time) Sistemleri


Müşteri memnuniyeti kavramının artan
önemi
İşletmelerin küreselleşmesi
Taşımacılık
Birey Açısından Önemi

Taşımacılık modları geliştikçe, ülkeler de
gelişir.
Basit örnekler olarak,




Tarım ürünlerinin büyükşehirlere ulaştırılması /
diğer ülkelere ihraç edilmesi daha kolay hale
gelir.
Ulaşım modları, şehirlerin yerlerini, gelişmelerini,
endüstriyel
faaliyetlerin
yoğunluğunu,
iş
olanaklarını, vb. şeyleri direkt olarak etkiler.
Otomobiller yaşam biçimlerimizi belirler hale
gelmektedir.
Göç tetiklenmektedir.
Taşımacılık
İşletmeler Açısından Önemi

Taşıma ve dağıtım unsurları, hemen hemen
tüm işletmelerin başarısında kilit rol oynar.

Örneğin, Chevrolet K-Car, Wal-Mart…
Taşımacılık
Ekonomik Gelişim Açısından Önemi

Taşımacılık, üretim sürecinde çok önemli bir
rol oynar.




Girişimciler, belirli bir ürünün üretilmesi için
gerekli kaynakları daha kolay bir araya getirir.
Aynı sistem, yarı mamullerin diğer üreticilere ve
tamamlanmış ürünlerin son kullanıcıya iletilmesini
de sağlar.
Bir üreticinin
genişletir.
ulaşabileceği
pazar
alanlarını
Toplum, daha kaliteli bir yaşam biçimine
kavuşur.
Taşımacılık
Doğal Kaynaklar – Toprak

Gürültü?!


Havalimanları / havaalanları çevresinde inşaat
sınırlamaları vardır.
Kaldırımlar?

Bisiklet yolları, vb.
Taşımacılık
Doğal Kaynaklar – Su

İnsanlar, deniz kenarında tatil yapmayı
sever.

Daha büyük ölçekli gemileri konuk etmek
için limanlar yapar.

Sulama ve enerji üretme amaçlı barajlar
kurar.

Su kirliliği?!

Alaska’daki
Exxon
Valdez,
Körfezi’ndeki BP kazaları…
Meksika
Taşımacılık
Doğal Kaynaklar – Hava

Uzun süredir, kara, deniz ve hava taşıma
araçları havayı kirletiyorlar.

Euro Standartları…
Taşımacılığın İşlev ve İlkeleri

Ürün hareketliliği




Hangi ürün olursa olsun, üretimin bir sonraki
aşamasına veya son kullanıcıya sevk edilir.
Geçici veya kalıcı kaynak kullanımı gerektirir.
Taşımacılığın ana amacı, sarf kaynakların minimum
düzeyde tutulmasıdır.
Ürün depolama



Geçici olarak araç üzerinde depolama bir depoda
depolamaktan daha ucuza gelebilir.
Depoda yer olmayabilir.
Daha acil bir ihtiyaç üzerine taşıma kaydırılabilir.
Taşımacılığın İşlev ve İlkeleri

Ölçek Ekonomisi



Taşıması yapılacak ürün miktarı arttıkça
taşınan ürün başına maliyet düşer.
Genellikle, demir ve deniz yolu ile büyük
miktarlarda taşımanın birim başına maliyeti
kara ve hava yolu ile yapılandan ucuzdur.
Uzaklık Ekonomisi


Taşıma yapılacak uzaklık arttıkça taşınan ürün
başına düşen maliyet azalır.
Örneğin, 800 km’lik bir uzaklığa taşımak, iki
kere
400’er
km’lik
uzaklığa
taşıma
maliyetlerinde ucuza gelecektir.
Taşımanın Tarafları

Üretici,

Müşteri,

Taşıyıcı,

Hükümet,

Kamu
Kamu
Hükümet
Üretici
Taşıyıcı
Müşteri
Taşıma Alternatifleri



İşletmenin kendi bünyesinde araç
filosu bulundurması (Özmal ile Taşıma)
Taşımacılık
konusunda
şirketlerle
uzun
süreli
yapılması (Kontrat Taşıma)
uzman
anlaşma
Taşıma hizmeti sağlayan çeşitli lojistik
işletmelerinden
alınan
farklı
hizmetlerden yararlanılması (Ortak
taşıma, 3PL, 4PL, vb.)
Taşıma Modları






Karayolu
Denizyolu
Havayolu
Demiryolu
Boru hattı
Nehir (İç Su) yolu
Taşımacılık
Türlerine Göre İstatistik
Taşıma Türleri Arası Dağılım (%)
Kara
Demir
İç Su
Boru
Deniz
Hava
Yolcu
Taşımacılığı
95,5
2,8
-
-
-
1,7
Yük
Taşımacılığı
89,9
5,4
-
1,6
2,96
-
Devlet Planlama Teşkilat, DPT, 2006
Taşıma Modlarının Karşılaştırılması
Maliyet
Ulaştırma
Hızı
Hizmet
Verilen Yer
Sayısı
Çeşitli
Malları
Kullanma
Becerisi
Yüksek
Hızlı
Çok Geniş
Yüksek
Denizyolu Çok Düşük
Yavaş
Sınırlı
Havayolu Çok Yüksek
Çok Hızlı
Geniş
Sınırlı
Yüksek
Yüksek
Taşıma
Türü
Karayolu
Tarifeli
Tarife
Yüklemlerin Uygulama
Sıklığı
Güvenliği
Yüksek
Çok Yüksek Çok Düşük
Yüksek
Orta
Demiryolu
Düşük
Yavaş
Sınırlı
Yüksek
Düşük
Yüksek
Nehir yolu
Düşük
Yavaş
Sınırlı
Yüksek
Düşük
Orta
Boru Hattı
Düşük
Yavaş
Çok Sınırlı
Çok Sınırlı
Orta
Yüksek
Taşıma Modlarının
Karşılaştırılması
Taşıma Modları

Unimodal Taşımacılık



Tek bir taşıma türü
Tek / çok sayıda taşıyıcı
Multimodal Taşımacılık


Birden fazla taşıma türü
Farklı taşıma üniteleri / araçları
Taşıma Modları

İntermodal Taşımacılık




Kapıdan kapıya taşımacılık
En az iki taşıma türü
Tek yükleme ile ve aynı taşıma birimi içinde
ürünlerin
ellenmeden,
birden
çok
taşıma
yöntemleri ile taşınması
Kombine Taşımacılık



Tek bir taşıma birimi
Yeniden yükleme yok
En az iki taşıma yöntemi (kara+demiryolu veya
kara+denizyolu gibi) kullanılarak taşınması