Transcript Anthony Giddens - Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego

Elementy Socjologii
Tomasz Ochinowski
serdecznie zapraszam na dyżur
poniedziałek 16. 15 – 17. 45
pokój 514B
Aleksander Matejko
(1924- 1999)
in memoriam
w 90. rocznicę urodzin
warunki zaliczenia (proste i łatwe jak…)
1. żeby otrzymać ocenę dostateczną należy:
(a) zdać
sprawdzian ustny z lektur, które są przeznaczone na
poszczególne zajęcia (sprawdzian będzie po ostatnich zajęciach w
semestrze),
(b) uczestniczyć w badaniach (szczegóły dotyczące badań zostaną
podane na drugich zajęciach w semestrze)
(c) uczestniczyć w
przynajmniej trzech zajęciach według
następujących kryteriów: należy przygotować
notatki z lektur
przeznaczonych na bieżące
zajęcia i przedstawiać te notatki
prowadzącemu (przed zajęciami). Notatki muszą być na tyle
szczegółowe, żeby student mógł je wykorzystać
w praktyce
menedżerskiej, co będzie mógł wykazać podczas dyskusji w czasie
zajęć
2. żeby otrzymać ocenę dobrą należy spełnić warunki z punktu 1 przy
rozszerzeniu podpunktu (c) na przynajmniej dziesięć zajęć
3. żeby otrzymać ocenę bardzo dobrą należy:
spełnić warunki z punktów 1. i 2.
+ przygotować się (na drugie zajęcia o organizacjach) do dyskusji nad
dodatkowymi lekturami, które są podane na następnym slajdzie
+ przygotować dziesięciominutową prezentację
(i przedstawić ją na zajęciach) dotyczącą wybranego spośród
socjologów, których fotografie są na slajdach z pierwszych i drugich
zajęć; należy przedstawić istotę poglądów tych socjologów z
uwzględnieniem problematyki organizacyjnej (jako pomoc w
większości przypadków może służyć: Janik, R. i Sztumski, J. [2012].
Socjologia Organizacji. Katowice: WSH.)
Dodatkowe lektury na ocenę bdb
Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tł. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 1, „Co to jest socjologia ?” (s. 3- 31), rozdz. 3,
„Teorie i perspektywy socjologiczne” (s. 65- 103) i rozdz. 7, Interakcja
społeczna i życie codzienne”, punkt „Interakcja w czasie i przestrzeni”
(s. 270-279);
Matejko, A. (1968). Przydatność socjotechniczna analizy strukturalnofunkcjonalnej zakładu pracy. W: Podgórecki, A. (red.). Socjotechnika.
Praktyczne zastosowania socjologii. Warszawa: KiW, s. 111- 164.;
Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 4, „Perspektywa usprawnień organizacyjnych”, s. 111- 130 oraz
rodz. 5, „Reguły organizacyjne”, s. 131- 159.
Temat na dziś :
„A po co mi to?”
Nudna, trudna, niepotrzebna ?
Socjologia i jej przydatność w zarządzaniu.
„Studenci uważają czasem idee i dane socjologiczne za
trudne do zrozumienia. Moim zdaniem wynika to po
części z tego, że…”
Anthony Giddens
„…socjologia wymaga zdecydowanego odłożenia na bok
osobistych poglądów i przekonań, kiedy analizuje się
wyniki badań i teorie.”
wyobraźnia socjologiczna
Charles Wright Mills i Anthony Giddens
o poznawczych pożytkach z picia kawy
zdystansowanie się do codzienności i nowe spojrzenie
na nią
 wartość symboliczna (rytuały)
 potrzeby, nawyki (społeczne przyzwolenie,
zróżnicowania)
 stosunki społeczne i gospodarcze
 dziedzictwo (wcześniejsze procesy)
 sensy: konteksty, świadomość, wybory
 kształtowanie i uwarunkowania rynku
 wpływ na życie producentów, pośredników, klientów itd.
A. Giddens (2012). Socjologia. Wydanie nowe. Warszawa: PWN,
s. 6- 8.
Wyobraźnia socjologiczna
pozwala nam dostrzec, jak wiele
zdarzeń, na pozór dotyczących tylko
jednostki, w rzeczywistości
odzwierciedla szersze kwestie
A. Giddens
potoczna wiedza o społeczeństwie
(P. Sztompka)
 oparta na spostrzeżeniach przypadkowych i osobistych
 fragmentaryczna i niespójna
 apodyktyczna
socjologia gorąca a socjologia naukowa
(za A. Jelonkiem)
Socjologia jako nauka
jak się narodziła?
Ibn Chaldun
1332-1406
• „był prawdziwym empirystą,
realistą i bacznym
obserwatorem faktów
społecznych(…) Słowem – był
to pierwszy naukowy socjolog,
chociaż do pojawienia się tego
pojęcia i tej nauki w Europie
miało jeszcze upłynąć kilka
stuleci” (K. Bolesta-Kukułka)
• teoria dynamiki świata
społecznego i jego struktur
• teoria pracy jako kreatywnej
siły kształtującej w
określonych warunkach
stosunki społeczne
asabia (asabijja)
„solidarność grupowa”, więzy krwi, emocjonalna
identyfikacja
wzmacniana lub nawet współtworzona przez
wspólnie wyznawaną religię
obok czynników ekonomicznych w znaczący
sposób warunkuje życie społeczne
wyznacza duchowe zasady rządzenia
posługiwanie się zasadami „asabia” legitymizuje
władzę; zatracenie „asabia” w sposób konieczny
powoduje utratę dominującej pozycji danego
narodu, która przechodzi do innych podmiotów
W I połowie XIX wieku „nauka i technika parły do
przodu, jak nigdy dotąd” (N. Davis)
• Georg Ohm 1827, Kolonia:
• George Stephenson 1825,
•
•
•
•
•
opór elektryczny
Michael Faraday 1831, Londyn:
indukcja elektoromagentyczna
Charles Darwin 1859,
Londyn: teoria ewolucji
Gregor Mendel 1865, Brno:
genetyka
Dimitrij Mendelejew 1869,
Petersburg: układ okresowy
pierwiastków
•
•
•
Stockton: kolej pasażerska
Nicephore Niepce 1826,
Chalon-sur-Saone: fotografia
Charlse Babbage 1834,
Cambridge: kalkulator
mechaniczny
Wilhelm Bauer 1850,Kilonia:
łódź podwodna
Henry Bessemer 1857,
St Pancras: udoskonalenie
wytopu stali
1851
Wielka Wystawa Przemysłu Wszystkich Narodów
Crystal Palce, Londyn
5 miesięcy i 15 dni
14 tysięcy wystawców
miliony (6?) widzów
1838
August Comte
nazwa „socjologia”
„Przekonanie, że metody naukowe
można i powinno się stosować
do badania zjawisk
dotyczących człowieka w tej
samej mierze co do
wyjaśniania zjawisk natury,
było w istocie jedną z cech
charakterystycznych
zachodzących w tym okresie
przemian. W efekcie – obok
ekonomii i etnografii – pojawiły
się socjologia, antropologia,
geografia człowieka, nauki
polityczne i wreszcie
psychologia i psychiatria.”
(Norman Davis)
„Rozciągnięcie na świat
społeczny nowoczesnej
perspektywy naukowej,
stosowanej już od XVII
w. w odniesieniu do
świata przyrody – w
astronomii, fizyce, chemii,
biologii – dało początek
naukowej socjologii.”
(Piotr Sztompka)
T
Florian Znaniecki (1882- 1958)
polski socjolog, większość życia zawodowego
spędził w USA
William Thomas (1863- 1947),socjolog i psycholog
amerykański
współczynnik humanistyczny
- wszelkie fakty społeczne, w odróżnieniu od przyrodniczych zawsze wiążą
się z działalnością konkretnych ludzi
- są faktami „czyimiś, a nie niczyimi”
- mieszczą się w zakresie życiowych doświadczeń jednostek ludzkich lub
zbiorowości
- podmioty (jednostki lub zbiorowości) stykają się z faktami społecznymi,
postrzegają je, doznają, przeżywają, interpretują i oceniają = fakty
społeczne mają z natury zawarty w sobie „współczynnik humanistyczny”
- fakty społeczne można badać tylko z perspektywy ludzi, w których
doświadczeniu wspomniane fakty występują
- należy postawić się w położeniu wspomnianych ludzi, „patrząc na świat ich
oczami, rozszyfrowując ich hierarchie wartości, systemy reguł jakimi się
posługują” (P. Sztompka, Socjologia i Społeczeństwo. W: Szlachta, B.
[red.], Słownik społeczny. Kraków 2004, s. 1227)
- należy badać społeczeństwo zawsze z uwzględnieniem „współczynnika
humanistycznego”, „ a nie w drodze oderwanej, zewnętrznej obserwacji”
(jak wyżej).
co różni nauki społeczne od przyrodniczych?
(według P. Sztompki)
• Wilhelm Dilthey i Henrich Rickert: kultura
•
•
•
– rozumienie znaczeń
– hermeneutyka
asymetria wyjaśniania i przewidywania
– Anthony Giddens: „człowiek zawsze
może zachować się inaczej”
wiedza społeczna ludzi
„refleksyjny” charakter wiedzy społecznej
(Giddens)
Jak sobie radzić z subiektywnością?
Badanie zaangażowane
(Robert Jay Lifton):
zasada wyartykułowanej
subiektywności:
badacz świadomy własnego
subiektywizmu ma łączyć
zaangażowanie ideowe z
odpowiednim stopniem
bezstronności
=
respektowanie metodologii
badań
Demokratyczny dyskurs
(Jürgen Habermas):
interpretacja rozumiejąca nabiera
charakteru obiektywnego, gdy
powstaje w toku otwartej
dyskusji z udziałem wielu
badaczy w warunkach
„idealnej sytuacji
komunikacyjnej”
=
o całkowita swoboda wypowiedzi
o równa pozycja dyskutantów
o brak nacisków zewnętrznych i
argumentów
pozamerytorycznych
Aleksander Hertz, (2004). O wielkości Miss Marple.
W: tenże, Późne listy z Ameryki. Warszawa: Wyd. IFiS PAN,
s.213-236.
„Jeżeli jednak będę tu pisał o sobie, o faktach mego życia,
to będę się starał traktować je jako obiekty obserwacji
i analizy (…) I na siebie, na swoje życie chciałbym patrzeć
oczyma socjologa, oczyma humanisty.” (A. Hertz)
Na następne zajęcia
*Illouz, E. (2014). Miłość w kapitalizmie, tłum. Zdanowska, M. Znak,
705 , s. 70- 81.
Proszę czytać ten tekst tak, by uzyskać odpowiedź na pytania:
co socjologia robi z rzeczywistością (społeczną) ? oraz co robi z
czytelnikiem prac socjologicznych ?
*Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW,
rozdz. VIII: „Społeczny mechanizm zakładu pracy”, s. 210- 223.
Proszę na podstawie tego tekstu ułożyć schemat analizy
socjologicznej Uniwersytetu Warszawskiego.