Transcript Co to będzie - Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego

Elementy Socjologii
Tomasz Ochinowski
serdecznie zapraszam na dyżur
poniedziałek 16. 15 – 17. 45
pokój 514B
Aleksander Matejko
(1924- 1999)
in memoriam
w 90. rocznicę urodzin
warunki zaliczenia (proste i łatwe jak…)
1. żeby otrzymać ocenę dostateczną należy:
(a) zdać
sprawdzian ustny z lektur, które są przeznaczone na
poszczególne zajęcia (sprawdzian będzie po ostatnich zajęciach w
semestrze),
(b) uczestniczyć w badaniach (szczegóły dotyczące badań zostaną
podane na drugich zajęciach w semestrze)
(c) uczestniczyć w
przynajmniej trzech zajęciach według
następujących kryteriów: należy przygotować
notatki z lektur
przeznaczonych na bieżące
zajęcia i przedstawiać te notatki
prowadzącemu (przed zajęciami). Notatki muszą być na tyle
szczegółowe, żeby student mógł je wykorzystać
w praktyce
menedżerskiej, co będzie mógł wykazać podczas dyskusji w czasie
zajęć
2. żeby otrzymać ocenę dobrą należy spełnić warunki z punktu 1 przy
rozszerzeniu podpunktu (c) na przynajmniej dziesięć zajęć
3. żeby otrzymać ocenę bardzo dobrą należy:
spełnić warunki z punktów 1. i 2.
+ przygotować się (na drugie zajęcia o organizacjach) do dyskusji nad
dodatkowymi lekturami, które są podane na następnym slajdzie
+ przygotować dziesięciominutową prezentację
(i przedstawić ją na zajęciach) dotyczącą wybranego spośród
socjologów, których fotografie są na slajdach z pierwszych zajęć;
należy przedstawić istotę poglądów tych socjologów z uwzględnieniem
problematyki organizacyjnej (jako pomoc w większości przypadków
może służyć: Janik, R. i Sztumski, J. (2012). Socjologia Organizacji.
Katowice: WSH.)
Dodatkowe lektury na ocenę bdb
Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tł. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 1, „Co to jest socjologia ?” (s. 3- 31), rozdz. 3,
„Teorie i perspektywy socjologiczne” (s. 65- 103) i rozdz. 7, Interakcja
społeczna i życie codzienne”, punkt „Interakcja w czasie i przestrzeni”
(s. 270-279);
Matejko, A. (1968). Przydatność socjotechniczna analizy strukturalnofunkcjonalnej zakładu pracy. W: Podgórecki, A. (red.). Socjotechnika.
Praktyczne zastosowania socjologii. Warszawa: KiW, s. 111- 164.;
Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 4, „Perspektywa usprawnień organizacyjnych”, s. 111- 130 oraz
rodz. 5, „Reguły organizacyjne”, s. 131- 159.
A na dziś…
 Co się dzieje, gdy socjolog myśli ?. Elementy metodologii
badań socjologicznych. Program badawczy realizowany
podczas zajęć.
*Illouz, E. (2014). Miłość w kapitalizmie, tłum. Zdanowska, M. Znak,
705 , s. 70- 81.
*Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW,
rozdz. VIII: „Społeczny mechanizm zakładu pracy”, s. 210- 223.
główne podmioty otoczenia społecznego T. Ochinowskiego
trzy metafory społeczeństwa
trzy socjologie
(Piotr Sztompka)
1. Orientacja systemowa i rozwojowa
•
Auguste Comte (1798- 1857, Francja), Herbert
Specner (1820- 1903, Wlk. Brytania) , Talcott Parsons
(1902- 1979, USA)
– metafora biologiczna: społeczeństwo to swoisty
organizm, całość złożona z wielu elementów; coś
więcej niż cechy jej składników; wykazuje swoiste
cechy rozwoju
– dziś: w analizach i teoriach globalizacji, postępu
technologicznego i cywilizacyjnego, modernizacji
trzy metafory społeczeństwa
trzy socjologie
(Piotr Sztompka)
2. Orientacja indywidualistyczna
• Max Weber (1864- 1920, Niemcy), Anthony Giddens
(ur. 1938, Wlk. Brytnia)
– metafora fizyczna (podejście atomistyczne):
społeczeństwo to konglomerat działań
jednostkowych; zadaniem socjologii jest ich wnikliwa
analiza i „rozumiejąca interpretacja”; prawidłowości i
prawa społeczne dotyczą ludzkich działań
– dziś: badanie zmian społecznych i historycznych,
„stawania się” społeczeństwa
trzy metafory społeczeństwa
trzy socjologie
(Piotr Sztompka)
3. Orientacja relacyjna
• Georg Simmel (1858- 1918, Niemcy) Herbert Mead
(1863- 1931, USA), Pierre Bourdieu (1930- 2002,
Francja), Michel de Certeau (1925- 1986, Francja),
Michael Billig (ur. 1947, Wlk. Brytania)
– metafora matematyczna (geometryczna): jednostki
ludzkie wchodzą ze sobą w rozmaite relacje, które
przybierają różne formy społeczne; cechy
i
prawidłowości całości społecznych dają się wywieść z
konfiguracji jednostek, a cechy i prawidłowości działań
jednostkowych – z lokalizacji jednostek
w sieciach relacji międzyludzkich; wspomniane
konfiguracje i sieci nieustannie zmieniają się;
społeczeństwo nie jest bytem, ale procesem –
nieustannie staje się
orientacja relacyjna c.d
• dziś:
@ interakcjonizm symboliczny: życie społeczne jest konstytuowane
przez interakcje i komunikowanie się ludzi; wszystko, co
specyficznie ludzkie, tworzy się w interakcjach i komunikacji
z innymi (H. Mead)
@ podejście retoryczne/ dyskursywne: psychika i życie społeczne są
konstytuowane przez specyficznie ludzką zdolność argumentowania;
są wynikiem zewnętrznej lub wewnętrznej dyskusji (M. Billig)
@ socjologia życia codziennego: praktyki codzienności (M. de Certeau):
metafora „przestrzeni międzyludzkiej”
(P. Sztompka, za J. Tischnerem)
1.
2.
3.
4.
ludzie zawsze żyją i działają w otoczeniu innych, pozostając z nimi
w relacjach (realnych/ wyobrażonych/ wirtualnych…)
nawet gdy człowiek jest sam, treścią jego życia pozostaje
odniesienie do innych (kieruje się „wewnętrzną konwersacją”,
Archer)
przestrzeń międzyludzka podlega procesowi ciągłego stawania się
dzięki coraz to innym konfiguracjom relacji międzyludzkich;
zbiorowości zmieniają się, bo sieci relacji w nich bogacą się lub
rozpadają, jednostki zmieniają się, bo ich „osobista” sieć włącza
nowe elementy, a pozbywa się innych
całości społeczne istnieją realnie tylko o tyle i dopóty, o ile
i dopóki wypełnia je jakaś przestrzeń międzyludzka
orientacja relacyjna c.d.
przestrzeń międzyludzka
istotne relacje i wzajemne odniesienia między członkami
całości społecznych (grup, wspólnot, stowarzyszeń,
instytucji, państw narodowych, społeczeństwa
globalnego)
Peter Worsley: dopiero w naszych czasach ludzkość istnieje
naprawdę, a nie tylko w fantazji poetów i filozofów;
proces globalizacji umożliwił wytworzenie rzeczywistych
relacji, zależności, powiązań między ludźmi ponad
wszystkimi granicami
„społeczeństwo jest wszystkim tym, co dzieje się pomiędzy
ludźmi”
(P. Sztompka)
Co to będzie?

A po co mi to ?
Nudna, trudna, niepotrzebna ? Socjologia i jej przydatność w
zarządzaniu. Wprowadzenie.
 No i skąd to wszystko wiesz mądralo ?
Co się dzieje, gdy socjolog myśli ?. Elementy metodologii
badań socjologicznych. Program badawczy realizowany
podczas zajęć.
*Illouz, E. (2014). Miłość w kapitalizmie, tłum. Zdanowska, M. Znak,
705 , s. 70- 81.
*Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW,
rozdz. VIII: „Społeczny mechanizm zakładu pracy”, s. 210- 223.
Co to będzie?
 Wszystko na sprzedaż ?
Zjawisko komercjalizacji życia
*Campbell, C. (2008). Zakupy, spędzanie wolnego czasu
i wojna płci, tłum. Jasikowska. K. W: Sztompka, P.
i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności.
Kraków: Znak, s. 357 – 369.
*Makowski, G. (2003). Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne
znaczenie centrum handlowego. Warszawa: Trio, „Wstęp”: s. 11-14,
rozdz. 2: „Centrum handlowe jako instytucja społeczna”, s. 61- 84
oraz „Zakończenie”: s. 161- 166.

Ach ! Szefem być !
Władza menedżerska i posłuszeństwo podwładnych
*Adam, B. (2008). Czas społeczeństwa przemysłowego i władza, tłum.
Łucka, D. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia
codzienności. Kraków: Znak, s. 487- 513.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 9: „Władza kierownicza”, s. 247- 290.
Co to będzie ?
 Kupić, nie kupić, pohandlować warto !
Pieniądz, rynek i jego aktorzy
*Zelizer, V. A. (2008). (Prze)znaczenie pieniądza, tłum. Korzewski, M.
W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia
codzienności. Kraków: Znak, s. 288 – 317.
*Kurczewski, J., Cichomski, M. i Wiliński, K. (2010). Wielkie bazary
warszawskie. Środowisko społeczne, kultura i problem społeczny.
Warszawa: Trio, „Wstęp”(J. Kurczewski): s. 11- 14, rozdz.3: „A kiedy
przekroczysz Rubikonu bramy…”(M. Cichomski i K. Wiliński), s. 51- 88,
rozdz. 9: „Stadion Dziesięciolecia – ‚awangarda polskiego kapitalizmu’
(M. Cichomski), s. 209- 231.
Co to będzie?

Czy można być dla ludzi i przetrwać na rynku ?
Przedsiębiorczość i przedsiębiorczość społeczna
*Yunus, M. (2011). Przedsiębiorstwo społeczne. Kapitalizm dla
ludzi, tłum. Wiankowska - Ładyka. Z. Warszawa: Concordia,
s.19 – 29 i 209 – 216.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 1: „Ludzie i strukturyzacja”, s. 11- 37.
 No to jesteśmy w końcu, czy nas nie ma ?
Problem pokoleń na rynku pracy : Baby Boomers, X, Y…
*Pahl, R. (2008). Neuroza sukcesu, tłum. Śleboda, M. W: Sztompka, P
i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności. Kraków:
Znak, s. 934 – 959.
*Nowicka, M. (2012). Ile nas łączy, ile nas dzieli. Wiedza i życie, 8.
Co to będzie?
 Damy radę pogadać ?
Rewolucja komunikacyjna
*Selvin, J. (2008) Internet i formy związków międzyludzkich, tłum. M
Juza. M. W: Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia
codzienności. Kraków: Znak, s. 593 – 627.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 7: „Kwestia równowagi”, s. 186- 223.
 A może spróbujesz coś zmienić ?
Budowanie zaufania i kreowanie zmian organizacyjnych .
Teoria Aktora- Sieci.
*Hardin, R. (2008). Zaufanie i społeczeństwo, tłum. M. Krywult, M. W:
Sztompka, P i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności.
Kraków: Znak, s. 525 – 559.
*Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, punkt „Teoria aktora- sieci”, s. 813- 815.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 8: „Społeczeństwo idealne”, s. 224- 246.
Co to będzie?
 Lepiej w centrum, czy na peryferiach ?
Globalizacja
*Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 4: „Globalizacja i zmieniający się świat”, s. 105149 oraz rozdz. 13: „Globalne nierówności”, s. 521- 571.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB,
rozdz. 6: „Organizacja w skali społeczeństwa”, s. 160- 185.
 Po co komu ( a szczególnie biznesmenowi) ojczyzna ?
Tożsamość narodowa w dobie globalizacji
*Billig, M. (2008). Codzienne powiewanie flagą ojczyzny, tłum. Polak. P.
W: Sztompka, P. i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia
codzienności. Kraków: Znak, s. 430 – 469.
* Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 23: „Narody, wojny i terroryzm”, s. 1033- 1066.
* Ochinowski, T. (2013). Tradycje przedsiębiorczości w Polsce jako
źródło kapitału kulturowego organizacji. Warszawa: WN WZUW,
podrozdział 5.1.: „Kulturowe wzorce przedsiębiorcy powstałe na
ziemiach polskich”, s. 161- 181.
Co to będzie?

Bierzemy się „za robotę” !
Praca i życie człowieka
*Sennett, R. (2008). Wypaczanie charakteru. Wpływ pracy zarobkowej na
prywatne życie ludzi w nowym kapitalizmie, tłum. Jasikowska, K. W: Sztompka,
P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności. Kraków: Znak, s.
472- 486.
*Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 20: „Praca i życie gospodarcze”, s. 883- 935.
*Matejko, A. (1969). Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: KiW, rozdz.
III: „Sprzężenie więzi pracy z więzią rodzinną”, s. 66- 94.
 No to czym my się zajmujemy na tym zarządzaniu ?
Organizacje w perspektywie socjologicznej ( 2 jednostki zajęciowe)
*Landes, D. S.(2008). Zegary i bogactwo narodów, tłum. Korzewski, M. W:
Sztompka, P. i Bogunia– Borowska, M. (red.). Socjologia codzienności.
Kraków: Znak, s. 515*Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 18: „Organizacje i sieci”, s. 779- 827.
*Matejko, A. (1994). Socjotechnika zarządzania. Szczecin: Wyd. ZSB, rozdz. 3:
„Usługi na rzecz praktyki kierowniczej”, s. 56- 110.
Co to będzie?
 Kto zawinił , no w końcu kto ?
Ideologie w zarządzaniu na przykładzie problematyki
związanej z ostatnim światowym kryzysem ekonomicznym.
*Debata oxfordzka poprzedzona obejrzeniem filmu Martina Scorsese
„Wilk z Wall Street”.
 A później… już tylko zaliczenie
*Obowiązują także (również na ocenę dostateczną) - oprócz lektur
wymienionych wcześniej – następujące rozdziały z podręcznika:
Giddens, A. (2012). Socjologia. Wydanie nowe, tłum. Siara, O. i in.
Warszawa: PWN, rozdz. 2: „Socjologiczne pytania i odpowiedzi”, s. 3363, rozdz. 5: „Środowisko”, s. 151- 201, rozdz. 6: „Miasta i życie
miejskie”, s. 203- 245, rozdz. 11: „Stratyfikacja i klasa społeczna”, s.
431- 473, rozdz. 12: „Ubóstwo, wykluczenie społeczne…”,s. 475- 519.
no to może łyk praktyki badawczej
proszę rozstrzygnąć empirycznie spór między Michalym
i Silviem: jakie były preferencje polityczne mieszkańców ich
osiedli?
Mihaly Csikszentmihalyi
Brockman J. (2004). Niezwykłe umysły. Warszawa:
Prószyński i S-ka, s. 38 – 44.
Struktura pracy badawczej z zakresu nauk
społecznych
według propozycji
Jerzego Brzezińskiego (1996)
z uwzględnieniem jakościowych modeli
badań
1. Problem
• Przegląd podstawowej literatury związanej
z problemem
– ważniejsze ustalenia badawcze
– kontrowersje, sprzeczne wyniki, niejasne
interpretacje
• Sformułowanie problemu
– zdefiniowanie zmiennych
– uzasadnienie
• Sformułowanie hipotez [lub uzasadnienie:
dlaczego w pracy nie ma hipotez?]
2. Metoda
• 2.1. Osoby badane lub / i źródła materiału
•
badawczego
2.2. Pomiar zmiennych - model badania
– model badań jakościowy czy ilościowy ? uzasadnienie
– operacjonalizacja zmiennych
2. Metoda c.d.
• 2.3. Model analizy wyników
•
•
– jakościowy czy ilościowy? - uzasadnienie
– jeśli jakościowy - to jakie reguły analizy są w nim
przewidziane?
– jeśli ilościowy - to jakie operacje statystyczne są
w nim przewidziane ? [testy parametryczne czy
nieparametryczne?, jakie?, czy są przewidziane
bardziej złożone techniki analizy ilościowej? jakie?]
– ewentualne programy komputerowe przewidziane
przy analizie wyników
2.4. Schemat i plan badania
2.5. Przebieg badania
podstawowe metody stosowane w naukach
społecznych
•
•
•
•
•
•
obserwacja,
wywiad,
badania sondażowe,
eksperymenty,
metody historyczne i etnograficzne,
podejście fenomenologiczne i retoryczne
3. Wyniki
• 3.1. Wyniki surowe
•
– opis wyników: jakościowy / ilościowy [miary
tendencji centralnej i odchyleń, rozkład
procentowy itp.]
– graficzna prezentacja wyników [schematy,
wykresy, tabele]
3.2. Interpretacja wyników
– testowanie hipotez - z wykorzystaniem
technik opisanych w punkcie 2.4.
– dyskusja dotycząca rozwiązania problemów
badawczych w świetle otrzymanych wyników
4. Dyskusja
• Jak ustalenia badawcze mają się do ustaleń
•
•
•
•
innych badaczy, zreferowanych w literaturze
przedmiotu?
Konsekwencje dla nauk społecznych
Wnioski dla praktyki społecznej
„Plusy” i „minusy” zastosowanej procedury
badawczej
Wnioski dla przyszłych badań - nowe problemy
badawcze, postulaty modyfikacji warsztatu
badacza itp.
socjologa interesuje funkcjonowanie
miejsca pracy „jako organizacji
techniczno- ekonomicznej i równocześnie
jako społeczności ludzkiej”
(wg. A. Matejki, Więź i konflikt w zakładzie pracy. Warszawa: 1969.
KiW, s. 210)
Nieco więcej niż łyk praktyki, czyli program badawczy
realizowany na zajęciach z socjologii w semestrze letnim
2014 r.
Wzorzec społecznie odpowiedzialnej
uczelni akademickiej zawarty w
tekstach założycielskich Uniwersytetu
Warszawskiego oraz w wybranych
wypowiedziach Kazimierza
Twardowskiego i Jerzego Zubrzyckiego
koordynatorzy projektu: Waldemar Grzywacz i Tomasz
Ochinowski
Jak to zrobimy ?
metodologia
O, k…(urcze) ! Co to znaczy ?
wykorzystanie i zaadoptowanie do (z wykorzystaniem interpretacji
potrzeb badań socjologicznych
idei K. Kłóska zaproponowanej
propozycji metodologicznej
przez Annę Lemańską)
Kazimierza Kłósaka:
wyodrębnianie ontologicznych 1. wydobywamy z tekstów
implikacji tekstowych typu
treści dotyczące społecznej
redukcyjnego dla zdań
odpowiedzialności uczelni
fizykalnych
akademickiej
u nas będzie:
2. Interpretujemy je w
wyodrębnianie implikacji
perspektywie materiałów na
tekstowych typu redukcyjnego
temat społecznej
na temat społecznej
odpowiedzialności UW
odpowiedzialności organizacji
przygotowanych przez
dla zdań z obszaru historii
W. Grzywacz i T. Ochinowskiego
idei.
Jak to zrobimy ?
metoda
retoryczna analiza treści
Polega na identyfikowaniu w tekście celów, rodzajów i
wybranych innych elementów retorycznych. W naszym badaniu
skoncentrujemy się na celach jako kategoriach retoryki klasycznej:
Cele retoryczne: LEP [logos, ethos i pathos].
Podstawa identyfikacji: Korolko, M. (2001). Retoryka i erystyka dla
prawników. Warszawa: PWN, s. 16-17 i 19-21.
Jednostkę analityczną stanowi akapit. Należy dla każdego
akapitu wypisać wszystkie zidentyfikowane kategorie retoryczne oraz
zaznaczyć w tekście fragmenty, na podstawie których została dokonana
identyfikacja.
Jak to zrobimy ?
metodyka
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Studenci zapoznają się z materiałami na temat społecznej
odpowiedzialności uniwersytetu przygotowanymi przez W. Grzywacza i
T. Ochinowskiego.
Jako niezależni sędziowie kompetentni studenci wybierają z
dostarczonych im tekstów źródłowych akapity zawierające treści
związane z problematyką społecznej odpowiedzialności uniwersytetu.
Każdą grupę tekstów analizuje 7 niezależnych sędziów.
Obliczamy współczynnik zgodności sędziów. Jeśli uznajemy go za
wystarczający (wcześniej ustalamy jaki minimalny wynik możemy uznać
za wystarczający) to przechodzimy do p. 4., jeśli nie powtarzamy punkt
2.
Inne 7. osobowe grupy niezależnych sędziów kompetentnych dokonują
analizy retorycznej akapitów poszczególnych tekstów źródłowych
dotyczących społecznej odpowiedzialności uniwersytetu
Realizujemy procedury z punktu 3. dla wyników analizy retorycznej.
Studenci w dowolnych grupach 7. osobowych dokonują interpretacji
zanalizowanych tekstów źródłowych (każda grupa interpretuje wyniki
analizy wszystkich tekstów źródłowych używanych w badaniu) w świetle
materiałów z punktu 1. . Cel interpretacji: wydobycie z analizowanych
tekstów wzorców społecznej odpowiedzialności uczelni akademickiej
Na następne zajęcia
*Campbell, C. (2008). Zakupy, spędzanie wolnego czasu
i wojna płci, tłum. Jasikowska. K. W: Sztompka, P.
i Bogunia – Borowska, M. (red.), Socjologia codzienności.
Kraków: Znak, s. 357 – 369.
Proszę opisać wszystkie zmienne zawarte w tym artykule.
*Makowski, G. (2003). Świątynia konsumpcji. Geneza i społeczne
znaczenie centrum handlowego. Warszawa: Trio, „Wstęp”: s. 11-14,
rozdz. 2: „Centrum handlowe jako instytucja społeczna”, s. 61- 84
oraz „Zakończenie”: s. 161- 166.
Proszę w 3- osobowych grupach zrobić wycieczkę do Galerii
Mokotów, traktując teksty Makowskiego jak przewodnik. Proszę
Napisać w grupach wycieczkowych sprawozdanie z tej wycieczki,
opisując czy i które zjawiska, poddane przez Makowskiego
Interpretacji socjologicznej, Państwo zauważyliście. A może coś się
zmieniło od czasu powstania wspomnianego „przewodnika” ?