Transcript Anıtlar Kurulu - Balıkesir Üniversitesi | MMF

BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ
MMF-Mimarlık Bölümü
DERS: YAPIM YÖNETİM EKONOMİSİ
KONU: ANITLAR YÜKSEK KURULU (KÜLTÜR TABİAT
VARLIKLARINI KORUMA KURULU)
1.Kanun
2.Kurumlar
-Kültür Bakanlığı
-Kültür Varlıkları Ve Müzeler Genel Müdürlüğü
-Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurul
Müdürlükleri
-Belediyeler
-Tapu Kadastro
-KUDEB(Koruma Uygulama Denetim Bürosu)
3.Evraklar
-Tapu
-Çap
-İmar Durumu
-Aplikasyon
-Plankote
-Eski Eserler Tescil Fişi
-Onarım Uygunluk Belgesi
4.Projeler
-Rölöve
-Restitüsyon
-Restorasyon
5.Mimar
6.Mal Sahibi
7.Müdahaleler
-Basit Onarım
-Esaslı onarım
Kanun
2863 Sayılı Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu
• İl Özel İdareleri, Büyükşehir Belediyeleri ve Bakanlıkça izin
verilen belediyeler bünyesinde, korunması gerekli
taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili işlemleri ve
uygulamaları yürütmek, denetimlerini yapmak üzere
koruma, uygulama ve denetim büroları kurulması 2863
sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası'nın 5226
sayılı yasanın 13. maddesinde hükme bağlanmıştır.
•
• KUDEB'ler, İl Özel İdarelerinde imarla ilgili müdürlük,
Büyükşehir Belediyelerinde imar daire başkanlığı ve diğer
belediyelerde İmar Müdürlüğü bünyesinde görev yapar.
2.Kurumlar
- Anıtlar Yüksek Kurulu, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Kültür Varlıkları ve Müzeler
Genel Müdürlüğü’ne bağlı bir birimdir.
- Ankara’da yer alan AYK’nın alt birimleri olan Bölge Kurulları Türkiye’nin çeşitli
bölgelerinde yer alıyor.
-Bölge Kurulları İstanbul, İzmir gibi büyük kentlerde birden fazla sayıda olabildiği gibi
bazı kurullarda isimlendirildikleri kent olmak üzere sorumluluk alanı olarak yakın
çevredeki başka kentleri de kapsayabiliyor.
-Yüksek Kurul'un birincil görevi bölge kurullarının esas alacakları ilkeleri belirlemektir.
Bölge Kurul'ları bu ilkeleri esas alarak kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve
restorasyonu ile ilgili projelerde kendi değerlendirmelerini yapar.
Anıtlar Yüksek Kurulu,bürokratik kişiler ile
konunun uzmanlarından oluşan ikili bir yapıdan
oluşur.
Bürokratik yapıda yer alan üyeler:
- Bakanlık Müsteşarı
-Başbakanlık Müsteşar Yardımcısı
-Bakanlığın ilgili Müsteşar Yardımcısı
-Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürü
-Turizm Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü
-Bayındırlık İskan Bakanlığı’nın İlgili Genel Müdürü veya
Yardımcısı
-Orman Genel Müdürü veya Yardımcısı
-Vakıflar Genel Müdürü veya Yardımcısı
-Maden İşleri Genel Müdürü veya Yardımcısı
- Doğal Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürü veya Yardımcısı
-Kültür ve Tabiat Varlığı ile Doğrudan İlişkili Olan Kurumların
Temsilcileri
-Uzmanlardan oluşan üyelerin seçimi ise, koruma bölge kurullarının
başkanları arasından yapılıyor. Ancak bu seçimde mevzuatta veya konularda
deneyim sahibi olunması seçim sırasında oldukça önem taşıyor.
-Yılda en az iki kere toplanma gerekliliği olan Anıtlar Yüksek Kurulu’nun
toplantılarına Başbakanlık Müsteşarı başkanlık yapıyor.
-Koruma konusunda esas alınacak ilkelerin belirlenmesinin yanı sıra
yüksek kurulun diğer görevleri kapsamında bölge kurulları arasındaki
koordinasyonu sağlamak ve uygulamalardan doğan genel sorunları
değerlendirerek görüş bildirmek yer alıyor.
-Yüksek Kurul’un yeni tanımlanan diğer bir görevi ise planlama yetkisi
bulunan kamu kurum ve kuruluşları ile valilik ve belediyeler tarafından,
kurullarca alınmış ve alınacak ; sit alanı, derecelendirilmesi, sit geçiş dönemi
koruma esasları ve kullanma şartları, koruma amaçlı imar planları ve
revizyonlarına ilişkin alınan kararlara karşı, yapılan itirazları değerlendirerek
karar almaktır.
Bölge Kurulları ve Üyeleri
-Mevcut durumda Türkiye çapında 20 olan bölgesel kurullarda yeni yasa ile
önceden 5 olan üye sayısı 7’ye çıkarılmıştır.
-Bu üyeler arasında arkeoloji, şehir planlama, mimarlık, sanat tarihi ve yeni
getirilen esasla hukuk konularında uzmanların yer alması gerekir.
-Üyelerin 5’i bakanlık tarafından belirlenirken, 2’si ise YÖK tarafından seçilir.
Kurul üyeleri 5 yıl süre ile görevlendirilir. Ayrıca bu kurul üyeleri dışında ele
alınacak konuya bağlı olarak görevlendirilen kurum temsilcisi üyeler de kurul
toplantılarına kendi konuları bağlamında katılır.
- Kurul üyelerinin seçiminde Bakanlık ve YÖK tarafından farklı uygulamalar
yapılıyor. Bakanlığın seçiminde genel kriter bilimsel yetkinlik ve o alanda yapılan
çalışmaların esas alınması; ancak aynı zamanda seçimlerde bakanlığa önerilen
isimler de seçilebiliyor.
-YÖK’ün bölge kurulu üye belirleme sürecinde seçimler şeffaf bir uygulama ile
yapılıyor. YÖK tarafından üniversitelere gönderilen talepler doğrultusunda
üniversitelerden seçilerek gelen öneri isimler arasından üniversitelerin
rektörlerinden oluşan bir kurul tarafından oylama ile seçilerek belirleniyor.
T.C. KÜLTÜR VE TURİZM BAKANLIĞI
Amacı :
Kültür ve Turizm bakanlığı 16.4.2003 tarih ve 4848 sayılı kanun ile
kurulmuştur. Bu Kanunun amacı; kültürel değerleri araştırmak,
yaşatmak, geliştirmek, yaymak, tanıtmak, değerlendirmek, ve
benimsetmek, tarihi ve kültürel varlıkların tahribini ve yok edilmesini
önlemek, yurdun turizme elverişli bütün imkanlarını ülke
ekonomisine olumlu katkı sağlayacak şekilde değerlendirmek,
turizmin geliştirilmesini, pazarlanması, teşvik ve desteklenmesi için
gerekli önlemler almak, kültür ve turizm konularıyla ilgili kamu kurum
ve kuruluşlarını yönlendirmek ve bu kuruluşlarla işbirliğinde
bulunmak, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile
iletişimi geliştirmek ve işbirliği yapmak üzere Kültür ve Turizm
Bakanlığının kurulmasına, teşkilat ve görevlerine ilişkin esasları
düzenlemektir.
Görev:
Kültür ve Turizm Bakanlığının görevleri şunlardır:
a) Millî, manevî, tarihî, kültürel ve turistik değerleri araştırmak, geliştirmek, korumak,
yaşatmak, değerlendirmek, yaymak, tanıtmak, benimsetmek ve bu suretle millî bütünlüğün
güçlenmesine ve ekonomik gelişmeye katkıda bulunmak,
b) Kültür ve turizm konuları ile ilgili kamu kurum ve kuruluşlarını yönlendirmek, bu kuruluşlarla
işbirliğinde bulunmak, yerel yönetimler, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör ile iletişimi
geliştirmek ve işbirliği yapmak,
c) Tarihî ve kültürel varlıkları korumak,
d) Turizmi, millî ekonominin verimli bir sektörü haline getirmek için yurdun turizme elverişli
bütün imkânlarını değerlendirmek, geliştirmek ve pazarlamak,
e) Kültür ve turizm alanlarında her türlü yatırım, iletişim ve gelişim potansiyelini yönlendirmek,
f) Kültür ve turizm yatırımları ile ilgili taşınmazları temin etmek, gerektiğinde kamulaştırmak,
bunların etüt, proje ve inşaatını yapmak, yaptırmak,
g) Türkiye'nin turistik varlıklarını her alanda tanıtıcı faaliyetler ile her türlü imkân ve araçlardan
faydalanarak kültür ve turizmle ilgili tanıtma hizmetlerini yürütmek,
h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yapmak.
İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜKLERİ
MERKEZ BİRİMLER
Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü
Basın ve Halkla İlişkiler Müşavirliği(Basın Odası)
Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü
Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü
Dış İlişkiler ve AB Koordinasyon Dairesi Başkanlığı
Döner Sermayesi İşletmesi Merkez Müdürlüğü(Dösim)
Güzel sanatlar genel müdürlüğü
İç Denetim Birim Başkanlığı
İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı
Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü
Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü
Milli Kütüphane
Personel Daire Başkanlığı
Sinema Genel Müdürlüğü
Strateji Geliştirme Başkanlığı
Tanıtma Genel Müdürlüğü
Teftiş kurulu başkanlığı
Telif Hakları Genel Müdürlüğü
Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü
Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
FAALİYETLER
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Müzecilik Faaliyetleri
Kazı ve Yüzey Araştırmaları Faaliyetleri
Tespit ve İrdeleme Faaliyetleri
Yatırımla İlgili Faaliyetler
Kültür Varlıklarını Koruma Kurullarının Faaliyetleri
Kültürel Faaliyetler
Uluslararası Faaliyetler
Kaçakçılığın Önlenmesi İle İlgili Faaliyetler
Takas ve Kamulaştırma Faaliyetleri
Yayın Faaliyetleri
Teşvik Faaliyetleri
Sponsorluk Faaliyetleri
Taşınmaz Kültür Varlıklarının Onarımına Yardım Faaliyetleri
KÜLTÜR VARLIKLARI VE MÜZELER GENEL MÜDÜRLÜĞÜ KORUMA
BÖLGE KURULU MÜDÜRLÜKLERİ
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
ADANA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ANKARA 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ANKARA 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ANTALYA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
AYDIN Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
BURSA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ÇANAKKALE Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
DİYARBAKIR Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
EDİRNE Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ERZURUM Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ESKİŞEHİR Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
GAZİANTEP Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 3 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 5 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İSTANBUL 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İZMİR 1 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
İZMİR 2 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KARABÜK Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KARS Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KAYSERİ Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KOCAELİ Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KONYA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
KÜTAHYA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
MUĞLA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
NEVŞEHİR Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
SAMSUN Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
SİVAS Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
ŞANLIURFA Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
TRABZON Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
VAN Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü
Koruma Bölge Kurullarının Görevi ve Oluşumu
Koruma Bölge Kurullarının görev, yetki ve çalışma şekli:
Madde 57 – (Değişik: 17/6/1987 - 3386/14 md.)
Koruma bölge kurulları, Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları
çerçevesinde olmak kaydıyla aşağıdaki işleri yapmakla görevli ve
yetkilidir.
a) Bakanlıkça tespit edilen veya ettirilen korunması gerekli kültür ve
tabiat varlıklarının tescilini yapmak,
b) Korunması gerekli kültür varlıklarının gruplandırılmasını yapmak,
c) Sit alanlarının tescilinden itibaren üç ay içinde geçiş dönemi yapı
şartlarını belirlemek,
d) Koruma amaçlı imar planları ile bunların her türlü değişikliklerini
inceleyip karar almak,
e) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının koruma
alanlarının tespitini yapmak,
f) Korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarından özelliklerini
kaybetmiş olanlarının tescil kaydını kaldırmak,
g) Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ve koruma
alanları ile sit alanlarına ilişkin uygulamaya yönelik kararlar almak.
Koruma Uygulama ve Denetim Büroları (KUDEB)
İl Özel İdareleri, Büyükşehir Belediyeleri ve Bakanlıkça izin verilen belediyeler
bünyesinde, korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarıyla ilgili işlemleri
ve uygulamaları yürütmek, denetimlerini yapmak üzere koruma, uygulama ve
denetim büroları kurulması 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma
Yasası'nın 5226 sayılı yasanın 13. maddesinde hükme bağlanmıştır. Bu konuda 11
Haziran 2005 tarihinde bir yönetmelik çıkartılarak kısaca KUDEB olarak anılacak
olan bu birimlerin kuruluş ve işleyiş esasları ayrıntıya kavuşturulmuştur.
KUDEB'ler, İl Özel İdarelerinde imarla ilgili müdürlük, Büyükşehir
Belediyelerinde imar daire başkanlığı ve diğer belediyelerde İmar Müdürlüğü
bünyesinde görev yapar.
Büyükşehir belediyeleri ile il özel idareleri herhangi bir başka organdan izin
almadan KUDEB kurabilirler. İlçe belediyeleri ile diğer belediyeler Kültür ve Turizm
Bakanlığına başvurarak talepte bulunurlar. Bakanlıkça, ilçedeki kültür ve tabiat
varlıklarının yoğunluğu göz önüne alınarak belediyenin talebi değerlendirilir, uygun
bulunursa izin verilir.
KUDEB'in faaliyete geçebilmesi için gerekli mekan ve uzman sağlandıktan sonra,
ilgili idarece Bakanlığa bildirilir. KUDEB'lerde görevlendirilen uzmanlar üç ay süre ile
ilgili Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünde staj yaparlar.
Staj bitiminden sonra KUDEB çalışmalarına fiilen başlanır. Başvurular, bu
yönetmelik hükümlerine göre KUDEB'e yapılır.
KUDEB'lerde hizmetleri yürütmek üzere ilgili idarelerce yeterli personel ile
gerekli araç ve gereç bulundurulur.
KUDEB uzmanlarının eksilmesi halinde yetki koruma bölge kurullarına geçer.
KUDEB’İN GÖREVLERİ
•
Taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarında yapılacak olan tadilat ve tamirat
uygulamaları öncesinde yapıyı incelemek ve yapılacak onarıma ilişkin
koşulların belirtildiği onarım ön izin belgesini düzenlemek,
• Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları, bunların koruma alanları ve sit
alanlarında, tadilat ev tamiratların; özgün ve biçim ve malzemeye uygun
olarak gerçekleştirilmesini denetlemek, uygun bulunanlara onarım
uygunluk belgesi düzenlemek,
• Tadilat ve tamirat kapsamında başlanılan onarımlarda esaslı onarım
gereğinin saptanması durumunda onarımı durdurarak konuyu belgeleri
ile koruma bölge kurulu müdürlüğüne iletmek,
•
•
•
•
Taşınmaz kültür ve tabiat varlığı parseline bitişik parsellerde ve koruma
alanlarında yer alan ve yürürlükteki yasal düzenlemelere göre ruhsatı bulunan
tescilsiz taşınmazlardaki tadilat ve tamirat uygulamalarına, varsa koruma
amaçlı imar planı koşulları da dikkate alınarak izin vermek ve denetlemek,
Koruma bölge kurulları tarafından uygun görülen koruma amaçlı imar
planlarının plan hükümleri çerçevesinde uygulanmasını denetlemek,
Koruma bölge kurulları tarafından onaylanmış rölöve, restitüsyon ve
restorasyon projelerine ilişkin uygulamaları denetlemek, projesine uygun
tamamlanan uygulamalar için kullanma izin belgesi düzenlemek,
Taşınmaz kültür ve tabiat varlıkları ile bunların korunma alanlarında koruma
yüksek kurulunun ilke kararları, koruma bölge kurulu kararlarına aykırı ve
ruhsatsız olarak yapılan inşaatlar ile koruma amaçlı imar planlarında, plana;
sitlerde, sit şartlarına aykırı olarak inşa edilen yapılar hakkında imar
mevzuatına göre gerekli işlemleri yapmak, uygulamayı durdurarak konuyu
belgeleri ile koruma bölge kurulu müdürlüğüne iletmek,
• Tescilli kültür varlıklarının mail-i inhidam olmaları halinde can ve mal güvenliğinin
sağlanması için gerekli işlemlerin yaparak durumu koruma bölge kurulu
müdürlüğüne iletmek,
• Maliki bulunduğu taşınmaz kültür varlığının onarımının gerçekleştiremeyecek
durumda olan maliklere ilgili idarelerce yapılacak mali yardımlar ile ilgili
düzenlemeleri gerçekleştirmek, idarelerce yapılacak mali yardımlar ile ilgili
düzenlemeleri gerçekleştirmek,
• Maliki bulunduğu taşınmaz kültür varlığının onarımını gerçekleştiremeyecek
durumda olan maliklere ilgili idarelerce yapılacak teknik eleman yardımında
doğrudan görev almak ya da bu görevi üstlenenleri denetlemek,
10/7/2004 tarihli ve 52l6 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 7.maddesi ile
7/l2/2004 tarihli ve 5272 sayılı belediye kanununun l4.maddesine göre belediyenin
görevleri arasında yer alan kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi
bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin korunmasına yönelik programları
hazırlamak, bu amaçla yapılacak uygulamalara ilişkin işlemleri yürütmek,
21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu ve
3/5/1985 tarihli 3l94 sayılı İmar Kanununa aykırı uygulamaların tespiti halinde ilgili
idareye ve cumhuriyet savcılığına bildirimde bulunmak.
KUDEB'İN ÇALIŞMA ŞEKLİ
A. Tadilat ve Tamirata ilişkin Hususlar:
Tescilli taşınmaz kültür varlıklarında tadilat ve tamirat gerektiren
uygulamalarda, uygulamayı gerçekleştirecek olan kişi ya da kuruluş şu
belgeleri KUDEB’e bir başvuru ekinde verecektir:
Yapının maliki olduklarına ilişkin belge,
Yapının mevcut durumunun fotoğrafları. Bu fotoğrafların özellikle tamir ve
tadilat gerektiren bölümleri ayrıntılı olarak göstermesi gerekmektedir,
Başvuru sahibinin yapacağı uygulamaya ilişkin açıklayıcı bilgiyi içeren bir
rapor, başvuru KUDEB’e verilir.
İnceleme sonrasında tadilat ev tamirat öncesi durum fotoğraf gibi
belgelerle tespit edilir, yapılacak uygulamaya ilişkin koşulların belirtildiği bir
izin belgesi düzenlenir.
• Bu başvuru KUDEB’in en az iki uzmanı tarafından incelenir. Bu
uzmanlardan birinin mimar olması zorunludur.
• Yapılacak inceleme sonucunda KUDEB uzmanları da fotoğraf
ve rapor gibi belgelerle durumu tespit eder ve ön izin belgesi
düzenleyerek başvuru sahibine verirler. Yapılacak
müdahalelerin “Bakım ve Basit Onarım Nedir?” bölümünde
tanımlanan ölçütlere uyması gerekmektedir.
• Ön izin belgesi verildikten sonra ilgilisi tarafından uygulama
başlatılacaktır. KUDEB uzmanları, bu uygulamayı izleyecekler
ve ön izin belgesinde yer alan müdahalelerin gerçekleşip
gerçekleşmediğini denetleyeceklerdir.
• Tadilat ve tamirat uygulaması tamamlandıktan sonra, başvuru
sahibi uygulamanın tamamlandığını KUDEB’e bildirecektir.
Yapılan uygulamalar KUDEB uzmanlarınca incelenecek ve ön
izin belgesinde yer alan hususlar doğrultusunda
tamamlanmış ise onarım uygunluk belgesi düzenlenecektir.
• Tadilat ve tamirat kapsamında başlanılan uygulamalarda
esaslı onarım gerektiğinin tespit edilmesi halinde uygulama
durdurulur ve konu belgeleriyle birlikte Koruma Bölge Kurulu
Müdürlüğüne bildirilir.
•
•
•
•
•
•
Tadilat ve tamiratlar için verilen izinler bir yıl geçerlidir. Bu süre içinde uygulamanın
yapılmaması halinde ilgili kişi ya da kuruluş KUDEB'e yeniden başvurmak zorundadır.
KUDEB, tescilli I. grup yapıların tadilat ve tamiratlarına izin vermeden önce koruma
bölge kurulundan bilimsel görüş alır. I. grup yapılar, Kültür ve Tabiat Varlıklarını
Koruma Yüksek Kurulu'nun ilke kararına göre "toplumun dini, sosyal, ekonomik ve
kültürel ortak gereksinimlerini karşılayan, yapıldıkları dönemin mimari ve sanat
anlayışını yansıtan, simgesel anı, anıtsal, izlenim gibi değerleriyle korunması gereken
yapılar" olarak tanımlanmıştır. Bu yapılar "anıtsal yapı" olarak da tanımlanır. Cami,
han, hamam, kilise, sur duvarları vb. tüm toplum tarafından kullanılan büyük
programlı yapılar bu gruba girer. II. grup yapılar ise geleneksel konutları kapsar.
Bir alanda sadece taşınmaz kültür varlığı bulunmaz. Bu yapıların yanı sıra, KUDEB'ler
Tescilli Kültür Varlığı niteliğinde olmasa da:
Taşınmaz kültür varlığı parseline bitişik parsellerde,
Tescilli kültür varlıklarının koruma alanlarında,
Sit alanlarında yer alan ve yürürlükteki mevzuata göre ruhsatı bulunan yapılarda
gerçekleştirilecek tamirat ve tadilatlarla da ilgilenmek durumundadır. Bu durumda,
tescilli yapılarda izlenen süreç bu yapılar için de izlenecektir.
B. Koruma Bölge Kurullarınca Onaylanmış Rölöve-Restorasyon Projelerine Aykırı
Uygulamalara İlişkin Hususlar:
• Koruma Bölge Kurulları tarafından onaylanmış rölöve, restitüsyon ve restorasyon
projelerine aykırı uygulamalar varsa bu hususlar KUDEB tarafından saptanır.
KUDEB, bu aykırı uygulamaları rapor ve fotoğraflarla belgeleyerek koruma bölge
kurulu müdürlüğüne bildirilir. Koruma bölge kurulundan karar gelinceye kadar
onarım uygulaması KUDEB tarafından durdurulur.
C.Koruma Amaçlı İmar Planlarının Uygulanmasına İlişkin Hususlar:
• Koruma Bölge Kurulları tarafından uygun görülen koruma amaçlı imar
planlarının plan hükümleri çerçevesinde uygulanması sürecinde, plan
hükümlerine aykırı uygulamaların belirlenmesi halinde:
• Aykırı uygulama KUDEB tarafından saptanır,
• Uygulama durdurulur,
• Bu konuda rapor ve gereken hallerde fotoğraf ve koruma imar planı örneği de
eklenerek bir tutanak hazırlanır koruma bölge kurulu müdürlüğüne gönderilir.
• Konu koruma bölge kurulunda görüşülüp bir karar alınmadan uygulama
başlatılmaz.
D. Depreme Maruz Kalan Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları İle İlgili
Hususlar:
• Taşınmaz kültür varlıklarından depreme maruz kalan yapılar ile ilgili
uygulamalar Koruma Yüksek Kurulunun ilke kararları ve konu ile ilgili
diğer mevzuat hükümleri dikkate alınarak yürütülür.
• 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasasını değiştiren 5226
sayılı yasa'nın 27. maddesi ile 2863 sayılı yasa'nın 21. maddesinde
değişiklik yapılmış ve bu Kanun kapsamında tescil edilen taşınmaz
kültür varlıkları için 29.6.2001 tarihli ve 4708 sayılı "Yapı Denetimi
Hakkında Kanun" hükümlerinin uygulanmayacağı hükmü getirilmiştir.
KUDEB’DE GÖREV YAPACAK KİŞİLERİN NİTELİKLERİ
İl Özel İdareleri, Büyükşehir Belediyeleri ve Bakanlıkça izin verilen belediyeler bünyesinde
kurulan KUDEB'lerde mimarlık, şehir planlama, mühendislik, sanat tarihi meslek alanlarından
en az birer uzman; arkeolojik sit alanının bulunması halinde alanın özelliğine göre en az bir
arkeologun görev alması zorunludur.
Uzmanların nitelikleri ve sayıları, KUDEB'in görev alanındaki taşınmaz kültür ve tabiat
varlıklarının niteliği ve yoğunluğu göz önüne alınarak belirlenir.
Mimarlık meslek alanından gelen uzmanlardan en az birinin aşağıdaki niteliklerden birine
sahip olması gerekmektedir:
• Üniversitelerin restorasyon lisansüstü programlarından mezun olmak,
• Üniversitelerin restorasyon lisansüstü programlarında en az üç yıl öğretim elemanı olarak
görev yapmak,
• Kamu kurum ve kuruluşlarında taşınmaz kültür varlıklarının korunması alanında en az üç yıl
çalışmış olmak,
• Taşınmaz kültür varlıklarının onarımı konularında serbest meslek mensubu olarak en az beş
yıl çalışmış olmak.
• Şehir planlama meslek alanından gelen uzmanın korunması gerekli taşınmaz kültür ve
tabiat varlıklarının korunmasına yönelik planlama çalışmalarında görev almış olması tercih
edilir.
• Mühendislik meslek alanlarından gelen uzmanın öncelikli olarak inşaat mühendisi olması
tercih edilir.
TAPU VE KADASTRO BÖLGE MÜDÜRLÜĞÜ
Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü’nün Görevleri
Genel Müdürlüğümüzün 10.12.2010 tarihinde yürürlüğe giren 6083 sayılı
"Tapu Ve Kadastro Genel Müdürlüğü Teşkilat Ve Görevleri Hakkında Kanun" ile
belirlenen görev ve yetkileri şunlardır:
a) Devletin sorumluluğu altındaki tapu sicillerinin düzenli bir biçimde
tutulmasını, taşınmazlarla ilgili her türlü akitli ve akitsiz tapu işlemleri ile tescil
işlerinin yapılmasını, siciller üzerindeki değişikliklerin takibini, denetlenmesini,
sicil ve belgelerin arşivlenerek korunmasını sağlamak.
b) Ülkenin kadastrosunu yapmak, değişiklikleri takip etmek, tapu planlarının
yenilenmesini ve güncellenmesini sağlamak, bunlara ilişkin kontrol ve denetim
hizmetlerini yürütmek.
c) Büyük ölçekli kadastral ve topografik haritaların üretilmesi amacı ile
jeodezik altyapı, havadan fotoğraf alımı, 1/5000 ve daha üst ölçekli
fotogrametrik ve yersel harita üretim hizmetlerini yapmak veya yaptırmak,
kontrol etmek, denetlemek ve temel prensipleri tespit etmek.
ç) Mekansal bilgi sistemi altyapısını ve harita üretim izleme merkezini
oluşturmak, verilerden gerçek ve tüzel kişiler ile kamu kurum ve
kuruluşlarının faydalanmasını sağlamak, coğrafi bilgi sistemleri konusunda
verilecek görevleri yapmak.
d) Yabancı uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin ülkedeki tapu ve kadastro ile ilgili
işlemlerini yapmak, Türkiye Cumhuriyeti uyruklu gerçek ve tüzel kişilerin
yurtdışındaki taşınmazları ile ilgili hak ve menfaatlerini korumak,
devletlerarası emlak müzakerelerine katılmak.
e) Görev alanıyla ilgili konularda, diğer ülkeler ve uluslararası kuruluşlar ile
işbirliği yaparak müşterek projeler planlamak, yürütmek
f) 16/6/2005 tarihli ve 5368 sayılı Lisanslı Harita Kadastro Mühendisleri ve
Büroları Hakkında Kanun hükümlerine göre harita ve kadastro mühendislik
bürolarına lisans vermek, bu büroların faaliyet usul ve esaslarını belirlemek ve
denetlemek.
g) Taşınmaza yönelik aracılık faaliyetlerini düzenlemek, lisans vermek, bu
faaliyetlerin usul ve esaslarını belirlemek ve denetlemek.
ğ) Genel Müdürlüğün görev, hizmet ve faaliyetleri ile ilgili olarak, diğer kamu
kurum ve kuruluşları ile meslek kuruluşlarınca uyulacak esasları belirlemek,
koordinasyonu sağlamak.
h) Kanunlarla verilen diğer görevleri yerine getirmek.
3. Resmi Evraklar
TARİHİ ESERLERİN KORUNMASI VE ONARILMASI AMACIYLA GETİRİLEN OLANAKLAR
İSTANBUL VALİLİĞİ İL ÖZEL İDARESİ BAŞVURULARI
2863 Sayılı Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunmasına ait Katkı Sağlanmasına Dair
Yönetmelik gereğince Eski eser yapıların projelerinin ve uygulamalarının yapılmasına yönelik
katkı payından yararlanmak amacıyla belediyelere yapılacak başvurular, iki dönem halinde Ocak
ve Haziran ayı sonuna kadar İstanbul Valili'ği İl Özel İdaresi Müdürlüğüne yapılır.
A-ESKİ ESER PROJE BEDELİ İÇİN İSTENEN BELGELER;
Kadıköy Belediyesi Plan ve Proje Müdürlüğüne dilekçe ile yapılacak olan başvurularda;
1- Mülkiyete ilişkin belgeler; tapu senedi
2- Taşınmaza ilişkin tescil kararı (Kadıköy Belediyesi KUDEB ‘inden temin edilebilir.)
3- Projenin kapsamına ,süresine ve tahmini bedeline ilişkin teknik
rapor(rölöve,restitüston,restorasyon projeleri ve elektrik,mekanik ,sıhhi tesisat,statik proje
bedelleri)
4- Aplikasyon krokisi
5- Çap
6- Röperli kroki
7- İmar durumu,1/1ooo ölçekli imar planı,1/5000 ölçek nazım imar planı.
8- 9 x 13 cm. boyutundan küçük olmamak kaydı ile yapının içini, dışını ve çevresini gösteren, net
çekilmiş fotoğraf albümü,
9- Kadıköy Belediyesi’ne verilmek üzere Noter onaylı muvafakatname.
10- Yapının konumunu, çevresini ve yerini gösteren ölçekli harita ve pafta,
11- Fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği,( Muhtarlıktan)
12- Kanuni tebligat adresi (Muhtarlıktan ikametgah ilmuhaberi)
B-ESKİ ESER UYGULAMALARI İÇİN İSTENEN BELGELER;
1- Mülkiyete ilişkin belgeler; tapu senedi
2- Vekaletname.
3- Aplikasyon krokisi
4- Çap
5- Röperli kroki
6- Yapının tesciline ilişkin koruma kurulu kararı,
7- Yapının konumunu, çevresini ve yerini gösteren ölçekli harita ve pafta,
8- İmar durumu,1/1ooo ölçekli imar planı,1/5000 ölçek nazım imar planı.
9- Proje alanını, çevresini ve önemli yapıları gösteren panaromikler ve minumum
9x13 ebadında çekilmiş fotoğrafları
10- Başvuru yapılan binaların mimari çağı ve tarihçesi hakkında kısa bilgi ve o
yere ait tescil fişleri.
11- Mimarlar Odasından, Koruma Kurulundan onaylı uygulama projesi, rölöve
restitüsyon, restorasyon, mekanik,sıhhi tesisat,elektirik,statik projeleri projeleri
ve bedelleri,
12- Restorasyon raporu
13- İş programı
14- Kadıköy Belediyesi’ne verilmek üzere Noter onaylı muvafakatname.
ESKİ ESER PROJE BEDELİ BAŞVURUSU İÇİN İSTENEN BELGE VE EVRAKLAR
Sahibi olduğu tarihi yapının bakım ve onarımına ilişkin proje hazırlatacak şahıslar Kültür ve
Turizm Bakanlığı İl Müdürlüğüne şu belgelerle başvurmalıdırlar.
• Tapu fotokopisi
• Taşınmaza ilişkin tescil kararı (Kadıköy Belediyesi KUDEB ‘inden temin edilebilir.)
• Projenin kapsamına süresine ve tahmini bedeline ilişkin teknik rapor
• 9 x 13 cm. boyutundan küçük olmamak kaydı ile yapının içini, dışını ve çevresini gösteren, net
çekilmiş fotoğraf albümü,
• Fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği,
• Kanuni tebligat adresi (Muhtarlıktan ikametgah ilmuhaberi)
RESTORASYON (UYGULAMA) BEDELİ BAŞVURUSU İÇİN İSTENEN BELGE VE EVRAKLAR
Sahibi olduğu tarihi yapıyı restore ettirecek şahıslar ise Kültür ve Turizm Bakanlığı İl
Müdürlüğüne şu belgelerle başvurmalıdırlar.
• Tapu fotokopisi
• Taşınmaza ilişkin tescil kararı (Kadıköy Belediyesi KUDEB ‘inden temin edilebilir.)
• Projenin kapsamına süresine ve tahmini bedeline ilişkin teknik rapor
• Belediyesinden ve ilgili koruma kurulundan onaylı arsanın ve binanın durumunu gösteren
1/500 ölçekli vaziyet planı
• Taşınmaza ilişkin tescil kararı, ilgili kurulca onaylı rölöve, restorasyon ve gerekiyorsa
restitüsyon projesi,
• Fotoğraflı nüfus cüzdanı örneği, (Muhtarlıktan)
• Kanuni tebligat adresi (Muhtarlıktan ikametgah ilmuhaberi)
TAPU: Bir taşınmazın iyeliğinin, kimin
olduğunu kanıtlamaya yarayan, iyeliğin
sağladığı yetkileri kullanmaya olanak
veren, tüzel bir değeri olan belge.
İmar durumu herhangi bir arsanın söz
konusu bölgenin imar planına ve imar
yönetmeliğine göre nasıl
kullanılabileceğinin sınırlarını gösteren
belgeyi ifade ediyor.
APLİKASYON: Kadastro paftalarındaki
parsel köşe noktalarının yeniden
zeminde belirtilmesi ile parselin
zemindeki sınırlarının gösterilmesidir.
Bir başla deyişle aplikasyon, projeye
göre yapı temelini arazi üzerinde
oturacağı alanı belirleme işidir.
ÇAP :İlgili Tapu ve Kadastro
Müdürlüğü tarafında verilen ve
arsanın genel olarak sınırlarını
ölçeksiz belirten bir belgedir.
PLAN KOTE : Parsel bazında ya da belirli bir
alan üzerinde sabit bir noktaya bağlanarak ya
da itibari olarak belirli aralıklarla arazi kotlarını
alıp, üzerindeki mevcut ağaç gibi tesislerin
tersim edilerek belirli ölçekte çizilip
hazırlanmasıdır.
İNŞAAT İSTİKAMET
RÖLEVESİ: İnşaat ruhsatı
alınmadan önce çizilecek
olan mimari projeye altlık
olmak üzere imar
durumuna uygun olarak
hazırlanan parselin
mesafelerini ve yapılacak
olan binanın ebatlarını
gösteren krokidir.
KOT KESİT BELGESİ : İmar
parselinde yapılacak binanın,
proje müellifince hazırlanacak
vaziyet planına göre yükseklik
konumunu belirleyen belgeyi
ifade ediyor. Kot kesit belgesinin
alınabilmesi için, belediyeye bir
dilekçe yazılması ve gereken
diğer evrakların temin edilmesi
gerekiyor.
AĞAÇ REVİZYONU :Röperli krokiye göre mevcut ağaçların yerinde ölçülüp uygun ölçekte
çizilmesi ile elde edilen ölçülü belgeye ağaç revizyonu deniyor.
TESCİL FİŞİ: Belirli bir tarihte, belirli kişiler tarafından bir yapının gözlenen ve kayıt altına
alınan durumunu gösteren önemli bir arşiv belgesidir. Koruma Bölge Kurulu arşivlerinde
bulunan bu fişler, yapılarla ilgili her türlü işlemde bilgi ve fikir verici rol oynarlar
ONARIM UYGUNLUK BELGESİ: Tadilat ve tamiratların onarım ön izin belgesine uygun
tamamlandığına dair ilgili idare tarafından verilecek belgeyi ifade eder.
ONARIM ÖN İZİN BELGESİ:Tadilat ve tamiratların içeriğini belirten, uygulamadan önce
KUDEB tarafından verilecek belgeyi ifade eder.
KULLANMA İZİN BELGESİ:Yapının inşaatı ya da onarımının koruma bölge kurulu
kararları doğrultusunda yapıldığının saptanmasından sonra, ilgili idare tarafından
verilecek belgeyi ifade eder.
ESASLI ONARIM : Tadilat ve tamirat dışında kalan ve bilimsel esaslara göre
hazırlanmış rölöve, restitüsyon ve restorasyon projelerine dayalı uygulamaları,
MUVAFAKATNAME: Bir kişinin kendi dışında bir başka özel ya da tüzel kişiliğe,
üzerindeki çıkar ve haklarını kullanabilmesini sağlamak üzere verdiği özel bir izin, kabul
veya yetki belgesine denilmektedir.
Geçici İnşaatlarda ;
Dilekçe
Tapu
Çap
Kiracı olma durumunda kira sözleşmesi
Vaziyet planı
Belgeleri gerekmektedir.
Harita Uygulamalarında ;
İnşaat İstikamet rölevesi
Dilekçe
İmar Durumu
Tapu
Çap
Röperli Kroki
Kot Kesit
Dilekçe
İmar Durumu
Tapu
Çap
Emsalli bölgelerde vaziyet planı
Ağaç Revizyonu
Dilekçe
Röperli Kroki
Tapu
Çap
Aplikasyon
Röperli Kroki
Tapu
Çap
Yol Projesi
Dilekçe
Tapu
Çap
Röperli Kroki
Plan Kote
Röperli Kroki
Tapu
Çap
İfraz-Tevhid
İmar durumu
Değişiklik tasarımı folyesi
Tapu
Çap
Revizyon
İlgili büro talebi veya dilekçe
Tapu
Çap
Belgeleri gerekmektedir
4. Projeler
Restitüsyon: Sonradan değişikliğe uğramış, kısmen yıkılmış ya da yok olmuş öğelerin,
yapıların veya yerleşmelerin ilk tasarımlarındaki ya da belirli bir tarihteki durumlarının,
arşiv kayıtlarından, yapı üzerindeki izlerden, yapıya, yerleşmeye ait çizim fotoğraf gibi
belgelerden yararlanılarak plan, kesit, görünüş ve aksonometrik çizimlerle ya da maketle
anlatımına "restitüsyon" denir
Rölöve: Rölöve, bir yapının, kent dokusunun veya arkeolojik kalıntının yakından
incelenmesi, belgelenmesi, mimarlık tarihi açısından değerlendirilmesi ve
restorasyon projeleri hazırlanabilmesi için binanın iç ve dış mimarisine, özgün
dekorasyonuna ve taşıyıcı sistemi ile yapı malzemelerine ait mevcut durumunun
ölçekli çizimlerle anlatımıdır.
Restorasyon:Eski, tarihi, otantik ve özgünlük değeri olan, önemli bir olaya ev
sahipliği yapmış eserin, aslına uygun olarak, asli malzemeden, asli yapım
tekniğinden ve özgünlüğünden faydalanarak, mümkün olduğu kadar az
müdahale ile koruyarak onarılmasıdır.
Mimari eserin veya bir sanat eserinin(tablo veya heykel gibi)
zaman içinde zarar görmüş bozulmuş kısımlarını, o eserin sanat değerine ve
eski şekline zarar vermeden geçmiş belgelere dayanarak yapılan onarımıdır
Görünüşler
Restitüsyon Projesi
Rölöve
Restorasyon Projesi
Planlar
Restitüsyon Projesi
Rölöve
Restorasyon Projesi
5. Mimar
Mimar, Mimarlar Odasının en az bedel tarifesine
göre projeyi hazırlar.
6. Mal Sahibi
7. MÜDAHALELER
KORUNACAK DEĞERLER VE DEĞERLENDİRME ÖLÇÜTLERİ
TAŞINIR KÜLTÜR VARLIKLARI
TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARI
• ANITLAR
• SİTLER
KORUMA ÖLÇÜTLERİ
TARİHİ BELGE ÖLÇÜTÜ
ZAMAN ÖLÇÜTÜ
ESTETİK DEĞER ÖLÇÜTÜ
TAŞINMAZ KÜLTÜR VARLIKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
Taşınmaz kültür ve doğa varlıklarının saptanarak ulusal kültür varlıkları kütüğüne
geçirilmesi işlemine ‘‘tescil ‘‘ denilmektedir. Bu işlemle korunması gerekli kültür varlığı yasal
güvence altına alınmakta; dokunulmazlık sınırları tanımlanarak özgün niteliklerini hangi ölçüde
sürdüreceği belirlenmektedir. Tescille birlikte yapılan veya onu izleyen ‘‘değerlendirme’’ kültür
varlığının estetik, tarihi ve diğer özelliklerinin yoğunluğuyla yakından ilgilidir.
Şu anda geçerli olan değerlendirme düzeni Türkiye’de kültür ve doğa varlıkları ile ilgili
bilimsel ilkeleri saptayan ‘ TAŞINMAZ KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA YÜKSEK
KURULU’nun 28.2.1995 ‘te aldığı kararla belirlenmiştir. Bu karara göre, taşınmaz kültür varlıkları
iki bölümde incelenmektedir:
1.GRUP YAPILAR : Evrensel, ulusal ya da yöresel düzeyde mimari değere sahip; ‘tarihi, anı, ve
estetik nitelikleriyle korunması zorunlu’ yapılardır.
2.GRUP YAPILAR: Kentsel çevreyi oluşturan, yöreye karakter veren , geleneksel yapım
tekniğiyle yapılmış binalar bu gruba girmektedir.
Mevcut değerlendirme düzeninde değerlendirme kriterleri 4 ana başlık
altında toplanmaktadır:
•
•
•
•
1.SANAT TARİHİ DEĞERİ ( en çok 40 puan)
2.ŞEHİRCİLİK YÖNÜNDEN ÖNEMİ ( en çok 40 puan)
3.TARİHİ ÖNEMİ (en çok 20 puan)
4.TEKNİK ÖNEMİ (en çok 20 puan)
Bu özelliklere sahip olma durumlarına dayanılarak değerlendirilen yapılardan:
•
80 puandan yukarı alanlar A grubuna girmekte ve bu eserde hiçbir değişikliğe izin
verilmemektedir.
•
60-80 arası puan alanlar B grubuna girmekte ve yalnız iç düzenlerinde sınırlı değişiklik
yapılmasına izin verilmektedir.
•
40-60 arası puan alanlar C grubuna girmekte ve cephe gerisinde kalan bölümlerinde
değişiklik yapılmasına izin verilmektedir.
•
20-40 arasında puan alanlar D grubuna girmekte ve yalnız cepheleri, belli bir yönden
görünüşleri veya bazı yapı ayrıntıları korunmaktadır.
Anıtlarda Bozulmaya Neden Olan Etkenler
İç Nedenler
• Yapının Konumundan
Kaynaklanan Hasarlar
• Zemin Özellikleri
• Strüktür Tasarındaki Hatalar
• Hatalı Malzeme Kullanımı
• Kötü İşçilik ve Detay
Kullanımı
Dış Nedenler
• Uzun Süreli Doğal Etkenler
• Doğal Afetler
• İnsanların Neden Olduğu
Hasarlar
a. Terk
b. Kötü kullanım ve onarımlar
c.Yangınlar
d. Savaşlar
e. Vandalizm
f. Bayındırlık etkileri
g. Turizm
h. Hava kirliliği
ı. Trafik
MÜDAHALE ÇEŞİTLERİ
Kültür ve tabiat varlıklarını koruma kanunu kapsamındaki kültür varlıklarını koruma
kanunu kapsamındaki kültür varlıklarının rölöve, restorasyon, restitüsyon projeleri, sokak
sağlıklılaştırma , çevre düzenleme projeleri ve bunların uygulamaları ile değerlendirme,
muhafaza, nakil işleri ve kazı çalışmalarına ilişkin mal ve hizmet alımlarına dair
yönetmelikte kültür varlıklarına yapılabilecek müdahale tanımları:
1) Bakım
Sadece yapının yaşamını sürdürmeyi amaçlayan, tasarımda, malzemede, strüktürde,
mimari ögelerde değişiklik gerektirmeyen müdahalelerdir. (Çatı aktarımı, oluk
onarımı, boya-badana vb.)
2) Onarım
Yapının yaşamını sürdürmeyi amaçlayan, tasarımda, malzemede, strüktürde ve mimari
ögelerde değişiklik gerektiren müdahalelerdir.
a) Basit Onarım
Yapıların; ahşap, madeni, pişmiş toprak, taş vb. çürüyen yada bozularak eksilen mimari
ögelerinin, özgün biçimlerine uygun olarak aynı malzeme ile değiştirilmesi, bozulan iç ve
dış sıvaların, kaplamaların, renk ve malzeme uyumu sağlanarak, özgün biçimlerine uygun
olarak yenilenmesi bu kapsamda tanımlanmıştır.
b) Esaslı Onarım (Restorasyon)
Yapının rölöveye dayanan restitüsyon ve / veya restorasyon projeleri ile diğer ilgili
belgelerin içerikleri ve ölçekleri koruma kurulunca belirlenen müdahalelerdir.
[Sağlamlaştırma (Konsolidasyon), Temizleme (Liberasyon), Bütünleme (Reintegrasyon),
Yenileme (Renovasyon),Yeniden Yapma (Rekonstrüksiyon), Taşıma (Moving)].
3) Yeniden Yapma (Rekonstrüksiyon)
Korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescil edilen ve tescil edilmesine ilişkin
gerekli özellikleri taşımasına rağmen elde olmayan sebeplerle tescili yapılmamış ve / veya
herhangi bir nedenle yitirilmiş olan yapının, gerek kültür varlığı niteliği, gerekse kültürel
çevreye olan tarihsel katkıları açısından, eldeki mevcut belgelerden (yapı kalıntısı, rölöve,
fotoğraf, her türlü özgün yazılı - sözlü, görsel arşiv belgesi vb.) yararlanmak suretiyle
kendi parsellerinde daha önce bulunduğu yapı oturum alanında, eski cephe özelliğinde,
aynı kitle ve gabaride, özgün plan şeması, malzeme ve yapım tekniği kullanılarak, kapsamlı
restitüsyon etüdüne dayalı rekonstrüksiyon uygulamasının koşulsuz sağlanması
gerekmektedir.
Ancak uygulama gerçekleşinceye kadar parsellerde her türlü inşai ve fiziki müdahalenin
yasaklanmasına, (otopark, fuar, sergileme vb.) yeni bir işlev ile kullanma ve aynı parselde
tescilli yapı yerinde veya diğer boş alanlarda başka bir yeni yapılaşmaya izin verilmez.
Tüm bu uygulamalar için koruma kurulu kararının alınması gerekir.
ESASLI ONARIM İLKELERİ
a) Yapının günümüze ulaşmış sosyo-kültürel ve tarihi kimliğini oluşturan mekansal,
biçimsel ve yapısal özellikleri ve çevre içindeki özgün konumu korunacaktır. Bu
işlemlerde yapının mevcut fiziksel durumuna göre müdahalenin biçimi ve nitelikleri
koruma kurulunca saptanır.
b) Yapıların yıkılmadan korunmaları esastır.Yıkılma tehlikesi arz ettiği mal sahipleri
ya da belediyelerce ileri sürülen yapıların yıkılma kararları ancak koruma kurulunca
alınabilir.
Yıkılacak şekilde tehlike yaratan korunması gerekli taşınmaz kültür varlıkları
belediyeler veya valilikler tarafından boşaltılır. Gerekli fiziki ve güvenlik önlemlerinin
ilgili valilik ve belediyesince alındıktan sonra, konunun koruma kuruluna iletilerek
alınacak karara göre işlem yapılır.
c) Yapıların tarihsel ve sosyo - kültürel değer taşıyan ekleri korunur.
ç) Yeni işlev verilecek yapılarda yapılacak eklerin, niteliği ve korunması gerekli kültür
varlığıyla bütünleşmesi, tasarımı yapan mimar tarafından gerektiğinde avan proje
niteliğinde hazırlanarak, koruma kurulunun görüşüne sunulur.
d) Restorasyon projesine temel olacak restitüsyon çalışmasının sıva raspası, kısmi
söküm, sondaj, belgeler üzerinde çalışma ve karşılaştırmalı araştırmalar sonucuna dayalı
olarak hazırlanmasına, onarıma başlamadan önce bu çalışmanın yapılması olanaksız ise
onarım projesinin onaylanmasından sonra ortaya çıkan yeni veriler ışığında, restorasyon
projesi üzerinde tadilat yapılarak yeniden koruma kurulunun onayına sunulur.
e) 3386 sayılı Yasa ile değişik 2863 sayılı Yasanın 10. maddesinde belirtilen kamu kurum
ve kuruluşlarının mülkiyeti veya idaresinde bulunan tescilli taşınmaz kültür varlıklarının,
basit ve esaslı onarım uygulamalarının, koruma kurulu kararı doğrultusunda, kendi
sorumluluklarında gerçekleştirilmesine, uygulama sonucuna ilişkin rapor, fotoğraf vb.
belgelerin ilgili koruma kuruluna iletilmesine, kurulca uygun görülmeyen basit onarım ve
esaslı onarım uygulamalarının yenilenmesi gerekmektedir.
f) Kültür Bakanlığınca gerçekleştirilen korunması gerekli taşınmaz kültür varlıklarının
onarımları ile kazı alanlarında yapılan onarımlarda uygulamaya başlamadan önce,
hazırlanacak rölöve ve restorasyon projeleri için koruma kurulu kararı alınır.
RÖLÖVE-RESTİTÜSYON-RESTORASYON PROJESİ
HAZIRLAMA ESASLARI
I. GENEL HUSUSLAR
Rölöve - Restitüsyon - Restorasyon projeleri, yapının mevcut durumunun
belgelenmesinin yanı sıra, sorunlarının saptanması, potansiyel ve yeni
kullanım olanaklarının araştırılması, onarıma yönelik temel yaklaşım ve
müdahale biçimlerinin belirlenmesi ile yeni kullanımın gerektirdiği
müdahalelerin anlatımını sağlamalıdır.
Bu amaçla hazırlanacak belgeler çizimsel, yazılı ve fotoğrafik olarak yeterli
ölçek ve ayrıntıları içerecektir.
II. PROJE HİZMETLERİ
II.1. Mevcut durumun belgelenmesi;
Mutlak Hazırlanması Gereken Belgeler
III. 1. 1. Rölöve Çizimleri:
a) 1 / 500 - 1 / 200 vaziyet planı (Parselde yer alan yapı, müştemilatlar, kuyu, ağaç, bahçe
duvarı, döşeme malzemesi vb. her türlü öge ve komşu parsellerde yer alan yapılar
işlenecektir.)
Rölövesi çizilen yapının cephe verdiği sokak veya caddeye sağında ve solunda yer alan en
az iki yapıyı içeren 1 / 200 ölçekli silueti,
b) Kat Planları, 1 / 50
c) Döşeme Planları, 1 / 50
d) Tavan Planları, 1 / 50
e) Çatı Planı, 1 / 50
f) Görünen tüm cepheler, 1 / 50
g) Birbirine dik olarak geçirilecek en az iki kesit 1 / 50 (Koruma Kurulunun gerekli
görmesi halinde 2'den fazla kesit alınabilir.)
h.) Fotoğraf albümü
Koruma Kurullarının Gerekli Görmesi Durumunda Hazırlanması Gereken Belgeler
II. 1. 1. Rölöve Çizimleri
a) Yapısal sistem ile malzemeyi tanıtmayı amaçlayan yeteri kadar sistem detayı,
- Cephe, 1 / 20
- Plan, 1 / 20
- Kesit, 1 / 20
b) Pencere, kapı, tavan eteği, ocak, dolap, niş, saçak, taşıyıcı sistem, süsleme elemanları
vb. yapı ögelerinden tipik olanlarına ilişkin detaylar, (Yapının gerektirdiği kadar)
- Ölçekler 1 / 10, 1 / 5 ve 1 / 1 dir.
II.1. 2.Yapım Tekniği ve Malzeme Kullanımı
- Yatay ve düşey taşıyıcı elemanlar, dolgu elemanları,
- Yatay ve düşey kaplama elemanları, örtü malzemeleri ve tekniği, süsleme elemanlarının
durumu.
II. 1. 3. Fiziksel Durumun Değerlendirilmesi
- Yapısal bozulma ve deformasyonlar,
- Malzemeye yönelik bozulma ve deformasyonlar (Örneğin, taşıyıcı sistem, dolgu
malzemeleri, kaplama ve örtü malzemelerinin temel sorunları)
(Bu sorunlar yazılı olarak verilecek, gereken hallerde rölöve çizimleri üzerinde
belirlenecektir.)
•
II. 1. 4.Yapının Analizi
- Yapıya çeşitli dönemlerde yapılan müdahalelerin ayrıştırılması,
- Yapıda bugün olmayan mekan ve / veya elemanlara ilişkin bilgi ve izler.
II. 2. Restitüsyon Projesi
Yapının analizi (Bölüm II. 1. 4), benzer yapılarla karşılaştırılması ve bulunabiliyorsa çeşitli
belgelerden gelen bilgiler ışığında, özgün yada belli bir dönemine ilişkin bilgileri içerecektir.
Bu amaçla hazırlanacak projeler için, II. 1. 1. Bölümündeki belgeler esas alınacaktır.
II. 3. Restorasyon ve Yeni Kullanım Projesi
Yapının onarımı ve yeni kullanımı için getirilen müdahalelere ilişkin ana yaklaşım ve bu ana
yaklaşım çerçevesinde yapılacak müdahalelerin anlatımını içerecektir.
Bu anlatımda şu hususlar yer alacaktır:
- Yapının özgün şema, eleman, strüktür ve malzemesine ilişkin müdahaleler,
- Yeni kullanımın gerektirdiği mekansal ve eleman ölçeğindeki müdahaleler,
- Uygulamaya yönelik öneriler,
- Yapının yeni kullanımı için gerekli ısıtma, aydınlatma, temiz ve pis su sistemlerine ilişkin ana
ilkeler.
Restorasyon projelerinin hazırlanmasında, II. 1.1. bölümündeki belgeler esas alınacak, yeni
müdahalelerin anlatımı için yeteri kadar detay verilecektir. Ayrıca, projeyi açıklayıcı bir rapor
hazırlanacak , bu raporda, restorasyon ve yeni kullanım için benimsenen temel yaklaşımlar
verilecektir.
Restore edilecek yapı için izlenecek prosedür:
1-Restore edilecek yapı için öncelikle ilgili belediyeye müracaat edilir.
2-Söz konusu yapı eğer tescilli yapı değil ise belediye gerekli görmesi halinde
anıtlar kuruluna göndermeden projeyi alıp,inşaat izni verilebilir.Ancak
yapının eski eser özelliği varsa belediye Anıtlar Kurulu’na durumu bildirir.
3-Yapılar tescilli olmasa bile eski eser görünümünde iseler yine anıtlar
kurulundan izin almak gerekir.
4-Anıtlar Kurulu öncelikle yapının rölövesinin çizilmesini ister. Çizilen rölöve ve
yapının fotoğrafları ile birlikte bir raportörün raporuyla anıtlar
kurulu,yapının koruma derecesini ve müdahale biçimini kapsayan bir karar
yazar.
5-Anıtlar kurulunun kararına göre yapının restitüsyon ve restorasyon
projeleri çizilir.Restorasyon ve restitüsyon projeleri zaman
kazanmak için aynı anda kurula sunulabilir.Restitüsyon ve
restorasyon projeleriyle birlikte yapının ilk hallerini belgeleyen
fotoğraflarla birlikte bir restitüsyon raporu yazılır.Ayrıca yapıya
yapılacak müdahale biçimleri ve kullanma amacı ile kullanılacak
malzeme ve tekniği içeren bir restorasyon raporu yazılır.
6-Anıtlar kurulundan projelerin çıkması aylar sürebilir.Bütün bu süreç
tamamlandıktan sonra kurul projeleri onaylar.Ve yapı sahibi,ilgili
belediye bilgi amaçlı,tapu müdürlüğünede tescil amaçlı gönderilir.
7-Bütün bu süreçten sonra restorasyon projesine göre belediyeden
ruhsat almak için bir ruhsat projesi çizilir.Ruhsat projesine göre
uygulama yapılabilir.
8-İnşaat ruhsatı almak için birde yapı denetim firması ile TUS(Teknik
Uygulama Sorumluluğu) için sözleşme yapmak gerekir.
9-Son olarak restorasyonu yapmak için uzman bir ekibe ihtiyacınız
vardır.
KAYNAKÇA
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Mo santimetre Mimarlık: Mimar Fırat AYKAÇ
Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon Kitabı Zeynep AHUNBAY
http://v3.arkitera.com
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür ve Tabiat Varlıklarının Korunması ve
Yerel Yönetimler El Kitabı
http://www.kemharestorasyon.com
http://www.kulturrestorasyon.com.tr
http://teftis.kulturturizm.gov.tr
http://www.kultur.gov.tr
http://www.tkgm.gov.tr
http://www.kulturvarliklari.gov.tr
http://www.tarihiyapi.com
HAZIRLAYANLAR
•
•
•
•
•
•
•
•
•
2009-42 Nozima ZiYAEVA
2010-09 Süleyman PARLAK
2010-14 Tuğba BİRCAN
2010-19 Mahsum ÇETİNKAYA
2010-27 Rukiye BOSTAN
2010-39 Nihal AYDENİZ
2010-46 Betül KESKİN
2010-58 Şenol CAN
2010-60 Adem ŞERBETCİ