Transcript biznesi i vogël dhe i mesëm

BIZNESI I VOGËL DHE I MESËM
Prof. Dr. Enver Kutllovci
Biznesi i vogël dhe i mesëm





Rëndësia strategjike e biznesit të vogël qëndron në atë se:
është shtylla kurrizore e ekonomisë së tregut
ndikon në rritjen e punësimit
prodhon për tregun e brendshëm
sjell fleksibilitet në ekonomi
Përkufizimet e biznesit të vogël


Aktualisht, nuk ka një përkufizim universal të biznesit të
vogël.
Ndërsa S.B.A e përkufizon si: “një biznes që zotërohet dhe
vepron në mënyrë të pavarur dhe nuk dominon në fushën
e tij të veprimit”.
Sipas “Committee for Economic Development”
duhet të plotësohen dy ose më shumë nga
karakteristikat vijuese:



Menaxhmeti i firmës është i pavarur dhe zakonisht
menaxherët janë njëkohësisht edhe pronarë
Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të
vogël
Regjioni i shtrirjes është kryesisht i vogël, ndërsa të
punësuarit dhe pronarët janë nga i njëjti rajon.
Si kritete të këtilla do të mund të
konsideroheshin edhe këto:




Biznesi duhet të jetë i pavarur
Biznesi nuk duhet të jetë dominant në rajonin në të cilin
vepron
Numri i të punësuarve
Të hyrat nga shitjet
Në Francë praktikohet definimi i NV sipas
numrit të të punësuarve dhe ekziston:




Më pak se 10 të punësuar, janë ndërmarrje shumë të vogla;
Prej 10-49 të punësuar, janë ndërmarrje të vogla;
Prej 50-500 të punësuar, janë ndërmarrje të mesme; dhe
Mbi 500 të punësuar, janë ndërmarrje të mëdha
Në Itali, gjithashtu nuk ekziston definicioni
standard, por merren këto:




Mikro – ndërmarrjet,prej 1-19 të punësuar
Ndërmarrjet e vogla,prej 20-99 punësuar
Ndërmarrjet e mesme,prej100-599 puns.
Në Itali ndërmarrjet e vogla përbëjnë 90% nga të gjitha
ndërrmarrjet industriale dhe absorbojnë 83.4% të punësimit
të përgjithshëm.
Në Gjermani, definohen sipas kriterit të
madhësisë dhe qarkullimit të kapitalit:


E vogël nga 0-49 të punësuar
E mesme prej 50-499 të punësuar
Mund të konkludojmë se përkufizimi i
biznesit të vogël dhe të mesëm bëhet nga disa
aspekte:






Menaxhimi bëhet nga pronari
Pjesëmarrja e vogël në treg
Janë të pavarur dhe të liruar nga kontrolli i pasurisë së tyre
nga pronarët e jashtëm
Vëllimi i caktuar i shitjes – deri në kufijtë e caktuar me
ligjet e vendit të caktuar
Vlera e aseteve (pasurisë)
Numri i punëtorëve
Sipas Unionit Evropian bizneset ndahen
në tri kategori:



Ndërmarrjet/ bizneset mikro deri në 1-9 të punësuar
Ndërmarrjet/ bizneset e vogla prej 10-49 të punësuar dhe
Bizneset e mesme me 50-249 të punësuar
Kurse sipas Bankës Botërore bizneset
ndahen në:



1-5 mikrondërmarrje
6-25 ndërmarrje të vogla dhe
25-250 ndërmarrje të mesme
Specifikat e biznesit të vogël dhe të mesëm:






Marrja më e shpejtë e vendimeve
Fleksibilitet më i madh
Strukturë organizative e thjeshtë
Karakteristikë e ndërmarrjeve të vogla janë inovacionet.
Shumë nga produktet e sotme rrjedhin nga ndërmarrjet e
vogla.
Ndërmarrjet e vogla përfaqësojnë burim të punësimeve të
reja.
Përhapja e NVM-ve në Kosovë, sipas
dinamikës, mund të shikohet në tri faza:
a.
b.
c.

Faza e parë, nga viti 1991 -1993
Faza e Dytë, nga viti 1994 -2000
Faza e Tretë, nga viti 2001
Themelimi i këtyre ndërrmarrjeve nuk ka qenë rezultat i
mjedisit të përshtatshëm të biznesit, por ajo ndodhi nga
nevoja që të krijojnë vende pune njerëzit.
NVM kanë këto karakteristika:
Fleksibiliteti
Marrëdhëniet direkte gjatë punës.
Mundësia e punësimit.
Menaxhimi nga një person.
Kapital i kufizuar.
Pavarësia.
Rëndësia e ndërmarrjeve të vogla dhe të
mesme në ekonominë e tregut.
1.
2.
3.
4.
Kontributet në proceset e ndryshimeve teknologjike
Kontributi në sjelljen e konkurrencës së shëndoshë
Hapja e vendeve të reja të punës
Oferta e pasur e prodhimeve në tregun vendor
Konkludimet përfundimtare





NVM fitojnë një rëndësi më të madhe në ekonominë e
tregut.
Kontribojnë në hapjen e vendeve të punës
Kontribojnë në fushën e inovacionit
Përmirësimin e ofertave si dhe zhvillimin e ndërrmarësisë.
NVM bëhen të përshtatshme në afirmimin e njohurive dhe
shkathtësive të reja.
Bizneset e vogla dhe bizneset e mëdha







Biizneset e vogla dhe fleksibiliteti
Fleksibiliteti dhe ndryshimet në teknologji
Fleksibiliteti dhe format organizative
Fleksibiliteti dhe çmimet
Bizneset e vogla dhe rritja ekonomike
Inovacionet dhe bizneset e vogla
Bizneset e vogla dhe krijimi i vendeve të reja të punës