Transcript Prezentacja do scenariusza dla gimnazjum i szkół

Żyjesz zdrowo wygrywasz
Szkoła promująca zalecenia
Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem
CHOROBY
CYWILIZACYJNE
• Nowotwory
• Choroby układu krążenia
• Choroby metaboliczne
• Schorzenia układu
• nerwowego
Czy możemy
zapobiegać
nowotworom?
Zachowania zdrowotne
a choroby nowotworowe
Czynniki środowiskowe
a nowotwory
Główne czynniki środowiskowe i ich szacunkowy
udział wśród przyczyn powstawania nowotworów:
• Palenie tytoniu - 30 %
• Dieta - 30 %
• Zakażenia - 5 %
• Czynniki zawodowe - 5 %
• Zachowania seksualne i dzietność - 4 %
• Alkohol - 3 %
• Skażenie środowiska - 2 %
Nie pal; jeśli palisz,
przestań.
Jeśli nie potrafisz
przestać, nie pal
przy niepalących.
Dym tytoniowy
STRUMIEŃ GŁÓWNY
DYM
TYTONIOWY
STRUMIEŃ BOCZNY
Palacz żyje
średnio
10 lat krócej
niż osoba
niepaląca*
*Konsensus dotyczący rozpoznawania i leczenia zespołu uzależnienia od tytoniu, 2006
Palenie tytoniu
a choroby układu krążenia
Choroba niedokrwienna serca
Zawał serca
Nadciśnienie tętnicze
Udar mózgu
Miażdżyca tętnic obwodowych
Tętniak aorty brzusznej
Palenie tytoniu
a nowotwory
Palenie tytoniu jest czynnikiem
ryzyka zachorowania na:
• Raka płuca - 90 %
• Raka krtani, jamy ustnej, gardła i przełyku 40 %
• Raka trzustki – 30 %
• Raka pęcherza moczowego – 30 %
• Raka gruczołu piersiowego
•
Raka szyjki macicy
•
Raka nerki, białaczki szpikowej, itd.
Co 7 minut
dochodzi
do śmierci
osoby
niepalącej
narażonej
na bierne wdychanie dymu
tytoniowego w domu*
*Dane z badania K. Jamrozika; 2002 w: Raporcie pt. „Rozwiać dymną zasłonę”; 2009
Palenie tytoniu a ciąża
Powikłania ciąży
Hipotrofia
Wcześniactwo
Wady rozwojowe płodu
Większe ryzyko astmy oskrzelowej i przewlekłego
zapalenia oskrzeli
Trudności z nauką czytania
i przedmiotami ścisłymi
ADHD
Co z modą na niepalenie?
• Kampanie koncernów tytoniowych
skierowane do kobiet
(paczki papierosów z nazwami
skierowanymi do kobiet- „She”, „Glamour”;
„cienkie- kobiece” papierosy)
• Palący papierosy aktorzy, celebryci,
palenie tytoniu w filmach, teledyskach
• Używanie alternatywnych form tytoniu
Alternatywne formy
używania tytoniu a zdrowie
Papierosy light są mniej szkodliwe- MIT
Tabaka jest
nieszkodliwym
dla zdrowia
nawykiem- MIT
Palenie shishy- niewinna zabawa- MIT
Snus- świetny sposób
na rzucanie palenia- MIT
E- papierosy- dobra alternatywa
dla rzucających palenie- MIT
UNIKAJ
ALKOHOLU
NADUŻYWANIE ALKOHOLU
GROZI WZROSTEM RYZYKA:
•
•
•
•
•
•
•
Raka jamy ustnej
Raka gardła
Raka krtani
Raka płaskonabłonkowego przełyku
Pierwotnego raka wątroby
Raka jelita grubego
Raka piersi
PALENIE + ALKOHOL
=WZROST RYZYKA
Unikaj nadwagi
i otyłości
Spożywaj
więcej
warzyw i owoców
Bądź
codziennie
aktywny
Kontroluj masę ciała
Dbaj o zachowanie
należnej masy ciała
BMI= masa ciała[kg] : (wzrost)2[m]
BMI- 20-24,9 to granice prawidłowej wagi
BMI- 25-29,9 to nadwaga
BMI powyżej 30- pozwala stwierdzić otyłość
WHR- obwód w talii : obwód w biodrach
WHR powyżej 0,8 dla kobiet
oraz powyżej 1,0 dla mężczyzn
oznacza wzrost ryzyka chorób
układu krążenia
Otyłość a nowotwory złośliwe:
•
•
•
•
•
Rak piersi
Nowotwór trzonu macicy
Rak nerki i pęcherzyka żółciowego
Gruczolakorak przełyku
Rak jelita grubego- przy BMI>30 kg/m2
ryzyko rośnie o 50-100%
w porównaniu z osobami
o BMI<25 kg/m2
WARZYWA
I OWOCE
5 PORCJI
KAŻDEGO DNIA
Ogranicz spożycie
produktów zawierających
tłuszcze zwierzęce
• Mięso czerwone (wołowina, wieprzowina,
jagnięcina) zawiera azotany, które ulegają
podczas trawienia przemianie w
rakotwórcze azotyny oraz chorobotwórcze
aminy heterocykliczne- powodują one
wzrost ryzyka raka jelita grubego
•
Smażone, pieczone mięso jest
źródłem wielopierścieniowych
węglowodorów aromatycznych
Zalecenia żywieniowe 6+1 „U”
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Urozmaicenie
Umiarkowanie
Uregulowanie (stała częstotliwość, itp.)
Umiejętność przyrządzania potraw
Uprawianie- sportu i ćwiczeń, spacer
Unikanie- nadmiaru tłuszczów, cukru, soli,
alkoholu
+1 Uśmiech- z uśmiechem
łatwiej żyć;
Bądź optymistą!!
Ruch zapobiega m.in.:
• nadwadze i otyłości
• chorobom układu krążenia i cukrzycy
ale również obniża ryzyko wystąpienia:
• nowotworu jelita grubego (okrężnicy)
• raka piersi
• raka trzonu macicy
• raka prostaty.
Jak i ile czasu należy
ćwiczyć?
Dzieci i młodzież
powinni być aktywni
co najmniej 4 godziny dziennie
dlatego warto zaprzyjaźnić się z rowerem,
spacerować, wędrować po górach,
biegać, pływać, itp.
Chroń się
przed
narażeniem
na znane Ci
czynniki
rakotwórcze
Telefony komórkowe
Na podstawie informacji
z dziesięcioletnich szwedzkich badań
nie stwierdzono istotnej zależności
pomiędzy używaniem telefonów
komórkowych a występowaniem guzów
mózgu
ALE…
lepiej napisać sms niż rozmawiać
i nie nosić telefonu blisko ciała
ponieważ badania wciąż trwają
Unikaj
nadmiernej
ekspozycji
na promienie
słoneczne
Osoby posiadające
znamiona barwnikowe
na skórze powinny:
• Zdecydowanie unikać narażenia
na promieniowanie słoneczne
i korzystania z solarium
• Obserwować znamiona pod kątem
zmiany wyglądu: koloru, kształtu
i rozmiaru
•
Pozostawać pod stałą opieką
dermatologa
Zasady ochrony
przeciwsłonecznej
• Chroń się przed słońcem
w godzinach 11.00-15.00
• Noś okulary przeciwsłoneczne
i ubrania chroniące przed słońcem,
staraj się przebywać w cieniu
• Używaj kremów z filtrami
przeciwsłonecznymi
Szczepienia ochronne
Są takie nowotwory, których
jedną z przyczyn może być przewlekła
infekcja bakteryjna, wirusowa lub
pasożytnicza
• Szczepienia przeciwko wirusowi
zapalenia wątroby typu B
• Szczepienia przeciwko wirusowi HPV
Badania profilaktyczne
w prewencji nowotworów
złośliwych
• Profilaktyka raka szyjki macicy
cytologia
• Profilaktyka raka piersi
mammografia
• Profilaktyka raka
jelita grubegokał na krew utajoną,
kolonoskopia
•
•
Dlaczego badania są ważne?
Prawdopodobieństwo wyleczenia
nowotworu wykrytego
o jeden stopień zaawansowania wcześniej
rośnie o 25%,
usunięcie zmian przedrakowych
daje 100% szanse wyleczenia
Pamiętajmy o:
• Racjonalnym odżywianiu
• Aktywnym wypoczynku i właściwej
ilości snu
• Unikaniu siedzenia przed
telewizorem, czy komputerem
• Obserwacji swojego organizmu
• Korzystaniu z badań profilaktycznych
i zalecanych szczepień ochronnych
Pogoda ducha i uśmiech
także sprzyjają naszemu
zdrowiu
Czy ja realizuję w swoim
życiu zalecenia Kodeksu
Walki z Rakiem?
DZIĘKUJĘ
ZA
UWAGĘ
www.onkol.kielce.pl
zakładka promocja zdrowia