Transcript Kryteria wyodrębniania kierunków/szkół w ekonomii

Kryteria wyodrębniania
kierunków/szkół w ekonomii
Interpretacja kategorii i praw/prawidłowości
ekonomicznych
Interpretacja wartości/cen dóbr i związane z
tym teorie podziału i teorie wzrostu
gospodarczego
Rola rynku i państwa jako mechanizmów
regulacji: paradygmat rynku versus
paradygmat państwa (planowania)
1
Interpretacja kategorii i
praw/prawidłowości ekonomicznych
Czynnik historyczny vs. logiczny w rozwoju
ekonomii
Naturalna vs historyczna interpretacja praw
Interpretacja deterministyczna a stochastyczna
Pogląd o braku obiektywnych praw/prawidłowości
ekonomicznych (szkoła historyczna, instytucjonalizm,
merkantylizm)
Pogląd: rozwój ekonomii jako poszukiwanie modeli i
teorii adekwatniej opisujących rzeczywistość
(krytyczny racjonalizm, C. Popper)
Paradygmaty (T.Kuhn) i programy badawcze
(I.Lakatos)
2
Kryteria postępu/rozwoju ekonomii
jako nauki





1. kryterium zdolności do objaśniania zjawisk i
procesów gospodarczych (kryterium tzw.
realizmu naukowego)
2. kryterium utylitarności
3. kryterium siły predykcji (Friedman)
4. kryterium efektywności Mongina (tzw.
realizmu
instrumentalnego):
wyższej
(rosnącej)
w
stosunku
do
teorii
konkurencyjnych
efektywności
w
rozwiązywaniu problemów naukowych
5. Kryterium falsyfikacjonizmu (Popper)
3
Interpretacja wartości/cen dóbr i
związane z tym teorie podziału i zrostu
Klasyczna/obiektywna teoria wartości
Teoria produkcyjności krańcowej
czynników wytwórczych jako TW
Psychologiczna/subiektywna TW (PTW a
współczesna ekonomia psychologiczna)
Pragmatyczna teoria wartości
„Anty-teoria wartości”
4
Rynek i państwo jako mechanizmy
regulacji: paradygmat rynku versus
paradygmat państwa (planowania)
1.
2.
3.
4.
5.
Istota paradygmatu rynku
Podmioty kierują się obserwacją zmian cen
Rynek ma cechę efektywności alokacyjnej
Na rynku występuje trwała tendencja do
równowagi
Równowaga efektywna – maksymalizacja
dobrobytu (optimum Pareto)
Optimum Pareto a polityka gospodarcza
(kryterium kompensacji – Hicks, Kaldor)
5
Rynek i państwo jako mechanizmy
regulacji: .... C.d.
Paradygmat rynku – punkt odniesienia to rynek
doskonale konkurencyjny (idealny)
Rzeczywistość ekonomiczna: występowanie
licznych błędów rynku (market failures)
Istota błędów rynku: naruszanie warunków
konkurencji i systemu prywatnych praw
własności
Błędy rynku wiążą się z: mono/oligopolami,
efektami zewnętrznymi, dobrami publicznymi,
niedoskonała informacją, niepewnością i
ryzykiem
6
Rynek i państwo jako mechanizmy
regulacji: .... C.d.
Niedoskonałości/błędy rynku – potrzeba
regulacji publicznej
Regulacja publiczna nie jest sprzeczna z
paradygmatem rynku
Regulacja publiczna a polityka
makroekonomiczna i strukturalna państwa
Normatywna i ekonomiczna interpretacja
regulacji publicznej
Zróżnicowanie błędów rynku powoduje
potrzebę zróżnicowania metod i instrumentów
regulacji publicznej
7
Rynek i państwo jako mechanizmy
regulacji: .... C.d.
1.
2.
3.
4.
Punkt wyjścia paradygmatu państwa: trwała
niezdolność mechanizmu rynkowego do
maksymalizacji dobrobytu, przez m.in.:
Brak tendencji do równowagi
makroekonomicznej (keynesizm)
Potrzeba bezpośredniego określania i
realizowania przez państwo celów społecznych
(instytucjonalizm, szk. historyczna,
merkantylizm)
Tendencja do „anarchii produkcji” i
marnotrawstwa zasobów ekonomicznych
(marksizm)
Regulacja państwowa jako quasi-rynek
8