Transcript rola_wody_w_przyrodzie

Rola wody w przyrodzie
Atom tlenu
Atom wodoru
Atom wodoru
Woda jest związkiem chemicznym, a
każda cząsteczka wody składa się z
dwóch atomów wodoru połączonych z
atomem tlenu. Wzór chemiczny wody
to H2O, a jej chemiczna nazwa – tlenek
wodoru.
Woda to jeden z najczęściej
występujących na Ziemi związków
chemicznych. Wypełnia rzeki, jeziora i
morza, a bez niej nie byłoby życia na
naszej planecie. Zawierają ją
wszystkie organizmy żywe (jest m.in.
głównym składnikiem krwi i soków
roślinnych).
Woda (głównie morza i oceany)
pokrywa około 70% powierzchni Ziemi.
Ziemia oglądana z kosmosu ma kolor
błękitny, co jest spowodowane wielką
przewagą wód na jej powierzchni.
Z tego powodu Ziemia jest często
nazywana Błękitną Planetą.
Woda występuje najczęściej w postaci cieczy, jednak może być ona również
ciałem stałym (lód, śnieg), a także gazem (para wodna). Prawie wszystkie
substancje mogą przechodzić z jednego stanu skupienia w inny.
Stan stały
Lód lub śnieg występują poniżej 0°C tzw. temperatura
topnienia. W przyrodzie dzieje się tak w zimie, a także przez
cały czas na obu biegunach.
Stan cieczy
Woda występuje w nim pomiędzy temperaturą 0°C - 100°C. Bez niej
nie mogłyby rosnąć rośliny, żyć zwierzęta oraz ludzie.
Stan gazowy
Para występuje w każdej temperaturze, tworzy się przez parowanie
powyżej 100° C czyli temperatury wrzenia oraz przez sublimację czyli
zamianę lodu w parę.
Obieg wody w przyrodzie
Cała woda na Ziemi nieustannie krąży,
znajdując się to w atmosferze, to na
ziemi albo pod ziemią, to w organizmach
żywych. Głównym sprawcą cyklu
wodnego jest słońce. To pod wpływem
energii słonecznej woda stale zmienia
swój stan z lotnego (para) przez ciekły
do stałego (lód, śnieg). Woda z rzek,
jezior i mórz nieustannie paruje i w
postaci drobnych kropelek pary wodnej
unosi się do atmosfery. Kropelki łączą
się, formują chmury i opadają z
powrotem pod postacią deszczu, gradu
lub śniegu.
Woda to jeden z najważniejszych
składników pokarmowych potrzebnych
do życia. W organizmach roślinnych i
zwierzęcych stanowi średnio 80%
ciężaru. Niektóre proste organizmy
żyjące w wodzie, jak meduzy, składają
się w 97% z wody. Organizm dorosłego
człowieka ważącego 70kg zawiera ok.
45kg wody. Taki człowiek jest w stanie
przeżyć bez wody od 3 do 5 dni. Utrata
15-20% wody ustrojowej powoduje
śmierć człowieka.
Od najdawniejszych czasów na życie człowieka
ogromny wpływ miała woda, dlatego najchętniej
osiedlał się w pobliżu rzek, źródeł czy potoków. To w
takich miejscach pojawiły się starożytne cywilizacje: w
Egipcie nad Nilem, w Mezopotamii nad Eufratem i
Tygrysem. Wylewy rzek sprzyjały rozwojowi rolnictwa,
ale nie zapewniały wystarczającej ilości wody na
polach, dlatego zaczęto budować systemy
nawadniające czyli kanały i baseny. By mogły
powstawać i rozwijać się miasta położone dalej od
rzek, transportowano do nich wodę akweduktami.
Woda to jeden z czterech żywiołów.
Potrafi być groźna dla człowieka i
przyrody. Nadmierna ilość opadów
atmosferycznych w postaci deszczu
czy też gwałtowne topnienie śniegu
może doprowadzić do powodzi.
Silny wiatr nad morzem powoduje
powstawanie dużych fal. Najwyższą
falę zanotowano na Atlantyku, miała
34 metry wysokości. Wskutek
podwodnych trzęsień ziemi
powstają fale tsunami, które mogą
powodować duże zniszczenia w
przyrodzie.
Woda niezbędna jest roślinom, aby się
rozwijały. Dociera do wszystkich jej organów
i komórek z korzenia przy pomocy tkanki
przewodzącej. Taki ruch wody i substancji
pokarmowych nazywa się translokacją.
Ale rośliny tracą też wodę w
procesie transpiracji, czyli
parowania. Jeśli podczas upału lub
w suchych warunkach stracą jej
bardzo dużo, roślina więdnie.
Istnieją w przyrodzie takie nasiona i
owoce, które rozsiewane są przez
wodę. Są to np. orzechy kokosowe,
które mają wodoodporną skorupę.
Ukryte wewnątrz orzecha nasienie
palmy płynie z prądem rzeki albo
unosi się na powierzchni morza, aż
zostanie wyrzucone na brzeg.
Większość roślin rośnie na lądzie, są jednak takie, które przystosowały się
do środowiska wodnego i w nim żyją. Na przykład grzybień biały rośnie pod
wodą, a jego korzeń działa niczym kotwica. Niektóre rośliny podwodne
mają w łodygach i liściach duże przestwory międzykomórkowe, a zawarte w
nich powietrze pomaga unosić się im na wodzie.
Woda to również naturalne środowisko życia dla zwierząt, które jak np.
ośmiornice i meduzy nabierają jej do specjalnej jamy w swoim ciele, a
potem wypuszczają ją pod ciśnieniem, wykorzystując napęd odrzutowy.
Rybom potrzebne są płetwy, by w wodzie utrzymały równowagę i
sterowały swoim ruchem. Co ciekawe, nawet jeśli ryba nie pływa,
zawsze utrzymuje się w wodzie i nigdy nie tonie. Przyczyną jest pęcherz
pławny wypełniony powietrzem.
Wody mórz, oceanów i rzek są miejscem
w którym schronienie znalazło wiele
gatunków zwierząt zagrożonych
wyginięciem. Wśród nich wymienić
można wieloryby, żółwie, krokodyle i
niektóre gatunki ryb, jak chociażby
latimeria czy rekin biały.
Wody mórz i oceanów dostarczają pokarmu dla człowieka. Gałąź
gospodarki zwana rybołówstwem obejmuje połów ryb i innych zwierząt
oprócz wielorybów, między innymi skorupiaków i mięczaków oraz
roślin wodnych w celach spożywczych. Organizmy te wydobywa się
na morzach i oceanach, a także w rzekach i jeziorach, w celu ich
spożycia lub dalszego przetworzenia (przemysł rybny). Jak ważną rolę
odgrywa dostęp do łowisk świadczy fakt, że w przeszłości z tego
powodu dochodziło do konfliktów zbrojnych między państwami. Były to
tak zwane wojny dorszowe.
Na większości wybrzeży morskich obserwujemy codzienne ruchy wody,
które nazywamy pływami (przypływy i odpływy). Wpływ na ruchy morza ma
Słońce, Księżyc oraz obracanie się Ziemi wokół własnej osi, a także kształt
i głębokość mórz i oceanów. Zjawisko to jest wykorzystywane przez
człowieka, który budując elektrownie pływowe, pozyskuje energię
elektryczną. Pierwsza elektrownia tego typu uruchomiona została w roku
1966 we francuskiej miejscowości Saint-Malo, nad kanałem La Manche.
Jest to największa elektrownia tego typu na świecie.
Trudno uwierzyć w to, ale są takie morza
na świecie, w których życie praktycznie
przestało istnieć. Tak było z wielkim
słonym jeziorem, zwanym Morzem
Aralskim (tereny byłego ZSRR). Dziś jest
to obszar prawie pustynny, bo ludzie
postanowili uprawiać tam bawełnę, która
potrzebuje bardzo dużo wody. By
nawodnić pola, zawrócili bieg dwóch
rzek, co spowodowało obniżenie poziomu
morza o 14% i wzrost zasolenia. Na
skutek wysychania morza ocieplił się
także klimat.
Ludzie już w starożytności cenili wody oraz denne osady Morza Martwego. Jest to
mały, ale najbardziej słony akwen wodny. Dlatego nie można w nim nurkować, a
jedynie unosić się na falach bez obawy utonięcia. Okoliczni mieszkańcy zbierają z
tego morza sól i specjalny gatunek glonów ze względu na ich właściwości pomocne
w leczeniu chorób skóry i gojeniu ran.
Działanie wody nie musi przynosić
tylko wymiernych korzyści dla
człowieka, może ona bowiem rzeźbić
i modelować wybrzeża, a w ten
sposób tworzyć różnorodne
krajobrazy. Nam pozostaje jedynie
podziwianie cudów natury, jakimi są
np. fiordy wydrążone przez olbrzymie
lodowce, czy falezy – strome i
bardzo wysokie wybrzeża skalne
opadające pionowo do morza.
Zadziwiające są, powstałe
pod wpływem wody,
wschodnie wybrzeża Irlandii.
Powstały one z zastygłej lawy
bazaltowej, która utworzyła
piętrowe, graniaste skały o
wysokości do 300 metrów.
Według legendy to droga,
którą zbudował irlandzki
olbrzym, chcąc przedostać się
do Szkocji.
Dziękuję za uwagę
Pracę wykonał : Aleksander Sobczyk
kl.Vb
Szkoła Podstawowa nr 8
im. Wojska Polskiego w Kielcach
Opiekun: mgr Teresa Staromłyńska