Transcript Przewodniku Bibliograficznym

Zapis kolumnowy Uniwersalnej
Klasyfikacji Dziesiętnej
w „Przewodniku Bibliograficznym”
Warsztaty Języka Haseł Przedmiotowych BN
i Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej,
Biblioteka Narodowa, 9-11 czerwca 2010
Plan prezentacji
1. Prace nad kartoteką wzorcową UKD
2. Zapis poziomy a zapis pionowy UKD
3. Zapis pionowy UKD w „Przewodniku
Bibliograficznym”
4. Adaptacja formatu dla klasyfikacji na
potrzeby „Przewodnika
Bibliograficznego”
5. Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
Prace nad kartoteką wzorcową UKD
 Adaptacja formatu MARC 21 Format for
Classification Data
Na spotkaniu z bibliotekarzami bibliotek
akademickich stosującymi UKD (19-20 maja
2009 r.) został wygłoszony referat „O formacie
dla Uniwersalnej Klasyfikacji Dziesiętnej” w
którym przedstawiono wstępną analizę MARC
21 Format for Classification Data.
Prace nad kartoteką wzorcową UKD
 Biblioteka Narodowa rozpoczęła rozmowy z
firmą INNOPAC, których celem jest zakup
kartoteki wzorcowej UKD.
 Przygotowano wstępne założenia dla
kartoteki wzorcowej UKD i przesłano do
firmy INNOPAC.
 Do firmy INNOPAC wysłano przykłady
rekordów wzorcowych przeznaczone do
testów.
Prace nad kartoteką wzorcową UKD
 Biblioteka Narodowa przystępuje do
zmiany zapisu symboli UKD z poziomego
na pionowy (w „Przewodniku
Bibliograficznym”).
 Zastosowanie porządku pionowego UKD
w „Przewodniku Bibliograficznym” od
2011 r.
 W związku z tym upraszczamy i
modyfikujemy zapis symboli UKD.
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD
 W dniach 22-23 marca 2010 r. w Bibliotece
Narodowej odbyło się drugie spotkanie
Zespołu ds. UKD. Tematem spotkania był
pionowy i poziomy zapis symboli UKD.
 Przedstawiono postulowane przez
Konsorcjum UKD porządki zapisu symboli, a
następnie przywołano przykłady zapisu
symboli z zagranicznych i polskich bibliotek.
 Członkowie Zespołu ds. UKD zaprezentowali
sposoby zapisu symboli UKD w indeksach
UKD w ich bibliotekach (w systemie ALEPH;
PROLIB; PATRON; ISIS).
Zapis poziomy a zapis pionowy
UKD
 Na spotkaniu wstępnie przyjęto następującą strukturę
pola 080
%a – Symbol UKD
%x – Poddziały wspólne
%2 – Identyfikator wydania tablic UKD
 Po konsultacjach z bibliotekarzem systemowym i
modułowym ustalono, że pole 080 będzie zawierało
tylko podpole a w którym zostanie zapisany zarówno
symbol główny, jak i symbol poddziału wspólnego, np.
080 %a 159.9
080 %a (075.8)
Zapis poziomy a zapis pionowy
UKD
 %a zawiera symbol prosty, rozwinięty i
złożony, np.
080 %a 008
080 %a 159.9-055.2
080 %a 336.1:352
 Trwają prace nad wyborem symboli (tzw.
jednolitych) do kartoteki wzorcowej UKD.
Będą to symbole rozwinięte i złożone
wybrane z tablic UKD P058 i Biuletynów
UKD.
Zapis poziomy a zapis pionowy
UKD - wnioski
 Powtarzalność pola umożliwia zapisanie po
rozbiciu na cząstki nawet bardzo
rozbudowanego symbolu złożonego.
 Przy zapisie tego typu każdy z symboli
cząstkowych staje się osobnym kluczem
wyszukiwawczym.
 Przy stosowaniu pionowego zapisu symboli
poszczególne symbole proste są wyrwane z
kontekstu pojęciowego, wyrażanego przez
symbol złożony (E. Ścibor).
Zapis poziomy a zapis pionowy UKD w
„Przewodniku Bibliograficznym”
 Symbole UKD są w „Przewodniku
Bibliograficznym” stosowane od 1949 r. (według
sześciu wydań tablic skróconych). Symbole UKD
zapisywane są w poziomie.
 Symbole UKD będą wyszukiwane w indeksie
UKD od 2011 r. Na razie będą to pozycje
bibliograficzne opracowywane na bieżąco od
2011 r.
 Planowane jest przełożenie symboli UKD,
ogłoszonych w „Przewodniku Bibliograficznym”
od 2007 r. z zapisu poziomego na pionowy
(symbole z tablic UKD P058).
Zapis pionowy UKD (przykład)
1. Edukacja regionalna – Polska
2. Regionalizm – socjologia
3. Świadomość społeczna
Zapis poziomy
080 %a316.64:316.334.5:37.016:913(438)
Zapis pionowy
080 %a 316.64
080 %a 316.334.5
080 %a 37.016:913(438)
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku
Bibliograficznym”
 Symbole w zapisie kolumnowym będą prezentowane
w kolejności ich wprowadzenia (logika zapisu i metoda
UKD).
 Pierwszy symbol decyduje o układzie „Przewodnika
Bibliograficznego”. Układ „PB” pozostanie
niezmieniony.
 W przypadku symboli złożonych w pierwszym polu
080 od symbolu występującego po dwukropku będzie
robiony odsyłacz.
 Odsyłacze będą robione od symboli w kolejnych
polach 080.
 Tylko symbole główne będą pełniły funkcję odsyłaczy.
Zapis pionowy UKD w „Przewodniku
Bibliograficznym”
 W bazie testowej w MAK-u
prowadzone są prace nad
wprowadzeniem zapisu pionowego
 Materiał testowy to numery 1-19
„Przewodnika Bibliograficznego” z
2010 r.
 Na podstawie tego materiału
określone będą zasady zapisu
pionowego.
Adaptacja formatu dla klasyfikacji na
potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego”
 Kartoteka wzorcowa w MAK-u
(testowa) na bazie tablic UDC-P058
 Konwersja pól z formatu, w którym
przygotowane są tablice skrócone
UKD do formatu MARC 21 dla
klasyfikacji
 Konwersja kartoteki wzorcowej do
INNOPAC-a
Adaptacja formatu dla klasyfikacji na
potrzeby „Przewodnika Bibliograficznego”
 Do INNOPAC-a została wysłana pełna
struktura formatu dla klasyfikacji.
 Dla potrzeb tworzonej kartoteki wzorcowej
wybrano niektóre spośród pól i podpól
formatu dla klasyfikacji.
 Stanowią one podstawę kartoteki
wzorcowej.
 Jeżeli zaistnieje potrzeba rozbudowy
kartoteki o dodatkowe pole lub podpole
zostanie ono pobrane z pełnej struktury
formatu dla klasyfikacji.
Pole 084 Schemat klasyfikacji i wydanie
 Pierwszy wskaźnik
0 – Pełne wydanie
1 – Skrócone wydanie
8 - Inne
 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany
 Kody podpól
%a – kod schematu klasyfikacyjnego
%c – identyfikator wydania
Przykład
084 1_%a UDC %c P058
Pole 153 Symbol klasyfikacji
 Wskaźniki - niezdefiniowane
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji
%j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy)
%z Identyfikacja wydania tablic (informacja o
wydaniu tablic w polu 084)
Przykład
153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo.
Bibliotekoznawstwo
Pole 353 Odsyłacz uzupełniający (zob. też)
 Wskaźniki - niezdefiniowane
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji
%i Tekst objaśniający
Przykład
353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego
autora. Zbiory myśli, cytatów itd.
jednego autora
Pole 453 Symbol odrzucony
 Pierwszy wskaźnik
0 – Tablice główne
1 – Tablice pomocnicze
 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji odrzucony
%i Tekst objaśniający
%j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy)
%w– Podpole kontrolne
Przykład
453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy sklonowane.
Klony
Pole 553 Tropy
 Pierwszy wskaźnik
0 – Tablice główne
1 – Tablice pomocnicze
 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji
%i Tekst objaśniający
%j Odpowiednik słowny (Termin indeksowy)
%w – Podpole kontrolne
Przykład
553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi
Pole 680 Nota stosowania
 Pierwszy wskaźnik - 0
 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji
%i Tekst objaśniający
Przykład
680 0_ %i Dodajemy poddział wspólny
miejsca, np.
02(438) Bibliotekarstwo w
Polsce
Pole 685 Nota historyczna
 Pierwszy wskaźnik - 8
 Drugi wskaźnik – 8
 Kody podpól
%a Symbol klasyfikacji
%b Poprzedni symbol klasyfikacji
%i Tekst objaśniający
%z Identyfikacja wydań tablic
Pole 753 Termin indeksowy
 Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany
 Drugi wskaźnik - niezdefiniowany
 Kody podpól
%a Odpowiednik słowny (termin
indeksowy)
%i Tekst objaśniający
Przykład
753 __%a Bibliotekarstwo
Pole 761 Instrukcje dalszego podziału i
łączenia symboli
 Pierwszy wskaźnik - niezdefiniowany
 Drugi wskaźnik - 0, 1, 2, 3
 Kody podpól
%a Symbol do którego odnosi się instrukcja
%b Symbol bazowy
%d Podział jak
%e Przykłady symboli
%i Tekst objaśniający
Przykład
761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e 821.162.11(081) Poezja Adama Mickiewicza
Pole 856 Dostęp elektroniczny
 Pierwszy wskaźnik – 4
 Drugi wskaźnik – niezdefiniowany
 Kody podpól
%u Uniform Resource Identifier URI
Podajemy link URI (Uniform Resource Identifier)
pozwalający zlokalizować dokument
elektroniczny. Najczęściej jest to URL (Uniform
Resource Locator).
%z Uwaga przeznaczona do użytku publicznego
 Przykład
856 4 %u
http://www.polona.pl/dlibra/doccontent %z
Reprodukcja cyfrowa w CBN Polona
Przykład rekordu wzorcowego
MARC LEADER
####nw a22#####n 4500
008 100430aaaaaaaa
040 __ %a WA N % c WA N
084 1_ %a UDC % c P058
153 __ %a 02 %j Bibliotekarstwo. Bibliotekoznawstwo
553 0_%w ln %a 002 %j Dokumentacja. Książka w
ogólności
553 0_%w ln %a 01 %j Bibliografie. Katalogi
680 0_ %i Dodajemy poddział wspólny miejsca, np.
02(438) Bibliotekarstwo w Polsce
753 __%a Bibliotekarstwo
753 __%a Bibliotekoznawstwo
Przykład rekordu wzorcowego
MARC LEADER
####nw a22#####n 4500
008 100430aaaaaaaa
040 __ %a WA N %c WA N
084 1_%a UDC %c P058
153 __ %a 081 %j Zbiory prac jednego autora
353 __ %a (081) %i Zbiory prac jednego autora. Zbiory
myśli, cytatów itd. jednego autora
680 0_ %i Zbiory utworów literackich jednego autora
klasyfikuje się symbolem odpowiedniego działu
literatury pięknej
753 __%a Zbiory prac jednego autora
761 _1%i Dalszy podział jak (081) Zbiory prac jednego
autora, np. %e 081.1 Dzieła zbiorowe jednego autora
Przykład rekordu wzorcowego
MARC LEADER
####nw a22#####n 4500
008 100430baaaaaaa
040 __ %a WA N %c WA N
084 1_%a UDC %c P058
153 __ %a (081) %j Zbiory prac jednego autora. Zbiory
myśli, cytatów itd. jednego autora
353 __ %a 081 %i Zbiory prac jednego autora
753 __%a Zbiory prac jednego autora – poddziały
wspólne
761 _1%i Zbiory prac jednego autora, np. %e
821.162.1-1(081) Poezja Adama Mickiewicza
Przykład rekordu wzorcowego
MARC LEADER ####nw a22#####n 4500
008 100430aaaaaaaa
040 __ %a WA N %c WA N
084 1_%a UDC %c P058
153 __ %a 602.7+604.7 %j Klonowanie.
Organizmy sklonowane. Klony
453 0_%w jn %a 604.7 %j Organizmy
sklonowane. Klony
753 __%a Klonowanie
753 __%a Klony - biotechnologia
753 __%a Organizmy sklonowane
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Zapis pionowy wymusza zastosowanie
uproszczeń i modyfikacji dotychczasowej
metody klasyfikowania.
 Decyzje podejmowane są na
spotkaniach roboczych Pracowni UKD z
p. Teresą Turowską oraz z koleżankami z
Zakładu Opracowania Rzeczowego.
Analiza decyzji stosowania UKD ze
względu na zapis pionowy
 W planach spotkania robocze dotyczące
wykorzystania decyzji stosowania
zawartych w „Biuletynach UKD”
 W dalszych pracach będą uczestniczyły
również koleżanki z Zakładu
Przewodnika Bibliograficznego.
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Poddziały wspólne języka są stosowane tylko do
rozbudowy symboli poddziałów wspólnych rasy,
narodowości oraz symboli z działów 811 i 821.
 Zredukowano użycie poddziałów wspólnych formy.
 Planowana jest redukcja poddziałów wspólnych czasu.
 Zrezygnowano z podziału A/Z
 Poddziały wspólne z kreską stosowane będą w zapisie
jednolitym. W rekordzie bibliograficznym dołączone
będą do symbolu prostego i zapisane w podpolu a.
 Poddział wspólny z kreską -03 Materiały nie będzie
stosowany
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Przejrzano wszystkie symbole w złożeniach
(rozwinięte i złożone) i podjęto decyzje,
które z nich zostaną wprowadzone do
kartoteki wzorcowej jako symbole jednolite,
np. 331-055.2 Praca kobiet; 331.101:159.9
Psychologia pracy.
 Redukcja wybranych poddziałów wspólnych
skutkuje uproszczeniem zapisu, np.
641.55/.56(083.12) Przepisy kulinarne.
Książki kucharskie
U 641.55/.56
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Uproszczono zapis niektórych symboli, np.
621.396.7 Stacje nadawcze i odbiorcze +
Małe stacje nadawczo-odbiorcze; + Duże
stacje nadawczo-odbiorcze
NU 621.396.7-022.51 Małe stacje
nadawczo-odbiorcze
NU 621.396.7-022.56 Duże stacje
nadawczo-odbiorcze
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Użycie symboli z działu 37 konsultujemy z
pracownikami bibliotek pedagogicznych.
Pytania wysłano do 16 bibliotek
pedagogicznych.
 Prośbę o konsultację działu 37 umieszczono
również na stronie na stronie BN/Dla
Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD
materiałów do konsultacji.
http://www.bn.org.pl/dlabibliotekarzy/ukd/aktualnosci-ukd
Analiza tablic skróconych UKD ze
względu na zapis pionowy
 Planujemy umieszczanie na stronie
BN/Dla Bibliotekarzy/UKD/Aktualności
UKD materiałów do konsultacji.
 Na stronie BN/Dla
Bibliotekarzy/UKD/Aktualności UKD
umieszczane będą również informacje
o prowadzonych pracach.
Planowane spotkania UKD związane ze
zmianami w zapisie symboli UKD
Wrzesień-Październik 2010
 Zespół ds. UKD
Planowane spotkania informacyjnowarsztatowe UKD
 Dla wszystkich zainteresowanych
użytkowników UKD
 Dla opracowujących rzeczowo na
potrzeby „Przewodnika
Bibliograficznego”
Dziękujemy za uwagę
Jolanta Hys
Joanna Kwiatkowska