Transcript Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği

10. Yıl
OSB’lerin Yatırım PlanlamasıProje Onay ve Kabul İşlemleri
İle İşletme
Faaliyetlerine İlişkin Teknik
Düzenlemeler
Mehmet MUNGAN
EPDK Grup Başkanı
04 Nisan 2013
Ankara
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
2
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
3
10. Yıl
Dağıtım Sistem Kullanım Tarifesi Belirleme Akış Şeması
Talep Tahmin Raporu
(Kap. Artış-Genişleme
yatırımları için)
Envanter ve Ekonomik
Ömür Raporu
(Yenileme-İyileştirme için)
CAPEX Fiziksel Büyüklük
Birim Fiyatlar
Teknoloji
Raporu
(Modernizasyon için)
Şebeke İşletim Sistemi
Yatırımları
CAPEX Parasal Büyüklük
OPEX
CAPEX
GETİRİ
WACC
İtfa Süresi
DÖNEM REFERANS GELİR GER.
Verimlilik Faktörü
Kayıp/Kaçak Enerji Bedeli
İletim Bedeli
DÖNEM GELİR TAVANI
GELİR GEREKSİNİMİ/
TALEP TAHMİNİ
DAĞITIM SİSTEM
KULLANIM TARİFESİ
Yatırım Farkı Düzeltme Bileşeni
Gelir Farkı Düzeltme Bileşeni
TÜFE Beklenti
10. Yıl
OSB Dağıtım Sistemi Yatırım Planı Gerçekleştirme Esasları
 10 Yıllık Master Plan
çerçevesinde talep
tahminleri esas alınmak
suretiyle talebin karşılanması
Dağıtım
Faaliyetli Gösteren
OSB Yatırımları
 Düşük maliyetle yüksek
hizmet kalitesinin
sağlanması
 Teknolojik gelişmelere ve
talepteki değişimlere karşı
esneklik
 Teknik kayıp ve kaçak
oranlarının düşürülmesi
 Elektrik teknik kalitesinin
yükseltilmesi
 İletim sistemi yatırım planı ile
eşgüdümün sağlanması
 Yatırım maliyetleri asgari düzeyde olacak şekilde talep artışını karşılamak üzere, OSB’nin
gelecek 10 yıllık dönemdeki perspektifini ortaya koyan ve kullanıcılara yol gösteren,
dağıtım sistemi 10 yıllık gelişim raporu çerçevesinde OSB yatırımları planlanır.
10. Yıl
Hedeflenen Yatırım Planlarının Hazırlanması ve
Onaylanması Süreci
*DFGTK
DFGTK
Yatırım
Planlarının
Hazırlanması
Hazırlanan
Planların
EPDK’ya
Sunulması
Yatırım
Planları ve
Tablolar
EPDK
EPDK
DFGTK
DFGTK
Uygulama
Dönemi için
Birim
Bedellerin
Belirlenmesi
Belirlenen
Birim
Bedellerin
DFGTK’e
Bildirilmesi
Birim Bedeller
Kullanılarak
Tabloların
Revize
Edilmesi
Tabloların
EPDK’ya
sunulması
Revize
edilmiş
tablolar
EPDK
İnceleme ve
değerlendirme
sonucu uygun
bulunan tarifeye esas
olacak Yatırım Tutarı
onaylanması
*DFGTK = Dağıtım Faaliyeti Gösteren Tüzel Kişi
10. Yıl
Dağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas
Yatırım Harcamalarının Ayrıştırılması
Dağıtım
Faaliyetleri
Şebeke Kapasite Artışı
Trafo Merkezi ve
Ekipmanları
Enerji Nakil Hattı
Şebeke Yatırımları
Şebeke Yenileneme
Dağıtım Şebekesi Yeraltı
Yük Dağılım Değişime
Bağlı Yatırımlar
Çevre, Güvenlik ve diğer
Yasal Zorunluluklar
Şebeke İyileştirme
Aydınlatma Yatırımları
Coğrafi Bilgi Sistemi
Şebeke İşletim Sistemi
Yatırımları
SCADA
Diğer
Akıllı Sayaç
Uygulamaları
Dağıtım Şebekesi Havai
10. Yıl
Trafo Merkezi ve
Ekipmanları
Dağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas
Yatırım Harcamalarının Ayrıştırılması
Transformatör
- 25 kVA, 40 kVA, 50 kVA, 63kVA, 80 kVA, 100
kVA, 125kVA, 160 kVA, 200 kVA, 250 kVA, 315
kVA, 400 kVA, 500 kVA, 630 kVA, 800 kVA,
1000 kVA, 1250 kVA, 1600kVA,
- Diğer
Enerji Nakil Hattı
Hatlar ve Kablolar
Şehir Şebekesi Yeraltı
- 477 MCM, 266.8 MCM, 3/0AWG, 1/0 AWG,
SWALLOW, Alüminyum, Bakır - Yer altı kablosu
(33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Diğer
Şehir Şebekesi Havai
- Demir (33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Beton(33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
Direk
- Ağaç(33kV, 15.8kV, 10.5kV, 6.3kV, 0.4kV)
- Armatür ve Lambalar
Tutarlar = Malzeme + Taşıma + Montaj
- Diğer
10. Yıl
Dağıtım Faaliyeti Düzenlemeye Esas Şebeke
Yatırımları
Şebeke Kapasite Artışı
Şebeke Yenileme
Şebeke İyileştirme
Dağıtım sistemine bağlı bulunan kullanıcıların toplam tüketimindeki
artışı karşılamak üzere şebekenin mevcut kapasitesi, transformatör
merkezlerinin kurulu gücü, puant yüklenmesi ve talep artış tahminleri
dikkate alınarak yapılan hesaplamalar neticesinde yapılması gereken
yatırımlar ile genişleme yatırımlar
Dağıtım sisteminde ekonomik ömrünü tamamlamış varlıkların
yenilenmesi amacıyla yapılan yatırımlar
Tedarik sürekliliği, ticari ve teknik kaliteye ilişkin kriterlerin yerine
getirilmesi için gereken yatırımlar
Düzenlemeye Esas Net Yatırım Harcaması
10. Yıl

Tarifeleri düzenlemeye tabi Dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler, düzenlemeye esas net yatırım
harcaması öngörülerine ait aşağıdaki verileri EPDK’ya sunmak zorundadır.
Düzenlemeye Esas Yatırım HarcamalarıDüzenlemeye Esas Varlık Satış Gelirleri Düzenlemeye Esas Kullanıcı Katılımları
 Faaliyet ve/veya alt faaliyetin yürütülmesi
için yapılması zorunlu olan yatırım
harcamaları ile yatırım harcaması niteliğindeki
diğer harcamalar

 Birinci uygulama dönemi öncesinde tesis
edilmiş varlıklar ve herhangi bir uygulama
döneminde düzenlemeye esas yatırım
harcaması hesaplamasına dahil edilmiş olan
varlıklar
 Lisans sahibi tüzel kişi tarafından tahakkuk
ettirilen bağlantı bedeli ve nitelik itibariyle
benzeri bedeller
Düzenlemeye esas net yatırım harcaması, düzenlemeye esas yatırım harcamalarından,
düzenlemeye esas olan varlık satış gelirleri ile düzenlemeye esas kullanıcı katılımlarının düşülmesi ile
bulunur; düzenlemeye esas olmayan varlık satış gelirleri ve yatırım harcamaları hesaplamaya dahil
edilmez.
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
11
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
• Resmi Gazete Tarih ve Sayısı : 29.12.2006 /26391
• Yönetmeliğin amacı; 12/4/2000 tarihli ve 4562 sayılı Organize
Sanayi Bölgeleri Kanununa göre kurularak tüzel kişilik kazanan
OSB’lerin; onaylı sınırları içerisinde katılımcılarının ihtiyaçlarını
karşılamak amacıyla, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Elektrik
Piyasası Kanununun 2 nci maddesinin dördüncü fıkrasının (g)
bendi kapsamında gerçekleştirecekleri faaliyetlere ilişkin esas ve
usulleri düzenlemektir.
12
OSB Yönetmeliği
10. Yıl
Bağlantı başvurusu
• OSB onaylı sınırları içerisinde kurulan yeni bir tesis veya kullanım
yeri için OSB dağıtım sistemine bağlanmak suretiyle elektrik
enerjisi temin etmek isteyen katılımcı, sınırları içinde bulunduğu
OSB’ye yazılı olarak başvuruda bulunur.
• Başvuruda bulunan katılımcı; OSB’nin kararları ile talep edilecek
diğer belgeleri ibraz eder.
•
Katılımcıya ait tesis veya tesislerin elektrik enerjisi müsaadesi,
kendisine tahsis edilen kapasite dahilinde OSB tarafından verilir.
• Kullanım amacıyla sınırlı bir süre için, OSB dağıtım sistemine
geçici bağlantı yaparak elektrik enerjisi temin etmek isteyen
katılımcı, elektrik projesini ve kullanım amacının gerektirdiği
belgeleri ibraz etmek kaydıyla OSB’ye başvuruda bulunur.
13
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
Başvurunun değerlendirilmesi ve bağlantı anlaşması
•
Katılımcının, OSB dağıtım sistemine bağlantı talebinin, lisans sahibi OSB
tarafından Yönetmelik ve ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde karşılanması ve
bağlantı anlaşması yaparak hizmet verilmesi esastır.
•
Bağlantı için yapılan başvuru, OSB tarafından dağıtım sisteminin mevcut
durumu çerçevesinde genişleme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması
hususları da dikkate alınarak Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliğinin 38 inci
maddesi hükümleri çerçevesinde değerlendirilir.
•
Buna göre;
a) OSB dağıtım sisteminin mevcut durumunun bağlantı talebinin karşılanması
için uygun olması halinde, Yönetmelikte belirtilen belgelerin ibraz edilmesi kaydıyla
OSB ile katılımcı arasında bağlantı anlaşması imzalanır.
b) OSB dağıtım sisteminin mevcut durumunun bağlantı talebinin karşılanması
için uygun olmaması ve genişleme yatırımı veya yeni yatırımın gerekli olması
durumunda; saha etüdü gerektirmeyen hallerde başvuru tarihinden itibaren on iş
günü, saha etüdü gerektiren hallerde ise başvuru tarihinden itibaren yirmi iş günü
içerisinde, bağlantı talebinin karşılanabileceği makul bir süre, gerekçeleri ile birlikte
başvuru sahibine yazılı olarak bildirilir. Başvuru sahibinin bağlantı talebinin
karşılanabilmesi için OSB tarafından bildirilen sürenin uzun bulunması ve bağlantı
talebinin dağıtım sisteminde tadilat veya tevsii yapılarak karşılanabilir olması
halinde gerekli yatırımın bedeli dağıtım bedellerinden düşülmek kaydıyla başvuru
14
sahibi tarafından üstlenilir.
10. Yıl
Gerilim Seviyeleri
ALÇAK GERİLİM :

Etkin değeri 1000 volt ya da 1000 voltun
altında olan fazlar arası gerilimdir.
YÜKSEK GERİLİM :

Etkin değeri 1000 voltun üstünde olan
fazlar arası gerilimdir.
AG Seviyesinde Bağlantı Noktası
10. Yıl
AG’den Enerji İstenilen Yer
TR-12
SAYAÇ
İrtibat Hattı
Bağlantı Noktası
TR-12 A kolu
D.N 1
D.N 2
D.N 3
Dağıtım Sistemi Hattı
3 nolu direk ile sayaç arasındaki kısım Kullanıcı mülkiyetinde olup
irtibat hattı (branşman) olarak adlandırılır, bu hat kullanıcı tarafından
tesis edilecektir.
DN.3 ile sayaç arasındaki tesis ve/veya teçhizatın (irtibat hattı)
bakım/onarımı,
işletilmesi
ve
korunması
kullanıcının
sorumluluğundadır.
16
10. Yıl
YG Seviyesinde Bağlantı Noktası
154/34.5 kV İndirici M.
OG H.Hat
D.N 2
D.N 3
D.M
D.N 1
Bağlantı Noktası
34.5/15.8 kV Dağıtım Merkezi
Kullanıcı Mülkiyetinde Olan Branşman
hattı
SAYAÇ
Özel Trafo
SAYAÇ


3 nolu direk ile özel trafo arasındaki kısım kullanıcı mülkiyetinde olup
kullanıcı tarafından tesis edilir. Bağlantı varlıkları 3 nolu direğe bağlantı
için kullanılan malzemelerdir. DN3 ile özel trafo arasındaki tesis ve/veya
teçhizatın bakım/onarımı, işletilmesi ve korunması kullanıcının
sorumluluğundadır.
Dağıtım sistemine yüksek gerilim seviyesinden bağlı ve trafo gücü 630
kVA ve üzerinde olan tüketicinin ölçüm noktaları, tüketici tesislerindeki
indirici trafonun giriş tarafında yer alır.
17
10. Yıl
Serbest Tüketici Yönetmeliği’ndeki Son Değişiklik
Ortak sayaç tanımı :
“Birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin elektrik enerji tüketimlerini
ölçmek amacıyla tesis edilen tek bir sayacı,” şeklinde
tanımlanmaktadır.
Yönetmeliğin 5 inci maddesinin üçüncü ve altıncı fıkralarında
“(3) Elektrik enerjisi tüketimleri tek bir ortak sayaç ile ölçülebilen birden
fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin tükettiği toplam elektrik enerjisi
miktarının serbest tüketici limitini geçmesi veya bu limitin geçileceğinin
taahhüt edilmesi durumunda, bu kişilerin birlikte serbest tüketici niteliği
kazandığı kabul edilir.”
“(6) Serbest tüketici niteliği ile birden fazla gerçek ve/veya tüzel kişinin
aralarından yetkilendirdiği bir tüketici adına satın alınan tek bir ortak
sayaç ile ölçülebilen elektrik enerjisi, kâr amaçlı olarak tekrar satışı
yapılmaksızın ilgili gerçek ve/veya tüzel kişilere ait tüketim noktalarına
verilebilir.”
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
Bağlantı Anlaşması ve Bağlantı Bedeli
• Dağıtım sistemine geçici bağlantı yaparak elektrik enerjisi temin
etmek isteyen katılımcı ile OSB arasında kullanım amacıyla sınırlı
bir süreyi içeren bağlantı anlaşması imzalanır.
• Bağlantı anlaşmasının imzalanmasını takiben ve anlaşmada yer
alan süre içerisinde gerekli bağlantı varlıkları tesis edilerek, bağlantı
bedeli, başvuru sahibi tarafından lisans sahibi OSB’ye ödenir.
• Bağlantı bedeli, bir defaya mahsus olmak üzere ve ilk bağlantı
anlaşması yapılması esnasında tahsil edilir ve geri ödenmez.
19
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
Proje onayı ile kabul işlemleri
• OSB dağıtım tesisi projeleri, Bakanlık tarafından yayımlanan
mevzuat hükümlerine uygun olarak hazırlanır; Bakanlık veya
Bakanlıkça yetkilendirilen kurum ya da kuruluşlar tarafından
onaylanarak ilgili OSB tarafından uygulanır.
• Kabul işlemleri de Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen
kurum ya da kuruluşlar tarafından yapılır.
• OSB Katılımcılarının da proje onayı ile geçici ve kesin kabul
işlemleri, Bakanlık veya Bakanlıkça yetkilendirilen kurum ya da
kuruluşlar tarafından yapılır.
20
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
Sisteme bağlantı
•Bağlantı anlaşması yapmış olan katılımcının OSB dağıtım
sistemine bağlantısının yapılabilmesi için, ölçüm sisteminin
uygunluğu kontrol edilerek sayaç ve ölçü sisteminin ilgili bölümleri
mühürlenir, sayaç okuması yapılarak ilk endeks değeri tespit edilir
ve sisteme bağlantı yapıldığına ilişkin tutanak düzenlenir.
•Katılımcının sisteme bağlanmasından sonra her türlü dağıtım
hizmeti, OSB tarafından, bağlantı anlaşması ve yönetmelik ile ilgili
diğer mevzuat hükümleri çerçevesinde karşılanır.
21
10. Yıl
OSB Yönetmeliği
Elektrik enerjisi tedarik sözleşmesi
• OSB ile elektrik enerjisinin verileceği katılımcısı arasında yapılacak
sözleşmede;
• Bağlantı gücünde değişiklik yapılması, hizmet kalitesi, elektrik
kesintileri, kaçak ve usulsüz elektrik enerjisi tüketimi, sayaç ve ölçü
devreleri, sayaç yeri, sayaç kontrolü, sayacın tüketim
kaydetmemesi, sayacın doğru tüketim kaydetmemesi, elektrik
enerjisi tüketim miktarının tespiti ve ödeme bildiriminde
bulunulması, hatalı bildirimde bulunulması, zamanında ödenmeyen
borçlar, kesilmiş olan elektriğin yeniden bağlanması, OSB güvence
bedeli, kayıtların tutulması ve raporlama, katılımcıların
bilgilendirilmesi gibi hususlar yer almalıdır.
22
OSB Yönetmeliği
10. Yıl
İşletme sorumluluğu
• OSB onaylı sınırları içerisinde mülkiyeti kendisine ait elektrik
tesislerinin işletmesi OSB’ye aittir. OSB hizmet alımı yoluyla elektrik
tesislerinin işletmesini diğer gerçek veya tüzel kişilere yaptırabilir.
Ancak bu durum, OSB’nin lisanstan kaynaklanan yükümlülüklerini
ortadan kaldırmaz.
23
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
24
10. Yıl
Proje Onay ve Kabul Yetkisi
Dağıtım lisansına sahip OSB’ler içerisinde yer alan elektrik tesislerinden;
•Kurulu Gücü 630 kVA’ya kadar olan Transformatör Merkezi Projeleri,
•Güç sınırı olmaksızın 5 km’ye kadar olan Enerji Nakil Hatttı Projeleri
•Tüm imdat dizel jeneratör grubu projelerinin
Geçici Kabul, Kesin Kabul ve Kabul Tutanaklarının onaylanması yetkisi OSB’lere
verilmiştir.
•İlgili OSB’nin uygun görmesi halinde söz konusu işler bölgedeki dağıtım şirketince
yapılabilir.
•Yukarıda yer alan hususların dışındaki proje onay ve kabul yetkisi TEDAŞ Genel
Müdürlüğü’ne aittir.
•OSB’lerin yetkileri dahilinde gerçekleştirdikleri işlemlerin meri mevzuat ve
standartlara uygun olarak yerine getirilmesi ve 3’er aylık dönemler halinde Bakanlık
adına TEDAŞ Genel Müdürlüğü’ne yapılan işlemlere ilişkin bilgi verilmesi
25
gerekmektedir.
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
26
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
• Resmi Gazete Tarih ve Sayısı : 16.12.2009 /27434
• Yönetmeliğin amacı, yurt düzeyinde kamu kurum ve kuruluşları
ve/veya özel sektör tarafından tesis edilecek elektrik tesislerinin
ulusal iletim, dağıtım şebekelerine uyumlu olarak bağlanmasını,
can ve mal emniyetinin sağlanmasını amaçlayarak elektrik
tesislerine ait projelerin, ilgili standart, mevzuat ve norma uygun
yapılmasını/yaptırılmasını temin etmektir.
27
10. Yıl
Dağıtım Tesisi Elemanları
KESİCİ :
• Normal yüklü ya da arızalı elektrik devrelerini açıp kapatmak için
kullanılan bir cihazdır.
AYIRICI :
• Yüksüz elektrik devrelerini açıp kapayan bir cihazdır.
YÜK AYIRICILARI :
• Kısa devre kesme gücü olmayan ve normal yüklü devreleri açıp
kapayan cihazdır.
TOPRAKLAMA AYIRICISI :
• Gerilimsiz duruma getirilmiş elektrik devrelerini toprakla irtibatlamak
için kullanılan bir cihazdır.
10. Yıl
Teknik Tanımlar
TRANSFORMATÖR MERKEZİ:
154 kV’luk gerilimin; 34.5 kV’a
veya
34.5 kV’luk gerilimin;
10.5/15.8 kV’a düşürülmesi için
transformatör kullanılan, tüketim
merkezleri yakınlarına kurulmuş
tesislerdir.
10. Yıl
Teknik Tanımlar
GİRİŞ
DAĞITIM MERKEZİ:
( Kesici ölçü kabini K.Ö.K.)
Dağıtım sistemlerinde çeşitli
branşman
noktalarında
ve
birden fazla çıkış bulunan, kesici
ve ayırıcılarla manevra yapılan
kapalı tesislerdir.
FİDER 1
FİDER 2
FİDER 3
10. Yıl
10. Yıl
Teknik Tanımlar
PARALEL DEVRE:
En az iki ayrı sistemin senkronizasyon şartları yerine getirilerek
birleştirilmesi ile oluşan devredir. İki değişik sistemi paralel çalıştırmak
için
Gerilimler arasındaki fark : %15
Frekans farkı
: 0.2 Hz.
Faz açısı
: 30º nin altında olmalı.
10. Yıl
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Genel hükümler
• Tüm projeler Türkçe olarak hazırlanır. Ancak gerektiği hallerde
Türkçe tercümeleri ile birlikte yabancı dilde doküman, bilgi ilave
edilir. İhtilaf durumunda Türkçe metinler geçerlidir.
• Üretim, iletim, dağıtım, tüketim, tip proje ve benzeri elektrik
tesislerine ilişkin olarak hazırlanan gerekçe raporu, ön proje,
kesin/kati proje, uygulama, tadilat, son durum/yapıldı projeleri;
projeyi hazırlayan elektrik, elektrik-elektronik, makine, inşaat ve
diğer meslek dalındaki mühendisler tarafından tüm proje
nüshalarındaki açıklama yazıları, kesif özetleri, raporlar, semalar,
resimler, planlar ve hesaplar imzalanır.
34
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Proje Yapım Yetkileri
Elektrik tesislerine ait projeleri tanzim ve imza eden mühendisler meslek branşı
esas olmak üzere;
•Kamuda görev yapan mühendislerde; çalıştıkları kuruma ait projeyi, kamuda
elektrik, elektrik elektronik, makine, inşaat ve diğer meslek branşlarında
mühendis olarak çalıştıklarını belgeleyen resmi yazı proje dosyasına ilave
edilerek tanzim ve imza edilir.
•Bir mühendislik ve/veya müteahhitlik firmasında ve/veya şirketinde mühendis
olarak görev yapan mühendislerde; üçüncü şahsa ait projeyi, ticaret odasından
alınmış, o isle iştigal ettiğini gösteren ticaret belgesini, diploma suretini, vergi
levhası ile o şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin
başlıklı yazısı proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.
•Serbest olarak çalışan mühendislerde; üçüncü sahsa ait projeyi, branşlarına ait
serbest olarak çalıştıklarını gösterir meslek odalarından alınmış SMM/serbest
müşavir mühendislik belgeleri proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza
edilir.
•Bir şirkette görevli olarak çalışan mühendislerde; sadece diploma sureti ile o
şirkette branşında mühendis olarak çalıştığını belgeleyen şirketin başlıklı yazısı
proje dosyasına ilave edilerek tanzim ve imza edilir.
35
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Uyulması Gereken Mevzuat
Projeyi düzenleyen ve imzalayan mühendisler hazırladıkları projeyi
genel olarak,
• 30/11/2000 tarihli ve 24246 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve
• 21/8/2001 tarihli ve 24500 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği’ne
uygun olarak yaparlar.
36
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Proje İnceleme ve Onayı
• Proje onayı Bakanlık veya Bakanlığın yetki verdiği kuruluş ve/veya
tüzel kişilikler tarafından yapılır.
• Projeler makina, elektrik/elektrik-elektronik, inşaat mühendisleri ve
gerekli hallerde diğer branş mühendisleri tarafından müştereken
incelenip, inceleyenler ile projeyi onaylayacak yetkili amir tarafından
kaseleri basılıp imzalanarak onaylanır.
• Projeyi onaylayacak yetkili amirin makina, elektrik/elektrik-elektronik
veya inşaat mühendisi olması ve bu mühendislik dallarından birinde en
az 8 yıl tecrübeli olması şarttır.
• Projeyi inceleyen ve onaylayan mühendislerin sorumluluğu onay
tarihinden itibaren 2 yıl sonra sona erer, bundan sonra sorumluluk proje
müellifi ile tesis sahibine aittir.
• Onaylanan projeler 3 yıl geçerli olup, üç yıl içerisinde tesis edilmediği
taktirde projeler onaysız sayılır.
37
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Proje Dosyasında Bulunması Gereken Genel Bilgi ve Belgeler
Proje dosyaların her bir branşa ait her takımın ilk dosyalarına;
•Tesise ait bilgiler, belgeler, dokümanlar,
•Mühendislik belgeleri,
•Nevis'ine göre ayrılmış ayrı ayrı detaylı kesif özeti,
•Enerji müsaade yazısı veya sistem bağlantı anlaşması ile diğer kamu
kurum/kuruluşlarla yapılan anlaşma, yazışmalar ve alınan izinler,
•Tesisi her yönü ile tanıtan ayrıntılı genel ve teknik bilgileri içeren gerekçe
raporu,
•Tüm dosya içeriğinin elektronik ortamda kopyası
ilave edilir.
38
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Proje Dosyasındaki Teknik Bilgi ve Belgeler
• YG tek hat semalarında en az enerjinin temin edildiği noktadan itibaren
trafo merkezi, dağıtım merkezi, kesici ölçü kabini ve benzeri hücre
açılımları, teknik özellikleri ile birlikte güçleri, metrajlar, kesitler, koruma
ve kilitlemeleri gösterilir.
• YG/AG güç dağıtım vaziyet planlarında en az güçler, kablo kesitleri ve
metrajları gösterilir.
• YG/AG kablo hesaplarında güç kaybı, gerilim düşümü, akım tasıma ve
kısa devre kontrolü de yapılarak raporlanıp eklenir.
39
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Trafo Merkezi Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler
Tüketim tesisleri proje onayı için sunulan elektrik klasörlerinde olması
gerekenler şunlardır;
a) Hesaplar;
1) Transformatör güçleri hesapları,
2) Her transformatör için etiket güçleri üzerinden Kompanzasyon tesisi
hesapları,
3) Kısa devre hesapları,
4) YG/AG kablolarının hesapları,
5) Topraklama hesapları,
6) Paratoner hesapları,
7) Aydınlatma ve acil aydınlatma hesapları,
8) YG transformatör köşkleri ve salt hücreleri yapılarının prefabrikkompakt tip olmaları durumunda TSE belgeleri ve tip test uygunluk
raporları,
9) Transformatör merkezi, dağıtım merkezi, transformatör köşkleri vb.
yapıların mimari, inşaat projeleri ile statik ve betonarme hesapları.
40
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Trafo Merkezi Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler
b) Paftalar;
1)Genel yerleşim vaziyet planı,
2) YG/AG tek hat seması,
3) YG/AG güç dağıtım vaziyet planı,
4) Aydınlatma ve acil aydınlatma tesisatları planları,
5) Topraklama ve paratoner tesisatları planları,
6) Kablo bağlantıları ile birlikte üst, ön ve yan görünüşleri isimlendirilip
ölçülendirilerek bina içi, açık saha veya direğe montajlı
transformatörlerin genel görünüş ve kesit detaylarını gösteren montaj
planları,
7) YG Metal-clad hücrelerin genel görünüş ve kesit detayları,
8) Mevcut tesisler için tesis ile ilgili daha önceden onaylanmış YG ve
AG tek hat semaları fotokopileri.
41
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
ENH Proje Dosyasında Yer alması Gereken Teknik Veriler
Enerji nakil hattı proje onayı için sunulan elektrik klasörlerinde olması
gerekenler şunlardır;
a) Doküman ve hesaplar;
1) Direk ve travers seçim listesi cetveli,
2) Direk tipleri için onaylı tip proje ve tip test raporları,
3) Gerekli hallerde direk mukavemet hesapları,
4) Direk özel temel hesapları ve diğer hesapları,
5) Kullanılan sehim şablonu ve sehim hesapları,
6) İletkenlerin akım tasıma, gerilim düşümü ve güç kaybı hesapları.
b) Paftalar;
1) Güzergah/vaziyet planı,
2) Enerji iletim ve/veya dagıtım nakil hattı profili.
42
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Proje onayı bulunmayan tesisler
•Proje onayı yapılmayan tesisin geçici kabulü yapılamaz.
•Proje onayı yapılmayan tesislere hiçbir suretle enerji verilemez.
•Proje onayı yapılmadan kurulan tesislerin işletilmesi yasaktır. Bu gibi
tesisler tespit edilmeleri durumunda Bakanlıkça görevlendirilecek veya
yetkilendirilecek kimseler tarafından mühürlenerek inşaatları, montajları,
çalıştırılmaları önlenir. Bakanlık gerekli görürse bu tesislerin sistemden
beslenmesini önleyici tedbirler de alır veya aldırır.
43
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
44
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
• 1995 tarih ve 22280 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
• Yönetmeliğin amacı kamu görevi yapan Devlet, il, belediye ve
köyler ile gerçek ve tüzel kişiler tarafından elektrik enerjisi üretmek,
iletmek ve/veya dağıtmak üzere kurulacak tesislerin kabul
işlemlerini yapmaktır.
45
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabullerin yapılmasında Göz Önüne Alınan Belgeler
•Elektrik tesislerinin geçici ve kesin kabul işlemleri, o
tesisin Bakanlıkça veya Bakanlığın yetkili kıldığı kuruluşça onaylı
projesi, sözleşmesi, yürürlükteki ilgili tüzük, yönetmelik ve Türk
standartları, bu konudaki Türk Standartları henüz hazırlanmamışsa,
tanınan ilgili yabancı standartların yürürlükteki hükümleri ve Yönetmelik
esaslarına göre yapılır.
•Onaylı projesi bulunmayan tesislerin kabul işlemleri yapılmaz.
46
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabul İçin Ön Hazırlık ve Başvuru Şekli
•Tesisin geçici veya kesin kabule hazır olduğu, tesis sahibi, yüklenici
veya onun bulunamaması durumunda vekilinin katılması ile tesisin
durumunun incelenerek kabule hazır olup olmadığı, hazır ise bu duruma
en son hangi tarihte getirildiği bir tutanakla saptanır.
•Tesisin kabule hazır olduğu, yapılan tüm işlerin onaylı projelerine, bu
konuda yürürlükte bulunan tüzük, yönetmelik ve şartnamelere tamamen
uygun bir şekilde yapılmış olduğu belirlenerek saptanır.
•Geçici kabul önerisinin yapılabilmesi için özürlü ve eksik işlerin
işletmeyi ve yapılan işten güvenle yararlanmayı kesinlikle
engellememesi, özürlü ve eksik işlerin bedelinin toplam keşif bedelinin
%5‘ini aşmaması gereklidir. Tersi durumunda kabul isteminde
bulunulmayacaktır.
•Tesis sahibi kabul sırasında gerekli araçları, gereçleri, inceleme ve
deney olanaklarını kabul kuruluna sağlamakla yükümlüdür.
47
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabul Kurulunun Oluşturulması ve Kabul Tarihinin Saptanması
• Tesisi kabule hazır olduğu belirlendikten sonra, durum Bakanlığa veya yetkili
kuruluşa iletilerek kabulün yapılması istenir.
• Bakanlık veya yetkili kuruluş, kabul kurulunda yer alacak elemanlardan birisini
kendisini temsil etmek üzere kabul kurulu başkanı olarak görevlendirir. Kabul
kurulu başkanı kesinlikle bir mühendis olmalıdır. Bu mühendisin olabildiğince
deneyimli olmasına özen gösterilmelidir.
• Kabul işlemleri, Bakanlık veya yetkili kuruluşlarca görevlendirilecek kişi veya
kişiler, iş yaptıran kuruluş ve enerji sağlayan kuruluş ile yüklenici veya
temsilcisinden oluşan kabul kurulu tarafından yapılır. Kabul kurulu listesi ve
kabul tarihi önceden taraflara yazılı olarak bildirilir.
• Kabul kurulunda yer alan üyelerden kabule katılamayacak olanların, katılmama
nedenleri belirtilerek kabul tarihinden önce Bakanlığa veya yetkili kuruluşa
bildirilmeleri gerekir.
• Davet edildiği halde yüklenici veya vekilinin kabule katılmaması, kabulün
yapılmasını engellemez.
• Tesisin yapımında kontrollük görevi yapan elemanlar kabul kurulunda görev
alamazlar.
48
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabul Tutanağının Düzenlenmesi
•Kabul kurulu, yaptığı inceleme ve muayeneler sonucunda kabulün yapılabileceği
veya yapılamayacağı konusunda karar verir. Kurul kabulün yapılabileceği
kanısında ise, örnek formlara uygun olarak ve kabulle ilgili tüzel ve gerçek kişilerce
yönetilen kuruluşlarınkine eşit sayıda kabul tutanağı düzenlenir ve kabul kurulu
üyelerince imza edilir. Üyelerin kabul tutanaklarına karşı itirazı bulunması
durumunda, tutanakları itiraz kaydı ile imzalamaları gerekir.
•Kabul kurulu kabulün yapılamayacağı kanısında ise, bir tutanak düzenler ve bu
tutanakta kabulün reddedilme nedenleri açıklanır.
•Kabul kurulunun kabulü çoğunlukla reddedilmesi durumunda onay makamı
gördüğü taktirde işi yeniden inceletebilir. Yüklenici; giderleri kendisine ait olmak
koşulu ile yeni bir kabul kurulunun görevlendirilmesini isteyebilir. Bakanlık veya
yetkili kuruluş yeni bir kurul oluşturabileceği gibi eski kuruluda görevlendirmede
serbesttir.
49
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabul Tutanaklarının Onaylanması
• Kabul tutanakları kabul kurulu başkanı tarafından Bakanlığın veya
yetkili kuruluşun ilgili birimine yada görevlisine bir yazı ile sunulur.
Kabul tutanakları ilgililere inceletilir. Bu inceleme sonucunda
tutanaklar Bakan adına onaylanır veya reddedilir. Kabul
reddedilmişse, durum Bakanlıkça veya yetkili kuruluşça ilgililere yazı
ile bildirilir. Kabul tutanakları 30 gün içinde onaylanır veya reddedilir.
• Bu tutanaklar kabul kuruluna katılanlar tarafından incelenip
onaylanamaz.
• Kabul tutanakları Bakanlığın veya yetkili kuruluşun onayı ile kesinlik
ve geçerlilik kazanır; durum yazı ile ilgililere bildirilir. Kabul
tutanaklarının onaylı nüshaları bu yazının ekinde ilgililere gönderilir.
• Kabul tutanakları Türkçe olarak hazırlanır, gerektiğinde yabancı dilde
nüshalar veya iki dildeki metinler birlikte de düzenlenebilir.
Anlaşmazlık
durumunda
Türkçe
metin
geçerlidir.
50
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Eksik ve Özürlü İşler
•İşletmeyi ve tesisattan güvenlikle yararlanmayı hiçbir şekilde
engellememesi koşulu ile, bazı önemsiz eksik ve özürlerin geçici
kabul ile kesin kabul arasında düzeltilmesine ve tamamlanmasına izin
verilebilir. Bu eksik ve özürlü işlerin bedeli kesinlikle işin toplam keşif
tutarının % 5‘ini geçmemesi gerekir.
•Esasa ilişkin veya can ve mal güvenliği bakımından önemi olan eksik
ve özürlü işler toplamı, keşif tutarının % 5‘ini geçmese de kabulün
yapılmasını engelleyen neden sayılır ve kabul reddedilir.
•Geçici kabul kurulunun saptadığı eksikler ve özürler yüklenici
tarafından kesin kabule kadar tamamlanır ve düzeltilir.
51
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kısmi Geçici Kabul
•Tesisin tümü bitirilmeden tamamlanan bölümlerin işletmeye açılması
zorunluluğunun bulunması durumunda, tamamlanmış olan bölümlerin
kısmi geçici kabulü normal geçici kabul yöntemlerine göre yapılabilir.
Geçici Kabulün Reddedilmesi
•Kabul yapılmasını engelleyen hususlar varsa, kabul yapılmaz ve bir
tutanak düzenlenerek kabulün yapılmasına engel olan hususlar, nedenleri
belirtilerek açıklanır.
Geçici Kabulün Geç Yapılması
•Yüklenici geçici kabul isteği tesis sahibine bildirdikten sonra bir ay
içerisinde kabul işlemine başlanır. Kabul reddedilirse, kabule engel özür
ve eksikler giderildikten sonra kabul işlemi yeniden yapılır. Bu yüzden
geçici kabul işlemi geç yapıldığında, yüklenicinin son kabul isteme tarihi iş
bitim tarihi olarak kabul edilir.
52
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Tesise Gerilim Uygulanması
•Geçici kabul işlemi sırasında yapılan muayene ve incelemelerden
sonra tesise kesinlikle gerilim uygulanmalıdır. Geçici kabul kurulu
başkanının yazılı isteği üzerine enerji sağlayan kuruluş elektrik
tesisine gerilim uygulamak zorundadır.
Tesisin İşletmeye Alınması
•Tesisin tümünün veya kısmi kabulü yapılan bölümlerinin teknik ve
idari bakımdan ticari işletmeye açılmasında sakınca görülmemesi
durumunda, kabul kurulunun kararı kurul başkanınca bir yazı ile
mahallin en büyük mülki amirine bildirilir. Bu bildirim üzerine tesis
geçici olarak ticari işletmeye açılabilir.
•Geçici işletme durumu, geçici kabul tutanakları onaylanıncaya kadar
devam eder. Onay işlemi bir ay içinde sonuçlandırılmalıdır. Onaydan
sonra tesis sürekli olarak işletilebilir. Tutanaklar onaylanmaz ve kabul
reddedilirse geçici ticari işletmeye son verilir.
53
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Geçici Kabul Tutanağındaki Bilgiler
Geçici kabul tutanaklarında aşağıdaki bilgilerin ve açıklamaların
bulunması gerekir:
•Yapılan işin niteliği (elektrik enerjisi üretim tesisi kuvvet santralı tesisi,
dönüştürme tesisi, iletim tesisi, dağıtım tesisi ve benzeri),
•Tesisatın türü (anahtarlama-şalt-tesisi, transformatör merkezi hava
hattı tesisi, yeraltı kablo tesisi, AG dağıtım şebekesi, YG dağıtım
şebekesi ve benzeri),
•Keşif tutarı ve değişiklikler varsa miktarı,
•Projenin Bakanlıkça veya yetkili kuruluşça onay tarihi ve sayısı,
•İşi yaptıranın ve yapanın adı,
•Geçici kabul ile kesin kabul arasında tamamlanması ve düzeltilmesi
gereken eksik ve özürler ile bunların ihale tutarına göre % olarak
miktarı.
54
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kesin Kabulün Amacı
Kesin kabul aşağıdaki hususların belirlenmesi için yapılır:
• Geçi kabul tutanağında yazılı olan eksik ve özürlerin giderilip giderilmediğinin
belirlenmesi,
• Geçici kabul ile kesin kabul arasında geçen süre sırasında makineler, aletler,
tesisat, inşaat ve imalat ve benzerinin normal işletme ve kullanma
koşullarında işletilmeleri ve kullanılmaları sonucu özür ve arıza gösterip
göstermediklerinin belirlenmesi,
• Geçici kabul işlemi sırasında görülmeyip sonradan ortaya çıkan özür, arıza,
hata ve eksiklerin belirlenmesi,
.
• İnşaat ve tesisatta görülen özür ve eksiklerin düzeltilebilir olup olmadıklarının,
düzeltme olanağı bulunmayanların dayanımı, işletmeyi ve kullanmayı
etkileyip etkilemediklerinin saptanması,
• Geçici kabul kurulunca saptanan veya geçici kabulden sonra geçen süre
içerisinde ortaya çıkan, işin esasına ilişkin olmayan, onarılması gerekmeyen,
çok güzel olmayan, kötü ve özürlü işlerden kesilecek nefaset bedellerinin
saptanması.
55
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kesin Kabul Tarihi
•Kesin kabul, geçici kabulün yapıldığı tarihten en az bir yıl sonra
yapılır. Bu sürenin belirlenmesinde garanti süresi göz önüne alınır.
•Geçici ve kesin kabuller arasında geçecek sürenin başlangıcı,
üyelerce imzalanmış olan geçici kabul tutanaklarının birinci
sayfasındaki geçici kabul tarihidir.
Kesin Kabule Başlanılması
•Kesin kabule başlanılmasında da geçici kabule başlarken belirtilen
yöntemlere uyulur.
56
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Anahtarlama (Şalt)Tesisleri
•Transformatör merkezleri, ölçme ve/veya kumanda merkezleri
ve benzeri tesisler gözle veya elle muayene edilerek incelenmeli; bu
tesislerin projelerine, şartnamelere ve ilgili yönetmeliklere uygun olarak
yapılıp yapılmadıkları araştırılır.
•Koruma ve Ölçme cihazları ile topraklama tesisatının güvenle çalışıp
çalışmadığı ayarlarının yapılıp yapılmadığı, transformatörlerdeki ve
varsa kesicilerdeki yağın/gazın niteliği, seviyesi ve sıcaklığı
denetlenmeli, standartlara ve uygulamalara göre gerekli diğer
inceleme, muayene ve deneyler yapılmalıdır.
57
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Hava Hatları
•Hava hatlarının projesine, teknik şartnamelere ve ilgili yönetmeliklere uygun olup
olmadığı denetlenmelidir. Bunun için direklerin onaylanmış projelerindeki tiplere
uygun olup olmadığı, yerlerine dikilip dikilmediği, temelleri, kaynakları, civataları,
korkuluk ve ölüm levhalarının bulunup bulunmadığı, boyları ve köşebentlerinin
boyutları, numaralanmış olup olmadıkları denetlenir.
•Direk açıklıkları ve yükseklikleri, iletkenlerin türleri kesitleri ,salgıları (sehimleri) ve
en alttaki iletkenin, yere en yakın uzaklığı, iletkenler arası açıklık iletkenlerin
yapılara ve diğer engellere yatay ve düşey uzaklıkları, atlamalarda yapılan
güvenlik tesisatının montaj şekli, izolatörlerin çatlak veya kırık olup olmadıkları
izolatör demirine, izalatör demirinin traverse, iletkenlerin izolatörlere ve birbirlerine
bağlantı durumları ve sigorta parafudr, topraklama düzeni ve atlama (camper)
bağlantılarının uygun kesitte olup olmadığı ( topraklama çubuk, levha ve
iletkenlerinin boyutları ve gömülme derinlikleri ile bütün tesisin can ve mal
güvenliği bakımından durumu incelenir, topraklama direnci ölçülür, gerektiğinde
hattın gerilim düşümü ölçülür. Ayrıca gerekli görülen diğer inceleme, muayene ve
boyut denetimi yapılır.
58
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Hava hattı iletkenlerinin en büyük salgı durumunda üzerinden geçtikleri
yerlere olan en küçük düşey uzaklıkları
59
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Hava hattı iletkenlerinin en büyük salgı durumunda yapılara olan en küçük
yatay uzaklıkları
60
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Hava hattı iletkenlerinin ağaçlara olan en küçük yatay uzaklıkları
61
10. Yıl
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Kabullerde Dikkat Edilecek Hususlar
Yeraltı hatları
• Yeraltı hatlarının projesine, teknik şartnamelere
yönetmeliklere uygun olup olmadığı denetlenmelidir.
ve
ilgili
• Yeraltı Kablolarının tesis şekli, derinliği , ek yerlerinin ve kablo
başlıklarının durumu diğer kablo, su, doğalgaz, havagazı,
kanalizasyon ve benzeri tesislerle kesişme noktalarında alınan
güvenlik önlemleri incelenmeli hatlardaki gerilim düşümü ölçülerek
ve gerekli diğer inceleme, muayene ve denetimleri yapılmalıdır.
62
10. Yıl
Sunum Planı
OSB’lerin Yatırım Planlaması
Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası
Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik
Proje Onay ve Kabul Yetkileri
Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği
Elektrik Tesisleri Kabul Yönetmeliği
Dağıtım Tesislerinde İşletme
63
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
KESİCİ, AYIRICI VE YÜK AYIRICILARININ KONUMLARI :
•Kesiciler ve ayırıcılar açık konumlarında her türlü hava
koşullarında, devreyi tam ve güvenli bir biçimde ayırmış olmalıdır.
Burada ana kontakların konumlarının gözle görülmesi şart değildir.
•Bu aygıtların açık ve kapalı konumları güvenli bir düzenle konum
göstergesi ile fark edilmelidir.
•Özellikle son konumlar yanılmaya yer vermeyecek biçimde
işaretlenmelidir.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
TESİS VEYA CİHAZIN GERİLİMSİZ BIRAKILMASI :
Bir tesis veya cihazı gerilimsiz bırakmak;
1.
Bu tesisi, gerilim verebilen her kaynaktan gözle görünür
şekilde ayırmak,
2. Kesme cihazlarını açık durumda kilitlemek suretiyle bu tesisin
yeniden gerilim altına girmesine ait her türlü imkanı ortadan
kaldırmak için gerekli işlemlerin aynı zamanda yapılması
demektir.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
TEÇHİZATIN GERİLİM ALTINA ALINMASI :
Gerilimsiz halde bulunan bir teçhizatın topraklamalar ile
bağlantısını kestikten sonra ayırma ve kesme cihazlarını
kapatarak gerilimli sistemle bağlantısını yapmak demektir.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
KESME VEYA AYIRMA CİHAZININ KİLİTLENMESİ :
•Bir kesme veya ayırma cihazını kilitlemek, bu cihazın çalışmasını
önlemek ve onu belirli bir durumda ( ister açık, ister kapalı ) tutmak
için gerekli işlemlerin hepsini birden yapmak demektir.
•Sadece açık durumda kilitlenmiş bir kesme veya ayırma cihazı
üzerinde çalışmamak gerekir; zira bıçaklar veya çeneler gerilim
altında kalmış olabilirler.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE YAPMAK:
• Gerilimsiz boştaki bir teçhizata veya hatlara ait faz
iletkenlerinin toprak ayırıcısını kapatarak veya topraklama
kısa devre kablosunu ve ıstakasını kullanarak en yakındaki
topraklamaya bağlamaktır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
Gerilim Altında Çalışmak
•Enerjili bir teçhizat veya hattın yakınında emniyet
mesafelerine kadar sokulma zarureti olan çalışmalar
gerilim altında çalışmaya girer.
•Bir direk üzerinde çift devreden birisi enerjili iken
diğerinde yapılan çalışma da gerilim altında yapılan bir
çalışma sayılır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
Asgari Yaklaşım Mesafeleri
Gerilim altındaki iletkenler için kabul edilen mutlak yaklaşma
mesafeleri aşağıdadır.
750 - 15.000
15.000 - 50.000
50.000 - 150.000
150.000 - 250.000
250.000 - 420.000
volta kadar
“
“
“
“
“
“
“
“
30 cm
50 cm
120 cm
200 cm
350 cm
iletkenlerin hareketli olması halinde bu mesafeler iletkenin
en fazla hareket durumuna göre asgari olarak korunacaktır.
Normal çalışma sırasında üzerinde çalışılan teçhizatı kontrol
etme veya deneme için gerilim altına almak için yapılacak
çalışmalardır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
 Yüksek gerilim tesislerinde her türlü çalışmalar aşağıdaki
işlemlerden sonra yapılmalıdır.
 Üzerinde çalışılacak teçhizatı gerilim altına alabilecek
kesiciler önce ayırıcılar sonra açılmalıdır.
 Kesici ve ayırıcıların her fazının teker teker açık olduğu
gözle ve uygun araçlarla kontrol edilmelidir.
 Kesici ve ayırıcılar açık durumda kilitlenmelidir.
 Tesisin güvenlik altına alınması amacıyla kesme cihazları ile
kumanda tertibatı üzerine EMNİYET KARTLARI, İKAZ VE
İHBAR levhaları konulmalıdır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
Çalışma yerinde gerilim yokluğunun kontrolü iletkenlerin her biri
üzerinde neon lambalı kontrol ıstankası, hat tüfeği ve benzeri özel
aletler yardımı ile yapılmalıdır. Kısa devre edilme amacı ile
iletkenlerin üzerine çıplak iletkenin el ile atılmasının tehlikeli olduğu
unutulmamalıdır.
 Gerilim yokluğu tespit edilince topraklama ve kısa devre etme
işlemleri, çalışma yerinin mümkün olduğu kadar yakınında ve
çalışma yerini besleyebilecek bütün kollar üzerinde yapılmalıdır.
 Topraklama ayırıcılarının kapatılmış olması halinde dahi bu işlem
aynen uygulanmalıdır.
 Yukarıda anlatılan işlem enerji kaynaklarından ayrılmış olan hat
parçaları üzerinde de yapılmalıdır. Çünkü bu parçalar atmosferik
aşırı gerilimler veya endüksiyon tesirinde kalmış olabilirler.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
Topraklama ve kısa devre etme işlemine yalıtkan eldivenler,
baret, yalıtkan ayakkabı, yalıtkan halı veya tabure ile yalıtılmış
ıstankalar kullanılmalıdır.
 Topraklama ayırıcı bıçaklarının hepsinin kapalı olmasına dikkat
edilmelidir.
 Çalışma yerleri; levhalar, bayraklar, filamalar,
bariyerler vb. işaretlerle sınırlandırılmalıdırlar.
kordonlar,
 Gerilim altında kalmış bulunan tesis bölümlerine yaklaşılmasını
yasaklayıcı levhalar konulmalıdır.
 Kondansatör bulunan yerlerde her işlemden önce
kondansatörlerin boşaltılması gerekmektedir.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
Tersten enerji gelme ihtimali bulunan fider hücrelerine “ bu
fidere tersten
enerji gelebilir.” şeklinde uyarı levhaları
konulmalıdır.
Bu durum iki taraftan beslenen ve bir hat bölücü ayırıcısı ile
ayrılan Y.G. hattındaki ayırıcının kolu açık ve kapalı iken emniyetli
bir şekilde kilit altında tutulmalı ve direğin her iki yüzüne de
uzaktan okunabilecek şekilde “ Dikkat çift yönlü besleme vardır.”
levhası konulmalıdır.
Yapılacak çalışmalarda cihazların enerjileri kesilmeden hücre
korunma kapıları açılmamalı veya kaldırılmamalıdır.
Çalışma bitiminde alınmış olan güvenlik önlemleri kaldırılmalı,
hücre kapıları kapatılmalı ve daha sonra tesis gerilim altına
alınmalıdır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
Y.G. tarafında kesici bulunmayan transformatörün Y.G. ve A.G.
tarafından devre dışı bırakılması A.G. tarafından başlamak üzere önce
kesme ve sonrada Y.G. tarafından ayırma cihazları açılarak yapılmalıdır.
Y.G. sigortaları ancak görevlinin uzanabileceği bütün iletkenlerin
enerjisi kesildikten sonra sigortanın her iki tarafında gerilim
bulunmadığı kontrol edilecek ve daha sonra orijinali
ile
değiştirilecektir.
Gerilimin kesilmesi mümkün olmayan hallerde sigorta değiştirmek
zorunda kalınması halinde özel ıstanka, baret, yalıtkan tabure veya
halı, yalıtkan eldiven kullanılmalıdır.
Ayırıcı bıçakları açıkken üst kontaklarında gerilim var ise o direk
enerji altında olacağından
bu durumda sigorta değiştirme işi
yapılacaksa gerilim altında çalışma kurallarına göre çalışılmalıdır.
10. Yıl
Dağıtım Tesislerinde İşletme
MANEVRALARDA GENEL KURALLAR:
Direk üzerine çıkılmadan önce direğin her türlü gerilimden
arındırıldığından emin olunacaktır. Direğe çıkan bir kimsede emniyet
kemeri, güvenlik ayakkabısı, baret, takım torbası, vb. kişisel
koruyucular bulundurulmalıdır.
Direğin cinsine göre hazırlanmış tırmanma civataları, ayakçak,
özel kanca ve merdiven gibi tırmanıcılarla direk donatılmalıdır.
Emniyet kemeri çalışma süresince düşmeyi önleyen sağlam
noktalara bağlanmalıdır.
Kaldırma ve taşıma araçlarının gerilim altında bulunan veya
bulunmayan iletkenler yakınında kullanılması ve hareket ettirilmesi
esnasında bu araçların iletkenlere temas etmemeleri için özel
önlemler alınmalıdır.
10. Yıl
Sonuç Olarak OSB’lerin Yükümlülükleri
77
10. Yıl
Özelleştirme
Sonrası:
Hedef
EPDK tüm lisans sahibi şirketlerle birlikte;





Elektrik hizmetinin kaliteli, sürekli bir şekilde sunulduğu,
Rekabet koşullarında çalışan
İleri teknoloji ve bilgi sistemlerinin kullanıldığı,
Kayıp oranlarının OECD rakamlarına indiği,
Etkin ve verimli bir şebekeye sahip bir elektrik piyasasının
gerçekleşmesi
hedeflenmektedir.
78
10. Yıl
 Teşekkürler
Mehmet MUNGAN
[email protected]
79