Transcript Depressie bij kinderen – Frits Boer

Depressie bij kinderen en
jeugdigen
Prof.dr. Frits Boer
Rogier
Depressie bij kinderen en jeugdigen
Depressief syndroom:
• Affectief
• Lichamelijk
• Cognitief
Depressie bij kinderen en jeugdigen
Affectief (‘kernsymptomen’)
• Depressieve stemming
• Verlies interesse/ plezier
• DSM-IV kinderen/adolescenten:
• Óók prikkelbare stemming
• 1 jaar i.p.v. 2 jaar voor dysthyme stoornis
Depressie bij kinderen en jeugdigen
Lichamelijk
•
•
•
•
Gewicht > of <
Slaap > of <
Agitatie of remming
Moeheid
Cognitief
• Gevoelens waardeloosheid/ schuld
• Niet kunnen concentreren
• Denken aan dood/ suïcide
Depressie bij kinderen en jeugdigen
Leeftijdsspecifieke differentiële
depressiemanifestaties (de Wit, 2000)
• Kernsymptomen in alle fasen aanwezig:
– Depressieve of prikkelbare stemming
– Verlies van interesse of plezier
• Overige symptomen kunnen in loop
ontwikkeling verschillen
Depressie bij peuters en kleuters
Affectief
• Angst
• Agressie
Lichamelijk
• Buikpijn
Cognitief
• Minder symbolisch spel
Gedrag
• Huilerig, zeurderig
• Overaangepast
Depressie in schoolleeftijd
Affectief
• Angst
Lichamelijk
• Buikpijn, hoofdpijn
Cognitief
• Concentratieproblemen
• Leerremming
• Verminderde eigenwaarde
Gedrag
• Ongehoorzaam
Jenny
Depressie in adolescentie - 1
Affectief
• Stemmingsschommelingen
• Schuldgevoel
• Hypochondrie
• Piekeren
Lichamelijk
• Vermoeidheid (slaapwaakritme stoornissen)
• Hoofdpijn, buikpijn
Depressie in adolescentie - 2
Cognitief
Verminderde eigenwaarde
• Suïcidale gedachten
Gedrag
• Terugtrekken uit groep leeftijdgenoten
• Anti-sociaal gedrag
• Middelen misbruik
• Seksueel promiscu
Depressie bij kinderen en jeugdigen
• Voorkomen:
• Kinderen: 2-4% (meisjes = jongens)
• Adolescentie: 4-8% (meisjes > jongens)
• Oorzaak toename adolescentie:
•
•
•
•
Hormonale veranderingen?
Schoolverandering?
Cognitieve verandering
Ander soort depressie?
Thirza
Depressie bij kinderen óf jeugdigen?
Kinderdepressie:
• leidt minder tot volwassen depressie
• minder genetisch bepaald
• sterker geassocieerd met dysfunctioneren in
gezin
Nota bene:
• gemiddeld gesproken!
Behandeling
• Vooral ontwikkeld voor adolescenten
• Veelal ‘downward extensions’ van
protocollen voor volwassenen
Behandeling
• Park & Goodyer, 2000:
• Lichte depressie
– 4 weken: psychoeducatie & steun
– Bij succes: vervolgen gedurende 3-6 maanden,
anders naar:
• Matige depressie
– 8 weken: psychologische behandeling (individueel
+ ouderbegeleiding)
– Bij onvoldoende reactie: SSRI toevoegen
Behandeling
• Matige depressie
– Bij succes: vervolgen gedurende 3-6
maanden, anders naar:
• Ernstige depressie
– SSRI
– Psychologische behandeling
Behandeling
• Vervolgbehandeling, na 3-6 maanden staken
indien slechts één depressieve episode
• Bij 2 of meer episoden, nog 1 á 2 jaar
onderhoudsbehandeling
Behandeling – specifieke aspecten
Psychofarmacologische behandeling:
SSRI (fluoxetine ‘Prozac’):
• Pas op voor (licht verhoogde kans) op
zelfmoordgedachten en/of zelfbeschadiging
• Overweeg dat er mogelijk schadelijke
effecten zijn voor het zich ontwikkelende
brein
Behandeling – specifieke aspecten
Psychologische behandeling:
Interpersoonlijke therapie
• alleen voor adolescenten (IPT-A; Mufson)
Cognitieve gedragstherapie
• ook voor kinderen
Cognitieve gedragstherapie
Taking Action (Stark & Kendall, 1996)
Pak Aan (Braet e.a., 1997)
• Geschikt voor kinderen 9 tot 13 jaar
Cognitieve gedragstherapie
• Probeer er altijd iets aan te doen om
je beter te voelen
• Alleen het positieve zien
• Kijk er naar als een probleem
opgelost moet worden
Cognitieve gedragstherapie
• Anders denken
• Analyseer het probleem en zoek het
positieve
• Nooit in een sombere bui blijven
hangen
Cognitieve gedragstherapie
• Affectieve educatie
• gevoelens herkennen, relatie gedachtengevoelens, relatie gevoelens-problemen
• Actie
• opkikkertjes
• Probleemoplossend denken
• gebeurtenissen analyseren, stappenplan,
realistischer doelen stellen, positieve
zelfevaluaties
• Cognitieve herstructurering
Cognitieve gedragstherapie
• Cognitieve herstructurering
• opsporen en uitdagen van negatieve
gedachten, oefenen met helpende
gedachten, oefenen in anders denken,
bewijzen zoeken
Parallel aan cgt kind
• Oudercontact
•
•
•
•
cognitieve denkstijl beïnvloeden
positieve ondersteunen
stressfactoren opsporen
realistische doelen stellen
• Schoolcontact
• realistische doelen stellen
• positieve feedback
• remedial teaching