Transcript pobierz
Pacjent z zaburzeniami zachowania Andrzej Jasiewicz Katedra i Klika Psychiatrii PUM Zaburzenia zachowania Agresja Symulacja Manipulacja Osoba agresywna Ujawnia różne formy zachowania, których celem jest wyrządzenie szkody lub spowodowanie obrażeń innej żywej istoty, która podejmuje wysiłki by uniknąć takiego potraktowania. Motyw agresywnego zachowania Chęć wyrządzenia szkody drugiej osobie Ekspresja uczuć negatywnych Czynniki związane z agresją Genetyczne Przypuszczalne nieprawidłowości, chromosomów płciowych, np. XXX, XXY lub XYY. Genetycznie uwarunkowane zaburzenia metaboliczne, np. zespoły Sanfilip lub Vogta, fenyloketonuria łączą się z agresywnymi cechami osobowości. Hormonalne Wystąpienie czynów gwałtownych wiąże się z niektórymi zmianami hormonalnymi, np. z przełomem tarczycowym, chorobą Cushinga. Pewną rolę przypisuje się także wahaniom poziomów androgenów, estrogenów i progesteronu. Biograficzne (z wywiadu) Ofiara przemocy w przeszłości, ofiara znęcania się lub wykorzystywania w dzieciństwie, nieprawidłowe zworce zachowań rodziców, brak właściwych wzorców wychowawczych innych ważnych osób, niski poziom wykształcenia oraz incydenty gwałtownych zachowań w przeszłości Interpersonalne Niski poziom tolerancji frustracji, bezpośrednia prowokacja, narażenie na czyjąś przemoc Biochemiczne W impulsywności i agresji pewną rolę przypisuję się GABA i serotoninie Neurologiczne Uszkodzenie mózgu, takie jak guzy, urazy oraz napady padaczkowe (napady padaczkowe częściowe złożone, zespoły poudarowe, uszkodzenia obszarów czołowych, skroniowych i limbicznych). Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 1 Akatyzaja Choroba Alzheimera Choroba Huntingtona Choroba Parkinsona Choroba Wilsona Choroby naczyń mózgowych, udar Guzy mózgu Hipoglikemia Leki przeciwbólowe Majaczenie Majaczenie cholinolityczne Majaczenie, otępienie i inne zaburzenia poznawcze Nadczynność lub niedoczynność tarczycy Niedobory witamin Odhamowanie po lekach przeciwlękowych Porfiria Sadyzm seksualny Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 2 Stwardnienie rozsiane Toczeń trzewny Upośledzenie umysłowe Uraz mózgu Zaburzenia nastroju (mania) lub majaczenie wywołane steroidami Zaburzenia zachowania Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi Zaburzenie antysocjalne osobowości Zaburzenie dwubiegunowe Zaburzenie eksplozywne przerywane Zaburzenie graniczne osobowości Zaburzenie hiperkinetyczne z deficytem uwagi Zaburzenie opozycyjno-buntownicze Zaburzenie psychotyczne krótkotrwałe Zaburzenie schizoafektywne Zaburzenie stresowe pourazowe Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 3 Zaburzenie urojeniowe Zapalenie mózgu Zapalenie opon Zatrucie alkoholem i alkoholowy zespół odstawienny Zatrucie amfetamin lub zaburzenie psychotyczne wywołane amfetaminą Zatrucie kokainą lub zaburzenie psychotyczne wywołane kokainą Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS) Agresja w przebiegu zaburzeń psychicznych Schizofrenia 70% Zespół psychoorganiczny 13% Mania Majaczenie drżenne Zaburzenia osobowości Kl.Psych Wrocłwa 1992r. Częste objawy agresji i podniecenia psychoruchowego Zaburzenie Objawy Zachowanie Schizofrenia Abulia, spłycenie afektu, urojenia, dezorganizacja myślenia, omamy, wycofanie społeczne Nieprawidłowe zachowanie ruchowe, lęk, odhamowanie, drażliwość, agresja słowna i fizyczna, włóczenie się Zaburzenie dwubiegunowe Urojenia, podwyższenie/ drażliwość nastroju, omamy, gonitwa myśli, zaburzenia snu Nastawienia wielkościowe, impulsywność, przymusy mówienia, podniecenie psychoruchowe Otępienie/majaczenie Apatia, splątanie, urojenia, omamy, zaburzenia spostrzegania, wycofanie społeczne Nieprawidłowe zachowania ruchowe, lęk, odhamowanie, agresja słowa i fizyczna, włóczenie się Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi Splątanie, urojenia, euforia lub podwyższenie nastroju, omamy, nadwrażliwość zmysłów Lęk, zachowania dziwaczne, odhamowanie, impulsywność, drażliwość, panika, agresja słowna i fizyczna Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty przemocy Biograficzne (z wywiadu) Wykorzystywanie i zaniedbania w dzieciństwie. Usiłowania samobójcze i samouszkodzenia w przeszłości Wcześniejsze akty przemocy lub przemoc w rodzinie Wiek i płeć Młody wiek (13-25lat) Mężczyźni Czynniki psychiatryczne - Ostre objawy schorzeń psychicznych (słuchowe, omamy imperatywne, urojenia prześladowcze, psychotyczna dezorganizacja myślenia, nasilona pobudliwość) -Współwystępowanie poważnej choroby psychicznej z nadużywaniem substancji psychoaktywnych - Zaburzenia osobowości - zaburzenia związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (zatrucia, zespołu odstawinne) -UWAGA – przewlekły alkoholizm częściej prowadzi do katów przemocy niż upojenie alkoholem. Im więcej współwystępujących zaburzeń psychicznych, tym większe ryzyko przemocy Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty przemocy Czynniki emocjonalne -Rozegranie w działaniu (acting out) -Afekty złości i wściekłości -Chwiejność emocjonalna -Drażliwość i impulsywność -Niski poziom tolerancji frustracji Czynniki społeczne - Ograniczoność i ogólna słabość oparcia społecznego -Niski poziom społeczno-ekonomiczny -Niepodporządkowanie się wymaganiom leczenia Czynniki neurobiologiczne -majaczenie; HIV/AIDS -Upośledzenie umysłowe -Choroby neurologiczne -Napady padaczkowe, nieprawidłowości budowy mózgu -Uraz mózgu Pacjenci psychotyczni przyczyny agresji omamy imperatywne (nie muszą zawieszać zasad moralnych, najczęściej pacjenci opierają się „złym” głosom- nakazującym agresje, słuchają „dobrych” O poddaniu się głosom może decydować ich uporczywość, natężenie, reakcja afektywna, ocena głosu) Pacjenci psychotyczni przyczyny agresji Urojenia prześladowcze Agresja wyrazem „aktu samoobrony” na wyimaginowane zagrożenia. Urojenia usystematyzowane-silnie przeżywane, wyzwalają wzbudzenie emocjonalne, gniew, podniecenie Pacjenci ze zmianami organicznymi mózgu przyczyny agresji Wg badań Scheffela przemoc fizyczna była najczęstszym problemem z jakim borykały się rodziny pacjentów z otępieniem starczym Patel 1992r: z 90 pacjentów gerontopsychiatrycznych w ciągu pierwszych 3 dni hospitalizacji stawali się agresywni czesciej niż inni pacjenci (60%pacjentow) Objawy impulsywności obejmują: Impulsywną agresję Samouszkodzenia Zachowania stwarzające zagrożenie dla pacjenta (np. nieuporządkowanie życie seksualne z przygodami, licznymi partnerkami i bez zachowania środków bezpieczeństwa, nadużywanie substancji psychoaktywnych, kradzieże sklepowe, niebezpieczny sposób kierowania autem, rozrzutne wydawanie pieniędzy) Epizody objadania się i zażywania środków przeczyszczających Częste próby samobójcze lub ostrzeżenia o zamiarze popełnienia samobójstwa Zachowania wyzywające, skłaniające innych do agresji Co jest przyczyną dziwacznego lub nieodpowiedniego zachowania? Czy zawsze choroba psychiczna? OSOBOWOŚĆ 1. 2. Zespół cech określających zachowanie, myśli i emocje człowieka. Zasób mechanizmów obronnych. Osobowość TEMPERAMENT wrodzona konstytucjonalna zdeterminowana biologicznie reaktywność układy nerwowego, przebieg procesów psychicznych, motoryka, aktywność. CHARAKTER aktywność i czynna postawa wobec życia, siła woli i wytrwałość zgodna z zasadami etycznymi. Uwarunkowania cech osobowości - rozumienie współczesne GENETYCZNE – model wielogenowy -30-70% cech BIOLOGICZNE – czynniki działające we wczesnym okresie życia RODZINA i ŚRODOWISKO – modelowanie cech wrodzonych, skrajne zaniedbania, przemoc. KULTUROWE – zmienne geograficznie i historycznie Epidemiologia Trudne do badań – większość osób z zaburzeniami osobowości nie poszukuje pomocy lekarskiej Niska rzetelność diagnozy (za wyjątkiem osobowości antysocjalnej) Opisy kliniczne opierają się na retrospekcji Poszczególne kategorie diagnostyczne zaburzeń osobowości zachodzą na siebie 10-18% populacji Zaburzenia osobowości Skrajne lub znaczące odmienności w porównaniu z przeciętnym sposobem odnoszenia się do innych, spostrzegania, myślenia i odczuwania → początek w dzieciństwie lub okresie pokwitania, trwają nadal w okresie dojrzałości → nie są związane ze znacznym uszkodzeniem czy chorobą mózgu, nie są chorobą psychiczną Zaburzenia osobowości występują zwykle następujące objawy: (a) znacząco dysharmonijne postawy lub zachowania, wyrażające się w takich obszarach życia psychicznego jak: afektywność, kontrola zachowań impulsywnych, style myślenia lub przeżywania, relacje z innymi osobami (b) anormalne wzorce zachowań trwają przez długi okres czasu, i nie są ograniczone do zaostrzenia innego zaburzenia psychicznego Zaburzenia osobowości (c) anormalne wzorce zachowań utrudniają funkcjonowanie oraz relacje z innymi osobami (e) subiektywne uczucie dyskomfortu w przebiegu zaburzeń osobowości pojawiają się zwykle w późniejszym okresie jej trwania f) zaburzenia te prowadzą zwykle do gorszego funkcjonowania społecznego lub zawodowego Grupy zaburzeń osobowości wg DSM- IV A. Grupa ekscentryczna i dziwaczna Schizoidalna, schizotypowa, paranoiczna B. Grupa emocjonalna i dramatyczna Histrioniczna, narcystyczna, antysocjalna, borderline C. Grupa lękowa Unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsywna Specyficzne zaburzenia osobowości F 60 F 60.0 Osobowość paranoiczna F 60.1 Osobowość schizoidalna F 60.2 Osobowość dyssocjalna F 60.3 Osobowość chwiejna emocjonalnie F 60.4 Osobowość histrioniczna F 60.5 Osobowość anankastyczna F 60.6 Osobowość lękliwa (unikająca) F 60.7 Osobowość zależna F 60.8 Inne określone zaburzenia osobowości F 60.9 Zaburzenia osobowości BNO Osobowość dyssocjalna nie liczy się z uczuciami innych nieodpowiedzialna, łamie normy krótkie nietrwałe związki z innymi niska tolerancja frustracji i niski próg wyzwalania agresji i zachowań gwałtownych brak poczucia winy, niewrażliwy na kary chętnie obwinia innych, szukając usprawiedliwienia Problemy psychiatryczne: alkoholizm, używki,urazy Osobowość dyssocjalna Treści poznawcze: ”albo ja kogoś albo ktoś mnie”…np. okradnie „kłamanie jest ok !...chyba, że dam się przyłapać” „jak są tacy głupi żeby dać się wykorzystać to znaczy ze zasługują na swój los!” Osobowość dyssocjalna mężczyźni 3 - 10 x częściej 50-70% więźniów; 30-50% hospitalizowanych psychiatrycznie Osobowość chwiejna emocjonalnie (graniczna, z pogranicza, borderline) Niestabilne uczucia i nastroje Impulsywność, samouszkodzenia i/lub przemoc wobec innych Niestabilny obraz samego siebie Niestabilne i intensywne związki Lęk przed odrzuceniem Uporczywe uczucie pustki Objawy pseudopsychotyczne lub dysocjacyjne Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty przemocy Biograficzne (z wywiadu) Wykorzystywanie i zaniedbania w dzieciństwie. Usiłowania samobójcze i samouszkodzenia w przeszłości Wcześniejsze akty przemocy lub przemoc w rodzinie Wiek i płeć Młody wiek (13-25lat) Mężczyźni Czynniki psychiatryczne - Ostre objawy schorzeń psychicznych (słuchowe, omamy imperatywne, urojenia prześladowcze, psychotyczna dezorganizacja myślenia, nasilona pobudliwość) -Współwystępowanie poważnej choroby psychicznej z nadużywaniem substancji psychoaktywnych - Zaburzenia osobowości - zaburzenia związane z nadużywaniem substancji psychoaktywnych (zatrucia, zespołu odstawinne) -UWAGA – przewlekły alkoholizm częściej prowadzi do katów przemocy niż upojenie alkoholem. Im więcej współwystępujących zaburzeń psychicznych, tym większe ryzyko przemocy Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty przemocy Czynniki emocjonalne -Afekty złości i wściekłości -Chwiejność emocjonalna -Drażliwość i impulsywność -Niski poziom tolerancji frustracji Czynniki społeczne - Ograniczoność i ogólna słabość oparcia społecznego -Niski poziom społeczno-ekonomiczny -Niepodporządkowanie się wymaganiom leczenia Czynniki neurobiologiczne -majaczenie; HIV/AIDS -Upośledzenie umysłowe -Choroby neurologiczne -Napady padaczkowe, nieprawidłowości budowy mózgu -Uraz mózgu Metody zapobiegania agresji Komunikacja z osobami Co robić przy wezwaniu do sytuacji kryzysowej/konieczności negocjacji Podstawowe zasady: Rozmawiaj z osobami, które dokonały zgłoszenia Zdobądź jak najwięcej informacji na temat zdarzenia, które miało miejsce przed kontaktem z pacjentem Utrzymuj własne bezpieczeństwo jako priorytet (postawy heroiczne są niewskazane) Ogólne cele: Staraj się, aby pacjent cały czas był spokojny: wytłumacz mu, kim jesteś i dlaczego wezwano cię, abyś z nim rozmawiał Jasno formułuj zadawane pytania Zdobywaj potrzebne informacje Zmierzaj do bezpiecznego finału, z zachowaniem godności rozwiązania sytuacji Ważne zasady komunikowania się: Bądź świadom zarówno języka werbalnego, jak i niewerbalnego Słuchaj aktywnie – zapamiętuj i staraj się rozumieć, co w danej chwili się mówi, a także analizuj różne znaczenia i wiadomości Informacja zwrotna – przeanalizuj wraz z pacjentem jego słowa , aby upewnić się o właściwym ich zrozumieniu Empatia – pokaż, ze doceniasz, iż dzieli się on swoimi myślami, odczuciami i motywami Zawartość a odczucia – zaobserwuj różnice między tym, co zostaje powiedziane werbalnie a wiadomością rzeczywiście przekazywaną Używaj streszczeń kontrolnych – krótkich przeglądów poruszanych tematów, kwestii i wysuniętych żądań. Ważne sugestie: Używaj pytań otwartych, aby dać pacjentowi możliwość roztrząsania spraw, które leżą mu na sercu (może to pomóc w usuwaniu napięć, zachęcaniu pacjenta do mówienia, a tobie w określeniu jego stanu psychicznego) Słuchaj uważnie tego, co mówi pacjent – może to dostarczyć dalszych wskazówek odnośnie do postępowania – ukazuje twoje zaangażowanie w problemu pacjenta Bądź uczciwy, bezpośredni i szczery – staraj się zyskać zaufanie pacjenta Bądź neutralny – unikaj pochwał lub nagan bez koniecznej potrzeby Ważne sugestie: Ukierunkuj pacjenta na wspólne poszukiwanie alternatywnych rozwiązań, unikając tematu mówienia mu, jak ma postępować (telefon?) Staraj się zmieniać kierunek negatywnego biegu myślenia (fakty czy tylko odczucia?) Skonsultuj się z innymi członkami personelu przed zobowiązaniem się do czegokolwiek Jeśli została wezwana policja, wytłumacz powody jej obecności w sposób realistyczny, lecz neutralny Nie angażuj członków rodziny w negocjacje Sugestie dotyczące postępowania w konkretnych przypadkach Pacjent przeżywający zjawiska paranoidalne i omamy Unikaj przedłużającego się kontaktu wzrokowego i nie zbliżaj się za bardzo do pacjenta Potrzeba pacjenta wyjaśnienia swoich przeżyć może pozwolić ci na stworzenie dobrych wzajemnych stosunków. Nie próbuj wyperswadować pacjentowi jego urojeń – przyłącz się do jego punktu widzenia Pacjent przeżywający zjawiska paranoidalne i omamy Unikaj powoływania się na członków rodzin, którzy mogą być włączeni w system urojeń pacjenta Próbuj zdystansować się od zdarzeń, które mogły mieć miejsce w przeszłości (np. „przykro mi z powodu pańskich doświadczeń z przeszłości….. może tym razem uda nam się uporządkować sprawy lepiej…”) Bądź świadom, że twoja oferta pomocy może zostać odrzucona. Podstawowe zasady kontaktu osoby komunikującej się z pacjentem agresywnym Powstrzymać się od postawy osądzającej i nie traktować dosłownie obraźliwych zachowań pacjenta Unikać nierealnych oczekiwań np. że pacjent się zaraz uspokoi Nie okazywać wprost przewagi (groźne ruchy, gesty, wymachiwanie pasami przed nosem) Unikać przedłużającego się kontaktu wzrokowego Unikać przekrzykiwania Odpowiednio aranżować pomieszczenia Dać pacjentowi do zrozumienia, że jest się świadomym jego skłonności agresywnych (nie będzie nam musiał tego udowadniać w czynach, ma świadomość że na taką sytuację jesteśmy gotowi) Rozważyć, że może nastąpić eskalacja agresji w odpowiedzi na propozycje terapeutyczne Wyrażać chęć niesienia pomocy pacjentowi w odzyskaniu samokontroli Wykorzystać symboliczne przyjazne gesty: poproszenie by usiadł, zaproponowanie picia (plastikowy kubek), ciastka, papierosa itd. Komunikowanie się z pacjentem z zaburzeniami myślenia (np. schi) Empatia i aktywne słuchanie pozwala wejść w świat przeżyć chorego, zdobyć jego zaufanie i podnieść w jego oczach swoją wartość jako osoba pomagająca. Słuchając chorego należy panować nad sygnałami niewerbalnymi (zaskoczenie, zdumienie, niesmak) Ważne by pacjent czuł bezpieczeństwo i miał świadomość otrzymania pomocy w potrzebie, a także poczucie akceptacji ze strony personelu. Pacjent z cechami antyspołecznymi Odrobina pochlebstwa może ułatwić rozważenie z pacjentem alternatywnych rozwiązań (np. ukazanie, ze rozumiesz jego potrzebę komunikacji, jak ważne są ich jego opinie dla ciebie, wyrażenie chęci do współpracy, aby rozwiązać problem) Zachęcaj go do mówienia o tym, co doprowadziło do zaistnienia danej sytuacji Pacjent z cechami antyspołecznymi Staraj się przekonać pacjenta, że inne sposoby osiągania celów będą dla niego korzystniejsze – prowadź negocjacje ograniczone do realistycznych scenariuszy Skoncentruj jego uwagę na sobie, jako środku osiągania celów Pacjent z cechami pogranicznymi (borderline): Zapewnij „zrozumienie” i „bezkrytyczną akceptację” Pomóż mu rozwiązać problemy, tak aby uniknął „kolejnego niepowodzenia” Próbuj budować poczucie własnej wartości u pacjenta (np.. ”Byłeś naprawdę dobry w radzeniu sobie ze wszystkim do tej pory..”) Jeśli uda się wzbudzić zaufanie pacjenta, łatwiejsze może stać się postępowanie bardziej bezpośrednie Wykorzystuj pragnienie pacjenta bycia akceptowanym (np. „naprawdę sądzę, że byłoby najlepiej, gdybyśmy..”) Uświadom sobie, że zachowanie pacjenta będzie często nakierowane na zwrócenie na sobie uwagi; być może warto w takiej sytuacji zapytać: „Jak sądzisz, czego potrzebujesz w tej chwili?”) Nie bądź zaskoczony, jeśli pacjent zachowa się impulsywnie Pacjent w ostrym stresie: Pozwól na uwolnieni się uczuć (wentylacja uczuć) Staraj się skłonić pacjenta do opowiedzenia wydarzeń w sposób jak najbardziej obiektywny Skłoń go do rozważenia wyłonionych możliwości Przejrzyj opisy zdarzeń i ukaż bardziej racjonalną, obiektywną perspektywę ich postrzegania SYMULACJA ZABURZEŃ PSYCHICZNYCH Symulacja prewencyjna osoba, która ma zamiar popełnić przestępstwo lub je popełniła stwarza zapobiegawczo pozory choroby psychicznej, zgłasza się do lekarzy lub szpitala z symulowanymi objawami choroby psychicznej, aby potem powoływać się na to, że miała zaburzenia psychiczne w okresie popełnienia przestępstwa. Symulacja lekowa polega na wywoływaniu u siebie objawów chorobowych za pomocą leków lub innych substancji chemicznych. Najczęściej zdarza się przy symulowaniu chorób somatycznych /wywoływanie krwiomoczu, zakłóceń akcji serca, zmian skórnych/. Symulacja zwykła polega na świadomym produkowaniu objawów choroby psychicznej przez osobnika nie ujawniającego zaburzeń psychicznych. Symulujący chce uchodzić za chorego psychicznie i w tym celu produkuje objawy mające w jego mniemaniu przekonać otoczenie, że jest on chory. Przez cały czas świadomie kieruje swoim zachowaniem. Symulacja pozorna zachodzi w sytuacji, kiedy symulujący prezentuje objawy w sposób otwarty nie maskujący ukrytych celów, znajduje upodobanie w tego rodzaju zachowaniach, bawi nim siebie i otoczenie. Symulacja występująca w powiązaniu z zaburzeniami reaktywnymi W genezie symulacji i objawów histerii leżą podobne tendencje, które mogą realizować się poprzez podobne mechanizmy i dawać podobne objawy. U podstaw obu tych zjawisk leży tendencja uwolnienia się, ucieczki od trudnej sytuacji, w obu istotna jest rola elementów celowości, gry, sztuczności, przybierania różnych postaw i form zachowania. Początkowa symulacja może przekształcić się w stan reaktywny drogą utrwalania się i zautomatyzowania symulowanych objawów. Najczęściej : stany niepełnego osłupienia z mutyzmem, hiperkinezy, drżenia. Współistnienie objawów reaktywnych i symulowanych występuje w stanach reaktywnych mało nasilonych, najczęściej w depresji reaktywnej. Głównie symulowana jest niepamięć, przede wszystkim okresu związanego z przestępstwem i sprawą. Metasymulacja występuje wówczas kiedy po ustąpieniu zaburzeń reaktywnych podtrzymywane są przez pacjenta wygasłe objawy chorobowe. W miarę jak słabną i ustępują objawy reaktywne, pojawiają się elementy symulacyjne. Agrawacja polega na wyolbrzymianiu i przejaskrawianiu rzeczywistych zaburzeń czy anomalii psychicznych. Najczęstsze jej przykłady to agrawowanie przygnębienia w depresji, drażliwości, wybuchowości w zaburzeniach osobowości, obniżenia wydolności intelektualnej u osób z organicznym uszkodzeniem OUN. „Częstość rozpoznawania symulacji jest odwrotnie proporcjonalna do wiedzy psychiatrycznej rozpoznającego” Paul Julius Moebius Cechy różnicujące omamy słuchowe rzeczywiste z symulowanymi Rzeczywiste Symulacja okresowe Stałe Wyrazy lub zdania Niezrozumiałe lub niesłyszalne Często z urojeniami Bez związku z urojeniami Dążenie do wyciszenia omamów słuchowych Brak dążenia do wyciszenia omamów Stara się sprzeciwiać i nie podporządkowywać Twierdzi, że musi się podporządkować wszystkim omamom słuchowym E treści omamów słuchowych pytania o określone zachowania pacjenta W treści omamów pytania mające na celu uzyskanie ogólnych informacji Opis omamów zwykłym, codziennym słownictwem Opis omamów za pomocą niezwykłych dziwnych słów Cechy różnicujące omamy wzrokowe rzeczywiste z symulowanymi Rzeczywiste Symulacja Często razem z omamami słuchowymi Same omamy wzrokowe Zwykle kolorowe Biało-czarne Zwykłe osoby, zwierzęta lub przedmioty Niezwykłe, nietypowe Nie zmieniają się wraz z zamknięciem bądź otwarciem oczu Zmieniają się po zamknięciu oczu Zwykłe osoby naturalnego wzrostu Postacie miniaturowe lub gigantyczne Treść powiązana z omamami słuchowymi i urojeniami Treść niezwiązana z omamami słuchowymi i urojeniami Cechy różnicujące urojenia prawdziwe z symulowanymi Prawdziwe Symulacja Stopniowe tworzenie się i ustępowanie Nagle pojawiają się i znikają Stara się ukryć urojenia przed innymi Skwapliwie opowiada innym o treści urojeń Zachowanie zgodne z treścią urojeń Zachowanie niezgodne z treścią urojeń Dziwaczne treści urojeń połączone z dezorganizacją zachowania Dziwaczne treści urojeń bez wyraźniejszej dezorganizacji zachowania Bez większego upośledzenia czynności poznawczych Znaczne upośledzenie czynności poznawczych Cechy różnicujące zaburzenie dysocjacyjne rzeczywiste z symulowanymi Rzeczywiste Symulacja Zwykle pacjenci są towarzyscy, podporządkowani, w zachowaniu cechy uzależnienia, a nawet lepkości uczuciowej Zwykle pacjenci nie podporządkowują się, trzymają się z daleka od innych, nietowarzyscy, w zachowaniu cechy podejrzliwości i nieufności wobec badającego Pacjenci chętnie poddają się badaniom i Unikają badań i testów, odmawiają testom poddania się badaniom i testom Chętnie podporządkowują się zaleceniom lekarskim Odmawiają podporządkowania się zaleceniom Akceptują propozycje innych działań, które mogą pomóc w przezwyciężeniu upośledzenia funkcji i chętnie się do nich stosują Odmawiają poddania się jakimkolwiek działaniom mającym na celu przezwyciężenie prezentowanego upośledzenia funkcji Opis upośledzenia funkcji i uszkodzeń zwykle ogólnikowy, niedokładny Opis upośledzenia funkcji i uszkodzeń zwykle niezwykle dokładny Wskazówki pomocnicze w rozpoznaniu symulacji psychozy: Teatralność zachowania, dążenie do skupiania uwagi na swojej chorobie Objawy nie odpowiadają żądnym znanym jednostkom chorobowym Na ogół sposób zachowania nie jest zgodny z treścią zgłaszanych urojeń: nie obserwuje się podniecenia, zmian postępowania, barykadowania się w pokoju, posiadania przy sobie broni, itp. Sprzeczności wyjaśnień i informacji udzielanych przez pacjenta Dążenie do przyjęcia inicjatywy nad przebiegiem wywiadu, próby zastraszenia lekarza Symulacja psychozy Odpowiedzi wymijające, częste powtarzanie pytania, zwykle wypowiedzi powolne – umożliwia to przygotowanie odpowiedzi Bardzo rzadko symulowanie są objawy resztkowe lub negatywne schizofrenii Obok objawów psychotycznych udawanie ubytków funkcji poznawczych, co się objawia udzielaniem odpowiedzi przybliżonych na pytania Symulacja psychozy Objawy występują tylko podczas obserwacji przez inne osoby Dane z innych źródeł często dostarczają wiele nowych i innych niż podawane przez pacjenta informacji na temat jego przeszłości, funkcjonowania oraz objawów Pacjent manipulujący Manipulacja niektórzy etologowie uznają zachowania manipulacyjne za: „samolubne, lecz adaptacyjne” (wykorzystywanie innych dla osiągnięcia własnych celów). Pacjent manipulujący W kontekście psychiatrii nastawienie i zachowania manipulacyjne są zazwyczaj związane z niedostosowaniem i obejmują : Niewłaściwe lub nierozsądne żądania - Żądanie pacjenta, by lekarz poświęcił mu więcej czasu niż innym pacjentom - Chęć współpracy jedynie z konkretnym lekarzem - Akceptowanie wyłącznie jednego sposobu przebiegu akcji (np. przyjęcie do szpitala, konkretne leki lub inna forma leczenia). - - - Konsekwencje niespełnienia żądań: Zgłaszanie dodatkowych objawów, o których wcześniej nie było wspomniane Ukryte lub bezpośrednio wygłaszane groźby zranienia siebie, wystosowania formalnej skargi, wytoczenia sprawy sądowej lub zastosowania przemocy Bierny opór (odmowa opuszczania pokoju w razie nieosiągnięcia satysfakcji z przebiegu konsultacji) - - Werbalna lub fizyczna napaść na personel/niszczenie własności Faktyczne skargi odnoszące się do leczenia (otrzymanego lub tego, na które pacjent się nie godził) lub fałszywe oskarżenia pod kątem personelu dotyczące niewłaściwego postępowania. Jak unikać pulapek w kontakcie z pacjentam manipulującym? Obiektywnie oceniać stan pacjenta, bez uprzędzeń i bez brania pod uwagę opinii współpracowników. Wszystko na tej ziemi ma tendencje do zmian….też stan pacjenta. Uważaj na apele do własnej próżności „Pan jest najlepszy w tym szpitalu”…inni słyszeli to przed tobą Nie daj się wciągnąć w krytykę koleżanek z pracy Nigdy nie umawiaj się na „prywatne konsultacje” z pacjentem płci przeciwnej! Nie podawaj pacjentom prywatnych informacji na własny temat ani prywatnego numeru telefonu. Dziękuję za uwagę POWODZENIA!