Transcript pobierz

Pacjent z zaburzeniami
zachowania
Andrzej Jasiewicz
Katedra i Klika Psychiatrii PUM
Zaburzenia zachowania
 Agresja
 Symulacja
 Manipulacja
Osoba agresywna

Ujawnia różne formy zachowania, których
celem jest wyrządzenie szkody lub
spowodowanie obrażeń innej żywej istoty,
która podejmuje wysiłki by uniknąć takiego
potraktowania.
Motyw agresywnego zachowania

Chęć wyrządzenia szkody drugiej osobie

Ekspresja uczuć negatywnych
Czynniki związane z agresją
Genetyczne
Przypuszczalne nieprawidłowości, chromosomów płciowych, np.
XXX, XXY lub XYY. Genetycznie uwarunkowane zaburzenia
metaboliczne, np. zespoły Sanfilip lub Vogta, fenyloketonuria łączą
się z agresywnymi cechami osobowości.
Hormonalne
Wystąpienie czynów gwałtownych wiąże się z niektórymi zmianami
hormonalnymi, np. z przełomem tarczycowym, chorobą Cushinga.
Pewną rolę przypisuje się także wahaniom poziomów androgenów,
estrogenów i progesteronu.
Biograficzne
(z wywiadu)
Ofiara przemocy w przeszłości, ofiara znęcania się lub
wykorzystywania w dzieciństwie, nieprawidłowe zworce zachowań
rodziców, brak właściwych wzorców wychowawczych innych
ważnych osób, niski poziom wykształcenia oraz incydenty
gwałtownych zachowań w przeszłości
Interpersonalne
Niski poziom tolerancji frustracji, bezpośrednia prowokacja, narażenie
na czyjąś przemoc
Biochemiczne
W impulsywności i agresji pewną rolę przypisuję się GABA i
serotoninie
Neurologiczne
Uszkodzenie mózgu, takie jak guzy, urazy oraz napady padaczkowe
(napady padaczkowe częściowe złożone, zespoły poudarowe,
uszkodzenia obszarów czołowych, skroniowych i limbicznych).
Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 1
Akatyzaja
Choroba Alzheimera
Choroba Huntingtona
Choroba Parkinsona
Choroba Wilsona
Choroby naczyń mózgowych, udar
Guzy mózgu
Hipoglikemia
Leki przeciwbólowe
Majaczenie
Majaczenie cholinolityczne
Majaczenie, otępienie i inne zaburzenia poznawcze
Nadczynność lub niedoczynność tarczycy
Niedobory witamin
Odhamowanie po lekach przeciwlękowych
Porfiria
Sadyzm seksualny
Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 2
Stwardnienie rozsiane
Toczeń trzewny
Upośledzenie umysłowe
Uraz mózgu
Zaburzenia nastroju (mania) lub majaczenie wywołane steroidami
Zaburzenia zachowania
Zaburzenia związane z substancjami psychoaktywnymi
Zaburzenie antysocjalne osobowości
Zaburzenie dwubiegunowe
Zaburzenie eksplozywne przerywane
Zaburzenie graniczne osobowości
Zaburzenie hiperkinetyczne z deficytem uwagi
Zaburzenie opozycyjno-buntownicze
Zaburzenie psychotyczne krótkotrwałe
Zaburzenie schizoafektywne
Zaburzenie stresowe pourazowe
Zaburzenia związane z zachowaniem agresywnym 3
Zaburzenie urojeniowe
Zapalenie mózgu
Zapalenie opon
Zatrucie alkoholem i alkoholowy zespół odstawienny
Zatrucie amfetamin lub zaburzenie psychotyczne wywołane amfetaminą
Zatrucie kokainą lub zaburzenie psychotyczne wywołane kokainą
Zespół nabytego upośledzenia odporności (AIDS)
Agresja w przebiegu zaburzeń
psychicznych
Schizofrenia 70%
 Zespół psychoorganiczny 13%
 Mania
 Majaczenie drżenne
 Zaburzenia osobowości


Kl.Psych Wrocłwa 1992r.
Częste objawy agresji i podniecenia
psychoruchowego
Zaburzenie
Objawy
Zachowanie
Schizofrenia
Abulia, spłycenie afektu,
urojenia, dezorganizacja
myślenia, omamy, wycofanie
społeczne
Nieprawidłowe zachowanie
ruchowe, lęk, odhamowanie,
drażliwość, agresja słowna i
fizyczna, włóczenie się
Zaburzenie dwubiegunowe
Urojenia, podwyższenie/
drażliwość nastroju, omamy,
gonitwa myśli, zaburzenia
snu
Nastawienia wielkościowe,
impulsywność, przymusy
mówienia, podniecenie
psychoruchowe
Otępienie/majaczenie
Apatia, splątanie, urojenia,
omamy, zaburzenia
spostrzegania, wycofanie
społeczne
Nieprawidłowe zachowania
ruchowe, lęk, odhamowanie,
agresja słowa i fizyczna,
włóczenie się
Zaburzenia związane z
substancjami
psychoaktywnymi
Splątanie, urojenia, euforia
lub podwyższenie nastroju,
omamy, nadwrażliwość
zmysłów
Lęk, zachowania dziwaczne,
odhamowanie,
impulsywność, drażliwość,
panika, agresja słowna i
fizyczna
Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty
przemocy
Biograficzne (z wywiadu)
Wykorzystywanie i zaniedbania w dzieciństwie.
Usiłowania samobójcze i samouszkodzenia w przeszłości
Wcześniejsze akty przemocy lub przemoc w rodzinie
Wiek i płeć
Młody wiek (13-25lat)
Mężczyźni
Czynniki psychiatryczne
- Ostre objawy schorzeń psychicznych (słuchowe,
omamy imperatywne, urojenia prześladowcze,
psychotyczna dezorganizacja myślenia, nasilona
pobudliwość)
-Współwystępowanie poważnej choroby psychicznej z
nadużywaniem substancji psychoaktywnych
- Zaburzenia osobowości
- zaburzenia związane z nadużywaniem substancji
psychoaktywnych (zatrucia, zespołu odstawinne)
-UWAGA – przewlekły alkoholizm częściej prowadzi do
katów przemocy niż upojenie alkoholem. Im więcej
współwystępujących zaburzeń psychicznych, tym
większe ryzyko przemocy
Najczęstsze wskaźniki zapowiadające
przemoc oraz korelaty przemocy
Czynniki emocjonalne
-Rozegranie w działaniu (acting out)
-Afekty złości i wściekłości
-Chwiejność emocjonalna
-Drażliwość i impulsywność
-Niski poziom tolerancji frustracji
Czynniki społeczne
- Ograniczoność i ogólna słabość oparcia społecznego
-Niski poziom społeczno-ekonomiczny
-Niepodporządkowanie się wymaganiom leczenia
Czynniki neurobiologiczne
-majaczenie; HIV/AIDS
-Upośledzenie umysłowe
-Choroby neurologiczne
-Napady padaczkowe, nieprawidłowości budowy mózgu
-Uraz mózgu
Pacjenci psychotyczni
przyczyny agresji
omamy imperatywne
(nie muszą zawieszać zasad moralnych,
najczęściej pacjenci opierają się „złym”
głosom- nakazującym agresje, słuchają
„dobrych”
O poddaniu się głosom może decydować ich
uporczywość, natężenie, reakcja afektywna,
ocena głosu)

Pacjenci psychotyczni
przyczyny agresji
Urojenia prześladowcze
Agresja wyrazem „aktu samoobrony” na
wyimaginowane zagrożenia.

Urojenia usystematyzowane-silnie
przeżywane, wyzwalają wzbudzenie
emocjonalne, gniew, podniecenie
Pacjenci ze zmianami organicznymi mózgu
przyczyny agresji
Wg badań Scheffela przemoc fizyczna była
najczęstszym problemem z jakim borykały
się rodziny pacjentów z otępieniem
starczym
 Patel 1992r: z 90 pacjentów
gerontopsychiatrycznych w ciągu
pierwszych 3 dni hospitalizacji stawali się
agresywni czesciej niż inni pacjenci
(60%pacjentow)

Objawy impulsywności
obejmują:






Impulsywną agresję
Samouszkodzenia
Zachowania stwarzające zagrożenie dla pacjenta
(np. nieuporządkowanie życie seksualne z przygodami,
licznymi partnerkami i bez zachowania środków
bezpieczeństwa, nadużywanie substancji
psychoaktywnych, kradzieże sklepowe, niebezpieczny
sposób kierowania autem, rozrzutne wydawanie
pieniędzy)
Epizody objadania się i zażywania środków
przeczyszczających
Częste próby samobójcze lub ostrzeżenia o zamiarze
popełnienia samobójstwa
Zachowania wyzywające, skłaniające innych do agresji
Co jest przyczyną dziwacznego
lub nieodpowiedniego zachowania?
Czy zawsze choroba psychiczna?
OSOBOWOŚĆ
1.
2.
Zespół cech określających zachowanie,
myśli i emocje człowieka.
Zasób mechanizmów obronnych.
Osobowość

TEMPERAMENT
wrodzona konstytucjonalna zdeterminowana
biologicznie reaktywność układy nerwowego,
przebieg procesów psychicznych, motoryka,
aktywność.

CHARAKTER
aktywność i czynna postawa wobec życia, siła
woli i wytrwałość zgodna z zasadami etycznymi.
Uwarunkowania cech osobowości
- rozumienie współczesne

GENETYCZNE – model wielogenowy -30-70% cech

BIOLOGICZNE – czynniki działające we wczesnym okresie
życia

RODZINA i ŚRODOWISKO – modelowanie cech
wrodzonych, skrajne zaniedbania, przemoc.

KULTUROWE – zmienne geograficznie i historycznie
Epidemiologia




Trudne do badań – większość osób z zaburzeniami
osobowości nie poszukuje pomocy lekarskiej
Niska rzetelność diagnozy (za wyjątkiem osobowości
antysocjalnej)
Opisy kliniczne opierają się na retrospekcji
Poszczególne kategorie diagnostyczne zaburzeń osobowości
zachodzą na siebie
10-18% populacji
Zaburzenia osobowości
Skrajne lub znaczące odmienności w porównaniu z
przeciętnym sposobem odnoszenia się do innych,
spostrzegania, myślenia i odczuwania
→ początek
w dzieciństwie lub okresie pokwitania,
trwają nadal w okresie dojrzałości
→ nie
są związane ze znacznym uszkodzeniem czy
chorobą mózgu, nie są chorobą psychiczną
Zaburzenia osobowości
występują zwykle następujące objawy:
(a) znacząco dysharmonijne postawy lub zachowania,
wyrażające się w takich obszarach życia
psychicznego jak: afektywność, kontrola
zachowań impulsywnych, style myślenia lub
przeżywania, relacje z innymi osobami
(b) anormalne wzorce zachowań trwają przez długi
okres czasu, i nie są ograniczone do zaostrzenia
innego zaburzenia psychicznego
Zaburzenia osobowości
(c) anormalne wzorce zachowań utrudniają
funkcjonowanie oraz relacje z innymi osobami
(e) subiektywne uczucie dyskomfortu w przebiegu
zaburzeń osobowości pojawiają się zwykle w
późniejszym okresie jej trwania
f) zaburzenia te prowadzą zwykle do gorszego
funkcjonowania społecznego lub zawodowego
Grupy zaburzeń osobowości
wg DSM- IV
A. Grupa ekscentryczna i dziwaczna
Schizoidalna, schizotypowa, paranoiczna
B. Grupa emocjonalna i dramatyczna
Histrioniczna, narcystyczna, antysocjalna,
borderline
C. Grupa lękowa
Unikająca, zależna, obsesyjno-kompulsywna
Specyficzne zaburzenia
osobowości F 60
F 60.0 Osobowość paranoiczna
F 60.1 Osobowość schizoidalna
F 60.2 Osobowość dyssocjalna
F 60.3 Osobowość chwiejna emocjonalnie
F 60.4 Osobowość histrioniczna
F 60.5 Osobowość anankastyczna
F 60.6 Osobowość lękliwa (unikająca)
F 60.7 Osobowość zależna
F 60.8 Inne określone zaburzenia osobowości
F 60.9 Zaburzenia osobowości BNO
Osobowość dyssocjalna






nie liczy się z uczuciami innych
nieodpowiedzialna, łamie normy
krótkie nietrwałe związki z innymi
niska tolerancja frustracji i niski próg wyzwalania
agresji i zachowań gwałtownych
brak poczucia winy, niewrażliwy na kary
chętnie obwinia innych, szukając usprawiedliwienia
Problemy psychiatryczne: alkoholizm, używki,urazy
Osobowość dyssocjalna
Treści poznawcze:
”albo ja kogoś albo ktoś mnie”…np. okradnie
„kłamanie jest ok !...chyba, że dam się
przyłapać”
„jak są tacy głupi żeby dać się wykorzystać to
znaczy ze zasługują na swój los!”
Osobowość dyssocjalna



mężczyźni 3 - 10 x częściej
50-70% więźniów;
30-50% hospitalizowanych psychiatrycznie
Osobowość chwiejna emocjonalnie
(graniczna, z pogranicza, borderline)







Niestabilne uczucia i nastroje
Impulsywność, samouszkodzenia i/lub przemoc
wobec innych
Niestabilny obraz samego siebie
Niestabilne i intensywne związki
Lęk przed odrzuceniem
Uporczywe uczucie pustki
Objawy pseudopsychotyczne lub dysocjacyjne
Najczęstsze wskaźniki zapowiadające przemoc oraz korelaty
przemocy
Biograficzne (z wywiadu)
Wykorzystywanie i zaniedbania w dzieciństwie.
Usiłowania samobójcze i samouszkodzenia w
przeszłości
Wcześniejsze akty przemocy lub przemoc w rodzinie
Wiek i płeć
Młody wiek (13-25lat)
Mężczyźni
Czynniki psychiatryczne
- Ostre objawy schorzeń psychicznych (słuchowe,
omamy imperatywne, urojenia prześladowcze,
psychotyczna dezorganizacja myślenia, nasilona
pobudliwość)
-Współwystępowanie poważnej choroby psychicznej z
nadużywaniem substancji psychoaktywnych
- Zaburzenia osobowości
- zaburzenia związane z nadużywaniem substancji
psychoaktywnych (zatrucia, zespołu odstawinne)
-UWAGA – przewlekły alkoholizm częściej prowadzi
do katów przemocy niż upojenie alkoholem. Im więcej
współwystępujących zaburzeń psychicznych, tym
większe ryzyko przemocy
Najczęstsze wskaźniki zapowiadające
przemoc oraz korelaty przemocy
Czynniki emocjonalne
-Afekty złości i wściekłości
-Chwiejność emocjonalna
-Drażliwość i impulsywność
-Niski poziom tolerancji frustracji
Czynniki społeczne
- Ograniczoność i ogólna słabość oparcia społecznego
-Niski poziom społeczno-ekonomiczny
-Niepodporządkowanie się wymaganiom leczenia
Czynniki neurobiologiczne -majaczenie; HIV/AIDS
-Upośledzenie umysłowe
-Choroby neurologiczne
-Napady padaczkowe, nieprawidłowości budowy
mózgu
-Uraz mózgu
Metody zapobiegania agresji

Komunikacja z osobami
Co robić przy wezwaniu do sytuacji
kryzysowej/konieczności negocjacji
Podstawowe zasady:
 Rozmawiaj z osobami, które dokonały
zgłoszenia
 Zdobądź jak najwięcej informacji na temat
zdarzenia, które miało miejsce przed
kontaktem z pacjentem
 Utrzymuj własne bezpieczeństwo jako
priorytet (postawy heroiczne są
niewskazane)
Ogólne cele:
 Staraj się, aby pacjent cały czas był
spokojny: wytłumacz mu, kim jesteś
i dlaczego wezwano cię, abyś z nim
rozmawiał
 Jasno formułuj zadawane pytania
 Zdobywaj potrzebne informacje
 Zmierzaj do bezpiecznego finału, z
zachowaniem godności rozwiązania sytuacji
Ważne zasady komunikowania się:
 Bądź świadom zarówno języka werbalnego,
jak i niewerbalnego
 Słuchaj aktywnie – zapamiętuj i staraj się
rozumieć, co w danej chwili się mówi, a także
analizuj różne znaczenia i wiadomości
 Informacja zwrotna – przeanalizuj wraz z
pacjentem jego słowa , aby upewnić się o
właściwym ich zrozumieniu
Empatia – pokaż, ze doceniasz, iż dzieli się
on swoimi myślami, odczuciami i
motywami
 Zawartość a odczucia – zaobserwuj różnice
między tym, co zostaje powiedziane
werbalnie a wiadomością rzeczywiście
przekazywaną
 Używaj streszczeń kontrolnych – krótkich
przeglądów poruszanych tematów, kwestii i
wysuniętych żądań.

Ważne sugestie:
 Używaj pytań otwartych, aby dać pacjentowi
możliwość roztrząsania spraw, które leżą mu na
sercu (może to pomóc w usuwaniu napięć,
zachęcaniu pacjenta do mówienia, a tobie
w określeniu jego stanu psychicznego)
 Słuchaj uważnie tego, co mówi pacjent – może to
dostarczyć dalszych wskazówek odnośnie do
postępowania – ukazuje twoje zaangażowanie
w problemu pacjenta
 Bądź uczciwy, bezpośredni i szczery – staraj się
zyskać zaufanie pacjenta
 Bądź neutralny – unikaj pochwał lub nagan bez
koniecznej potrzeby
Ważne sugestie:





Ukierunkuj pacjenta na wspólne poszukiwanie
alternatywnych rozwiązań, unikając tematu
mówienia mu, jak ma postępować (telefon?)
Staraj się zmieniać kierunek negatywnego biegu
myślenia (fakty czy tylko odczucia?)
Skonsultuj się z innymi członkami personelu
przed zobowiązaniem się do czegokolwiek
Jeśli została wezwana policja, wytłumacz powody
jej obecności w sposób realistyczny, lecz
neutralny
Nie angażuj członków rodziny w negocjacje
Sugestie dotyczące postępowania
w konkretnych przypadkach
Pacjent przeżywający zjawiska paranoidalne i
omamy
 Unikaj przedłużającego się kontaktu wzrokowego i
nie zbliżaj się za bardzo do pacjenta
 Potrzeba pacjenta wyjaśnienia swoich przeżyć
może pozwolić ci na stworzenie dobrych
wzajemnych stosunków.
 Nie próbuj wyperswadować pacjentowi jego urojeń
– przyłącz się do jego punktu widzenia
Pacjent przeżywający zjawiska paranoidalne i omamy



Unikaj powoływania się na członków rodzin,
którzy mogą być włączeni w system urojeń
pacjenta
Próbuj zdystansować się od zdarzeń, które mogły
mieć miejsce w przeszłości (np. „przykro mi z
powodu pańskich doświadczeń z przeszłości…..
może tym razem uda nam się uporządkować
sprawy lepiej…”)
Bądź świadom, że twoja oferta pomocy może
zostać odrzucona.
Podstawowe zasady kontaktu osoby komunikującej
się z pacjentem agresywnym






Powstrzymać się od postawy osądzającej i nie traktować
dosłownie obraźliwych zachowań pacjenta
Unikać nierealnych oczekiwań np. że pacjent się zaraz
uspokoi
Nie okazywać wprost przewagi (groźne ruchy, gesty,
wymachiwanie pasami przed nosem)
Unikać przedłużającego się kontaktu wzrokowego
Unikać przekrzykiwania
Odpowiednio aranżować pomieszczenia
Dać pacjentowi do zrozumienia, że jest się
świadomym jego skłonności agresywnych
(nie będzie nam musiał tego udowadniać w
czynach, ma świadomość że na taką sytuację
jesteśmy gotowi)
 Rozważyć, że może nastąpić eskalacja agresji w
odpowiedzi na propozycje terapeutyczne
 Wyrażać chęć niesienia pomocy pacjentowi w
odzyskaniu samokontroli
 Wykorzystać symboliczne przyjazne gesty:
poproszenie by usiadł, zaproponowanie picia
(plastikowy kubek), ciastka, papierosa itd.

Komunikowanie się z pacjentem z
zaburzeniami myślenia (np. schi)

Empatia i aktywne słuchanie pozwala wejść w
świat przeżyć chorego, zdobyć jego zaufanie i
podnieść w jego oczach swoją wartość jako osoba
pomagająca.

Słuchając chorego należy panować nad sygnałami
niewerbalnymi (zaskoczenie, zdumienie, niesmak)

Ważne by pacjent czuł bezpieczeństwo i miał
świadomość otrzymania pomocy w potrzebie, a
także poczucie akceptacji ze strony personelu.
Pacjent z cechami antyspołecznymi
Odrobina pochlebstwa może ułatwić
rozważenie z pacjentem alternatywnych
rozwiązań (np. ukazanie, ze rozumiesz jego
potrzebę komunikacji, jak ważne są ich jego
opinie dla ciebie, wyrażenie chęci do
współpracy, aby rozwiązać problem)
 Zachęcaj go do mówienia o tym, co
doprowadziło do zaistnienia danej sytuacji

Pacjent z cechami antyspołecznymi
Staraj się przekonać pacjenta, że inne
sposoby osiągania celów będą dla niego
korzystniejsze – prowadź negocjacje
ograniczone do realistycznych scenariuszy
 Skoncentruj jego uwagę na sobie, jako
środku osiągania celów

Pacjent z cechami pogranicznymi
(borderline):




Zapewnij „zrozumienie” i „bezkrytyczną
akceptację”
Pomóż mu rozwiązać problemy, tak aby uniknął
„kolejnego niepowodzenia”
Próbuj budować poczucie własnej wartości u
pacjenta (np.. ”Byłeś naprawdę dobry w
radzeniu sobie ze wszystkim do tej pory..”)
Jeśli uda się wzbudzić zaufanie pacjenta,
łatwiejsze może stać się postępowanie bardziej
bezpośrednie



Wykorzystuj pragnienie pacjenta bycia
akceptowanym (np. „naprawdę sądzę, że byłoby
najlepiej, gdybyśmy..”)
Uświadom sobie, że zachowanie pacjenta będzie
często nakierowane na zwrócenie na sobie uwagi;
być może warto w takiej sytuacji zapytać: „Jak
sądzisz, czego potrzebujesz w tej chwili?”)
Nie bądź zaskoczony, jeśli pacjent zachowa się
impulsywnie
Pacjent w ostrym stresie:




Pozwól na uwolnieni się uczuć (wentylacja uczuć)
Staraj się skłonić pacjenta do opowiedzenia
wydarzeń w sposób jak najbardziej obiektywny
Skłoń go do rozważenia wyłonionych możliwości
Przejrzyj opisy zdarzeń i ukaż bardziej racjonalną,
obiektywną perspektywę ich postrzegania
SYMULACJA ZABURZEŃ
PSYCHICZNYCH
Symulacja prewencyjna
osoba, która ma zamiar popełnić przestępstwo
lub je popełniła stwarza zapobiegawczo
pozory choroby psychicznej, zgłasza się do
lekarzy lub szpitala z symulowanymi
objawami choroby psychicznej, aby potem
powoływać się na to, że miała zaburzenia
psychiczne w okresie popełnienia
przestępstwa.

Symulacja lekowa
polega na wywoływaniu u siebie objawów
chorobowych za pomocą leków lub innych
substancji chemicznych. Najczęściej zdarza
się przy symulowaniu chorób somatycznych
/wywoływanie krwiomoczu, zakłóceń akcji
serca, zmian skórnych/.

Symulacja zwykła
polega na świadomym produkowaniu
objawów choroby psychicznej przez
osobnika nie ujawniającego zaburzeń
psychicznych. Symulujący chce uchodzić za
chorego psychicznie i w tym celu produkuje
objawy mające w jego mniemaniu
przekonać otoczenie, że jest on chory. Przez
cały czas świadomie kieruje swoim
zachowaniem.

Symulacja pozorna
zachodzi w sytuacji, kiedy symulujący
prezentuje objawy w sposób otwarty nie
maskujący ukrytych celów, znajduje
upodobanie w tego rodzaju zachowaniach,
bawi nim siebie i otoczenie.

Symulacja występująca
w powiązaniu
z zaburzeniami reaktywnymi

W genezie symulacji i objawów histerii leżą
podobne tendencje, które mogą realizować
się poprzez podobne mechanizmy i dawać
podobne objawy. U podstaw obu tych
zjawisk leży tendencja uwolnienia się,
ucieczki od trudnej sytuacji, w obu istotna
jest rola elementów celowości, gry,
sztuczności, przybierania różnych postaw i
form zachowania.
Początkowa symulacja może przekształcić
się w stan reaktywny drogą utrwalania się i
zautomatyzowania symulowanych
objawów.
 Najczęściej : stany niepełnego osłupienia z
mutyzmem, hiperkinezy, drżenia.

Współistnienie objawów reaktywnych i
symulowanych występuje w stanach
reaktywnych mało nasilonych, najczęściej
w depresji reaktywnej.
 Głównie symulowana jest niepamięć,
przede wszystkim okresu związanego z
przestępstwem i sprawą.


Metasymulacja występuje wówczas kiedy
po ustąpieniu zaburzeń reaktywnych
podtrzymywane są przez pacjenta wygasłe
objawy chorobowe.
W miarę jak słabną i ustępują objawy
reaktywne, pojawiają się elementy
symulacyjne.
Agrawacja polega na wyolbrzymianiu
i przejaskrawianiu rzeczywistych zaburzeń
czy anomalii psychicznych.
Najczęstsze jej przykłady to agrawowanie
przygnębienia w depresji, drażliwości,
wybuchowości w zaburzeniach osobowości,
obniżenia wydolności intelektualnej u osób
z organicznym uszkodzeniem OUN.

„Częstość rozpoznawania symulacji jest
odwrotnie proporcjonalna do wiedzy
psychiatrycznej rozpoznającego”
Paul Julius Moebius
Cechy różnicujące omamy słuchowe
rzeczywiste z symulowanymi
Rzeczywiste
Symulacja
okresowe
Stałe
Wyrazy lub zdania
Niezrozumiałe lub niesłyszalne
Często z urojeniami
Bez związku z urojeniami
Dążenie do wyciszenia omamów
słuchowych
Brak dążenia do wyciszenia omamów
Stara się sprzeciwiać i nie
podporządkowywać
Twierdzi, że musi się podporządkować
wszystkim omamom słuchowym
E treści omamów słuchowych pytania o
określone zachowania pacjenta
W treści omamów pytania mające na
celu uzyskanie ogólnych informacji
Opis omamów zwykłym, codziennym
słownictwem
Opis omamów za pomocą niezwykłych
dziwnych słów
Cechy różnicujące omamy wzrokowe
rzeczywiste z symulowanymi
Rzeczywiste
Symulacja
Często razem z omamami słuchowymi
Same omamy wzrokowe
Zwykle kolorowe
Biało-czarne
Zwykłe osoby, zwierzęta lub
przedmioty
Niezwykłe, nietypowe
Nie zmieniają się wraz z zamknięciem
bądź otwarciem oczu
Zmieniają się po zamknięciu oczu
Zwykłe osoby naturalnego wzrostu
Postacie miniaturowe lub gigantyczne
Treść powiązana z omamami
słuchowymi i urojeniami
Treść niezwiązana z omamami
słuchowymi i urojeniami
Cechy różnicujące urojenia
prawdziwe z symulowanymi
Prawdziwe
Symulacja
Stopniowe tworzenie się i
ustępowanie
Nagle pojawiają się i znikają
Stara się ukryć urojenia przed
innymi
Skwapliwie opowiada innym o
treści urojeń
Zachowanie zgodne z treścią urojeń Zachowanie niezgodne z treścią
urojeń
Dziwaczne treści urojeń połączone
z dezorganizacją zachowania
Dziwaczne treści urojeń bez
wyraźniejszej dezorganizacji
zachowania
Bez większego upośledzenia
czynności poznawczych
Znaczne upośledzenie czynności
poznawczych
Cechy różnicujące zaburzenie dysocjacyjne
rzeczywiste z symulowanymi
Rzeczywiste
Symulacja
Zwykle pacjenci są towarzyscy,
podporządkowani, w zachowaniu cechy
uzależnienia, a nawet lepkości
uczuciowej
Zwykle pacjenci nie podporządkowują
się, trzymają się z daleka od innych,
nietowarzyscy, w zachowaniu cechy
podejrzliwości i nieufności wobec
badającego
Pacjenci chętnie poddają się badaniom i Unikają badań i testów, odmawiają
testom
poddania się badaniom i testom
Chętnie podporządkowują się
zaleceniom lekarskim
Odmawiają podporządkowania się
zaleceniom
Akceptują propozycje innych działań,
które mogą pomóc w przezwyciężeniu
upośledzenia funkcji i chętnie się do
nich stosują
Odmawiają poddania się jakimkolwiek
działaniom mającym na celu
przezwyciężenie prezentowanego
upośledzenia funkcji
Opis upośledzenia funkcji i uszkodzeń
zwykle ogólnikowy, niedokładny
Opis upośledzenia funkcji i uszkodzeń
zwykle niezwykle dokładny
Wskazówki pomocnicze w
rozpoznaniu symulacji psychozy:





Teatralność zachowania, dążenie do skupiania
uwagi na swojej chorobie
Objawy nie odpowiadają żądnym znanym
jednostkom chorobowym
Na ogół sposób zachowania nie jest zgodny z treścią
zgłaszanych urojeń: nie obserwuje się podniecenia,
zmian postępowania, barykadowania się w pokoju,
posiadania przy sobie broni, itp.
Sprzeczności wyjaśnień i informacji udzielanych
przez pacjenta
Dążenie do przyjęcia inicjatywy nad przebiegiem
wywiadu, próby zastraszenia lekarza
Symulacja psychozy



Odpowiedzi wymijające, częste powtarzanie
pytania, zwykle wypowiedzi powolne – umożliwia
to przygotowanie odpowiedzi
Bardzo rzadko symulowanie są objawy resztkowe
lub negatywne schizofrenii
Obok objawów psychotycznych udawanie
ubytków funkcji poznawczych, co się objawia
udzielaniem odpowiedzi przybliżonych na pytania
Symulacja psychozy
Objawy występują tylko podczas
obserwacji przez inne osoby
 Dane z innych źródeł często dostarczają
wiele nowych i innych niż podawane przez
pacjenta informacji na temat jego
przeszłości, funkcjonowania oraz objawów

Pacjent manipulujący

Manipulacja niektórzy etologowie uznają
zachowania manipulacyjne za:
„samolubne, lecz adaptacyjne”
(wykorzystywanie innych dla osiągnięcia
własnych celów).
Pacjent manipulujący
W kontekście psychiatrii nastawienie i zachowania
manipulacyjne są zazwyczaj związane
z niedostosowaniem i obejmują :
Niewłaściwe lub nierozsądne żądania
- Żądanie pacjenta, by lekarz poświęcił mu więcej
czasu niż innym pacjentom
- Chęć współpracy jedynie z konkretnym lekarzem
- Akceptowanie wyłącznie jednego sposobu
przebiegu akcji (np. przyjęcie do szpitala, konkretne
leki lub inna forma leczenia).


-
-
-
Konsekwencje niespełnienia żądań:
Zgłaszanie dodatkowych objawów, o których
wcześniej nie było wspomniane
Ukryte lub bezpośrednio wygłaszane groźby
zranienia siebie, wystosowania formalnej
skargi, wytoczenia sprawy sądowej lub
zastosowania przemocy
Bierny opór (odmowa opuszczania pokoju w
razie nieosiągnięcia satysfakcji z przebiegu
konsultacji)
-
-
Werbalna lub fizyczna napaść na
personel/niszczenie własności
Faktyczne skargi odnoszące się do leczenia
(otrzymanego lub tego, na które pacjent się nie
godził) lub fałszywe oskarżenia pod kątem
personelu dotyczące niewłaściwego
postępowania.
Jak unikać pulapek w kontakcie z
pacjentam manipulującym?
Obiektywnie oceniać stan pacjenta, bez
uprzędzeń i bez brania pod uwagę opinii
współpracowników.
 Wszystko na tej ziemi ma tendencje do
zmian….też stan pacjenta.
 Uważaj na apele do własnej próżności „Pan
jest najlepszy w tym szpitalu”…inni słyszeli
to przed tobą

Nie daj się wciągnąć w krytykę koleżanek z
pracy
 Nigdy nie umawiaj się na „prywatne
konsultacje” z pacjentem płci przeciwnej!
 Nie podawaj pacjentom prywatnych
informacji na własny temat ani prywatnego
numeru telefonu.

Dziękuję za uwagę
POWODZENIA!