Transcript File

Havacılık Meteorolojisi-II
TREND TİPİ PİST İNİŞ
İSTİDLALİ
İbrahim ÇAMALAN
Havacılık Meteorolojisi Şube Müdürlüğü
Kemer/2013
TREND Tipi Pist İniş İstidlali:
Bu tahminler yerel kullanıcıların ve havaalanına bir saat içerisinde iniş yapacak
uçakların ihtiyaçlarını karşılamak amacı ile hazırlanır.
Trend Tipi Pist İniş Tahmini, havaalanındaki meteorolojik şartların beklenen trendini
öz olarak ifade etmek üzere, rutin raporların (METAR) ve Özel Seçilmiş Raporların
(SPECI) sonuna ilave edilir. Trend Tipi Pist İniş Tahminlerinin geçerlilik periyodu,
rapor edilen zamandan itibaren iki saattir.
Hava şartlarında beklenen duruma göre her METAR ve SPECI rasadının sonunda
verilen Pist İniş tahminleri değiştirilebilir. Ancak, Trend Tipi Pist İniş Tahmini ile
hazırlanan TAF’ların ilgili periyodları arasında uyum olması gerekir.
Uçuş planlamasının ihtiyaçlarını karşılamak üzere
belirlenmiş farklı tahmin çeşitleri
Kapsadığı Saha
Tahmin Tipi
Uçuş Planlama Safhası
1- Meydan Tahmini
(TAF)
Havaalanı
Uçuş öncesi ve uçuşta
2 - İniş ve Kalkış Tahmini
Havaalanı (Özellikle yaklaşma ve
touchdown zonu)
Uçuş öncesi ve uçuşta
3) Uçuş Yolu Tahminleri
Yol Boyu
Uçuş öncesi ve uçuşta
4) SIGMET Bilgileri
FIR Sahası
Uçuş öncesi ve uçuşta
5) AIRMET Bilgileri
FIR Sahası
Uçuş öncesi ve uçuşta
6) Meydan İhbarları
Havaalanı Yer Şartları
Park eden uçaklar,
Havaalanı inşaatları
7) Wind Shear İhbarları
Havaalanı ve yaklaşma/kalkış path’i ile
pist arasındaki 500 m’lik seviye, ihtiyaç
halinde daha yüksek seviyeler
Uçuş esnasında,
öncesinde ve kalkışta
8) Gamet
sorumluluk sahası
Uçuş öncesi ve uçuşta
Tahmin Periyotları
Tahmin Tipi
Havaalanı
(TAF)
Periyodu
Tahmini 9 ve 24-30
İniş Tahmini ( Trend)
2 saat
Kalkış Tahmini
Özel Periyod (Genellikle Kısa)
Uçuş Yolu Tahminleri
Kart formları halinde, fix zaman aralıklarında,
genellikle 0600, 1200, 1800 veya 2400 UTC saatleri.
SIGMET Bilgileri
6 saatten fazla değil ve tercihen 4 saatten fazla
olmaması.
AIRMET Bilgileri
6 saatten fazla değil ve tercihen 4 saatten fazla
olmaması.
Meydan İhbarları
Genellikle 24 saatten fazla değil.
Wind Shear İhbarları
Beklenen Wind Shear periyodu kadar.
• TAF, TAF AMD, TREND ve SPECI Raporları
nın hazırlanabilmesi için uyulması gereken
kıstaslar vardır.
Bu kıstaslar büyük oranda benzerlik gösterse de
Trend istidlalinde ve SPECI raporunda bazı
farklılıklar vardır. Sonraki slayt ta yer alan tablo da
bu kıstaslar karşılaştırmalı şekilde verilmiştir bu
tabloda kıstaslar arasındaki bu küçük farklılıklar
rahatlıkla görülebilmektedir
Ortak Kriterler
(1) CB yok iken oluşacağı
(2) CB var iken eriyerek kaybolacağı
TREND TİPİ PİST İNİŞ TAHMİNİ
(Trend Type Landing Forecast)
SKC
KOD FORMU
TREND TİPİ PİST İNİŞ İSTİDLÂLİNİN HAZIRLANMASI
• Trend Tipi Pist İniş Tahminleri, yer rüzgârı, hakim rüyet, hava
durumu ve bulut elemanlarının biri ya da daha fazlasında
beklenen önemli değişiklikleri belirtmek üzere hazırlanır.
Yalnızca, bu elemanlar için beklenen önemli değişiklikler
Trend Tipi Pist İniş Tahminine dahil edilir.
• Ancak, bulutlarda önemli değişiklikler beklendiğinde,
değişiklik beklenmeyen diğer bulutlar da rapora dahil edilir.
Hakim Rüyetteki önemli değişiklik durumunda, rüyetin
azalmasına sebep olan hava olayı da belirtilir.
• Eğer, kod formundaki meteorolojik elemanlarda, belirlenen
kıstaslar çerçevesinde bir değişiklik olmayacağı bekleniyorsa, hepsi
için tahmin olarak “NOSIG” (No Significant Change – Önemli Bir
değişiklik Yok) terimi kullanılır.
TTTTT GRUBU (DEĞİŞİKLİK TERİMLERİ)
• Belirlenen kıstaslar çerçevesinde önemli değişikliklerin
vukubulması beklendiğinde, Trend Tipi Pist İniş
Tahminlerinde BECMG veya TEMPO değişiklik terimleri
kullanılır.
TTGGgg GRUBU (ZAMAN GRUBU)
• GGgg zaman grubunun (saat ve dakika) önüne boşluk
bırakılmaksızın aşağıdaki kısaltma terimlerinden uygun olan
biri, vuku bulması beklenen şartların;
• FM (From)
Başlamasını,
• TL (Until)
Tamamlanmasını / Sona Ermesini,
• AT (At)
Oluşunu Belirtmek Üzere Kullanılır.
BECMG Değişiklik Teriminin Kullanımı
• BECMG değişiklik terimi, kıstaslar çerçevesinde beklenen değişikliklerin
oluşumu, devam edişi ya da sona ermesinde, düzenli ya da düzensiz oranda
belirlenen kıstaslara ulaşması veya geçmesi durumunu belirtmek için
kullanılır.
• BECMG değişiklik terimi, değişiklik beklenen meteorolojik parametre ve
olayların, rasattaki duruma tekrar dönmeyeceği anlamını taşır.
BECMG TERİMİ İLE BİRLİKTE FM VE TL KULLANILMASI
• Trend periyodu içerisinde başlaması ve sona ermesi beklenen
bir değişiklik için; BECMG değişiklik terimini takiben,
beklenen değişikliğin başlangıcı için “FM” kısaltması, sona
ermesi için “TL” kısaltması kullanılır.
Trend Periyodu
FMSSdd
Metar Durumu
TLSSdd
Değişim süreci
Değişim Sonrası Şartlar
•
Değişim Trend Tahmin periyodunun başlangıcında vuku
bulması ve periyodun sona ermesinden önce tamamlanması
bekleniyor ise, değişimin sona ermesini belirtmek üzere,
BECMG değişiklik teriminden sonra yalnızca “TL”
kısaltması kullanılır ve bunu takiben zamanı belirtilir. (FM
kısaltması kullanılmaz)
Trend Periyodu
Metar Durumu
TLSSdd
Değişim süreci
Değişim Sonrası Şartlar
• Değişimin, Trend Tahmin periyodu içinde başlaması ve
periyodun sonunda tamamlanması (gerçekleşmesi)
bekleniyorsa; BECMG teriminden sonra, değişimin
başlangıcını göstermek üzere yalnızca “FM” kısaltması
kullanılır ve bunu takiben zamanı belirtilir. (TL kısaltması
kullanılmaz)
Trend Periyodu
Metar Durumu
FMSSdd
Değişim süreci
Değişim Sonrası Şartlar
• Değişiklik, Trend Tahmin periyodunun başlangıcında başlayıp
periyodun sonunda tamamlanacaksa, veya değişikliğin, Trend
Tahmin periyodu içinde vuku bulması bekleniyor ancak
değişikliğin zamanı belirlenemiyorsa (değişim muhtemelen,
Trend Tahmin periyodunun başlamasından kısa bir süre sonra,
veya tahmin periyodunun ortalarında, veya periyodun
sonlarına yakın), bu durumda yalnızca “BECMG” değişiklik
terimi kullanılır. (FM, TL veya AT kısaltma harfleri ve onları
müteakiben verilen zaman grupları kullanılmaz.)
Trend Periyodu
Metar Durumu
Değişim süreci
Değişim Sonrası Şartlar
• Değişikliler, UTC olarak gece yarısında bekleniyor ise;
FM ve AT kısaltmalarıyla birlikte “0000” kullanılır,
TL kısaltmasıyla birlikte “2400” kullanılır.
• Örneğin ;
• METAR LTXX 152250Z 24007KT 3600 DZ BR SCT010
OVC020 17/16 Q1018 BECMG FM0000 9999 NSW =
• METAR LTXX 152250Z 24007KT 3600 DZ BR SCT010
OVC020 17/16 Q1018 BECMG TL2400 9999 NSW =
• METAR LTXX 152250Z 24007KT 3600 DZ BR SCT010
OVC020 17/16 Q1018 BECMG AT0000 9999 NSW =
TEMPO Değişiklik Teriminin Kullanımı
• TEMPO değişiklik terimi, belirlenen kıstaslara ulaşması veya geçmesi
beklenen meteorolojik şartların, geçici değişimlerini ifade etmek üzere
kullanılır. Vuku bulması beklenen değişimler, bir bütün olarak,
değişiklik beklenen tahmin periyodunun yarısından daha azını
kapsayacak ve her defasında bir saatten daha az bir süre devam
edecektir.
• TEMPO değişiklik terimi, geçici değişiklik beklenen meteorolojik
parametre ve olayların, periyodun sonundan itibaren rasattaki duruma
tekrar döneceği anlamını taşır.
• TEMPO DEĞİŞİKLİK TERİMİ İLE ASLA İYİYE GİDİŞ VERİLEMEZ.
TEMPO TERİMİ İLE BİRLİKTE FM VE TL KULLANILMASI
• Tamamen Trend Tahmin periyodu içinde başlaması ve sona
ermesi tahmin edilen geçici değişimler; TEMPO değişiklik
terimini takiben “FM” ve “TL” kısaltması ve bunu takiben
zaman grupları kullanılarak ifade edilir.
Trend Periyodu
FMSSdd
Metar Durumu
Geçici Şartlar
TLSSdd
Metar Durumu
• Vuku bulması beklenen geçici değişimler Trend
Tahmin periyodunun başlangıcında başlayacak ve
periyodun bitiminden önce kesilecekse, TEMPO
değişiklik teriminden sonra “TL” kısaltması ve
bunu takiben zamanı belirtilir. (FM kısaltması ve
zaman grubu kullanılmaz.)
Trend Periyodu
Metar Durumu
Geçici Şartlar
TLSSdd
Metar Durumu
• Geçici değişiklikler, Trend Tahmin periyodu içinde
başlayacak ve periyodun sonunda kesilecek ise,
TEMPO değişiklik teriminden sonra “FM”
kısaltması ve bunu takiben zamanı belirtilir. (TL
kısaltması ve zaman grubu kullanılmaz.)
Trend Periyodu
FMSSdd
Metar Durumu
Geçici Şartlar
•
Trend Tipi Pist İniş Tahmininde, meteorolojik şartlardaki
geçici değişimlerin periyodu, Trend Tahmin periyodunun
başında başlayacak ve periyodun sonunda kesilecekse,
beklenen değişiklikler için yalnızca “TEMPO” değişiklik
terimi kullanılır. (FM ve TL kısaltmaları ve ilgili zaman
grupları kullanılmaz.)
•
Böyle bir kullanımda, beklenen değişiklik veya
değişikliklerin geçici olacağı, olmadığı zaman rasattaki
şartların hüküm süreceği ve bu değişimin rasat saatinden
itibaren 2 saatlik Trend süresince görüleceği anlaşılacaktır.
Trend Periyodu
Metar Durumu
Geçici Şartlar
TEMPO Örnek
BECMG Örnek
TREND TİPİ PİST İNİŞ TAHMİNİ
KISTASLARI
• YER RÜZGÂRI
• a) METAR ve SPECI rasatlarına göre, ortalama rüzgâr
yönünde en az 60o veya daha fazla bir değişiklikle birlikte,
ortalama rüzgâr hızı da değişiklikten önce veya sonra veya her
ikisinde 10 Knot veya daha fazla olacağı bekleniyorsa, bu
durum Trend Tahmininde belirtilir.
• Örneğin;
• METAR LTXX 170650Z 03008KT 9999 SCT035 BKN200
16/08 Q1013 TEMPO FM0720 TL0800 09012KT =
• METAR LTXX 211250Z 02012KT 330V040 9999 SCT030
22/11 Q1014 BECMG FM1310 08008KT =
• b) METAR ve SPECI rasatlarına göre, ortalama rüzgâr
hızında 10 Knot veya daha fazla bir değişiklik bekleniyorsa,
bu durum Trend Tahmininde belirtilir.
•
Örneğin;
• METAR LTXX 021350Z 18015KT 9999 SCT035 BKN100
16/06 Q1014 TEMPO FM1415 18027KT =
• METAR LTXX 111715Z 21035KT 9999 SCT040TCU 21/14
Q1027 BECMG TL1830 22020KT =
• METAR LTXX 231650Z 22012KT 9999 SCT035 BKN100
16/06 Q1014 TEMPO FM1715 VRB02KT =
• METAR LTXX 160450Z VRB02KT 9999 SCT035 BKN100
16/06 Q1014 TEMPO FM0600 18013KT =
HAKİM RÜYET
a) VFR (Visual Flight Rules ) Uçuşları Desteklemek Amacıyla ;
METAR ve SPECI raporlarında, hakim rüyet 5000 metrenin üzerinde iken
5000 metreye eşit veya altına düşeceği; veya hakim rüyet 5000 metrenin
altında iken, 5000 metre veya daha yüksek bir değere ulaşacağı; veya
hakim rüyet 5000 metre iken, 5000 metrenin altına veya yukarısına
ulaşacağı bekleniyorsa, bu durum Trend Tahmininde belirtilir.
b) METAR ve SPECI raporlarında, hakim rüyet 150, 350, 600, 800,1500 veya
3000 metre değerlerinden herhangi birine eşit iken, daha düşük bir değere
ineceği veya daha yüksek bir değere ulaşacağı veya bu değerlerden birine
eşit olacağı bekleniyorsa, bu durum Trend Tahmininde belirtilir.
c) Eğer son rasatta hakim rüyet tespit edilen kıstaslardan ikisinin arasında ise
ve iki saat içinde, hakim rüyetin bir alt değere düşmeyeceği, veya bir üst
değere ulaşmayacağı bekleniyorsa, bu durumda hakim rüyet için Trend
Tahmininde NOSIG terimi kullanılır (Diğer meteorolojik parametrelerde
de bir değişiklik olmayacağı göz önünde bulundurularak).
METEOROLOJİK HADİSE
• Kod 4678’de belirtilen ve aşağıda yer alan meteorolojik hadiselerin
başlaması, kesilmesi veya yoğunluğunun/şiddetinin değişmesi
beklendiğinde, bu durum Trend Tahmininde belirtilir.
• - Donan yağış
• - Donan sis
• - Mutedil veya kuvvetli yağış (sağanaklar dahil)
• - Sürüklenen toz, kum, kar (göz seviyesinin altında)
• - Savrulan toz, kum, kar (kar fırtınası dahil)
• - Toz fırtınası
• - Kum fırtınası
• - Oraj (yağışlı veya yağışsız)
• - Squall
• - Hortum bulutu (tornado veya hortum seklinde yukarı çekilen su)
• - Kod – 4678’de belirtilen ve rüyete etki etmesi beklenen diğer
meteorolojik hadiseler
NSW (No Significant Weather)
• Trend Tahmininde, yukarıda belirtilen hava olaylarının sona
ereceği bekleniyorsa, bu durum meteorolojik hadise (w’w’)
grubunda NSW (No Significant Weather) kısaltma terimiyle
ifade edilir.
• NSW terimi, yalnızca BECMG değişiklik terimi ile birlikte
kullanılır.
Örneğin;
• METAR LTXX 180350Z 03005KT 4000 SHRA
BKN030TCU 21/18 Q1011 BECMG 7000 NSW =
• 1- NSW terimi, biraz önce belirtilen yağış türü hadiselerin
sona erdiğinde kullanır.
• 2- Hadisenin mutedil ve/veya şiddetli durumlardan, hafif
hadiseye dönüşeceği beklendiğinde de kullanılır.
Bulutlar (NsNsNshshshs)
a) Bulut kapalılık miktarı en az 5/8 (BKN, OVC) ve bulut taban
yüksekliği de 1500 feet (450 metre) veya altında olan veya
1500 feet’in altına düşmesi beklenen bulutun, bulut taban
yüksekliği, 100, 200, 500, 1000 veya 1500 feet (30, 60, 150,
300 veya 450 metre) değerlerinden herhangi birini alçalarak
veya yükselerek aşacağı veya bu değerlerden birine eşit
olacağı bekleniyorsa, bu durum Trend Tahmininde belirtilir.
• Örneğin;
• METAR LTXX 030550Z 32012KT 5000 –SN OVC025
M03/M04 Q1008 TEMPO TL0645 2000 +SN OVC014 =
• METAR LTXX 140350Z 00000KT 0800 R03/0900N FG
BKN004 00/M01 Q1024 BECMG TL0440 1500 BR
BKN012 =
•
b) Bulut taban yüksekliği 1500 feet veya altında olan veya 1500 feetin altına düşmesi
beklenen bulutun kapalılık miktarı ;
4/8 veya daha az iken (SKC, FEW veya SCT), en az 5/8 veya daha fazla kapalılığa
(BKN veya OVC) ulaşacağı bekleniyorsa, bu durum Trend Tahminine yansıtılır.
5/8 veya daha fazla kapalılığa (BKN veya OVC) sahip iken, 4/8 veya daha az
kapalılığa (SCT, FEW veya SKC) düşeceği bekleniyorsa, bu durum Trend
Tahminine yansıtılır.
Örneğin;
• METAR LTXX 080820Z 04012KT 8000 –RA FEW010 BKN030 OVC070 06/04
Q1011 TEMPO FM0900 TL1000 13005KT 4000 RA BKN012 BKN025
OVC070 =
•
METAR LTXX 281650Z 04008KT 3500 DZ BKN010 BKN030 04/03 Q1008
BECMG TL1830 7000 NSW SCT012 BKN030 =
•
METAR LTXX 160450Z 03008KT 9999 –RA SCT020 OVC070 07/05 Q1005
BECMG FM0530 TL0630 6000 RA BKN012 OVC070 =
• Not: Trend Tipi Pist İniş İstidlâlinde, yalnızca
değişeceği tahmin edilen meteorolojik parametreler
verilmekle birlikte, bulut kıstasları çerçevesinde
beklenen değişimlerle beraber, değişim beklenmeyen
diğer bulutlar da koda dahil edilir.
Dikine Rüyet (VVhshshs)
•
Gökyüzü sis, kum fırtınası, toz fırtınası veya
diğer karartıcı sebeplerden dolayı görülemediğinde,
bulut grubu yerine dikine rüyet grubu (VVhshshs)
kullanılır. Dikine rüyet değerleri, 100, 200, 500 veya
1000 feet değerlerinden herhangi birini alçalarak veya
yükselerek aşacağı bekleniyorsa, bu durum Trend
Tahminine yansıtılır.
TEŞEKKÜRLER