Transcript Dönemsonu İşlemleri Seminer Sunumu

Dönem Sonu İşlemleri
Ali KARAKUŞ
Yeminli Mali Müşavir
DÖNEM SONU İŞLEMLERİNDE
ENVANTER VE DEĞERLEME
Vergi Usul Kanun’un 186. maddesine göre
envanter işlemi iki aşamadan oluşmaktadır;
İlk aşamada; iktisadi kıymetler ölçme,
tartma ve sayma suretiyle miktar olarak
tespit edilmekte,
 İkinci aşamada ise, miktar olarak tespit
edilen bu iktisadi kıymetler değerlenmekte,
yani; ülke parası cinsinden değerleri tespit
edilmektedir.

ENVANTER
Envanter çıkarmak, bilanço günündeki
mevcutları, alacakları ve borçları saymak,
ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle
kesin bir şekilde ve ayrıntılı olarak tespit
etmektir.
 Envanter esas itibariyle envanter
defterine çıkartılır. Büyük işletmeler
envanterlerini listeler halinde de
düzenleyebilirler.


Büyük mağazalar ve eczaneler emtia
mevcutlarının envanterini üç yılda bir
çıkarabilirler.

İşletme Hesabı esasına göre defter
tutanlar emtia envanteri çıkarmak
zorundadırlar.

İşletme defteri tutanlar envanterini
kapanış kaydından sonraki sayfalara
kaydederler.

İşletme defteri tutanlar ayrı bir envanter
defteri de tutabilirler.

Çiftçi işletme defteri tutanlarda
envanterini kapanış kaydından sonraki
sayfalara kaydederler.

Serbest Meslek Kazanç defteri tutanlar
envanterlerini kapanış kaydından sonraki
sayfalara kaydederler.
ENVANTERDE AMORTİSMAN KAYITLARI
Tüm işletmeler için geçerli olan ve
üzerinden amortisman ayrılan iktisadi
kıymetlerin kayıtları;
 1- Envanter defterinin ayrı bir yerinde,
 2- Özel bir amortisman defterinde
 3- Amortisman Listelerinde detaylı olarak
ayrı ayrı gösterilecek şekilde tutulur.

DEĞERLEME
Değerleme; Değerleme günündeki
işletme envanterine dahil iktisadi
kıymetlerin değerlerinin ülke parası
cinsinden belirlenmesi işlemidir.
 İşletmeye alınan ve dönem sonunda
işletmede kalan envantere dahil olan
bütün iktisadi kıymetler V.U.Kanununun
değerleme hükümlerini belirleyen
maddelere göre değerlemeye tabi
tutulurlar.

Değerleme vergi kanunlarında gösterilen
gün ve zamanlarda yapılır.
 İktisadi kıymetlerin her biri tek başına ayrı
ayrı ele alınarak değerlemeye tabi tutulur.

Değerleme işlemine tabi tutulacak olan
iktisadi kıymetler;
 1-Mevcutlar (varlıklar)
 2-Alacaklar
 3-Borçlar
 4-Diğer iktisadi kıymetler (İşletmeye dahil
olanlar)

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ:

Değerleme ölçüleri Vergi Usul Kanununun
261. maddesiyle belirlenmiş 8 farklı
değerleme ölçüsüyle tespit edilmektedir.

Bir iktisadi kıymet için birden fazla
değerleme ölçüsü kullanmak mümkün
değildir. Sadece bir değerleme ölçüsü
kullanılabilir.
DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ VE ÖLÇÜLERE GÖRE
DEĞERLENECEK İKTİSADİ KIYMETLER

1- MALİYET BEDELİ: İktisadi bir kıymetin iktisap
edilmesi veya değerinin arttırılması sebebiyle
yapılan bilumum giderlerin toplamını ifade eder.

VUK. göre maliyet bedeli ile değerlenecek
iktisadi kıymetler şunlardır;

a) GAYRİMENKULLER (V.U.K. Md. 269) ve teferruatı

b) TESİSAT VE MAKİNELER (V.U.K. Md. 269)

c) GEMİLER VE DİĞER TAŞITLAR (V.U.K. Md. 269)

d) GAYRİ MADDİ HAKLAR (V.U.K. Md. 269)

e) DEMİRBAŞ EŞYA, ALET EDAVAT VE MEFRUŞAT (V.U.K. Md. 273)

f) SATIN ALINAN EMTİA (V.U.K. Md. 274)

g) İMAL EDİLEN EMTİA (V.U.K. Md. 275)

h) ZİRAİ MAHSULLER (V.U.K. Md. 276)

I) HAYVANLAR (V.U.K Md. 277)

2- BORSA RAYİCİ: Menkul kıymetler, Kambiyo
ve Ticaret Borsalarında kayıtlı olan iktisadi
kıymetlerin değerlemeden önceki son işlem
gününde borsadaki işlemlerinin ortalama
değerlerini ifade eder.
 Borsa rayici ile değerlenecek iktisadi kıymetler:
 a) Menkul Kıymetler (V.U.K. Md.279) (Hisse
senetleri ve A Yatırım fonları katılım belgeleri
hariç olmak üzere)
 b) Yabancı Paralar (V.U.K. Md. 280)
c) Yabancı para cinsinden alacaklar (V.U.K. Md. 280)
 d) Yabancı para cinsinden borçlar (V.U.K. Md. 280)

3) TASARRUF DEĞERİ: Bir iktisadi kıymetin
değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek
değeridir.
 Tasarruf değeri ile değerlenecek iktisadi
kıymetler:
 a) Şüpheli alacak karşılığı ayrılmasında (V.U.K.
Md. 323)

4) MUKAYYET DEĞER: Bir iktisadi kıymetin
muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap
değeridir.
 Mukayyet değer ile değerlenecek iktisadi
kıymetler;


a) Alacaklar (V.U.K. Md. 281)

b) Kuruluş ve Örgütlenme Gid. (V.U.K. Md. 281)

c) Peştemallıklar (V.U.K. Md. 282)

d) Aktif geçici hesap kıymetleri (V.U.K. Md. 283)

e) Borçlar (V.U.K. Md. 285)

f) Pasif geçici hesap kıymetleri (V.U.K. Md. 287)

g) Karşılıklar (V.U.K. Md. 288)

5- İTİBARİ DEĞER: İktisadi kıymetin üzerinde
yazılı olan değerdir. İtibari değere nominal
değer de denilmektedir.
İtibari değer ile değerlenecek iktisadi kıymetler;
 a) Kasa mevcudu (V.U.K. Md. 284)
(sadece kasadaki mevcut olan Türk Lirası)
b) Kasadaki posta pulları


6- RAYİÇ BEDEL: İktisadi kıymetlerin değerleme
günündeki normal alım satım bedelidir.
Rayiç Bedel ile değerlenecek iktisadi kıymetler;
 a) Finansal Kiralama işlemlerinde
(V.U.K. Mükerrer Md. 290)
 (Kiralayanın finansal kiralamaya konu iktisadi
kıymetin üretimini veya alım satımını yapması
halinde değerleme rayiç bedel ile dikkate alınır)

7- EMSAL BEDEL VE EMSAL ÜCRETİ:
Emsal bedel gerçek bedeli belli olmayan veya
bilinemeyen, ya da doğru olarak tespit edilemeyen
Bir malın satılması halinde, emsallerine göre sahip
olacakları değerdir.
Emsal bedelin tespitindeki esaslar:
a) Ortalama Fiyat Esası
b) Maliyet Bedeli Esası
c) Takdir Esası

8- VERGİ DEĞERİ: Bina ve arazinin E. V.K. ‘nun
29.Maddesi uyarınca komisyonlar tarafından takdir
edilen değerdir.
HAZIR DEĞERLERİN DEĞERLEME İŞLEMLERİ

TÜRK LİRASI cinsinden olan hazır değerler
İTİBARİ DEĞERLE,
YABANCI PARA cinsinden olan hazır değerler ise
Maliye Bakanlığı tarafından ilan edilen kurlar
üzerinden değerlenirler.
 Yabancı paralar değerlemeye tabi tutulurken
oluşan kur farkları kambiyo karları veya zararları
olarak gelir hesaplarına yansıtılır.

ALACAKLARIN DEĞERLEMESİ





Alacakların değerleme ölçüsü Türk Lirası ve
döviz cinsinden olan alacaklar için ayrı ayrı
değerlenmeye tabi tutulurlar.
1- Türk Lirası cinsinden alacaklar:
Türk Lirası cinsinden olan alacakların değerleme
ölçüsü Mukayyet yani Kayıtlı değerdir.
2- Yabancı para (Döviz) cinsinden alacaklar:
Yabancı para cinsinden olan alacaklar ise Maliye
Bakanlığı tarafından açıklanan Döviz Alış Kuru ile
değerlenirler.
YABANCI PARA CİNSİNDEN ALACAKLARDA
ÖZELLİK ARZ EDEN DURUMLAR

Dönem içinde doğan yabancı para cinsinden
alacaklar bir ihracat işleminden kaynaklanan
alacak ise ortaya çıkan kur farkları 601-Yurtdışı
Satışları Hesabına kaydedilir. (Yurtdışı Satışlarını
artıran veya azaltan bir işlemdir)

Yabancı para cinsinden alacakların sonraki
yıllarda ortaya çıkan kur farkları ise kambiyo
karları veya kambiyo zararları hesabına
kaydedilerek gelir tablosu hesaplarına aktarılır.
ALACAKLARIN DEĞERLEMESİNDE
ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR






Alacakların değerlemesi V.U.K. 281 maddesine
göre mukayyet değerle değerlenecektir.
Alacakların değerlemesinde özellik arz eden
hususları sırası ile belirtmekte yarar vardır.
1- Şüpheli Ticari Alacaklar
2- Değersiz Alacaklar
3- Vazgeçilen Alacaklar
4- Reeskont İşlemleri
ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR VE KARŞILIK
AYRILMASI

Bir alacağın şüpheli alacak sayılmasını
gerektiren hususları sıralamak gerekirse;
1-Ticari ve Zirai kazancın elde edilmesi ve idame
ettirilmesi ile ilgili olması,
 2- Bilanço esasına göre defter tutulmalı,
 3- Alacak teminatsız olmalı
 4- Alacak şüpheli alacak haline gelmiş olmalı

Şüpheli Alacak karşılığı ayrılabilmesi için V.U.K.
nun 323. maddesi ile hüküm altına alınmıştır.
Buna göre Ticari ve Zirai kazancın elde edilmesi
ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla,
 1- Dava ve icra safhasında bulunan alacaklar,
 2- Yapılan protestoya veya yazı ile birden fazla
istenmesine rağmen borçlu tarafından
ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine
değmeyecek derecede küçük alacaklar için
karşılık ayrılabilir.

ALACAK VE BORÇLARDA REESKONT İŞLEMİ





Alacak ve borçların reeskonta tabi tutulma
işlemleri VUK 281 ve 285 maddelerinde
düzenlenmiştir. Reeskont işlemi yapılabilmesi
için
1- Alacaklar ve borçlar senede bağlı olmalı,
2- Değerleme gününde vadesi gelmemiş olmalı,
3- İşletme kayıtlarında yer alması,
4- Alacak Senedinin hasılat unsuru olması, Borç
senedinin ise maliyet unsuru olması gerekir.
Reeskont Hesaplama Formülleri:
a.İç İskonto Formülü:
Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
Reeskont Tutarı = ----------------------------------------------36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
b.Peşin Değer Formülü:
Nominal Değer x 36.000
Peşin Değer = --------------------------------------------------36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
Reeskont Tutarı = Nominal Değer – Peşin Değer
STOKLAR
İLK MADDE MALZEME – MAMULLER – TİCARİ MALLAR

Stoklar V.U.K. nun 274 ve 275 maddelerinde
belirtilen maliyet bedeli ile değerlemeye tabi
tutulurlar.
Değerleme Yöntemleri ise:
 1- İlk giren ilk çıkar yöntemi (FİFO)
 2- Ortalama maliyet yöntemleri dir.

YILLARA YAYGIN İNŞAAT VE ONARIM İŞLERİ
Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve
onarma işleri kar veya zararının hesabı işin
bittiği yıl kati olarak tespit edilir ve tamamı o
yılın geliri sayılarak bittiği yıl beyannamesinde
gösterilir.
 İnşaat ve onarma işlerinde geçici ve kesin
kabule tabi olan hallerde geçici kabulünün
yapıldığını gösteren tutanağın idarece
onaylandığı tarih, diğer hallerde ise işin
tamamlandığı veya fiilen bırakıldığı tarih bitim
tarihi olarak kabul edilir.

DURAN VARLIKLARDA AMORTİSMAN AYIRMA





Bir iktisadi kıymetin amortismana tabi
tutulabilmesi için,
İktisadi kıymetin işletmenin aktifinde kayıtlı
olması gerekir.
Yıpranma aşınma veya kıymetten düşmeye
maruz bulunması
İktisadi kıymetin bir yıldan fazla kullanılması
İktisadi kıymetin değerinin belli bir tutarın
üzerinde olması gerekir.
AMORTİSMAN AYIRMA YÖNTEMLERİ
NORMAL AMORTİSMAN: İktisadi kıymetin faydalı ömrü
süresince eşit oranlarda amortisman ayrılmasıdır.
 HIZLANDIRILMIŞ AMORTİSMAN: Normal amortismanın
2 katı oranında ve %50 yi geçmemek üzere iktisadi
kıymetin her yıl net değeri üzerinden ayrılan miktardır.
 FEVKALADE AMORTİSMAN: Doğal afetler, Yeni icatlar ve
cebri aşınma için uygulanır. Maliye Bakanlığınca
belirlenir.
 KIST AMORTİSMAN: Özel durumlarda uygulanır
 Tasfiye birleşme ve devirde,
 Nevi değişikliği ve bölünmede,
 Binek oto alındığı yıllarda
 ÖZEL MALİYETLERDE: Kira süresi ile kısıtlı ve eşit






Yıl içinde A.T.İ.K. alınmışsa, bunların alımıyla ilgili
olarak yılın sonuna kadar oluşan kredi faizi, kur farkı,
vade farkı vs. giderler ilgili iktisadi kıymetin maliyetine
eklenmelidir.
Yıl içinde alınan binek otomobilleri için kıst
amortisman uygulamasına dikkat edilmelidir.
Kıst amortismana tabi iktisadi kıymetlerin,
amortisman süresinin son yılında, ayrılmayan ilk yıla
ilişkin amortisman tutarının gider kaydı yapılmalıdır.
Yıl içinde satılan A.T.İ.K. nedeniyle ayrılmış bulunan
amortismanlar satış esnasında dikkate alınmalıdır.
Satılan A.T.İ.K. ile ilgili olarak oluşan kar, gerekli şartlar
sağlanmışsa ve aynı cins ve özellikte yeni bir A.T.İ.K.
alınacak ise yenileme fonu hesabına aktarılmalıdır.
TAHSİLAT VE ÖDEMELER İLE İLGİLİ
TEVSİK ZORUNLULUĞU
Maliye Bakanlığı Vergi Usul Kanunu’nun
mükerrer 257’nci maddesinde yapılan
değişikliğe dayanarak, mükelleflerin tahsilat ve
ödemelerini banka, benzeri finans kurumları ve
posta idareleri kanalıyla yapmalarını ve bunlar
tarafından düzenlenen belgelerle
ispatlamalarını zorunlu kılmıştır.
 Bu düzenlemenin amacı, idarenin yoklama ve
incelemelerinde banka ve benzeri kurumların
kayıtlarından faydalanmak suretiyle ticari
işlemlerin taraflarını izlemek ve kayıt
dışılığı azaltmaktır.

TEVSİK ZORUNLULUĞU KAPSAMINDA OLANLAR






Birinci ve ikinci sınıf tüccarlar,
kazancı basit usulde tespit edilenler,
defter tutmak zorunda olan çiftçiler,
serbest meslek erbabı,
vergiden muaf esnafın kendi aralarında
yapacakları ticari işlemler
ve bunların nihai tüketicilerden (Türkiye’de
mukim olmayan yabancılar hariç) mal veya
hizmet bedeli olarak yapacakları tahsilat ve
ödemeler girmektedir.
Tahsilat Ve Ödemelerin Yapılacağı Aracı
Kurumlar


Toplam tutarı sekiz bin (8.000) TL’sını aşan her türlü mal
ve hizmet bedeli, avans, depozito, pey akçesi gibi
ödeme veya tahsilatlar banka veya özel finans
kurumları, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü,
(PTT) aracı kılınarak yapılır ve bu kurumlarca
düzenlenen dekont veya hesap bildirim cetvelleri ile
tevsik edilir.
Havale, çek, kredi kartı ve bu kurumlar aracılığıyla
tahsil edilen senetler ile banka ve özel finans
kurumlarının internet şubeleri üzerinden yapılan
işlemlerde tevsik edilmiş sayılır.
Tevsik Zorunluluğu Olmayan Ödeme ve
Tahsilatlar
Genel ve katma bütçeli idareler ile döner
sermaye işletmelerine yapılacak ödeme
ve tahsilatlar ile
 Sermaye piyasası aracı kurumlarında,
 Yetkili döviz müesseselerinde,
 Noterlerde,
 Tapu idarelerinde yapılan işlemlere konu
ödeme ve tahsilatlar tevsik zorunluluğu
kapsamında değildir.

Tevsik Zorunluluğuna Uymamanın Cezası

Sekiz bin (8.000) TL’nı geçen tahsilat ve
ödemelerini banka, benzeri finans
kurumları veya posta idareleri aracılığıyla
yapma zorunluluğu getirilen
mükelleflerden bu zorunluluğa
uymayanlara, işleme konu tutarın % 5’i
nispetinde özel usulsüzlük cezası
kesilmektedir. V.U.K. 337 nolu tebliği
DÖNEM SONU İŞLEMLERİNDE
ÖZELLİK ARZ EDEN HUSUSLAR
1.
Mevcut emtia fiilen sayılmak suretiyle değerlemesi yapılmalıdır.
2.
Stok sayımında fiili durum ile kaydî durum karşılaştırılarak
noksanlık veya fazlalık varsa nedeni araştırılmalı ve katma değer
vergisi de dikkate alınarak gerekli düzelme işlemleri yapılmalıdır.
3.
Stok sayım ve değerlemesinden sonra satılan malın maliyeti tespit
edilerek kayıtlara alınmalıdır.
4.
Stoklarda varsa değer düşüklüğü bununla ilgili olarak takdir
komisyonuna başvurup gerekli karar alınmalıdır.
5.
Yıl içinde A.T.İ.K. alınmışsa, bunların alımıyla ilgili olarak yılın
sonuna kadar oluşan kredi faizi, kur farkı, vade farkı vs. giderler
ilgili iktisadi kıymetin maliyetine eklenmelidir.
6.
7.
8.
9.
01.01.2004 tarihinden önce aktifleştirilen iktisadi kıymetlerin
cari yıla ilişkin amortismanları eski usul ve esaslar
çerçevesinde, 01.01.2004 tarihinden sonra aktifleştirilen
iktisadi kıymetlerin cari yıl amortismanları ise, Maliye
Bakanlığınca ilan edilen oranlar dikkate alınarak
hesaplanmalıdır.
Yıl içinde alınan binek otomobilleri için kıst amortisman
uygulamasına dikkat edilmelidir.
Yıl içinde satılan A.T.İ.K. nedeniyle ayrılmış bulunan
amortismanlar satış esnasında dikkate alınmalıdır.
Satılan A.T.İ.K. ile ilgili olarak oluşan kâr, gerekli şartlar
sağlanmışsa yenileme fonu hesabına aktarılmalıdır.
10.
11.
12.
13.
Zarar gören A.T.İ.K. ile ilgili olarak alınan sigorta tazminat
bedeli iktisadi kıymetin değerinden fazla olan kısmı, gerekli
koşulların varlığı halinde yenileme fonu hesabına atılmalıdır.
Kıst amortismana tabi iktisadi kıymetlerin, amortisman
süresinin son yılında, ayrılmayan ilk yıla ilişkin amortisman
tutarının gider kaydı yapılmalıdır.
İlk tesis ve taazzuv (kuruluş ve örgütlenme) giderleri ile özel
maliyetler gibi aktifleştirilen giderlerin yıllık itfa payları
hesaplanıp gider yazılmalıdır.
Peşin ödenen giderler içinde 2014 yılına ilişkin olanlarının
alınıp cari yıl giderlerine atılması unutulmamalıdır.
14.
15.
Peşin tahsil edilen gelirler hesabında bulunan ve 2014 yılı
geliri olan kısmın bu hesaptan alınarak cari dönem
hasılatına eklenmelidir.
Alıcılarla (müşterilerle)
yapılmalıdır.
ilgili
cari
hesap
mutabakatları
16.
Satıcılarla ilgili cari hesap mutabakatları yapılmalıdır.
17.
Bankalarla gerekli mutabakatlar sağlanmalıdır.
18.
19.
Yukarıda sayılan her üç mutabakat sonucuna göre gerekirse
ilgili kayıtlar yapılmalıdır.
Kasa sayımı yapılarak kaydi durumla fiili durum
karşılaştırılmalı farklılık varsa gerekli araştırma yapılıp
kayıtlara alınmalıdır.
20.
21.
22.
23.
Döviz kasası Maliye Bakanlığınca belirlenen kurlar esas
alınarak değerlenmeli ve gerekli kayıtlar yapılmalıdır.
Bankadaki döviz hesapları Maliye Bakanlığınca belirlenen
kurlar esas alınarak değerlenmeli ve kayıtları yapılmalıdır.
Çeklerin reeskonta tabi tutulmasına olanak verildiğinden,
alınan çekler ile verilen çeklerin reeskonta tabi tutulması
halinde oluşan farklar, vergilemede gelir veya gider olarak
dikkate alınmalıdır.
Alacak ve borç senetleri istenirse reeskonta tabi tutulabilir.
Alacak senetleri reeskonta tabi tutulması halinde borç
senetleri de mutlaka reeskonta tabi tutulmalıdır. Senetlerde
faiz oranı belli değilse, T.C. Merkez Bankası reeskont oranı
uygulanarak gerekli kayıtlar yapılmalıdır.
Reeskont Hesaplama Formülleri:
a.İç İskonto Formülü:
Nominal Değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı
Reeskont Tutarı = -------------------------------------------------------36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
b.Peşin Değer Formülü:
Nominal Değer x 36.000
Peşin Değer = --------------------------------------------------36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı)
Reeskont Tutarı = Nominal Değer – Peşin Değer
Alacak Senetleri Reeskont İşleminin Muhasebe Kaydı
-------------------------- / ------------------------657 Reeskont Faiz Giderleri Hes.
----------122 Alacak Senetleri Reeskontu Hes.
------------------------------------ / --------------------------Alacak Senetleri Reeskont İşleminin Ertesi Yıl Kapanışının Muhasebe Kaydı
------------------------ / --------------------------122 Alacak Senetleri Reeskontu Hes.
-----------647 ReeskontFaizGelirleriHes.
------------------------------------/ -------------------------Borç Senetleri Reeskont İşleminin Muhasebe Kaydı
-------------------------- /--------------------------322 Borç Senetleri Reeskontu Hes.
-----------647 Reeskont Faiz Gelirleri Hes.
------------------------------------ / --------------------------Borç Senetleri Reeskont İşleminin Ertesi Yıl Kapanışının Muhasebe Kaydı
------------------------- /--------------------------657 Reeskont Faiz Giderleri Hes.
-----------322 Borç Senetleri Reeskontu Hes.
------------------------------------ / --------------------------
24.
25.
26.
Yabancı para birimi üzerinden düzenlenen alacak ve borç
senetleri de yukarıda belirtildiği şekilde reeskonta tabi
tutulabilir. Senetlerde faiz oranı belli edilmemiş ise, Londra
bankalar arası faiz oranı (LIBOR) esas alınmalıdır.
Bankalardaki vadeli mevduat hesaplarının dönem sonu
itibariyle
hesaplanan
faiz
tutarlarının
gelir
kaydı
unutulmamalıdır.
Kullanılan banka kredileri ile ilgili olarak dönem sonuna
kadar oluşan faiz tutarı hesaplanıp gider kaydedilmelidir.
27.
Dava ve icra safhasına giren alacaklar için karşılık ayrılıp
gider kaydedilmelidir. Teminata bağlı alacaklar bu safhaya
gelse bile karşılık ayrılmamalıdır.
----------------------- / ---------------------
128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hes.
120 Alıcılar Hes.
-------------------
--------------------- / ----------------------654 Karşılık Giderleri Hes.
---------129 Şüpheli Tic. Alacaklar Karşılığı Hes.
-----------------------------/ -------------------------
28.
29.
30.
a)
b)
Dava ve icra takibine değmeyecek derecede (dava ve icra
masraflarının alacaktan fazla olması durumundaki) küçük
alacaklar için birden fazla yazılı istenmiş olmak koşulu ile
karşılık ayrılmalıdır.
Mahkeme kararına veya kanaat verici bir belgeye dayanarak
tahsil olanağı kalmayan alacaklar kayıtlardan silinmelidir.
Ortaklara verilen borçlara adat hesaplanıp,
Şirket kredi kullanmışsa kredi faiz oranı,
Kullanmamışsa reeskont oranı,
üzerinden faiz hesaplanıp fatura düzenlenmeli ve %18 KDV
uygulanmalıdır.
31.
32.
33.
Dönem giderleri ile ilgili yansıtma kayıtları yapılarak, gelir ve gider
hesaplarının tamamı dönem kar veya zarar hesabına
aktarılmalıdır.
Yıllık beyannameye eklenmek üzere, yıl içinde kesinti yolu ile
ödenen vergilerle ilgili olarak, kesintiyi yapan kurum ve
kuruluşlardan yazılar alınmalıdır.
Yapılan bağış ve yardımların gider yazılması yerine, yıllık gelir
veya kurumlar vergisi beyannamesinde beyan edilen gelirden
indirilmesi esası getirilmiş olduğu hususu dikkate alınmalı ve buna
göre bağış ve yardımların tamamı önce kanunen kabul edilmeyen
gider olarak beyanname üzerinde kazanca eklenmeli ve daha
sonra gelirden indirilecek bağış ve yardımların tutarı kazancın
%5’ine (kalkınmada öncelikli yörelerde %10’una)(K.V.K.10/1-c
maddesi uyarınca kurumlar vergisi mükelleflerinde sadece %5’i)
kadar olan kısmı hesaplanarak beyannamede ayrıca gösterilmek
suretiyle kazançtan indirilmelidir.
34.
35.
36.
37.
Diğer kanunen kabul edilmeyen giderler tespit edilerek
beyannamede kurum kazancına eklenmesi unutulmamalıdır.
Serbest bölgelerden elde edilen gelirlerin istisna olarak dikkate
alınması temin edilmelidir.
Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu kapsamında elde edilen
kazançların kurumlar vergisinden istisna olduğu unutulmamalıdır.
Türk Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesinden veya devrinden
sağlanan kazançların varlığı halinde bu kazançların kurumlar
vergisi istisna edildiği unutulmamalıdır.
38.
39.
40.
2013 yılına ilişkin olup 2014 yılı kayıtlarına alınan geç gelen fatura
bedelleri, 2013 yılı kurum kazancından beyanname üzerinden indirilmiş
olacağından, bu tutarların 2014 yılı beyanı sırasında kanunen kabul
edilmeyen gider olarak kumum kazancına eklenmesi unutulmamalıdır.
2011 vergilendirme döneminde satılan ve yenilenmesine karar alınan
demirbaşlarla ilgili olarak oluşturulan yenileme fonu hesabına konulan
tutar, ilgili iktisadi kıymet alınmaması halinde 2014 yılı kazancına
eklenmesi unutulmamalıdır.
Örtülü sermayeye ilişkin faiz ve benzeri ödemeler ile örtülü yoldan
dağıtılan kazançlar bir yandan kanunen kabul edilmeyen gider olması
yanında, diğer yandan bu ödemeler hesap döneminin son günü itibariyle
dağıtılmış kar payı sayıldığı hususu unutulmamalı ve ödenen bu tutarlar
brütleştirilmek suretiyle üzerinden kar dağıtımına ilişkin %15 oranında
yapılacak vergi kesintisine ilişkin muhtasar beyannamenin23.01.2015
tarihine kadar verilmesi ve kesilen verginin 26.01.2015 günü akşamına
kadar ödenmesi sağlanmalıdır.
Örnek 1. A.Ş. Ortaktan aldığı 600.000.- TL borç karşılığında 2014’de 60.000.- TL
faiz ödemiş ve finansman gideri yazmıştır. Dönem başı öz sermayesi 150.000.TL’dir. (Bu borcun tamamı 2015 yılında ödenecektir.)
- Örtülü Sermaye Tutarı = Ortaklardan Alınan Borç - (Öz sermaye x 3)
150.000.- TL = 600.000.- – (150.000.- x 3)
- Örtülü Sermayeye İlişkin Faiz = Örtülü Sermaye x Ortaklara Ödenen Faiz
Ortaktan Alınan Borç
15.000.- TL = 150.000.- x 60.000.-(K.K.E.Gider yazılır.)
600.000.- Dağıtılan net kar payı = Örtülü sermayeye ilişkin faiz olup 15.000.-TL’dir.
- Dağıtılan kar payının net tutarı %15 kesinti oranına göre brüt tutarı
=(15.000.- x 100/ 85) = 17.647.06 TL olup, bu tutar üzerinden yapılacak vergi
kesintisi (17.647.06 x %15) = 2.647.06 TL olacaktır.
- Bu tutar vergi 23.01.2015 günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile
beyan edilip 26.01.2015 günü akşamına kadar ödenmesi ve ödenen bu tutar
kurumca 2014 veya 2015 yılı kayıtlarına KKEG yazılması gerekir.
Örnek 2. A.Ş. 2014 yılında ilişkisiz kişiye 500.000.- TL sattığı yatın bir benzerini
aynı vade ve koşullarda ortağının eşine 420.000.- TL satmıştır.
- Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Dağıtılan Kazanç = Emsal Fiyatı İlişkili Kişiye Yapılan Satışın Bedeli.
80.000.- TL = 500.000.- TL – 420.000.- TL
- Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılan 80.000.- TL KKEG
olarak kurum kazancına eklenmesi yanında ayrıca, dağıtılan net kar payının
olarak %15 vergi kesintisine tabi tutulacaktır.
- Buna göre 80.000.- TL’ nin %15 kesinti oranına göre brüt tutarı =(80.000.x 100/ 85) = 94.117.65 TL olup, bu tutar üzerinden yapılacak vergi kesintisi
(94.117.65 x %15) = 14.117.65 TL olacaktır.
- Bu tutar vergi 23.01.2015 günü akşamına kadar muhtasar beyanname ile
beyan edilip 26.01.2015 günü akşamına kadar ödenmesi ve ödenen bu tutar
kurumca 2014 veya 2015 yılı kayıtlarına KKEG yazılması gerekir.
41.
42.
43.
KVK.’un 7 inci maddesi ile GVK.’un 75 inci maddesi uyarınca 31.12.2014
tarihi itibariyle elde edilmiş sayılan kontrol edilebilen kurum kazancı veya
kar payı tutarlarının beyannameye ithal edilmesi unutulmamalıdır.
15.6.2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Yatırımlarda Devlet Yardımları
Hakkında Karar’a uygun yeni veya tevzi yatırım yapanlar bahsi geçen
kararnamenin 15 nci maddesi uyarınca indirimli kurumlar vergisi
uygulamasından yararlanmayı gözden kaçırmamalıdırlar.
Yurt dışında ödenen vergilerin mahsubunda yasada belirtilen belgeler
temin edilerek tercüme ettirilmesi ve beyannameye eklenmelidir. Bu
şekilde mahsup edilecek verginin tutarı, yurt dışı kazanç üzerinden
Türkiye’de alınacak vergiden fazla olmayacaktır.
44.
a.
b.
Geçici vergi uygulaması nedeniyle, geçici vergi dönemleri itibariyle,
Amortisman ayıranlar
vazgeçebilirler.
dönem
sonunda
amortisman
ayırmaktan
Amortisman hesaplamayanlar dönem sonunda amortisman ayırabilir ve
gider yazabilirler.
c.
Alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutmayanlar dönem sonu
itibariyle reeskont yapabilirler.
d.
Alacak ve borç senetlerini reeskonta tabi tutanlar dönem sonunda
reeskonttan vazgeçebilirler.
e.
f.
Yıl içinde yararlanılan yatırım indirimi istisna uygulamasından verilen
geçici vergi beyannamelerinin düzeltilmesi koşulu ile vazgeçebilirler.
Geçici vergi dönemlerinde yararlanılmayan yatırım indirimi istisnasından
dönem sonunda yararlanılabilir.
Teşekkürler…
Ali KARAKUŞ
Yeminli Mali Müşavir