Transcript Süleyman Demirel Üniversitesi

SÜLEYMAN DEMİREL
ÜNİVERSİTESİ
BAĞIL DEĞERLENDİRME
SİSTEMİ HAKKINDA
AÇIKLAYICI BİLGİLER
2012
Değerli Öğretim Üyelerimiz ve Öğrencilerimiz,
Üniversitemizde
uygulanan
değerlendirme
sisteminde bir değişiklik yapılmış ve "Bağıl
Değerlendirme Sistemi" ne geçilmiştir. Bu sistem
günümüzde dünyanın hemen hemen tüm eğitim
kurumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır. Bağıl
Değerlendirme Sistemi, gerek öğrenciler, gerek öğretim
elemanları ve gerekse yönetim işlemleri açısından pek
çok yenilikler getirmektedir. Bağıl Değerlendirme
Sisteminin getirdiği yeniliklere değinmeden önce
uygulanan değerlendirme sistemlerine bir göz atalım.
Günümüz eğitim-öğretim sistemi içerisinde öğrenci
başarısını değerlendirmede, başka bir deyişle öğrencinin
sınavlarda aldığı ham başarı notlarını harf notuna
çevirmede farklı ölçütler kullanılmaktadır. Not vermede
kullanılan ölçütler ve bunlara dayanılarak yapılan
değerlendirmeler genel olarak iki ana gruba ayrılabilir:
 Mutlak ölçütler ve onlarla yapılan mutlak değerlendirmeler,
 Bağıl ölçütler ve onlarla yapılan bağıl değerlendirmeler.
Önce, öğrencilerin başarılarını ölçmede kullanılan “Mutlak
Değerlendirme Sistemi” ile ilgili bazı bilgileri ve öğrencilerin
başarısını etkileyen faktörlere kısaca göz atalım.
Mutlak (Ağırlıklı) Değerlendirme Sistemi bir öğrencinin
başarısının başka öğrencilerin başarısından bağımsız olarak
değerlendirildiği sistemdir.
Hatırlayacağınız üzere, bu sistemde Üniversitemiz
öğrencilerinin herhangi bir dersten başarılı olmak için ara
sınavların ortalamasının yüzde kırkı ile yarıyıl sonu/yıl sonu
sınavlarının yüzde altmışının toplamından altmış veya daha
yüksek bir not alması gerekiyordu. Yüz üzerinden altmışın
altında not alan öğrenciler başarısız sayılmaktaydılar.
Mutlak değerlendirmede, çoğu kez sınavın kendisi
ölçüt alınmakta, fakat güçlük derecesi dikkate
alınmamaktadır. Bir sınavda elde edilen puanlar, sadece
öğrencilerin başarısını yansıtmaz, aynı zamanda o sınavın
güçlük derecesinin de bir göstergesi olur. Sınav soruları
çok güç yada çok kolay maddelerden oluşabilir. Çok güç
bir sınavdan elde edilen puanların tümü, geçer puanın
altında; çok kolay bir sınavdan elde edilen puanların tümü
ise geçer puanın üstünde olabilir.
Mutlak
değerlendirmeye
göre
not
vermede,
öğrencilerin bireysel durumları dikkate alınmaz. Öğrenciler
arasında yetenek, ilgi, ihtiyaç ve çalışma koşulları gibi etkenler
bakımından bir takım farklılıklar vardır. Yetenek bakımından
düşük öğrencilerin, önceden belirlenen geçer puanın üstünde
bir puan almaları çok güçtür. Onun için Mutlak
değerlendirmede yetenek bakımından düşük öğrenciler daima
düşük not alacaktır. Düşük not, o notu alan öğrencinin çalışma
isteğini ve güdülenmesini olumsuz yönde etkileyecek ve
dolayısıyla öğrenci tekrar düşük notlar alacaktır. Salt mutlak
değerlendirmeye göre not verilmesi durumunda böyle bir kısır
döngüye düşülür ve bu kısır döngüyü kırmak da oldukça
zordur.
Yeterli sayılacak başarı düzeyi yada öğretim
elemanlarınca önceden konulan standartlar öğretim
elemanından öğretim elemanına, bir öğretim elemanı içinse
belli bir süreç içerisinde (zamandan zamana) değişebilir. O
yüzden, bu yönteme göre farklı öğretim elemanlarınca ya da
aynı öğretim elemanı tarafından değişik zamanlarda verilen
notları birbiriyle kıyaslamak neredeyse olanaksızdır.
Üstelik herhangi bir öğretim faaliyeti içerisinde
öğrencilerin aldıkları notlar tek başına öğrencilere ait
faktörlere bağlı olarak ortaya çıkmamaktadır. Esasen bütün
ölçme ve değerlendirme yaklaşımları için öğrencinin
başarısını etkileyen üç ana unsurdan bahsedilebilir. Bunlar;
a.Öğretim üyesine bağlı faktörler,
b.Öğrenciye bağlı faktörler.
c.Çevresel faktörlerdir.
Öğrencilerin başarısını etkileyen bu faktörlerle ilgili
bazı önemli hususlara burada kısaca değinmek yararlı
olacaktır.
Öğretim Üyesine Bağlı Faktörler
a) Öğrenci ile iletişim kurabilme yeteneği
1. Dersi sunuş şekli,
2. Dersi sevdirmesi,
3. Bilgileri aktarabilme,
4. Öğrencinin motivasyonunu sağlayabilme,
5. Dersin yararlılığına inandırabilme.
b) Öğrencinin bilgisini ölçebilme yeteneği
1. Sınav sorusu hazırlayabilme özelliği,
2. Cevap kağıtlarını değerlendirme özelliği,
3. Sınav sorusu hazırlarken yada sınav kağıtlarını
değerlendirirken objektif olabilmesi.
Öğrenciye Bağlı Faktörler
1.Genel olarak bölümüne ve derslere karşı ilgisi,
2.Öğrencinin genel düzeyi,
3.Dersin öğretim üyesine yaklaşımı,
4.Sağlık ile ilgili sorununun bulunup bulunmadığı,
5.Sınıf içinde arkadaşları ile olan grup çalışması.
Çevresel Faktörler
1.Sınavın yapıldığı ortamın (dershanenin)
özellikleri,
 Sıcak-soğuk olması
 Aydınlık-karanlık olması
 Gürültülü olması
 Sıra-anfi-iskemle vb.
2.Sınavdaki gözetmenlerin tutumu,
3.Sınav Sistemi ve uygulamalarının etkisi.
ergonomik
Bütün bu faktörler, öğrencinin bir dersin sınavında
alacağı not üzerinde az veya çok şekilde bir etkiye sahiptir.
Bağıl Değerlendirme Sistemi; bu faktörlerin öğrencinin
başarısı üzerindeki olumsuz etkisini en aza indirmek
amacıyla çok uzun yıllardan beri Dünyadaki ve
Türkiye’deki Yükseköğretim Kurumlarında da uygulana
gelen bir sistemdir.
Bağıl Değerlendirme Sistemi ;
• Öğrenciler arasındaki çalışma, bilgi ve başarı düzeyini
kıyaslama işlemini en kapsamlı ve gerçekçi bir şekilde yaptığı ve
öğrencileri başarıya yönlendirdiği için,
• Öğrenci ve öğretim elemanlarının çalışmalarını yapıcı bir
şekilde yönlendirme özelliği taşıdığı için,
• Öğretim elemanı, öğrenci ve çevresel faktörlerden
kaynaklanabilecek çeşitli faktörlerin etkilerini değerlendirmeye
yansıtabildiği için,
• Mevcut değerlendirme sistemleri içerisinde öğrenci başarısı
değerlendirmede en uygun yöntem olduğu için günümüzde
üniversitemizde olduğu gibi dünyanın hemen hemen tüm eğitim
kurumlarında yaygın olarak kullanılmaktadır.
Bağıl Değerlendirme Sistemlerinde
Karşılaşılabilecek Olası Sorunlar ve
Çözüm Yolları
Bağıl değerlendirme sisteminin de eleştiriye açık yönleri
vardır. Aşağıda olası sorunlar ve çözüm yolları sıralanmıştır:
Öğrencilerin kasıtlı olarak genel başarı düzeyini düşürmeleri
durumu
Bazı öğrenciler bağıl değerlendirme sisteminin istatistiksel
temellerinden yararlanarak, kasten çok düşük not alacak kağıtlar
verip, ham başarı notu ortalamasını yapay olarak düşürmek ve
standart sapmayı yükseltmek isteyebilirler.
Çözüm: Normal dağılımı kasıtlı olarak etkileyecek notların
hesaplama dışı
bırakılması için Bağıl Değerlendirme Katma
Limiti (BDK Limiti) kullanılır. Dağılıma yapay olarak müdahale
amacı taşıyan Ham Başarı Puanlarına doğrudan " FF" Harf notu
verilerek bu notlar bağıl değerlendirmeye hiç katılmaz. Böylece de
bu notların ortalamaya ve standart sapmaya olacak olumsuz
etkileri ortadan kalkmış olur.
Öğrencilerin, özellik arz eden bazı derslerden yetersiz
sayılabilecek ham başarı notları ile başarılı sayılma durumu
Bağıl değerlendirme sistemi, göreceli harf notlu dağılımı
sağladığı için, herhangi bir dersten yeterli performans karşılığı
olmadığı düşünülen düşük ham başarı notları, geçer ya da koşullu
geçer harf notu olabilir.
Çözüm: Bir öğrencinin bir dersten başarılı sayılabilmesi
için, belli bir barajın üzerinde ham başarı notu almasının istendiği
durumdur. Bu durumda öğrencilerin başarılı sayılabilmesi için
alması gereken en az ham başarı notu belirlenir ve buna Ham
Başarı Notu Alt Limiti denir. Belirlenen ham başarı notu alt
limitinin altında not alan öğrenciye FF verilerek başarısız sayılması
sağlanır, ancak aldığı not sınıf ortalamasına ve standart sapma
hesaplarına katılır.
Öğrencilerin, ek sınav gibi nedenlerle, ait oldukları grubun
dışında aynı dersten yeniden değerlendirilmesi durumu
Öğrenciler; mazeret, af, ek sınav gibi nedenlerle ait
oldukları dönem dışındaki gruplarla değerlendirilmek zorunda
kalabilirler. Ancak, öğrencilerin sonradan oluşturdukları, bir grubun
içinde değerlendirmeleri sonucu alacakları bağıl notlar, dersi
zamanında birlikte aldıkları ve yeterli performans sergileyen
grubun bağıl notlarına kıyasla daha fazla olacağından, bu durum
zamanında normal performans göstermiş öğrencilere karşı
haksızlığa yol açacaktır.
Çözüm: Karşılaştırma Yöntemi kullanılmalıdır. Bu
yöntemde, bu tür öğrenciler daha önce ders aldıkları gruba ait
olarak düşünülürler ve önceden içinde bulundukları grubun
öğrencilerinin aldıkları notlara kıyasla değerlendirilirler.
Bağıl Değerlendirme Sisteminin Sağlıklı
Biçimde Uygulanması için Dikkat Edilmesi
Gereken Noktalar
Bağıl değerlendirme sistemi, ham başarı notlarının bağıl
notlara dönüştürüldüğü bir değerlendirme işlemidir ve ölçmeden
farklıdır.
Sağlıklı
bir
değerlendirme
yapılabilmesi için,
değerlendirilecek ham başarı notları öğrencinin performansını iyi
bir şekilde ölçen ölçücü sınavlardan elde edilmelidir.
Eğer ölçme, yani sınav ve notlandırma iyi bir şekilde
yapılmamışsa, öğrenciler arasındaki düzey farkları tam olarak
ortaya çıkmayacaktır. Bu da bağıl değerlendirmeye tabi tutulacak
ham başarı notlarının, gerçek performansı yansıtmamasına ve
sonucun sağlıksız olmasına neden olacaktır.
Aşağıda sıralanan önlemler, performansın iyi bir şekilde
değerlendirilmesini sağlayacaktır.
Not verilecek etkinlik sayısının artırılması:
Bağıl değerlendirme ruhuna uygun bir ölçme yapabilmek
için, öğrencilere en az bir ara sınav, bir veya iki kısa sınav, birde
ödev, proje veya uygulama notu verilmesi önerilmektedir. Ayrıca
dersin niteliğine bağlı kalmak kaydıyla, bu sınavlara ek olarak
laboratuar, sözlü sunum, araştırma gibi diğer etkinliklerde
notlandırılabilir. Böylece öğrencinin sadece dönem veya yıl
sonunda değil, sürekli çalışması, konuları özümsemesi, arkadaşları
ile bir yarış içinde olması, ödev sunum gibi etkinliklerle yaratıcı ve
araştırmacı yönünü geliştirerek sergilemesi, sonuçta eğitim öğretim
etkinliklerinde pasif rolden aktif konuma geçmesi ve dolayısıyla
bilimsel bir kişilik kazanması sağlanmış olacaktır.
Sınav sorularının zorluk düzeylerinin dengelenmesi:
Sınav soruları hazırlanırken; soruların zor, orta ve kolay
olarak kategorilere ayrılması, daha sonra da bir sınavda bu
kategorilere ait soruların oranının yaklaşık olarak eşit şekilde
düzenlenmesi önerilmektedir. Soruların çoğunun veya tümünün
bu kategorilerden sadece birinden seçilmesi durumunda sınavın
ölçücü özelliği azalacak ve farklı dünyalardaki öğrencileri
birbirinden ayırıcı niteliği olmayacaktır.
Sınavlarda kullanılacak soru sayısının ve sınav türünün
belirlenmesi:
Öğrencilerin öğrenme seviyesini objektif olarak
ölçebilmek için sınavlardaki soru sayısı mümkün olduğu kadar
fazla olmalıdır.
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
UYGULAMA ESASLARI
SÜLEYMAN DEMİREL ÜNİVERSİTESİ
BAĞIL DEĞERLENDİRME SİSTEMİ
UYGULAMA ESASLARI
Üniversitemizde Bağıl Değerlendirme Sistemi,
Bağıl Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan
öğrenci sayısı 30’un üzerinde ise uygulanır.
Bağıl Değerlendirme Sürecinin Aşamaları
1- Devam durumlarına göre ağırlıklı ham başarı notu
hesaplanacak öğrencilerin belirlenmesi
Bağıl Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısına ulaşmak için
öncelikle devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür.
Devamsız öğrencilere NA verilir. Bu durumdaki öğrencilerin
notları, Bağıl Değerlendirme istatistiği dışında tutulur; ortalama
ve standart sapma hesaplamasına katılmaz.
2- Ham Başarı Notlarına göre Bağıl Değerlendirmeye
katılmaya hak kazanan öğrencilerin belirlenmesi:
Üniversitemiz öğrencilerinin notlarının Bağıl Değerlendirmeye
katılabilmesi için bu öğrencilerin ham başarı notlarının da belirli
bir baraj değerini aşması gerekmektedir.
Bu baraj değeri Bağıl Değerlendirmeye Katma Limiti (BDKL)
olarak tanımlanmaktadır.
Bu limit aşırı düşük notlar alan öğrencilerin istatistik
değerlendirme üzerindeki olumsuz etkisini ortadan kaldırmak
amacıyla tasarlanmıştır.
Bağıl Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrencilerin
belirlenmesi için devamsız öğrenciler gibi ham başarı notu BDKL
altında kalan öğrencilerin sayısı da sınıf mevcudundan düşülür ve
bu öğrencilerin notları sınıf ortalaması ve standart sapma
hesaplamasına katılmaz.
BDKL altında kalan öğrencilere doğrudan FF verilir.
Üniversitemizde BDKL=15 olarak uygulanmaktadır.
3- Sınıf mevcudundan devamsız öğrenci ve BDKL altında
kalan öğrenci sayısı düşülerek bağıl değerlendirmeye katılmaya
hak kazanan öğrenci sayısı belirlendikten sonra bu sayıya bağlı
olarak aşağıdaki yöntemlerden uygun olanı kullanılır:
Bağıl Değerlendirmeye
katılmaya hak kazanan
öğrenci sayısı
1-29 ise
≥30 ise
Önerilen Yöntem
Tablo 1’deki sınıfın ham başarı notu ortalamasına karşılık
gelen katsayı ile Ham Başarı notlarının çarpılması sonucu
elde edilen sayısal değer Tablo 2'deki katalog değerleri esas
alınarak Öğrenci İşleri Otomasyon programı tarafından harf
notuna dönüştürülür. (Örnek 1)
Harf notları, sınıfın ham başarı notu ortalamasına bağlı
olarak ve standart sapmanın kullanıldığı istatistiki yöntem
sonucu elde edilen T skoru cinsinden değer aralıklarının yer
aldığı Tablo 3 esas alınarak Öğrenci İşleri Otomasyon
programı tarafından verilir. (Örnek 2 ve 3)
DEĞERLENDİRMEYE KATILACAK ÖĞRENCİ
SAYISININ 1-29 ARASINDA OLMASI DURUMU
Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 1-29 arasında ise
herhangi bir istatistiksel işlem yapılmaz; öğrencinin ham
başarı notunun, sınıfın ham başarı notu ortalamasının
Tablo 1’deki aralığına karşılık gelen katsayı ile çarpılması
sureti ile elde edilen yeni ham not Tablo 2’deki değerler
esas alınarak harf notuna dönüştürülür.
Tablo 2
Tablo 1
Sınıf
Ortalaması
Çarpım
Katsayısı
60.00-100.00
1,00
55.00-59.99
1,10
50.00-54.99
1,18
45.00-49.99
1,24
40.00-44.99
1,30
35.00-39.99
1,35
0.00-34.99
1,40
Başarı
Notu
Katsayı
100 Puan
Üzerinden
Değeri
AA
4,00
88-100
BA
3,50
81-87
BB
3,00
74-80
CB
2,50
67-73
CC
2,00
60-66
DC
1,50
53-59
DD
1,00
46-52
FD
0,50
39-45
FF
0,00
0-38
Örnek 1: Sınıf mevcudunun 15 olduğu bir sınıfta yapılan ölçme
sonuçlarını değerlendirelim. Bu sınıfta 1 öğrenci devamsızlık
göstermiş, 4 öğrencinin ise ham başarı notu BDKL altında
kalmış olsun.
1- Devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür.
Sınıf mevcudu= 15
Devamsız öğrenci sayısı= 1
15-1=14
2- Elde edilen sayıdan ham başarı notu BDKL altında kalan
öğrenci sayısı düşülür.
Elde edilen öğrenci sayısı=14
BDKL altında kalan öğrenci sayısı=4
Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 14-4=10
3- Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenci sayısı 10 olduğu için
3. aşamada (slayt no 29) sözü edilen yöntemlerden çarpım katsayısı
yöntemi kullanılır.
4- Bu değerlendirmede sadece ara sınav yapılmışsa, değerlendirmeye
katılacak öğrencilerin ara sınavlarının %40’ıyla yarıyıl/yıl sonu
sınavlarının % 60’ının toplanması suretiyle elde edilen ham başarı notları
(HBN) toplanır ve değerlendirmeye katılan öğrenci sayısına bölünür.
(Not: Ara sınavın yanı sıra ödev, proje, uygulama ve benzeri yarıyıl içi
çalışmaları yapılmışsa yarıyıl içi sınav ve etkinliklerin başarı notuna katkısı
%50, yarıyıl/yıl sonu sınavının alınan notun başarı notuna katkısı % 50’dir.)
Değerlendirmeye katılan öğrencilerin HBN Toplamı= 509
Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı= 10
Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması 509/10= 50.9
5- Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması olan 50.9’a Tablo 1’de
karşılık gelen katsayısı 1,18’dir.
Tablo 1
Sınıf Ortalaması
Çarpım Katsayısı
60.00-100.00
1,00
55.00-59.99
1,10
50.00-54.99
1,18
45.00-49.99
1,24
40.00-44.99
1,30
35.00-39.99
1,35
0.00-34.99
1,40
6- Elde edilen katsayı ile sınıftaki öğrencilerin ham başarı notları
çarpılarak aşağıdaki tabloda görüldüğü üzere yeni notlar bulunur.
Bulunan notlara Tablo 2’deki aralıklara göre uygun düşen harf notları
verilir.
Tablo 2
Sıra
No
Vize
Final
HBN
KAT
SAYI
HBN x
KATSA
YI
HARF
NOTU
100 puan
Başarı Notu
Katsayı
AA
4,00
88-100
Üzerinden Değeri
1
69
41
52
1,18
61
CC
BA
3,50
81-87
2
100
95
97
1,18
100
AA
BB
3,00
74-80
3
44
59
53
1,18
63
CC
CB
2,50
67-73
4
57
41
47
1,18
56
DC
CC
2,00
60-66
5
60
70
66
1,18
78
BB
DC
1,50
53-59
6
26
58
45
1,18
53
DC
DD
1,00
46-52
7
19
56
41
1,18
48
DD
FD
0,50
39-45
8
62
39
48
1,18
57
DC
FF
0,00
0-38
Buna göre ham başarı notu 52 olan 1. sıradaki öğrenciye 61 olan yeni notuna
karşılık Tablo 2’ deki aralığa uygun düşen CC harf notu verilmiştir.
ÖRNEK 1’de yer alan sınıftaki tüm öğrencilerin durumu
Sıra
No
Vize
Final
HBN
KATSAYI
HBN x
KATSAYI
HARF
NOTU
BDKL=15
HBAL=30 YSSL=35
1
69
41
52
1,18
61
CC
2
100
95
97
1,18
100
AA
3
44
59
53
1,18
63
CC
4
57
41
47
1,18
56
DC
5
60
70
66
1,18
78
BB
6
26
58
45
1,18
53
DC
7
19
56
41
1,18
48
DD
8
62
39
48
1,18
57
DC
9
10
42
29
1,18
34
FF
HBAL
10
35
28
31
1,18
37
FF
YSSL
11
14
14
14
FF
12
12
12
12
FF
13
10
10
10
FF
14
13
13
13
FF
15
-1
-1
Sınıfın Ham Başarı
Notu Ortalaması
NA
50.9
DEĞERLENDİRMEYE
KATILAN ÖĞRENCİLER
BDKL
DEVAMSIZ
HBAL altında kalan öğrencilere
doğrudan FF verilir. Ham Başarı
Notu Ortalamasına katılırlar.
YSSL altında kalan öğrencilere, ham
başarı notu 38 ve aşağısında ise
doğrudan FF, 39 ve üzerinde ise FD
verilir.
Ham
Başarı
Notu
ortalamasına katılırlar.
BDKL altında kalan öğrencilere
doğrudan FF verilir. Ham Başarı
Notu Ortalamasına katılmazlar.
Ham Başarı notu Alt Limiti (HBAL): Kesin kalma – koşullu
geçme sınırı için belirlenmiş olan ham başarı notu cinsinden alt
limittir. Bu limit altında kalan öğrencilere FF verilir.
Üniversitemizde HBAL=30 olarak uygulanmaktadır.
Yarıyıl Sonu Sınav Limiti (YSSL): Yarıyıl içi etkinlik notları
ne olursa olsun öğrencilerin bir dersten koşullu veya doğrudan
geçebilmeleri için yarıyıl/yılsonu sınavında 100 üzerinden
belirlenen alt limittir. Bu limit altında kalan öğrencilere, ham
başarı notu 38 ve aşağısında is doğrudan FF, 39 ve üzerinde ise
FD verilir.
Üniversitemizde YSSL=35 olarak uygulanmaktadır.
Örnek 2: Sınıf mevcudunun 43 olduğu bir sınıfta yapılan ölçme
sonuçlarını değerlendirelim. Bu sınıfta 1 öğrenci devamsızlık
göstermiş, 3 öğrencinin ise ham başarı notu BDKL altında
kalmış olsun.
1- Devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür.
Sınıf mevcudu= 43
Devamsız öğrenci sayısı= 1
43-1=42
2- Elde edilen sayıdan ham başarı notu BDKL altında kalan
öğrenci sayısı düşülür.
Elde edilen sayı=42
BDKL altında kalan öğrenci sayısı=3
Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 42-3=39
3- Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenci sayısı 39 olduğu için
3. aşamada (slayt no 29) sözü edilen yöntemlerden çarpım katsayısı
yöntemi kullanılır.
4- Bu değerlendirmede sadece ara sınav yapılmışsa, değerlendirmeye
katılacak öğrencilerin ara sınavlarının %40’ıyla yarıyıl/yıl sonu
sınavlarının % 60’ının toplanması suretiyle elde edilen ham başarı notları
(HBN) toplanır ve değerlendirmeye katılan öğrenci sayısına bölünür.
(Not: Ara sınavın yanı sıra ödev, proje, uygulama ve benzeri yarıyıl içi
çalışmaları yapılmışsa yarıyıl içi sınav ve etkinliklerin başarı notuna katkısı
%50, yarıyıl/yıl sonu sınavının alınan notun başarı notuna katkısı % 50’dir.)
Değerlendirmeye katılan öğrencilerin HBN Toplamı= 1557
Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı= 39
Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması 1557/39= 39.92
5- Sınıfın ham başarı notu ortalaması sınıf düzeyini belirler. Tablo
3’de görüldüğü üzere sınıfın düzeyi Çok Zayıf ’tır.
Tablo 3
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıf
Düzeyi
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD (0.5)
DD (1.0)
DC (1.5)
CC (2.0)
CB (2.5)
BB (3.0)
BA (3.5)
AA
(4.0)
İyi
55<n<60.0
<41
41-45.99
46-50.99
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
≥76
Orta Üstü
50<n≤55
<43
43-47.99
48-52.99
53-57.99
58-62.99
63-67.99
68-72.99
73-77.99
≥78
Orta
45<n≤50
<45
45-49.99
50-54.99
55-59.99
60-64.99
65-69.99
70-74.99
75-79.99
≥80
Zayıf
40<n≤45
<47
47-51.99
52-56.99
57-61.99
62-66.99
67-71.99
72-76.99
77-81.99
≥82
Çok Zayıf
35<n≤40
<49
49-53.99
54-58.99
59-63.99
64-68.99
69-73.99
74-78.99
79-83.99
≥84
Kötü
n≤35
<51
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
76-80.99
81-85.99
≥86
6- Standart Sapma değerinin elde edilmesi:
Standart sapma,bir sınıftaki notların sınıf ortalamasına göre nasıl
bir dağılım gösterdiğini belirten bir ölçüdür.
Sınıf ortalaması hesabında olduğu gibi, ham başarı notları Bağıl
Değerlendirmeye Katma Limiti (BDKL) altında olan
öğrencilerin notları ve devamsız öğrenciler bu işleme
katılmazlar.
S=
1
N
N
Σ x² -(Σx)²
Ham başarı notlarının toplamının karesi
Ham başarı notlarının karelerinin toplamı
Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı
S=
1
39
39 x 63105 - 2424249
S= 4.9218 (Standart Sapma)
7- Standart skorların (z) hesaplanması
Standart sapma değeri, bir sınıftaki tüm notların dağılımını
yansıttığı için tek başına öğrencilerin notlarını değerlendirmede
bir anlam taşımamaktadır. Asıl önemli olan, standart sapma değeri
ve ham başarı notlarından yararlanarak her bir öğrencinin 100
üzerinden aldığı ham başarı notunun sınıf ortalamasından standart
sapmanın kaç katı kadar aşağıda veya yukarıda olduğunu
hesaplamaktır. İşte her bir öğrenciye ait bu değere “standart skor
(z skoru)”adı verilmektedir.
Bir öğrencinin ham başarı notu
Sınıfın Ham Başarı Ortalaması
z
Standart Sapma
Ham başarı notu 50 olan 1 no’lu öğrencinin z skorunu
hesaplayalım:
Z=
50-39.92
4.9218
Z= 2.04803
Ham başarı notu 37 olan 31 no’lu öğrencinin z skorunu
hesaplayalım:
Z=
37-39.92
4.9218
Z= -0.59328
8- T-skorlarının hesaplanması
Sınıf ortalamasının altında yer alan ham başarı notlarına ait z
skorlarının negatif değerler taşıdığı görülmektedir. Bu sorunu
ortadan kaldırmak için “T-skorları” kullanılmaktadır. T-skor
hesabında standart sapmaya bağlı olarak iki ayrı formül
x
kullanılmaktadır:
a-) Standart sapma 10’un altında ise
T  (60  )(s 10) 0.01
  xx
b-) Standart sapma 10 ve üzerinde ise
T  k z  60
k  0.5s  5
Ham başarı notu 50 olan 1 no’lu öğrencinin T skorunu hesaplayalım:
T  (60  10.08)(4.9218 10) 0.01x10.08
T = 75.27
Sınıf
Düzeyi
Çok Zayıf
  x  x  50  39.92  10.08
(s=4.9218 olduğundan t-skor 1. yönteme göre hesaplanmıştır.)
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD
(0.5)
DD
(1.0)
DC
(1.5)
CC
(2.0)
CB
(2.5)
BB
(3.0)
BA
(3.5)
AA
(4.0)
35<n≤40
<49
49-53.99
54-58.99
59-63.99
64-68.99
69-73.99
74-78.99
79-83.99
≥84
Buna göre ham başarı notu ortalaması 39.92 olan sınıftaki ham başarı
notu 50, T skoru 75.27 olan 1 no’lu öğrencinin harf notu BB’dir.
Ham başarı notu 37 olan 31 no’lu öğrencinin T skorunu hesaplayalım:
T  (60  2.92)(4.921810)0.01x( 2.92)
T = 55.91
Sınıf
Düzeyi
Çok Zayıf
  x  x  37  39.92  2.92
(s=4.9218 olduğundan t-skor 1. yönteme göre hesaplanmıştır.)
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD
(0.5)
DD
(1.0)
DC
(1.5)
CC
(2.0)
CB
(2.5)
BB
(3.0)
BA
(3.5)
AA
(4.0)
35<n≤40
<49
49-53.99
54-58.99
59-63.99
64-68.99
69-73.99
74-78.99
79-83.99
≥84
Buna göre ham başarı notu ortalaması 39.92 olan sınıftaki ham başarı
notu 37, T skoru 55.91 olan 31 no’lu öğrencinin harf notu DD’dir.
Örnek 2’de yer alan ham başarı notu ortalaması 39.92 olan sınıftaki harf notlarının
dağılımı:
Sıra No
Vize
Final
HBN
T Skoru
HARF
1
46
52
50
75,27
BB
2
30
49
41
61,55
DC
3
32
47
41
61,55
DC
4
40
41
41
61,55
DC
5
40
41
41
61,55
DC
6
37
44
41
61,55
DC
7
33
46
41
61,55
DC
8
37
44
41
61,55
DC
9
28
49
41
61,55
DC
10
44
41
42
63,00
DC
11
39
42
41
61,55
DC
12
44
41
42
63,00
DC
13
40
41
41
61,55
DC
14
39
43
41
61,55
DC
15
40
41
41
61,55
DC
16
41
41
41
61,55
DC
17
16
58
41
61,55
DC
18
19
56
41
61,55
DC
19
41
41
41
61,55
DC
20
41
41
41
61,55
DC
21
41
41
41
61,55
DC
22
41
41
41
61,55
DC
23
41
41
41
61,55
DC
24
39
42
41
61,55
DC
25
41
41
41
61,55
DC
26
41
41
41
61,55
DC
27
41
41
41
61,55
DC
28
41
41
41
61,55
DC
29
41
41
41
61,55
DC
30
41
41
41
61,55
DC
31
31
41
37
55,91
DD
32
13
48
34
51,86
FD
33
12
47
33
50,54
FD
34
10
47
32
49,24
FD
35
15
42
31
47,95
FF
36
82
39
56
85,27
AA
37
46
31
37
FF
38
46
21
31
FF
39
40
15
25
FF
40
13
13
13
FF
41
14
14
14
FF
42
12
14
13
FF
43
-1
-1
-1
NA
BDKL altında kalan öğrencilere
doğrudan FF verilir. Ham Başarı
Notu Ortalamasına katılmazlar.
HBAL altında kalan öğrencilere
doğrudan FF verilir. Ham Başarı
Notu Ortalamasına katılırlar
YSSL altında kalan öğrencilere,
ham başarı notu 38 ve aşağısında
ise doğrudan FF, 39 ve üzerinde
ise FD verilir. Ham Başarı Notu
Ortalamasına katılırlar
YSSL
HBAL
BDKL altında kalanlar
Devamsız
Örnek 3: Sınıf mevcudunun 62 olduğu bir sınıfta yapılan ölçme
sonuçlarını değerlendirelim. Bu sınıfta 1 öğrenci devamsızlık
göstermiş, 13 öğrencinin ise ham başarı notu BDKL altında
kalmış olsun.
1- Devamsız öğrenciler sınıf mevcudundan düşülür.
Sınıf mevcudu= 62
Devamsız öğrenci sayısı= 1
62-1=61
2- Elde edilen sayıdan ham başarı notu BDKL altında kalan
öğrenci sayısı düşülür.
Elde edilen sayı=61
BDKL altında kalan öğrenci sayısı=13
Değerlendirmeye katılacak öğrenci sayısı 61-13=48
3- Değerlendirmeye katılmaya hak kazanan öğrenci sayısı 48 olduğu için
3. aşamada (slayt no 29) sözü edilen yöntemlerden çarpım katsayısı
yöntemi kullanılır.
4- Bu değerlendirmede sadece ara sınav yapılmışsa, değerlendirmeye
katılacak öğrencilerin ara sınavlarının %40’ıyla yarıyıl/yıl sonu
sınavlarının % 60’ının toplanması suretiyle elde edilen ham başarı notları
(HBN) toplanır ve değerlendirmeye katılan öğrenci sayısına bölünür.
(Not: Ara sınavın yanı sıra ödev, proje, uygulama ve benzeri yarıyıl içi
çalışmaları yapılmışsa yarıyıl içi sınav ve etkinliklerin başarı notuna katkısı
%50, yarıyıl/yıl sonu sınavının alınan notun başarı notuna katkısı % 50’dir.)
Değerlendirmeye katılan öğrencilerin HBN Toplamı= 1640
Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı= 48
Sınıfın Ham Başarı Notu Ortalaması 1640/48= 34.2
5- Sınıfın ham başarı notu ortalaması sınıf düzeyini belirler. Tablo
3’de görüldüğü üzere sınıfın düzeyi Kötü ’dür.
Tablo 3
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıf
Düzeyi
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD (0.5)
DD (1.0)
DC (1.5)
CC (2.0)
CB (2.5)
BB (3.0)
BA (3.5)
AA
(4.0)
İyi
55<n<60.0
<41
41-45.99
46-50.99
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
≥76
Orta Üstü
50<n≤55
<43
43-47.99
48-52.99
53-57.99
58-62.99
63-67.99
68-72.99
73-77.99
≥78
Orta
45<n≤50
<45
45-49.99
50-54.99
55-59.99
60-64.99
65-69.99
70-74.99
75-79.99
≥80
Zayıf
40<n≤45
<47
47-51.99
52-56.99
57-61.99
62-66.99
67-71.99
72-76.99
77-81.99
≥82
Çok Zayıf
35<n≤40
<49
49-53.99
54-58.99
59-63.99
64-68.99
69-73.99
74-78.99
79-83.99
≥84
Kötü
n≤35
<51
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
76-80.99
81-85.99
≥86
6- Standart Sapma değerinin elde edilmesi:
Standart sapma,bir sınıftaki notların sınıf ortalamasına göre nasıl
bir dağılım gösterdiğini belirten bir ölçüdür.
Sınıf ortalaması hesabında olduğu gibi, ham başarı notları Bağıl
Değerlendirmeye Katma Limiti (BDKL) altında olan
öğrencilerin notları ve devamsız öğrenciler bu işleme
katılmazlar.
S=
1
N
N
Σ x² -(Σx)²
Ham başarı notlarının toplamının karesi
Ham başarı notlarının karelerinin toplamı
Değerlendirmeye katılan öğrenci sayısı
S=
1
48
48 x 64958 - 2689600
S= 13.6356 (Standart Sapma)
7- Standart skorların (z) hesaplanması
Standart sapma değeri, bir sınıftaki tüm notların dağılımını
yansıttığı için tek başına öğrencilerin notlarını değerlendirmede
bir anlam taşımamaktadır. Asıl önemli olan, standart sapma değeri
ve ham başarı notlarından yararlanarak her bir öğrencinin 100
üzerinden aldığı ham başarı notunun sınıf ortalamasından standart
sapmanın kaç katı kadar aşağıda veya yukarıda olduğunu
hesaplamaktır. İşte her bir öğrenciye ait bu değere “standart skor
(z skoru)”adı verilmektedir.
Bir öğrencinin ham başarı notu
Sınıfın Ham Başarı Ortalaması
z
Standart Sapma
Ham başarı notu 44 olan 2 no’lu öğrencinin z skoru :
Z=
44-34.2
13.6356
Z= 0.718707
Ham başarı notu 36 olan 9 no’lu öğrencinin z skoru :
Z=
36-34.2
13.6356
Z= 0.132
Ham başarı notu 59 olan 6 no’lu öğrencinin z skoru :
Z=
59-34.2
13.6356
Z= 1.8188
8- T-skorlarının hesaplanması
Sınıf ortalamasının altında yer alan ham başarı notlarına ait z
skorlarının negatif değerler taşıdığı görülmektedir. Bu sorunu
ortadan kaldırmak için “T-skorları” kullanılmaktadır. T-skor
hesabında standart sapmaya bağlı olarak iki ayrı formül
x
kullanılmaktadır:
a-) Standart sapma 10’un altında ise
T  (60  )(s 10) 0.01
  xx
b-) Standart sapma 10 ve üzerinde ise
T  k z  60
k  0.5s  5
Ham başarı notu 44 olan 2 no’lu öğrencinin T skorunu hesaplayalım:
k  0.5s  5  0.5 x13.6356  5  11.8178
T  k z  60  11.8178x0.718707 60  68.49
(s=13.6356 olduğundan t-skor 2. yönteme göre hesaplanmıştır.)
Sınıf
Düzeyi
Kötü
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD
(0.5)
DD
(1.0)
DC
(1.5)
CC
(2.0)
CB
(2.5)
BB
(3.0)
BA
(3.5)
AA
(4.0)
n≤35
<51
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
76-80.99
81-85.99
≥86
Buna göre ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki ham başarı
notu 44, T skoru 68.49 olan 2 no’lu öğrencinin harf notu CC’dir.
Ham başarı notu 36 olan 9 no’lu öğrencinin T skorunu hesaplayalım:
k  0.5s  5  0.5 x13.6356  5  11.8178
T  k z  60  11.8178x0.132 60  61.56
(s=13.6356 olduğundan t-skor 2. yönteme göre hesaplanmıştır.)
Sınıf
Düzeyi
Kötü
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD
(0.5)
DD
(1.0)
DC
(1.5)
CC
(2.0)
CB
(2.5)
BB
(3.0)
BA
(3.5)
AA
(4.0)
n≤35
<51
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
76-80.99
81-85.99
≥86
Buna göre ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki ham başarı
notu 36, T skoru 61.56 olan 9 no’lu öğrencinin harf notu DC’dir.
Ham başarı notu 59 olan 6 no’lu öğrencinin T skorunu hesaplayalım:
k  0.5s  5  0.5 x13.6356  5  11.8178
T  k z  60  11.8178x1.8188 60  81.49
(s=13.6356 olduğundan t-skor 2. yönteme göre hesaplanmıştır.)
Sınıf
Düzeyi
Kötü
Bağıl Notların T Skoru Cinsinden Sınır Değerleri
Sınıfın Ham
Başarı Notu
Ortalaması
(n)
FF
(0)
FD
(0.5)
DD
(1.0)
DC
(1.5)
CC
(2.0)
CB
(2.5)
BB
(3.0)
BA
(3.5)
AA
(4.0)
n≤35
<51
51-55.99
56-60.99
61-65.99
66-70.99
71-75.99
76-80.99
81-85.99
≥86
Buna göre ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki ham başarı
notu 59, T skoru 81.49 olan 6 no’lu öğrencinin harf notu BA’dır.
Örnek 3’de yer alan ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki harf notlarının
dağılımı:
Sıra No
Vize
Final
HBN
T Skoru
HARF
1
67
72
70
91,06
AA
2
48
41
44
68,52
CC
3
33
22
26
52,92
FF
4
46
23
32
58,12
FF
5
51
22
34
59,86
FF
6
85
41
59
81,52
BA
7
25
8
15
43,39
FF
8
28
21
24
51,19
FF
9
26
42
36
61,59
DC
10
17
9
12
11
31
14
21
48,59
FF
12
27
29
28
54,66
FF
13
43
18
28
54,66
FF
14
47
41
43
67,66
CC
15
1
1
1
FF
FF
HBAL
YSSL
HBAL
BDKL=15
HBAL=30
YSSL=35
BDKL
HBAL
BDKL
HBAL altında kalan öğrencilere doğrudan FF verilir. Ham Başarı Notu Ortalamasına katılırlar.
Örnek 3’de yer alan ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki harf notlarının
dağılımı:
Sıra No
Vize
Final
HBN
T Skoru
72,86
HARF
16
62
41
49
CB
17
1
2
2
18
16
49
36
19
14
1
6
20
11
21
17
45,12
FF
21
45
48
47
71,12
CB
22
19
47
36
61,59
DC
23
29
11
18
45,99
FF
24
42
42
42
66,79
CC
25
7
35
24
51,19
FF
26
68
41
52
75,46
CB
27
74
50
60
82,39
BA
28
15
27
22
49,46
FF
HBAL
29
4
1
2
FF
BDKL
30
25
43
36
FF
61,59
DC
FF
61,59
BDKL
BDKL
HBAL
HBAL
HBAL
DC
YSSL altında kalan öğrencilere, ham başarı notu 38 ve aşağısında is doğrudan FF, 39 ve üzerinde ise
FD verilir. Ham Başarı Notu ortalamasına katılırlar.
Örnek 3’de yer alan ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki harf notlarının
dağılımı:
Sıra No
Vize
Final
HBN
T Skoru
HARF
31
20
4
10
FF
32
50
41
45
69,39
CC
33
39
41
40
65,06
DC
34
26
43
36
61,59
DC
35
3
15
10
36
53
42
46
37
13
-2
4
FF
38
15
11
13
FF
39
4
4
4
FF
40
17
24
21
48,59
FF
41
59
42
49
72,86
CB
42
3
20
13
43
22
45
36
61,59
DC
44
8
20
15
43,39
FF
45
6
9
8
46
23
19
21
FF
71,12
BDKL
CB
FF
FF
47,72
BDKL
FF
BDKL
HBAL
BDKL
HBAL
BDKL
HBAL
BDKL altında kalan öğrencilere doğrudan FF verilir. Ham Başarı Notu Ortalamasına katılmazlar.
Örnek 3’de yer alan ham başarı notu ortalaması 34.2 olan sınıftaki harf notlarının
dağılımı:
Sıra No
Vize
Final
HBN
47
54
74
66
48
6
11
9
FF
49
-1
-1
-1
NA
50
6
28
19
46,86
FF
51
26
22
24
51,19
FF
52
47
18
30
56,39
FF
53
43
47
45
69,39
CC
54
19
22
21
48,59
FF
55
46
15
27
53,79
FF
56
45
16
28
54,66
FF
57
41
27
33
58,12
FF
58
62
41
49
72,86
CB
59
28
14
20
47,72
FF
60
20
29
25
52,06
FF
61
34
10
20
47,72
FF
62
37
18
26
52,92
FF
T Skoru
HARF
87,59
AA
BDKL
Devamsız
HBAL
YSSL
HBAL
HBAL
Sınıfın bir dersteki ham başarı notu ortalamasının 60
ve üzerinde olması halinde herhangi bir istatistiksel
yöntem uygulanmaz; öğrencinin o dersteki başarı
notu ham başarı notuna göre Tablo 2’deki katalog
değerleri göz önüne alınarak belirlenir.
Öğrenci devamsız mı?
HAYIR
EVET
Öğrenci dersten NA alarak kalır. Sınıf
ortalaması ve standart sapma hesaplamasına
katılmaz.
Öğrencinin ham başarı notu hesaplanır. Bu hesaplamada yarıyıl içi
etkinlik notları ile yarıyıl sonu sınav sonucunun ağırlıklı ortalaması
alınır.
Öğrencinin ham başarı notu BDKL (Bağıl Değerlendirmeye
Katma Limiti) altında mı?
EVET
HAYIR
Öğrenci dersten FF alarak kalır. Öğrencinin
ham başarı notu sınıf ortalaması ve standart
sapma hesaplamasına katılmaz.
Öğrencinin ham başarı notu HBAL (Ham Başarı Notu Alt Limiti)
altında mı?
HAYIR
EVET
Öğrencinin yarıyıl sonu sınavından aldığı not,
YSSL (Yarıyıl sonu Sınav Limiti) altında mı?
EVET
HAYIR
Öğrenci dersten yarıyıl içi etkinlik ortalaması
ne olursa olsun ham başarı notu 38 ve
aşağısında ise doğrudan FF, 39 ve üzerinde ise
FD verilir. Öğrencinin ham başarı notu sınıf
ortalaması ve standart sapma hesaplamasına
katılır.
Öğrenci dersten FF alarak kalır. Ancak öncekilerin tersine
öğrencinin ham başarı notu sınıf ortalaması ve standart sapma
hesaplamasına katılır.
Sınıfın
ham
başarı
notu
ortalaması 60 ve üzerinde mi?
HAYIR
EVET
Tablo 2’de 100 puan üzerinden verilen
değer aralıkları kullanılarak öğrenciye
bağıl notu verilir.
Öğrencinin ham başarı notu,
sınıf ortalaması ve standart
sapması
kullanılarak
öğrencinin “z ve T skorları”
hesaplanır. Sınıf düzeyine
göre Tablo 3’de verilen T
skoru
sınır
değerleri
kullanılarak öğrenciye bağıl
notu verilir.