Transcript presentatie - Academisch Genootschap

Cyclus: “De Kracht van de Derde Levensfase”
Solidariteit 2.0
Solidariteit tussen generaties
• Inleider: prof. dr. Paul Schnabel
Jongeren betalen de rekening!
• Discussie met o.a. Dr. Ferry Koster EUR
• 26 februari 2013, 20.00 uur, AG Meerlezaal
• 20 maart 2013, 11.45 uur, SG Blauwe zaal TU/e
Bedrijfsbezoek
Bezoek TU/e
“Slimmer leven” 2020
“Innovaties”
april / mei
april / mei
Stellingen
Afsluitend Debat AG
Solidariteit voor een leefbare samenleving
• Paneldiscussie Jongeren / Ouderen
• Discussieleider prof. Theo Bemelmans TUe
• 31 mei 2013, 20.00 uur, AG Meerlezaal
De Kracht van de Derde Levensfase
programma





Intro door Paul Schnabel
Studium Generale TU/e
Bezoek aan de TU/e met
presentatie onderzoeken
Bezoek Mextal: innovaties
op gebied health and
technology
AG debat met 4 prominente
inleiders
Organisatieteam
Jan Houkes
 Jan de Lint
 Addie de Fluiter
 Paul Boshouwers
 Anke Blextoon
 Fons Tielens
Baudouin van Lamsweerde
 Rien Franken
 Rob Herremans
 Ria van Eck-Jennen


panelleden




Elies Lemkes (ZLTO)
Chris Paulussen (Ehv Dagblad)
Patrick Haazen (huisarts)
Anton van den Brink (Rabo pensioenfonds)
Discussieleider
Theo Bemelmans
discussiewijze 4 stellingen
 korte
inleiding bij een stelling
 daarna krijgt elk panellid twee minuten
voor een standpuntbepaling
 vervolgens discussie met de zaal
gedurende 20 minuten
 daarna volgende stelling
Pauze na de eerste twee stellingen.
Bronnen



tijdschriften/dagbladen/CBS
Business plan Slimmer Leven 2020 ( 2012)
rapporten van Sociaal Cultureel Planbureau
 Wisseling van de wacht:
generaties in Nederland (2010)
 Meebetalen aan de zorg (2012)
 Een beroep op de Burger.
Minder verzorgingsstaat, meer eigen
verantwoordelijkheid (2012)
Wisseling van de wacht:
generaties in Nederland
( Sociaal Cultureel Planbureau 2010)
563 blz
1.1
Het begrip generatie
1.2 Deel 1: Generaties in familieverband
1.3 Deel 2: Maatschappelijke generaties
1.4 Deel 3: Verhoudingen tussen generaties
stelling 1
Als je niet weet
waar je heen wil,
heb je geluk als je er komt.
vrij naar Alice in Wonderland
Veel kritiek vanuit ouderenbonden en
ook 50+partij van Henk Krol op stapeling
van maatregelen die ouderen treffen
Verhoging huren
 Toenemende zorgkosten
 Afnemende voorzieningen
 AOW gat en pensioenverlagingen
 Wet uniformering loonbegrip:
gevolg belast.tarief 1e schijf van 15 naar 19%
 ‘Bosbelasting’:beperk inflatiecorrectie 1e en 2e
schijf….levert op termijn miljarden op!!
Verhoging eigen AWBZ bijdrage van 4% naar 12 % :
kan oplopen tot 2000 euro/maand


Dynamische wereld





In 2020 is 40% van de beroepsbevolking 67+
(in 2012 waren dat 2,5 M ouderen ofwel 25%)
Grote veranderingen in concurrentiekracht en
economische groei tussen werelddelen.
Slag om grondstoffen en mineralen
Grote stappen in medische technologie
etc, etc.
Nodig is een perspectief en
beleid op lange termijn !!
Stelling 2
Individualisering
van de zorg
holt de solidariteit uit !


Zorg- en welzijnskosten 90 miljard in 2011
64 miljard : AWBZ/Zorgverz.wet/Wet
maatsch.ondersteuning (gemeentefonds)
Ziekenhuizen
23,6
 Ouderen
16,1
 Gehandicaptenzorg
8,3
 Geneesmiddelen
6,5
 GGZ
5,5
 Huisarts
2,7
 Overig (zorgtoeslag , tandarts, etc)

• 8% BBP in 2000,
15,2 % in 2012
ruim 30% in 2040 !!
SCP : Meebetalen aan de zorg (2012)






brede steun voor solidariteit in de financiering van de
zorg , maar geringe bereidheid om bij stijgende
zorgkosten zelf meer bij te dragen.
overheid moet verspilling in de zorg aanpakken.
meer negatieve dan positieve reacties voor begrip
‘marktwerking’
Zeer beperkt inzicht in kosten en financiering van zorg.
Vooral mensen met een lager inkomen hebben het gevoel
dat voor steeds meer geld steeds minder zorg wordt
geboden.
Luxere zorg voor mensen met een hoger inkomen en
voorrang in de zorg voor werkenden is bespreekbaar als
de basiszorg maar van voldoende kwaliteit is en voor
iedereen toegankelijk blijft.
besparingsmaatregelen








meer efficiency en een hogere arbeidsproductiviteit in
de zorgsector (o.a. minder managementlagen),
meer marktwerking,
minder ziekenhuizen (specialisatie en concentratie),
meer buurtzorg via huisartsen,
meer zorg op afstand (e-health),
het tegengaan van overbehandeling en verspilling,
meer verantwoordelijkheid bij de zorgconsumenten
(meer zelfzorg),
meer nadruk op gezond leven (preventie).
trends




Meer eigen bijdrage
Geen premies op arbeid maar naar indirecte
belastingen (BTW/accijns). Dat is beter voor de
economie vlgs Rick van de Ploeg en Willem
Vermeend
Ziektepolissen op maat
Hogere eigen bijdrage bij ongezonde leefstijl
KORTOM:
individualisering leidt tot afname solidariteit
Stelling 3
AOW en pensioenstelsels
moeten veranderen,
anders is oud “out”
 Pensioenvermogen
2013 : 1000
miljard euro. Men hanteert bewust
ingewikkelde rekenmodellen om de
solidariteit te handhaven !!
 Pensioenen
moeten rekenen met
risicovrije interbancaire SWAP-rente
en hebben daardoor te lage
dekkingsgraad verplichtingen. Vele
economen pleiten voor een marktrente.

AOW historie: Drees 1947 Noodwet
ouderdomsvoorziening, Suurhoff (min. van
Soc Zaken) voert in 1957 AOW in

AOW in 2013: 33 miljard. Daarvan wordt
23 miljard opgebracht uit premieheffing
(maximaal 17,9 % van loon), 10 miljard
komt uit rijksbelastingen :‘fiscalisering’
Solidariteit neemt af door
 verhogen AOW
leeftijd,
 maximering % AOW premie, dus
hogere fiscalisering
 niet indexeren,
 verlagen pensioenuitkering
Stelling 4
Zonder Europese
solidariteit zullen we niet
overleven.
Welke vormen van solidariteit?
Overdrachten van ……
 Rijk
naar arm
 Gezond naar ongezond
 Geschikt naar ongeschikt
 Werkend naar niet werkend
 Jong naar oud
 Oud naar jong ?
Bereidheid om van een inkomensverhoging af te
zien om een andere groep financieel te ontzien
(in %)
werkenden
ten opzichte van
van gepensioneerden
werklozen/
arbeidsongeschikten
gepensioneerden
t.o.v
t.o.v gepensioneerden
werkenden

(zeer)mee eens
12
7
19

niet mee eens
21
33
19

(zeer)mee oneens
67
60
62
Bron: scp rapport Wisseling van de wacht
Wie heeft het moeilijk? armoedesignalement






Ruim 1 miljoen mensen, ruim 600.000 huishoudens
1 op de 9 kinderen kennen armoede (370.000 !)
Veel armoede bij eenoudergezinnen, alleenstaanden
jonger dan 65 jaar, bijstandsontvangers
Werkende jongeren hebben het relatief moeilijk vanwege
hoge lasten en lage zekerheden
Veel ‘arme’ jongeren zijn (noodgedwongen) kleine
zelfstandigen (zzp)
Ouderen leven in relatieve weelde, uiteraard
ondergrensgevallen niet meegerekend
Werkloosheid (Trouw 3 mei 2013)
in % van de beroepsbevolking
Duitsland
Nederland
Frankrijk
Italie
Spanje
totaal %
6,9
8.1
10.0
11.5
jeugd %
8.0
16.2
25.0
38.4
27.2
57.2
Solidariteit ouderen tov anderen







Vrijwilligerswerk
Kennisoverdracht
Begeleiding werkende jongeren/startende ondernemers
Investeringen pensioenfondsen in werk
Inkomensoverdrachten (vrijwillig dan wel wettelijk)
Zwakke eurolanden uit de euro laten gaan en de rekening
betalen.
Ouderen als pressiegroep voor beleid op lang termijn en
voor open grenzen
De Kracht van de Derde Levensfase