TRƯỜNG PTTH QUANG TRUNG TỔ HÓA HỌC

Chào mừng quý vị đại biểu về tham dự ngày hội công nghệ thông tin.

TRƯỜNG PTTH QUANG TRUNG

Tuần 23 -Tiết 45: GVTH: NGUYỄN THỊ MINH TRANG

I. Đồng đẳng, đồng phân, danh pháp

1. Dãy đồng đẳng ankin

• Axetilen: CH≡CH • Đồng đẳng: C 3 H 4 , C 4 H 6 , …Công thức chung: CnH 2n-2 (n ≥2) • Mô hình ptử axetilen dạng đặc và dạng rỗng

2. Đồng phân

C 2 H 2 , C 3 H 4 trí, từ C 5 H 8 ko có đồng phân. C 4 H 6 có đồng phân vị trở lên có thêm đồng phân mạch cacbon.

3. Danh pháp

a)Tên thay thế

Số chỉ nhánh-Tên nhánh-Tên mạch HĐRCB chính (có chứ nôi đôi)-số chỉ vị trí nối đôi-IN

: bu-2-in CH 3 -C≡C-CH 3 CH≡C-CH 2 -CH 3 CH≡C-CH 2 -CH 2 -CH 3 CH 3 -C≡C-CH 2 -CH 3 CH≡C-CH 2 -CH 3 CH 3 : bu-1-in : pent-1-in : pent-1-in : 3-metyl but-1-in

b) Tên thông

Đọc tên nhóm thế + “axetilen” VD: CH 3 -C≡C-CH 3 CH≡C-CH 2 -CH 3 CH 3 -C≡C-CH 2 -CH 3 : đimetylaxetilen : etylaxetilen : etylmetylaxetilen

II. Tính chất vật lí:

- Ankin có nhiệt độ sôi cao hơn và khối lượng riêng lớn hơn các anken tương ứng.

- Không tan trong nước và nhẹ hơn nước.

III. Tính chất hoá học

1. Phản ứng cộng

a. Cộng H 2 :

Với xt Ni, t o : + H 2 VD: cho ra anken → ankan CH≡CH + H 2 → CH 3 –CH 3 Với xt Pd/PdCO 3 VD: or Pd/BaSO 4 , t o CH≡CH + H 2 → CH chỉ cho ra anken 2 =CH 2

b. Cộng Halogen:

(Br 2 , Cl 2 ) pư 2 giai đoạn CH≡CH + Br 2 (dd) → CHBr=CHBr 1,2-đibrometen CHBr=CHBr + Br 2 (dd) → CHBr 2 –CHBr 2 1,1,2,2-tetrabrometen

c. Cộng HX:

(X là OH, Cl, Br, CH 3 COO…) pu cũng xảy ra theo 2 giai đoạn.

CH≡CH + HCl → CH 2 =CHCl CH 2 =CHCl + HCl → CH 3 –CHCl ra dẫn xuất monoclo của anken. 2 Với xúc tác thích hợp, ankin tác dụng với HCl sinh (tuân theo quy tắc Maccôpnhicôp) .

d. Phản ứng đime và trime hoá:

2CH≡CH → CH≡C–CH=CH 2 3CH≡CH →

600 o C, xt Cacbon

2. Phản ứng thế bằng ion kim loại

3CH≡CH + 2AgNO 3 + 2NH 3 → Ag–C≡C–Ag↓ + 2NH 4 NO 3 Bạc axetilua (vàng) → Pư này dùng nhận biết ank-1-in và anken.

3. Phản ứng oxi hoá

a. Oxi hoá hoàn toàn:

2C 2 H 2 Tổng quát: + 5O 2 → 4CO 2 + 2H 2 O 2CnH 2n-2 + (3n-1)O 2

b. Oxi hoá ko hoàn toàn:

→ 2nCO 2 + 2(n-1)H 2 O 3C 2 H 2 + 8KMnO 4 → 3KOOC–COOK+ 8MnO 2 + + 2KOH + 2H 2 O

IV. Điều chế

CaC 2 2CH 4 + 2H 2 O → C 2 H 2 ↑ + Ca(OH) 2 → C 2 H 2 + 3H 2 (pư ở 1500 o C)

V. Ứng dụng

(

sgk/144)